Liza Donnelly: Drawing upon humor for change

Μετάφραση: Elena Apostolaki Επιμέλεια: Leonidas Argyros

(Laughter)

(Γέλια)

I was afraid of womanhood.

Φοβόμουν τη γυναικεία ενηλικίωση.

Not that I'm not afraid now,

Όχι ότι δεν την φοβάμαι τώρα,

but I've learned to pretend.

αλλά έμαθα να υποκρίνομαι.

I've learned to be flexible.

Έμαθα να είμαι ευέλικτη.

In fact, I've developed some interesting tools

Στην πραγματικότητα, έχω αναπτύξει ορισμένα ενδιαφέρουσα μέσα

to help me deal with this fear.

που με βοηθούν να αντιμετωπίσω αυτό το φόβο.

Let me explain.

Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.

Back in the '50s and '60s, when I was growing up,

Παλιά στη δεκαετία του '50 και του '60, όταν μεγάλωνα,

little girls were supposed to be kind and thoughtful

τα μικρά κορίτσια έπρεπε να είναι καλά και ευγενικά,

and pretty and gentle and soft,

όμορφα, ήρεμα και ευαίσθητα.

and we were supposed to fit into roles

Και εμείς έπρεπε να προσαρμοστούμε σε ρόλους

that were sort of shadowy --

που δεν ήταν εντελώς ξεκάθαροι.

really not quite clear what we were supposed to be.

Δεν είναι αρκετά σαφές τι θα έπρεπε να είμαστε.

(Laughter)

(Γέλια)

There were plenty of role models all around us.

Υπήρχαν πολλά πρότυπα γύρω μας.

We had our mothers, our aunts, our cousins, our sisters,

Είχαμε τις μητέρες μας, τις θείες μας, τις ξαδέρφες μας, τις αδελφές μας,

and of course, the ever-present media

και φυσικά τα «πανταχού παρόντα» μέσα ενημέρωσης

bombarding us with images and words,

να μας βομβαρδίζουν με εικόνες και λέξεις,

telling us how to be.

λέγοντας μας πώς να είμαστε.

Now my mother was different.

Βέβαια, η μητέρα μου ήταν διαφορετική.

She was a homemaker,

Ήταν νοικοκυρά,

but she and I didn't go out and do girlie things together,

αλλά δεν βγαίναμε για να κάνουμε κοριτσίστικα πράγματα μαζί.

and she didn't buy me pink outfits.

Και δεν μου αγόραζε ροζ ρούχα.

Instead, she knew what I needed, and she bought me a book of cartoons.

Αντίθετα, ήξερε αυτό που χρειαζόμουν, γι’ αυτό και μου αγόρασε ένα βιβλίο με σκίτσα.

And I just ate it up.

Και εγώ το καταβρόχθισα.

I drew, and I drew,

Ζωγράφιζα, και ζωγράφιζα

and since I knew that humor was acceptable in my family,

και επειδή ήξερα ότι το χιούμορ ήταν αποδεκτό στην οικογένειά μου,

I could draw, do what I wanted to do,

μπορούσα να ζωγραφίζω, να κάνω αυτό που ήθελα

and not have to perform, not have to speak --

χωρίς να χρειάζεται να το παρουσιάσω, χωρίς να χρειάζεται να πω κάτι γι’ αυτό

I was very shy --

–ήμουν πολύ ντροπαλή–

and I could still get approval.

και οι γονείς μου να δώσουν και έτσι την έγκρισή τους.

I was launched as a cartoonist.

Ξεκίνησα ως σκιτσογράφος.

Now when we're young,

Βέβαια, όταν είμαστε νέοι

we don't always know. We know there are rules out there,

δεν γνωρίζουμε πάντα –ξέρουμε ότι υπάρχουν κανόνες εκεί έξω,

but we don't always know --

αλλά δεν το γνωρίζουμε πάντοτε–

we don't perform them right,

δεν τους εφαρμόζουμε σωστά,

even though we are imprinted at birth

παρόλο που είναι από τη γέννησή μας

with these things,

«χαραγμένοι» πάνω μας

and we're told

και μας λένε

what the most important color in the world is.

τι είναι σημαντικό και τι όχι.

We're told what shape we're supposed to be in.

Μας λένε σε τι κατάσταση πρέπει να βρισκόμαστε,

(Laughter)

(Γέλια)

We're told what to wear --

τι να φοράμε

(Laughter)

(Γέλια)

-- and how to do our hair --

πώς να φτιάξουμε τα μαλλιά μας

(Laughter)

(Γέλια)

-- and how to behave.

και πώς να συμπεριφερόμαστε.

Now the rules that I'm talking about

Οι κανόνες στους οποίους αναφέρομαι

are constantly being monitored by the culture.

συνεχώς ελέγχονται από τον πολιτισμό μας.

We're being corrected,

Μας διορθώνουν.

and the primary policemen are women,

Και οι κύριοι φύλακες του είναι οι γυναίκες,

because we are the carriers of the tradition.

επειδή εμείς είμαστε οι φορείς της παράδοσης.

We pass it down from generation to generation.

Την μεταφέρουμε από γενιά σε γενιά.

Not only that --

Και όχι μόνο αυτό,

we always have this vague notion

αλλά πάντα υπάρχει η αόριστη ιδέα

that something's expected of us.

ότι όλοι κάτι περιμένουν από εμάς.

And on top of all off these rules,

Επιπλέον. αυτοί οι κανόνες

they keep changing.

αλλάζουν διαρκώς.

(Laughter)

(Γέλια)

We don't know what's going on half the time,

Τις περισσότερες φορές δεν ξέρουμε τι συμβαίνει

so it puts us in a very tenuous position.

και αυτό μας φέρνει σε δύσκολη θέση.

(Laughter)

(Γέλια)

Now if you don't like these rules,

Τώρα αν δεν σας αρέσουν οι κανόνες αυτοί,

and many of us don't --

και σε πολλούς από εμάς δεν αρέσουν

I know I didn't, and I still don't,

–εμένα δεν μου άρεσαν και ακόμη δεν μου αρέσουν,

even though I follow them half the time,

ακόμα κι αν τους ακολουθώ τις περισσότερες φορές,

not quite aware that I'm following them --

χωρίς να έχω πλήρη συναίσθηση ότι τους ακολουθώ–

what better way than to change them [than] with humor?

υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να τους αλλάξετε από το χιούμορ;

Humor relies on the traditions of a society.

Το χιούμορ στηρίζεται στην παράδοση της κοινωνίας.

It takes what we know, and it twists it.

Παίρνει αυτό που ξέρουμε και του δίνει μία άλλη μορφή.

It takes the codes of behavior and the codes of dress,

Παίρνει τους κώδικες συμπεριφοράς και τους ενδυματικούς κανόνες

and it makes it unexpected,

και τους αλλάζει σε κάτι απροσδόκητο

and that's what elicits a laugh.

και αυτό είναι που προκαλεί γέλιο.

Now what if you put together women and humor?

Τώρα, τι θα γίνει εάν βάλεις γυναίκες και χιούμορ μαζί;

I think you can get change.

Νομίζω ότι μπορείτε να λάβετε την αλλαγή.

Because women are on the ground floor,

Επειδή οι γυναίκες αποτελούν τη βάση

and we know the traditions so well,

και γνωρίζουμε τις παραδόσεις τόσο καλά,

we can bring a different voice to the table.

μπορούμε να δώσουμε μία διαφορετική σκοπιά στα πράγματα.

Now I started drawing

Ξεκίνησα να σκιτσογραφώ

in the middle of a lot of chaos.

μέσα σε ένα χάος.

I grew up not far from here in Washington D.C.

Μεγάλωσα όχι μακριά από εδώ στην Ουάσιγκτον,

during the Civil Rights movement, the assassinations,

κατά τη περίοδο του Κινήματος για Πολιτικά Δικαιώματα, των δολοφονιών,

the Watergate hearings and then the feminist movement,

των ακροάσεων για το σκάνδαλο Ουότεργκέιτ και αργότερα του φεμινιστικού κινήματος.

and I think I was drawing,

Και νομίζω ότι σκιτσογραφούσα,

trying to figure out what was going on.

προσπαθώντας να καταλάβω τι συνέβαινε.

And then also my family was in chaos,

Επίσης η οικογένειά μου ήταν σε ένα χάος.

and I drew to try to bring my family together --

Και εγώ συνέχιζα να σκιτσογραφώ προσπαθώντας να κρατήσω ενωμένη την οικογένειά μου

(Laughter)

(Γέλια)

-- try to bring my family together with laughter.

προσπαθώντας να κρατήσω ενωμένη την οικογένεια μου μέσω του γέλιου.

It didn't work.

Δεν είχε αποτέλεσμα όμως.

My parents got divorced, and my sister was arrested.

Οι γονείς μου χώρισαν και την αδελφή μου την συνέλαβαν.

But I found my place.

Όμως, βρήκα τη θέση μου.

I found that I didn't have to wear high heels,

Διαπίστωσα ότι δεν χρειαζόταν να φοράω ψηλά τακούνια

I didn't have to wear pink,

ή ροζ ρούχα

and I could feel like I fit in.

για να αισθάνομαι ότι ταιριάζω με τους υπόλοιπους.

Now when I was a little older, in my 20s,

Όταν ήμουν λίγο μεγαλύτερη, περίπου γύρω στα είκοσι,

I realized there are not many women in cartooning.

συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες που να ασχολούνται με σκιτσογραφίες.

And I thought, "Well, maybe I can break

Και σκέφτηκα, "Ωραία, ίσως μπορώ να σπάσω

the little glass ceiling of cartooning,"

αυτό το κατεστημένο".

and so I did. I became a cartoonist.

Κι αυτό έκανα, έγινα σκιτσογράφος.

And then I thought -- in my 40s I started thinking,

Και τότε, γύρω στα σαράντα μου, άρχισα να σκέφτομαι,

"Well, why don't I do something?

"Γιατί να μην κάνω κάτι;

I always loved political cartoons,

Πάντα μου άρεσαν πολύ οι πολιτικές γελοιογραφίες,

so why don't I do something with the content of my cartoons

οπότε γιατί να μην κάνω μέσω του περιεχομένου των γελοιογραφιών μου

to make people think about the stupid rules that we're following

τους ανθρώπους να σκεφτούν για τους χαζούς κανόνες που ακολουθούμε

as well as laugh?"

και να τους κάνω παράλληλα να γελάσουν;"

Now my perspective

Η δική μου σκοπιά

is a particularly --

είναι μια ιδιαίτερα–

(Laughter)

(Γέλια)

-- my perspective is a particularly American perspective.

–η δική μου σκοπιά είναι μία ιδιαίτερα αμερικανική σκοπιά.

I can't help it. I live here.

Δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό. Ζω εδώ.

Even though I've traveled a lot,

Παρόλο που έχω ταξιδέψει πολύ,

I still think like an American woman.

εξακολουθώ να σκέφτομαι σαν Αμερικανίδα.

But I believe that the rules that I'm talking about

Πιστεύω όμως ότι οι κανόνες στους οποίους αναφέρομαι

are universal, of course --

είναι οικουμενικοί, βέβαια

that each culture has its different codes of behavior

κάθε πολιτισμός έχει διαφορετικούς κώδικες συμπεριφοράς,

and dress and traditions,

και ενδυμασίας και παραδόσεις

and each woman has to deal with these same things

και κάθε γυναίκα έχει να αντιμετωπίσει ακριβώς τα ίδια πράγματα

that we do here in the U.S.

που αντιμετωπίζουμε και εμείς εδώ στις ΗΠΑ.

Consequently, we have.

Συνεπώς, έχουμε

Women, because we're on the ground, we know the tradition.

–εμείς οι γυναίκες, επειδή αποτελούμε τη βάση και γνωρίζουμε τις παραδόσεις–

We have amazing antennae.

διαθέτουμε πάρα πολύ καλές κεραίες.

Now my work lately

Τον τελευταίο καιρό

has been to collaborate with international cartoonists,

συνεργάζομαι με σκιτσογράφους διεθνούς φήμης

which I so enjoy,

και μου αρέσει πάρα πολύ.

and it's given me a greater appreciation

Με έκανε να εκτιμήσω περισσότερο

for the power of cartoons

τη δύναμη των σκίτσων

to get at the truth,

να φτάνουν στην αλήθεια,

to get at the issues quickly and succinctly.

να φτάνουν στα θέματα γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες.

And not only that, it can get to the viewer

Και όχι μόνο αυτό, αλλά τα σκίτσα μπορούν να αγγίξουν τον θεατή,

through not only the intellect, but through the heart.

όχι μόνο στο πνεύμα, αλλά και στην καρδιά.

My work also has allowed me to collaborate

Μέσω της δουλειάς μου μπόρεσα να συνεργαστώ

with women cartoonists from across the world --

με γυναίκες σκιτσογράφους απ' όλο τον κόσμο --

countries such as Saudi Arabia,

από χώρες όπως η Σαουδική Αραβία,

Iran, Turkey,

το Ιράν, η Τουρκία,

Argentina, France --

η Αργεντινή και η Γαλλία.

and we have sat together and laughed

Και καθόμασταν μαζί και γελούσαμε

and talked and shared our difficulties.

και συζητούσαμε και μοιραζόμασταν τις δυσκολίες μας.

And these women are working so hard to get their voices heard

Και αυτές οι γυναίκες δουλεύουν πολύ σκληρά για να ακουστεί η φωνή τους

in some very difficult circumstances.

σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

But I feel blessed to be able to work with them.

Αλλά αισθάνομαι ευλογημένη που μπορώ να δουλεύω μαζί τους.

And we talk about

Μιλάμε για το πώς

how women have such strong perceptions,

εμείς οι γυναίκες έχουμε μία τόσο ισχυρή αντίληψη

because of our tenuous position

εξαιτίας της δύσκολης θέσης που βρισκόμαστε

and our role as tradition-keepers,

και του ρόλου μας ως φύλακες της παράδοσης.

that we can have the great potential

Μπορούμε όμως μέσω αυτού

to be change-agents.

να γίνουμε και συντελεστές της αλλαγής.

And I think, I truly believe,

Και νομίζω, και το πιστεύω πραγματικά,

that we can change this thing

ότι αλλάζουμε κάτι

one laugh at a time.

με ένα γέλιο κάθε φορά.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)