Paul Bloom: The origins of pleasure

Translator: Ani Latoyan Reviewer: Arpiné Grigoryan

I'm going to talk today

Այսօր ես խոսելու եմ

about the pleasures of everyday life.

ամենօրյա հաճույքների մասին:

But I want to begin with a story

Այդ իսկ պատճառով ցանկանում եմ պատմել պատմություն

of an unusual and terrible man.

մի տարօրինակ և սարսափելի անձնավորության մասին:

This is Hermann Goering.

Սա Հերման Գյորինգն է:

Goering was Hitler's second in command in World War II,

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Գյորինգը Հիտլերի աջ ձեռքն էր,

his designated successor.

նրա իրավահաջորդը:

And like Hitler,

Եվ Հիտլերըի պես,

Goering fancied himself a collector of art.

Գյորինգն էլ արվեսի գործերի կոլեկցիոներ էր:

He went through Europe, through World War II,

Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ Եվրոպայում շրջագայելիս`

stealing, extorting and occasionally buying

Գյորինգը գողանում, շորթում և երբեմն նաև գնում էր

various paintings for his collection.

բազմաթիվ նկարներ իր հավաքածուի համար:

And what he really wanted was something by Vermeer.

Սակայն ամենից շատ նա ցանկանում էր Յան Վերմեերի գործերից մեկն ունենալ:

Hitler had two of them, and he didn't have any.

Հիտլերը Յան Վերմեերի երկու նկար ուներ, իսկ նա` ոչ մի հատ:

So he finally found an art dealer,

Վերջապես նա գտավ մի արվեսի գործակալի`

a Dutch art dealer named Han van Meegeren,

Հոլանդացի Հան վան Մեեգերենին,

who sold him a wonderful Vermeer

որը նրան վաճառեց Վերմեերի հրաշալի գործերից մեկը այնքանով,

for the cost of what would now be 10 million dollars.

որքան այժմ 10 միլիոն դոլարն արժի:

And it was his favorite artwork ever.

Եվ դա նրա ամենասրիելի արվեստի գործը դարձավ:

World War II came to an end,

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը մոտեցավ իր ավարտին,

and Goering was captured, tried at Nuremberg

Գյորինգը գերի ընկավ ու կանգնեց Նյուրնբերգի դատարանի առջև,

and ultimately sentenced to death.

և ի վերջո դատապարտվեց մահվան:

Then the Allied forces went through his collections

Այնուհետև դաշնակցային ուժերը սկսեցին որոնել նրա հավաքածուն,

and found the paintings

և գտնելով նկարները`

and went after the people who sold it to him.

սկսեցին փնտրել այն անձանց, ովքեր վաճառել էին նկարները Գյորինգին:

And at some point the Dutch police came into Amsterdam

Ինչ-որ կերպ հոլանդական ոստիկանությունը եկավ Ամստերդամ

and arrested Van Meegeren.

և ձերբակալեց Վան Մեեգերենին:

Van Meegeren was charged with the crime of treason,

Վերջինս դատապարտվեց հայրենիքը դավաճանելու համար,

which is itself punishable by death.

որն ինքնին համարժեք է մահվան դատավճռի:

Six weeks into his prison sentence,

Ազատազրկումից վեց շաբաթ անց

van Meegeren confessed.

Վան Մեեգերենը խոստովանեց:

But he didn't confess to treason.

Նա խոստովանեց ոչ թե հանցագործությունը, որի համար ազատազրկվել էր,

He said, "I did not sell a great masterpiece

այլ ասաց հետևյալը. «Ես գլուխգործոց չեմ վաճառել

to that Nazi.

այդ նացիստին:

I painted it myself; I'm a forger."

Ես ինքս եմ այդ նկարը նկարել, քանի որ կեղծարար եմ»:

Now nobody believed him.

Ոչ ոք նրան չհավատաց:

And he said, "I'll prove it.

Եվ նա ասաց. «Ես ձեզ կապացուցեմ դա:

Bring me a canvas and some paint,

Տվեք ինձ կտավ ու ներկեր,

and I will paint a Vermeer much better

և ես կնկարեմ Վերմեերի գործերից մեկն ավելի լավ

than I sold that disgusting Nazi.

քան այն մեկը, որ վաճառել էի այդ զզվելի նացիստին:

I also need alcohol and morphine, because it's the only way I can work."

Ինձ նաև անհրաժեշտ է ալկոհոլ և մորֆին, քանի որ առանց դրանց ես ունակ չեմ աշխատել»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So they brought him in.

Այսպիսով, նրան ներս բերեցին:

He painted a beautiful Vermeer.

Նա նկարեց Վերմեերի գեղեցիկ գործերից մեկը:

And then the charges of treason were dropped.

Որից հետո մեղադրանքը հանվեց նրա վրայից:

He had a lesser charge of forgery,

Սակայն նա կեղծարարության մեղադրանքի համար,

got a year sentence

այնուամենայնիվ, մեկ տարով ազատազրկվեց

and died a hero to the Dutch people.

և մահացավ որպես ազգային հերոս:

There's a lot more to be said about van Meegeren,

Շատ հետաքրքիր պատմություններ կարելի է պատմել Վան Մեեգերենի մասին,

but I want to turn now to Goering,

սակայն այժմ ուզում եմ Գյորինգի մասին մի բան պատմել,

who's pictured here being interrogated at Nuremberg.

ով պատկերված է այս նկարում Նյուրնբերգի հարցաքննության ժամանակ:

Now Goering was, by all accounts, a terrible man.

Գյորինգը, սարսափելի մարդ էր:

Even for a Nazi, he was a terrible man.

Նույնիսկ նացիստի համար նա սարսափելի էր:

His American interrogators described him

Ամերիկացի քննիչները նրան բնութագրում էին

as an amicable psychopath.

որպես ընկերասեր գժի:

But you could feel sympathy

Դուք նույնիսկ կարող է խղճայիք Գյորինգին,

for the reaction he had

եթե տեսնեիք նրա արձագանքը,

when he was told that his favorite painting

երբ նրան ասացին, որ իր սիրելի նկարը

was actually a forgery.

իրականում կեղծ էր:

According to his biographer,

Ըստ նրա կենսագրի.

"He looked as if for the first time

«Նա այնպիսի տեսք ուներ, կարծես

he had discovered there was evil in the world."

նոր էր բացահայտել, որ աշխարհի երեսին չարիք կա»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And he killed himself soon afterwards.

Դրանից հետո նա ինքնասպան եղավ:

He had discovered after all

Ի վերջո, նա բացահայտեց,

that the painting he thought was this

որ նկարը, որը նա կարծում էր, որ սա է

was actually that.

իրականում այս մեկն էր:

It looked the same,

Դրանք նման էին իրար,

but it had a different origin, it was a different artwork.

բայց տարբեր ծագում ունեին, տարբեր արվեստի գործեր էին:

It wasn't just him who was in for a shock.

Միայն նա չէր, որ ցնցված էր:

Once van Meegeren was on trial, he couldn't stop talking.

Դատավարության ժամանակ Վան Մեեգերենը չէր դադարում խոսել:

And he boasted about all the great masterpieces

Նա գլուխ էր գովում բոլոր այն գլուխգործոցների համար,

that he himself had painted

որ ինքն էր նկարել,

that were attributed to other artists.

չնայած դրանք այլ արվեստագետների էին վերագրվում:

In particular, "The Supper at Emmaus"

Մասնավորապես, «Cena in Emmaus» նկարը,

which was viewed as Vermeer's finest masterpiece, his best work --

որը դիտվել է որպես Վերմեերի լավագույն գլուխգործոցը, իր լավագույն աշխատանքը

people would come [from] all over the world to see it --

(ամբողջ աշխարհից մարդիկ գալիս են նկարը տեսնելու համար)

was actually a forgery.

իրականում կեղծ էր:

It was not that painting, but that painting.

Դա այս նկարը չէր, այլ այս մեկն էր:

And when that was discovered,

Եվ երբ ամեն ինչ բացահայտվեց,

it lost all its value and was taken away from the museum.

նկարը կորցրեց այն ամբողջ արժեքը, որ ուներ և հեռացվեց թանգարանից:

Why does this matter?

Ինչո՞ւ սա այսքան մեծ նշանակություն ունի:

I'm a psychologists -- why do origins matter so much?

Հոգեբաններ պատասխաննեք, թե ինչո՞ւ է ծագումն այդքան կարևոր մեզ համար:

Why do we respond so much

Ինչո՞ւ ենք մենք այդքան կարևորում,

to our knowledge of where something comes from?

թե որտեղից է այս կամ այն բանը ծագում:

Well there's an answer that many people would give.

Դե կա մի պատասխան, որը շատերը կտան:

Many sociologists like Veblen and Wolfe

Շատ սոցիոլոգներ, ինչպիսիք են Վեբլենն ու Վոլֆը,

would argue that the reason why we take origins so seriously

պնդում են, որ պատճառը, թե ինչու ենք մենք այսքան լրջորեն վերաբերվում ծագմանը այն է,

is because we're snobs, because we're focused on status.

որ մենք բոլորս պճնամոլ ենք, քանի որ շատ ենք ուշադրություններս սևեռում կարգավիճակին:

Among other things,

Ի համալրում այլ բաների,

if you want to show off how rich you are, how powerful you are,

եթե դուք ցանկանում եք ցույց տալ, թե որքան հարուստ եք և հզոր,

it's always better to own an original than a forgery

միշտ էլ նախընտրելի է ձեռք բերել բնօրինակը, քան կեղծիքը,

because there's always going to be fewer originals than forgeries.

քանի որ բնօրինակներն ավելի քիչ են, քան կեղծիքները:

I don't doubt that that plays some role,

Չեմ կասկածում, որ դա որոշակի դեր է խաղում,

but what I want to convince you of today

սակայն այսօր ցանկանում եմ ձեզ համոզել,

is that there's something else going on.

որ դրանից բացի ուրիշ բաներ էլ կան:

I want to convince you

Ուզում եմ ձեզ համոզել,

that humans are, to some extent, natural born essentialists.

որ մարդիկ, որոշ չափով, ի ծնե էսենցիալիստ են:

What I mean by this

Նկատի ունեմ այն, որ

is we don't just respond to things as we see them,

մենք չենք արձագանքում իրերին այնպես, ինչպես տեսնում ենք դրանք,

or feel them, or hear them.

կամ զգում, կամ էլ լսում ենք դրանց:

Rather, our response is conditioned on our beliefs,

Ավելի շուտ, մեր արձագանքը պայմանավորված է մեր համոզմունքներով,

about what they really are, what they came from,

այլ ոչ, թե ինչեր են դրանք, որտեղից են ծագում,

what they're made of, what their hidden nature is.

ինչից են պատրաստված, որն է դրանց թաքնված էությունը:

I want to suggest that this is true,

Ուզում եմ ասել, որ սա ճշմարիտ է,

not just for how we think about things,

ոչ միայն այն բանի համար, թե ինչ ենք կարծում դրանց մասին,

but how we react to things.

այլ նաև այն, թե ինչպիսի արձագանք ունենք դրանց նկատմամբ:

So I want to suggest that pleasure is deep --

Այսպիսով, ցանկանում եմ նշել, որ հաճույքը ավելի խորն է.

and that this isn't true

և որ դա ճիշտ է ոչ միայն

just for higher level pleasures like art,

արվեստի նման բարձր մակարդակի հաճույքների համար,

but even the most seemingly simple pleasures

այլ նաև ամենապարզ թվացյալ հաճույքները

are affected by our beliefs about hidden essences.

մեր համոզմունքների միջոցով ազդում են մեր թաքնված էության վրա:

So take food.

Լավ, եկեք վերցնենք սնունդը

Would you eat this?

Դուք սա կուտեի՞ք:

Well, a good answer is, "It depends. What is it?"

Ճիշտ պատասխանն է. «Միգուցե: Իսկ դա ի՞նչ է»:

Some of you would eat it if it's pork, but not beef.

Ձեզանից որոշները կուտեին սա, եթե դա խոզի միս լիներ, և ոչ տավարի:

Some of you would eat it if it's beef, but not pork.

Որմանք էլ կուտեին սա, եթե դա տավարի միս լիներ, այլ ոչ խոզի:

Few of you would eat it if it's a rat

Քչերը կուտեին սա, եթե առնետի

or a human.

կամ մարդու միս լիներ:

Some of you would eat it only if it's a strangely colored piece of tofu.

Ձեզնից ոմանք էլ կուտեին սա, միայն այն դեպքում, եթե դա գունավոր տոֆույի կտոր լիներ:

That's not so surprising.

Դե դա այդքան էլ զարմանալի չէ:

But what's more interesting

Հետաքրքիրն այն է,

is how it tastes to you

որ ձեզ համար ուտելիքի համը

will depend critically on what you think you're eating.

կախված է այն բանից, թե ինչ եք կարծում դրա մասին, երբ ուտում եք:

So one demonstration of this was done with young children.

Նմանատիպ փորձարկում էր արվել փոքր երեխաների հետ:

How do you make children

Ինչպես ստիպել երեխաներին

not just be more likely to eat carrots and drink milk,

ոչ միայն ուտել գազար և խմել կաթ,

but to get more pleasure from eating carrots and drinking milk --

այլ դա անել հաճույքով

to think they taste better?

(մտածել, որ դրանք ավելի լավ համ ունեն):

It's simple, you tell them they're from McDonald's.

Դա շատ հեշտ է, հարկավոր է նրանց ասել, որ դրանք ՄաքԴոնալդից են:

They believe McDonald's food is tastier,

Երեխաները կարծում են, որ ՄաքԴոնալդի ուտելիքները շատ համեղ են,

and it leads them to experience it as tastier.

և սա պատճառ կհանդիսանա, որ գազարն ու կաթը ավելի համեղ լինեն:

How do you get adults to really enjoy wine?

Իսկ ինչպե՞ս ստիպել մեծահասակներին վայելել գինին:

It's very simple:

Դա շատ հեշտ է.

pour it from an expensive bottle.

վերցրեք թանկարժեք գինու շիշ:

There are now dozens, perhaps hundreds of studies showing

Այսօր տասնյակ, միգուցե նաև հարյուրավոր ուսումնասիրություններ են արվել, ըստ որոնց,

that if you believe you're drinking the expensive stuff,

եթե դուք հավատում եք, որ ըմպում եք թանկարժեք գինի,

it tastes better to you.

ապա դրա համը ձեզ ավելի շատ է դուր գալիս:

This was recently done with a neuroscientific twist.

Այդ կապակցությամբ, վերջերս, արվել էր նյարդաբանական մի հետազոտություն

They get people into a fMRI scanner,

Մարդկանց անցկացրեցին fMRI սքաների միջով,

and while they're lying there, through a tube,

և մինչ նրանք պառկած էին, ձողիկի միջոցով,

they get to sip wine.

կում-կում գինի էին խմում:

In front of them on a screen is information about the wine.

Նրանց առջև` էկրանի վրա, տեղեկություն էր գրվում գինու մասին:

Everybody, of course,

Իհարկե, բոլորը

drinks exactly the same wine.

ըմպում էին նույն գինին:

But if you believe you're drinking expensive stuff,

Սակայն երբ կարծում ես, թե խմում ես թանկարժեք գինի,

parts of the brain associated with pleasure and reward

ուղեղի բջիջները, որ կապված են հաճույքի և հաղթանակի զգացողության հետ

light up like a Christmas tree.

«լուսավառվում» են ինչպես Նոր Տարվա տոնածառ:

It's not just that you say it's more pleasurable, you say you like it more,

Այսինքն, դուք ասում եք, որ դա ոչ միայն հաճելի է, այլ նաև ձեզ դուր է գալիս,

you really experience it in a different way.

դուք իրոք դա այլ կերպ եք ընկալում:

Or take sex.

Կամ եկեք վերցնենք սեռը:

These are stimuli I've used in some of my studies.

Սրանք այն խթաններն են, որոնք օգտագործել եմ իմ ուսումնասիրություններում:

And if you simply show people these pictures,

Եվ եթե դուք պարզապես ցույց տաք այս նկարները մարդկանց,

they'll say these are fairly attractive people.

նրանց պատասխանը կլինի, որ նկարի մարդիկ բավական գրավիչ են:

But how attractive you find them,

Սակայն այն, թե որքան գրավիչ են նրանք ձեզ համար,

how sexually or romantically moved you are by them,

որքան սեքսուալ ու ռոմանտիկ են նրանք ձեզ թվում,

rests critically on who you think you're looking at.

կախված է այն բանից, թե ում եք դուք նայում:

You probably think the picture on the left is male,

Դուք հավանաբար կարծում եք, որ նկարի ձախ հատվածում պատկերվածը տղամարդ է,

the one on the right is female.

իսկ աջ կողմում` կին:

If that belief turns out to be mistaken, it will make a difference.

Եթե պարզվի, որ ​​այդ համոզմունքը սխալ է, ապա դա արդեն այլ խնդիր է:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

It will make a difference if they turn out to be

Մեկ այլ խնդիր է, եթե պարզվեր, որ նրանք

much younger or much older than you think they are.

ավելի երիտասարդ են կամ ավելի ծեր, քան դուք կարծում էիք:

It will make a difference if you were to discover

Մեկ այլ բան է, եթե բացահայտեիք,

that the person you're looking at with lust

որ անձնավորությունը, ում նկատմամբ դուք կիրք եք զգում

is actually a disguised version of your son or daughter,

իրականում ձեր որդին կամ դուստն է ծպտված,

your mother or father.

կամ էլ` ձեր մայրը և հայրը:

Knowing somebody's your kin typically kills the libido.

Սովորաբար, երբ գիտես, որ ձեր դիմացինը ձեր բարեկամն է, դա սպանում է լիբիդոն:

Maybe one of the most heartening findings

Միգուցե ամենաոգեշնչող արդյունքներից մեկը

from the psychology of pleasure

հաճույքի հոգեբանության մեջ այն է,

is there's more to looking good than your physical appearance.

որ դուք փորձում եք ավելի լավ տեսք ունենալ, քան ձեր իրական ֆիզիկական տեսքն է:

If you like somebody, they look better to you.

Եթե ձեզ ինչ-որ մեկը դուր է գալիս, ապա ձեզ համար նա գրավիչ է:

This is why spouses in happy marriages

Ահա թե ինչու մարդիկ (ամուսինները) երջանիկ ամուսնություններում

tend to think that their husband or wife

ավելի շատ են հակված մտածելու, որ իրենց ամուսինը կամ կինը

looks much better than anyone else thinks that they do.

ավելի գեղեցիկ են, քան ուրիշներն են կարծում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

A particularly dramatic example of this

Սրա վերաբերյալ բերեմ մի դրամատիկ օրինակ,

comes from a neurological disorder known as Capgras syndrome.

որը նյարդաբանական խանգարման արդյունք է` հայտնի Կապգրասի սինդրոմ անունով:

So Capgras syndrome is a disorder

Այս սինդրոմը բնութագրվում է խանգարումներով,

where you get a specific delusion.

որի ժամանակ դուք որոշակի մոլորության մեջ եք գտնվում:

Sufferers of Capgras syndrome

Այս հիվանդության կրողները

believe that the people they love most in the world

կարծում են, որ նրանց ամենասիրելի մարդկանց

have been replaced by perfect duplicates.

փոխարինել են կատարյալ կրկնօրինակով:

Now often, a result of Capgras syndrome is tragic.

Այսօր, այս հիվանդությունը ողբերգական հետևանքներ ունի:

People have murdered those that they loved,

Մարդիկ սպանում են իրենց սիրելիներին`

believing that they were murdering an imposter.

հավատալով, որ ինքնակոչի են սպանում:

But there's at least one case

Սակայն միայն մի դեպք կա,

where Capgras syndrome had a happy ending.

երբ այս հիվանդությունը երջանիկ ավարտ է ունեցել:

This was recorded in 1931.

Դա արձանագրվել է 1931-ին:

"Research described a woman with Capgras syndrome

«Ըստ հետազետության, այս Կապգասի սինդրոմ ունեցող մի կին

who complained about her poorly endowed and sexually inadequate lover."

դժգոհ էր իր աղքատ և ոչ սեքսուալ սիրեկանից»:

But that was before she got Capgras syndrome.

Սակայն դա մինչև Կապգրասի ձերքբերումն էր:

After she got it, "She was happy to report

Հիվանդությունը ձեռք բերելուց հետո. «Կինը հայտարարել էր,

that she has discovered that he possessed a double

որ շատ երջանիկ էր, որ գտել է նրա կրկնօրինակին,

who was rich, virile, handsome and aristocratic."

ով հարուստ, առնական, գեղեցիկ և ազնվական էր»:

Of course, it was the same man,

Իհարկե, դա նույն անձնավորությունն էր,

but she was seeing him in different ways.

սակայն կինը նրան այլ կերպ էր տեսնում:

As a third example,

Երրորդ օրինակը

consider consumer products.

սպառողական ապրանքների վերաբերյալ է:

So one reason why you might like something is its utility.

Պատճառներց մեկը, թե ինչու է ձեզ դուր գալիս այս կամ այն իրը` դրա օգտակար լինելու մեջ է:

You can put shoes on your feet; you can play golf with golf clubs;

Կարող եք կոշիկ հագնել, կարող եք գոլֆ խաղալ գոլֆի մականով,

and chewed up bubble gum doesn't do anything at all for you.

իսկ արդեն իսկ ծամած մաստակով ոչինչ չես կարող անել:

But each of these three objects has value

Սակայն այս երեք իրերից յուրաքանչյուրն ունի իր արժեքը

above and beyond what it can do for you

ձեզ համար, ուզեք դուք դա, թե ոչ,

based on its history.

կախված պատմությունից:

The golf clubs were owned by John F. Kennedy

Գոլֆի մականները Ջոն Ֆիցջերալդ Քենեդու սեփականությունն էին,

and sold for three-quarters of a million dollars at auction.

որ աճուրդի ժամանակ վաճառվել էին երեք քառորդ միլիոն դոլարով:

The bubble gum was chewed up by pop star Britney Spears

Մաստակը ծամել էր փոփ աստղ Բրիթնի Սփիրսը,

and sold for several hundreds of dollars.

որը վաճառվել էր մի քանի հարյուր դոլարով:

And in fact, there's a thriving market

Եվ արդյունքում, ձևավորվում է զարգացող մի շուկա,

in the partially eaten food of beloved people.

որտեղ վաճառվում են հայտնիների կերած ուտելիքները:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

The shoes are perhaps the most valuable of all.

Հավանաբար, ամենաարժեքավորը կոշիկներն են:

According to an unconfirmed report,

Ըստ մի չհաստատված զեկույցի

a Saudi millionaire offered 10 million dollars

Սաուդյան Արաբիայի մի միլիոնատեր առաջարկել էր 10 միլիոն դոլար

for this pair of shoes.

վերը նշված կոշիկների համար,

They were the ones thrown at George Bush

քանի որ դրանք նետել էին Ջորջ Բուշի վրա

at an Iraqi press conference several years ago.

մի քանի տարի առաջ Իրաքում մամլո ասուլիսի ժամանակ:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Now this attraction to objects

Այսօր, սակայն, նմանատիպ ուշադրության են

doesn't just work for celebrity objects.

ենթարկվում ոչ միան հայտնիների իրերը:

Each one of us, most people,

Մեզնից յուրաքանչյուրը, մեզնից շատ-շատերը

have something in our life that's literally irreplaceable,

ունեն մի իր մեր կյանքում, որ բառից բուն իմաստով անփոխարինելի է,

in that it has value because of its history --

դա արժեքավոր է մեզ համար, քանի որ որոշակի պատմություն ունի

maybe your wedding ring, maybe your child's baby shoes --

(օրինակ ամուսնական մատանին, կամ երեխայի կոշիկը),

so that if it was lost, you couldn't get it back.

այսինքն` մի իր, որի կորելու դեպքում, այն այլևս անկարելի կլինի վերադարձնել:

You could get something that looked like it or felt like it,

Դուք կարող եք մեկ այլ բան ձեռք բերել դրա փոխարեն,

but you couldn't get the same object back.

բայց նույն իրը չեք կարող ետ վերադարձնել:

With my colleagues George Newman and Gil Diesendruck,

Իմ գործընկերնր Ջորջ Նյումանի և Ջիլ Դիզենդրուքի հետ

we've looked to see what sort of factors, what sort of history, matters

մենք ուսումնասիրում էինք, թե ինչ գործոններ և ինչ տեսակի պատմություն է ազդում

for the objects that people like.

մարդկանց վրա, որ նրանք կոնկրետ իրեր են հավանում:

So in one of our experiments,

Մեր փորձարկումներից մեկի ժամանակ

we asked people to name a famous person who they adored,

մենք մարդկանց հարցնում էինք, թե հայտնիներից ում էին երկրպագում,

a living person they adored.

(հայտնի անձնավորություն, որ ողջ է):

So one answer was George Clooney.

Պատասխաններից մեկը Ջորջ Քլունին էր:

Then we asked them,

Այնուհետև մենք նրանց հարցրեցինք

"How much would you pay for George Clooney's sweater?"

«Որքա՞ն կվճարեիք Ջորջ Քլունիի սվիտերի համար»:

And the answer is a fair amount --

Ստացանք 1000-ավոր պատասխաններ.

more than you would pay for a brand new sweater

ավելի շատ քան դուք կվճարեիք բոլորովին նոր բրենդային սվիտերի համար,

or a sweater owned by somebody who you didn't adore.

կամ սվիտեր, որ ձեզ նվիրել է մեկը, ով ձեզ համար այնքան էլ կարևոր անձնավորություն չէ:

Then we asked other groups of subjects --

Այնուհետև մենք նրանց համար պատրաստեցինք մի խումբ այլ առաջադրանքներ`

we gave them different restrictions

իրենց սահմանափակումներով

and different conditions.

տարբեր պայմաններով:

So for instance, we told some people,

Այսպիսով, ոմանց ասացինք.

"Look, you can buy the sweater,

«Դե, դուք կարող եք գնել այդ սվիտերը,

but you can't tell anybody you own it,

բայց չեք կարող մարդկանց ասել, որ դա արդեն գնել եք,

and you can't resell it."

ինչպես նաև չեք կարող վաճառել այն»:

That drops the value of it,

Սա հանգեցրեց սվիտերի գնի անկման,

suggesting that that's one reason why we like it.

քանի որ մարդկանց դուր գալու պատճառներից մեկը հենց դա էր:

But what really causes an effect

Մեկ այլ բան էր, երբ

is you tell people, "Look, you could resell it, you could boast about it,

նրանց ասվում էր. «Դուք կկարողանաք վաճառել սվիտերը, կարող եք նաև պարծենալ, որ դա ձերն է,

but before it gets to you,

սակայն մինչև այն ձեզ տալը,

it's thoroughly washed."

մենք այն ամբողջովին կլվանանք»:

That causes a huge drop in the value.

Այս դեպքում գինն ահռելի անկում ունեցավ:

As my wife put it, "You've washed away the Clooney cooties."

Ինչպես կինս ասաց. «Դուք ամբողջովին լվացել եք Քլունիի բույրը սվիտերի վրայից»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So let's go back to art.

Եկեք վերադառնանք արվեստին:

I would love a Chagall. I love the work of Chagall.

Ես պաշտում եմ Շագալին, նրա արվեստը:

If people want to get me something at the end of the conference,

Եթե խորհրդաժողովի վերջում ​​ցանկանաք ինձ ինչ-որ բան տալ,

you could buy me a Chagall.

դա կարող է Շագալի գործերից մեկը լինել:

But I don't want a duplicate,

Բայց ոչ կրկնօրինակը,

even if I can't tell the difference.

նույնիսկ եթե ես տարբերությունը չտեսնեմ:

That's not because, or it's not simply because,

Դա այն պատճառով չէ,

I'm a snob and want to boast about having an original.

որ ես սնոբ եմ և ցանկանում եմ պարծենալ, որ բնօրինակն ունեմ:

Rather, it's because I want something that has a specific history.

Ավելի շուտ դրա պատճառն այն է, որ ես ցանկանում եմ ունենալ մի բան, որ յուրահատուկ պատմություն ունի:

In the case of artwork,

Արվեստի գործի դեպքում

the history is special indeed.

պատմությունն իրոք կարևոր է:

The philosopher Denis Dutton

Փիլիսոփա Դենիս Դուտթոնը

in his wonderful book "The Art Instinct"

իր «Արվեստի Բնազդ» հրաշալի աշխատության մեջ

makes the case that, "The value of an artwork

առաջ է քաշում հետևյալ տեսությունը. «Արվեստի գործի արժեքը

is rooted in assumptions about the human performance underlying its creation."

կայանում է նրանում, թե որքան ջանք է թափվել դրա արարման ընթացքում»:

And that could explain the difference

Եվ սա կարող է բացատրել այն տարբերությունը,

between an original and a forgery.

որ առկա է բնօրինակի և կեղծի միջև:

They may look alike, but they have a different history.

Միգուցե դրանք նման են իրար, սակայն դրանց պատմությունն այլ է:

The original is typically the product of a creative act,

Որպես կանոն, բնօրինակը ստեղծագործական գործունեության արդյունք է,

the forgery isn't.

իսկ կեղծը` ոչ:

I think this approach can explain differences

Կարծում եմ, որ սա կարող է բացատրել

in people's taste in art.

մարդկանց ճաշակի տարբերությունը արվեսի հարցում:

This is a work by Jackson Pollock.

Սա Ջեքսոն Պոլլոկի աշխատանքն է:

Who here likes the work of Jackson Pollock?

Իսկ ներկաներից ո ՞ւմ է դուր գալիս Ջեքսոն Պոլլոկի գործունեությունը:

Okay. Who here, it does nothing for them?

Լավ, իսկ ո ՞ւմ համար է դա ոչինչ չարժեցող:

They just don't like it.

Նրանք պարզապես չեն սիրում դա:

I'm not going to make a claim about who's right,

Ես չեմ պատրաստվում մեղադրել, թե ով է ճիշտ, և ով ոչ,

but I will make an empirical claim

սակայն ես կանեմ փորձնական մի հայտարարություն

about people's intuitions,

մարդու բնազդների վերաբերյալ.

which is that, if you like the work of Jackson Pollock,

եթե ձեզ դուր է գալիս Ջեքսոն Պոլլոկի գործունեություննը,

you'll tend more so than the people who don't like it

ապա դուք ավելի շատ, քան այն մարդիկ, ովքեր չեն սիրում դա, հակված եք հավատալու,

to believe that these works are difficult to create,

որ վերջինիս աշխատություններն իրոք տքնաջան աշխատանքի արդյունք են,

that they require a lot of time and energy

որ դրանք խլել են շատ ժամանակ, ջանք և

and creative energy.

ստեղծագործական եռանդ:

I use Jackson Pollock on purpose as an example

Ես Ջեքսոն Պոլլոկին նպատակադրված օրինակ բերեցի,

because there's a young American artist

քանի որ մի երիտասարդ ամերիկացի նկարչուհի կա,

who paints very much in the style of Jackson Pollock,

որ նկարում է հենց նույն ոճով, ինչ Ջեքսոն Պոլլոկը,

and her work was worth

և նրա աշխատանքները

many tens of thousands of dollars --

տասնյակ հազարավոր դոլարներ արժեին,

in large part because she's a very young artist.

մեծ մասամբ այն պատճառով, որ նա շատ երիտասարդ նկարչուհի է:

This is Marla Olmstead

Սա Մարլա Օլմսթեդն է,

who did most of her work when she was three years old.

ով իր աշխատանքների մեծ մասը նկարել է, երբ դեռ 3 տարեկան էր:

The interesting thing about Marla Olmstead

Հետաքրքրն այն է, որ Մարլա Օլմսթեդի ընտանիքը

is her family made the mistake

մեծ սխալ կատարեց`

of inviting the television program 60 Minutes II into their house

հրավիրելով «60 Minutes II» հեռուստաշուն իրենց տուն

to film her painting.

լուսաբանելու համար, թե ինչպես է իրենց դուստրը նկարում:

And they then reported that her father was coaching her.

Այդ ժամանակ նաև ասվեց, որ իր հայրիկն էր իրեն ուսուցանում:

When this came out on television,

Երբ մարդիկ սա տեսան հեռուստացույցով,

the value of her art dropped to nothing.

նրա արվեստի արժեքը հավասարվեց զրոյի:

It was the same art, physically,

Իրականում դրանք նույն գործերն էին,

but the history had changed.

սակայն պատմությունը փոխվեց:

I've been focusing now on the visual arts,

Հիմա հիմնականում կենտրոնանանք վիզուալ արվեստի վրա,

but I want to give two examples from music.

որի համար երկու երաժշտական օրինակ կբերեմ:

This is Joshua Bell, a very famous violinist.

Սա Ջոշուա Բելլն է, շատ հայտնի ջութակահար:

And the Washington Post reporter Gene Weingarten

«Washington Post»-ի թղթակից Ջին Վայնգարթենը

decided to enlist him for an audacious experiment.

որոշել էր ջութակահարին համարձակ փորձարկման ենթարկել:

The question is: How much would people like Joshua Bell,

Հարցը հետևյալն է. «Որքա՞ն շատ մարդկանց դուր կգա Ջոշուա Բելլը,

the music of Joshua Bell,

նրա երաժշտությունը,

if they didn't know they were listening to Joshua Bell?

եթե նրանք չիմանան, թե ում են լսում»:

So he got Joshua Bell to take his million dollar violin

Նա խնդրեց Բելլին վերցնել իր միլիոնավոր դոլար արժողությամբ ջութակը,

down to a Washington D.C. subway station

գնալ Վաշինգթոնի մետրոյի կայարան

and stand in the corner and see how much money he would make.

և կանգնելով անցումի անկյունում` նվագել, տեսնելու համար ինչքան գումար կարող է վաստակել:

And here's a brief clip of this.

Իսկ այժմ կարճամետրաժ տեսահոլովակ դրա մասին:

(Violin music)

(Ջութակի երաժշտություն)

After being there for three-quarters of an hour,

Երեք քառորդ ժամ հետո

he made 32 dollars.

նա 32 դոլար վաստակեց

Not bad. It's also not good.

Ոչ վատ է, ոչ էլ լավ:

Apparently to really enjoy the music of Joshua Bell,

Հավանաբար Ջոշուա Բելլի երաժշտությունը վայելելու համար,

you have to know you're listening to Joshua Bell.

անհրաժեշտ է, որ դուք իմանաք, թե ինչ եք լսում:

He actually made 20 dollars more than that,

Իրականում նա 20 դոլար էլ էր վաստակել,

but he didn't count it.

բայց դա հաշիվ չէ:

Because this woman comes up --

Նրան մոտեցավ այս կինը,

you see at the end of the video -- she comes up.

տեսահոլովակի վերջում նրան մոտեցող կինը, ահա:

She had heard him at the Library of Congress a few weeks before

Նա լսեր էր Բելլի երաժշտությունը մի քանի շաբաթ առաջ Կոնգրեսի Գրադարանում

at this extravagant black-tie affair.

էքստրավագանտ սև փողկապների երեկույթի ժամանակ:

So she's stunned that he's standing in a subway station.

Կինը ապշած էր, քանի որ Բելլը կանգնած էր մետրոյի կայարանում:

So she's struck with pity.

Նա լի էր խղճահարությամբ:

She reaches into her purse and hands him a 20.

Իր դրամապանակից հանելով 20 դոլար` կինը նրան տվեց դա:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություններ)

The second example from music

Երաժշտության երկրորդ օրինակը

is from John Cage's modernist composition,

Ջոն Քեյջի մոդեռնիստական ստեղծագործության`

"4'33"."

"4'33"."-ի մասին է:

As many of you know,

Ինչպես ձեզնից շատերը գիտեն,

this is the composition where the pianist sits at a bench,

սա այն ստեղծագործություններից է, երբ դաշնակահարը այն նվագելիս նստում է նստարանի վրա,

opens up the piano

բացում դաշնամուրը,

and sits and does nothing for four minutes and 33 seconds --

տեղավորվում է և 33 վայրկան ոչինչ չի անում.

that period of silence.

դա լռության ժամանակահատվածն է:

And people have different views on this.

Տարբեր մարդիկ տարբեր կարծիքներ ունեն:

But what I want to point out

Բայց ես ցանկանում եմ ընդգծել,

is you can buy this from iTunes.

որ դուք կարող եք գնել դա նունիսկ iTunes-ից

(Laughter)

(Ծիծաղ)

For a dollar 99,

Մեկ ու իննսունինը դոլարով

you can listen to that silence,

դուք կարող եք վայելել այդ լռությունը,

which is different than other forms of silence.

որը տարբերվում է լռության մյուս տեսակներից:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Now I've been talking so far about pleasure,

Մինչ այս պահը խոսեցինք հաճույքի մասին,

but what I want to suggest

այդ իսկ պատճառով ցանկանում եմ ավելացնել այն,

is that everything I've said applies as well to pain.

որ վերը նշված ամեն բան վերաբերում է նաև ցավին:

And how you think about what you're experiencing,

Այն, ինչ դուք մտածում եք ձեր զգացողությունների մասին,

your beliefs about the essence of it,

ձեր համոզմունքները` դրա էության մասին,

affect how it hurts.

ազդում են ցավի զգացողության վրա:

One lovely experiment

Մի հետաքրքիր փորձարկում

was done by Kurt Gray and Dan Wegner.

կատարեցին Քուրդ Գրեյն ու Դեն Վեգները:

What they did was they hooked up Harvard undergraduates

Նրանք Հարվարդի համալսարանի ուսանողներին միացրեցին

to an electric shock machine.

էլէկտրական հոսանքին:

And they gave them a series of painful electric shocks.

Որոշ ուսանողների էլեկտրական հոսանքի մի շարք ցավոտ ցնցումների ենթարկեցին:

So it was a series of five painful shocks.

Դրանք հինգ իսկապես ցավոտ ցնցումներ էին:

Half of them are told that they're being given the shocks

Նրանց ասվել էր, որ ցնցումները կատարել է

by somebody in another room,

ինչ-որ մեկը, որ կողքի սենյակում է նստած,

but the person in the other room doesn't know they're giving them shocks.

սակայն նրան չեն ասել, որ նա ցավեցնում է ուրիշին:

There's no malevolence, they're just pressing a button.

Այսինքն, ոչ մի չարակամություն, նրանք ուղղակի սեղմում էին կոճակը:

The first shock is recorded as very painful.

Առաջի ցնցումն իրոք շատ ցավոտ էր:

The second shock feels less painful, because you get a bit used to it.

Երկրորդ ցնցման ժամանակ ցավը մի փոքր նվազել էր, քանի որ փոքր ինչ հարմարվում ես դրան:

The third drops, the fourth, the fifth.

Եվ այսպես երրորդ, չորրորդ և հինգերորդ ցնցումը:

The pain gets less.

Ցավը նվազեց:

In the other condition,

Մեկ այլ իրադրության ժամանակ

they're told that the person in the next room

նրանց ասվել էր, որ կողքի սենյակում գտնվող անձնավորությունը

is shocking them on purpose -- knows they're shocking them.

միտումնավոր է ցավեցնում նրանց:

The first shock hurts like hell.

Առաջին ցնցումը դժոխային ցավ պատճառեց ուսանողներին:

The second shock hurts just as much,

Երկրորդ ցնցումը նույնչափ ցավոտ է, ինչպես

and the third and the fourth and the fifth.

երրորդը, չորրորդը և հինգերորդը:

It hurts more

Ցավը ուժգնանում է,

if you believe somebody is doing it to you on purpose.

երբ կարծում ես, որ ինչ-որ մեկը միտումնավոր է ցավեցնում քեզ:

The most extreme example of this

Առավել ծայրահեղ օրինակն է այն,

is that in some cases,

որ որոշ դեպքերում,

pain under the right circumstances

կոնկրետ հանգամանքներից ելնելով, ցավը

can transform into pleasure.

կարող է վերածվել հաճույքի:

Humans have this extraordinarily interesting property

Մարդիկ հետաքրքիր բնավորության գիծ ունեն,

that will often seek out low-level doses of pain

որը արտահայտվում է հատկապես այն ժամանակ, երբ մի փոքր ցավ ես զգում,

in controlled circumstances

վերահսկվող պայմաններում իհարկե,

and take pleasure from it --

և դրանից հաճույք ստանում.

as in the eating of hot chili peppers

ինչպես օրինակ կծու պղպեղ ուտելիս

and roller coaster rides.

կամ ամերիկյան ատրակցիոն նստելիս:

The point was nicely summarized

Այս հանգամանքը ամբողջովին ամփոփել է

by the poet John Milton

Ջոն Միլթոնը,

who wrote, "The mind is its own place,

ով գրել է. «Ինքն իր մեջ կարող է նա

and in itself can make a heaven of hell,

ստեղծել դրախտ դժողքից,

a hell of heaven."

և դժողք դրախտից»:

And I'll end with that. Thank you.

Ահա այսքանը: Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)