My year of living biblically | A.J. Jacobs

Translator: James Piton Reviewer: Toño del Barrio

I thought I'd tell you a little about what I like to write.

Mi pensis ke mi povus rakonti al vi iomete pri tio, kion mi ŝatas verki.

And I like to immerse myself in my topics.

Kaj mi ŝatas enmergiĝi en miajn temojn.

I just like to dive right in and become sort of a human guinea pig.

Mi simple ŝatas enmergiĝi kaj fariĝi speco de homa kobajo.

And I see my life as a series of experiments.

Kaj mi vidas mian vivon kiel sinsekvon da eksperimentoj.

So, I work for Esquire magazine, and a couple of years ago,

Nu, mi laboras por la revuo Esquire kaj antaŭ kelkaj jaroj

I wrote an article called "My Outsourced Life,"

mi verkis artikolon nomatan "Mia subkontraktita vivo"

where I hired a team of people in Bangalore, India,

kiam mi dungis skipon en Bangaloro (Barato)

to live my life for me.

por ke ili vivu mian vivon anstataŭ mi.

So, they answered my emails.

Tiel ili respondis miajn ricevitajn retmesaĝojn.

They answered my phone.

Ili respondis en la telefono.

They argued with my wife for me, and they read my son bedtime stories.

Ili disputis kun mia edzino anstataŭ mi kaj ili legis al mia filo rakontojn je la enlitiĝo.

It was the best month of my life,

Ĝi estis la plej bona monato en mia vivo,

because I just sat back and I read books and watched movies.

ĉar mi simple sidiĝis kaj legis librojn kaj spektis filmojn.

It was a wonderful experience.

Tio estis mirinda sperto.

More recently, I wrote an article for Esquire called --

Pli poste mi verkis por Esquire artikolon nomatan...

about radical honesty.

pri radikala honesteco.

And this is a movement where --

Kaj tio estas movado --

this is started by a psychologist in Virginia,

komencita de psikologo en Virginio,

who says that you should never, ever lie,

kiu diras, ke oni neniam devus mensogi,

except maybe during poker and golf, his only exceptions.

krom eble en pokero kaj golfludado, liaj solaj esceptoj.

And, more than that, whatever is on your brain

Kaj eĉ pli ol tio, kio ajn estas en via cerbo

should come out of your mouth.

devus eliri el via buŝo.

So, I decided I would try this for a month.

Mi decidis provi tion dum unu monato.

This was the worst month of my life.

Ĝi estis la plej malbona monato en mia vivo.

(Laughter)

I do not recommend this at all.

Mi absolute ne rekomendas tion.

To give you a sense of the experience,

Por doni al vi impreson pri la sperto,

the article was called, "I Think You're Fat."

la artikolo estis nomata "Mi kredas, ke vi estas dika".

(Laughter)

So, that was hard.

Nu, tio estis malfacila.

My most recent book -- my previous book was called "The Know-It-All,"

Mia plej ĵusa libro -- mia antaŭa libro nomiĝis "La Ĉionscio"

and it was about the year I spent reading the Encyclopedia Britannica

kaj estis pri la jaro, kiun mi pasigis legante la Britan Enciklopedion

from A to Z in my quest to learn everything in the world,

de A al Z en mia defio lerni ĉion en la mondo,

or more precisely from Aak, which is a type of East Asian music,

aŭ pli precize de A-ak, kiu estas speco de Orientazia muziko,

all the way to Zwyiec, which is -- well, I don't want to ruin the ending.

rekte ĝis Zwyiec, kio estas -- nu, mi ne volas riveli la finon de la libro.

(Laughter)

It's a very exciting twist ending, like an O. Henry novel, so I won't ruin it.

Ĝi estas tre ekscita surpriza fino, kiel en romano de O. Henry, do mi ne rivelos ĝin.

But I love that one,

Sed mi amas tiun

because that was an experiment about how much information

ĉar ĝi estis eksperimento pri kiom multe da informo

one human brain could absorb.

homa cerbo povus sorbi,

Although, listening to Kevin Kelly, you don't have to remember anything.

kvankam, aŭskultinte Kevin Kelly, oni ne devas rememori pri kio ajn.

You can just Google it.

Oni povas simple fosi ĝin el Google.

So, I wasted some time there.

Do mi malŝparis iom da tempo en tio.

I love those experiments,

Mi amas tiujn eksperimentojn

but I think that the most profound

sed mi kredas, ke la plej profunda

and life-changing experiment that I've done

kaj vivoŝanĝa eksperimento, kiun mi iam faris

is my most recent experiment, where I spent a year

estas mia plej ĵusa eksperimento, en kiu mi pasigis unu jaron

trying to follow all of the rules of the Bible,

provante sekvi ĉiujn regulojn de la Biblio --

"The Year of Living Biblically."

"La Jaro de Laŭbiblia Vivado"

And I undertook this for two reasons.

Kaj mi entreprenis ĝin pro du kialoj.

The first was that I grew up with no religion at all.

Unue ĉar mi kreskis sen kiu ajn religio.

As I say in my book, I'm Jewish in the same way

Kiel mi diras en mia libro, mi estas judo same kiel

the Olive Garden is Italian.

la restoracioj "Olive Garden" estas italaj.

(Laughter)

So, not very.

Nu, ne multe.

But I've become increasingly interested in religion.

Sed mi pli kaj pli ekinteresiĝis pri religio.

I do think it's the defining issue of our time,

Mi ja kredas ĝin la karakteriza demando de nia epoko,

or one of the main ones.

aŭ unu el la ĉefaj.

And I have a son. I want to know what to teach him.

Kaj mi havas filon. Mi volas scii kion instrui al li.

So, I decided to dive in head first, and try to live the Bible.

Mi do decidis plene enmergiĝi kaj provi travivi la Biblion.

The second reason I undertook this is because

La dua kialo por submetiĝi al tio estas pro

I'm concerned about the rise of fundamentalism,

miaj zorgoj rilate al la kresko de fundamentismo,

religious fundamentalism, and people who say

la religia fundamentismo, kaj homoj, kiuj diras

they take the Bible literally, which is, according to some polls,

ke ili prenas la Biblion laŭlitere, kaj tiuj estas, laŭ iuj enketoj,

as high as 45 or 50 percent of America.

eĉ 45 aŭ 50 elcentoj de la usonanoj.

So I decided, what if you really did take the Bible literally?

Do mi decidis - kio okazus se oni vere prenus la Biblion laŭlitere?

I decided to take it to its logical conclusion

Mi decidis preni tion ĝis ties logika konkludo

and take everything in the Bible literally,

kaj prenis ĉion laŭlitere el la Biblio,

without picking and choosing.

sen preni kaj elekti.

The first thing I did was I got a stack of bibles.

La unua afero, kiun mi faris, estis preni staplon da biblioj.

I had Christian bibles.

Mi havis kristanajn bibliojn.

I had Jewish bibles.

Mi havis judajn bibliojn.

A friend of mine sent me something called a hip-hop bible,

Iu amiko sendis al mi ion nomatan hiphopan biblion

where the twenty-third Psalm is rendered as, "The Lord is all that,"

kaj en ĝi la 23-a Psalmo estas skribita kiel "La Sinjoro estas ĉio tio"

as opposed to what I knew it as, "The Lord is my shepherd."

kompare kun tio, kion mi konis kiel "La Sinjoro estas mia paŝtisto".

Then I went down and I read several versions,

Do mi enprofundiĝis kaj legis diversajn versiojn

and I wrote down every single law that I could find.

kaj notis ĉiun unuopan leĝon, kiun mi povis trovi.

And this was a very long list -- over 700 rules.

Kaj ĝi estis tre longa listo -- pli ol 700 reguloj.

And they range from the famous ones that I had heard of --

Kaj ili variis de la famaj, pri kiuj mi estis aŭdinta --

The Ten Commandments, love your neighbor, be fruitful and multiply.

La Dek Ordonoj, amu vian najbaron, fruktiĝu kaj multobliĝu.

So I wanted to follow those.

Mi do volis sekvi tiujn.

And actually, I take my projects very seriously,

Kaj fakte mi prenas miajn projektojn tre serioze

because I had twins during my year,

ĉar naskiĝis al ni ĝemeloj dum mia jaro,

so I definitely take my projects seriously.

do mi absolute prenas miajn projektojn serioze.

But I also wanted to follow the hundreds

Sed mi volis ankaŭ sekvi la centojn

of arcane and obscure laws that are in the Bible.

da Bibliaj leĝoj obskuraj kaj nur por inicitoj.

There is the law in Leviticus,

Estas tiu leĝo en Levidoj --

"You cannot shave the corners of your beard."

"Ne fordifektu la flankojn de via barbo."

I didn't know where my corners were,

Mi ne sciis kie estas la flankoj

so I decided to let the whole thing grow,

do mi decidis lasi ĉion kreski

and this is what I looked like by the end.

kaj jen kiel mi aspektis en la fino.

As you can imagine, I spent a lot of time at airport security.

Kiel vi povas imagi, mi pasigis multe da tempo ĉe la flughavenaj gardistoj.

(Laughter)

My wife wouldn't kiss me for the last two months.

Mia edzino ne kisis min dum la lastaj du monatoj.

So, certainly the challenge was there.

Tiel, certe la defio estis tie.

The Bible says you cannot wear clothes made of mixed fibers,

La Biblio diras, ke oni ne devas porti vestaĵojn faritajn el miksitaj fiibroj,

so I thought, "Sounds strange, but I'll try it."

tiel mi pensis, "Tio sonas strange, sed mi provos ĝin".

You only know if you try it.

Oni ekscios nur se oni elprovos tion.

I got rid of all my poly-cotton T-shirts.

Mi liberiĝis de ĉiuj miaj poli-kotonaj t-ĉemizoj.

The Bible says that if two men are in a fight,

La Biblio diras, ke se du viroj interbatalas,

and the wife of one of those men grabs the testicles of the other man,

kaj la edzino de unu el ili tiros la testikojn de la alia viro,

then her hand shall be cut off.

tiam ŝia mano devas esti fortranĉita.

So, I wanted to follow that rule.

Tial mi volis sekvi tiun regulon.

(Laughter)

That one I followed by default,

Tiun mi nepre sekvis

by not getting in a fight with a man whose wife was standing nearby,

ne enirante lukton kun viro, kies edzino staris proksime,

looking like she had a strong grip.

ŝajnante, ke ŝi havas fortan premon.

(Laughter)

So -- oh, there's another shot of my beard.

Tiam -- ho, jen alia foto de mia barbo.

I will say it was an amazing year

Mi diros, ke ĝi estis nekredebla jaro

because it really was life changing, and incredibly challenging.

ĉar ĝi vere estis vivoŝanĝa kaj nekredeble defia.

And there were two types of laws that were particularly challenging.

Kaj estis du specoj de leĝoj, kiuj estis aparte defiaj.

The first was avoiding the little sins that we all commit every day.

La unua estis eviti la etajn pekojn, kiujn ni ĉiuj faras ĉiutage.

You know, I could spend a year not killing,

Vi scias, mi povus pasigi jaron sen mortigi

but spending a year not gossiping, not coveting, not lying --

sed pasigi unu jaron sen klaĉi, sen avidi, sen mensogi -

you know, I live in New York, and I work as a journalist,

vi scias, mi vivas en Novjorko kaj mi laboras kiel ĵurnalisto

so this was 75, 80 percent of my day I had to do it.

do tion mi devas fari dum 75, 80 elcentoj de mia tago.

But it was really interesting, because I was able to make some progress,

Sed ĝi estis vere interesa, ĉar mi povis fari iom da progreso

because I couldn't believe how much

ĉar mi ne povis kredi kiom multe

my behavior changed my thoughts.

mia sinteno ŝanĝis miajn pensojn.

This was one of the huge lessons of the year,

Ĝi estis unu el la grandegaj lecionoj de la jaro,

is that I almost pretended to be a better person,

tio estas, mi preskaŭ intencis esti pli bona homo

and I became a little bit of a better person.

kaj mi fariĝis iomete pli bona homo.

So I had always thought, you know, "You change your mind,

Tial mi ĉiam pensis, vi scias, "Oni ŝanĝas sian menson

and you change your behavior," but it's often the other way around.

kaj do oni ŝanĝas sian sintenon", sed ofte estas ĝuste la malo.

You change your behavior, and you change your mind.

Oni ŝanĝas sian sintenon kaj do oni ŝanĝas sian menson.

So, you know, if you want to become more compassionate,

Tial, vi scias, se vi volas iĝi pli kompatema

you visit sick people in the hospital,

vi vizitas malsanulojn en hospitalo

and you will become more compassionate.

kaj vi fariĝos pli kompatema.

You donate money to a cause,

Vi donu monon al iu afero

and you become emotionally involved in that cause.

kaj vi fariĝas emocie envolvita en tiu afero.

So, it really was cognitive psychology --

Do ĝi vere estis kognitiva psikologio --

you know, cognitive dissonance -- that I was experiencing.

vi scias, kognitiva malkongruo - tion mi spertis.

The Bible actually talks about cognitive psychology,

La Biblio vere traktas pri kognitiva psikologio,

very primitive cognitive psychology.

tre primitiva kognitiva psikologio.

In the Proverbs, it says that if you smile, you will become happier,

En Proverboj, ĝi diras, ke se oni ridetas, oni fariĝos pli feliĉa,

which, as we know, is actually true.

kio, laŭ nia scio, estas efektive vera.

The second type of rule that was difficult to obey

La dua speco de regulo, kiu estis malfacile sekvi

was the rules that will get you into a little trouble

estis la reguloj, kiuj kondukos vin al iom da problemo

in twenty-first-century America.

en la 21-jarcenta Usono.

And perhaps the clearest example of this is stoning adulterers.

Kaj eble la plej neta ekzemplo pri tio estas ŝtonumado de adultuloj.

(Laughter)

But it's a big part of the Bible,

Sed ĝi estas granda parto de la Biblio,

so I figured I had to address it.

do mi konkludis, ke mi devas alfronti ĝin.

So, I was able to stone one adulterer.

Tiel mi estis kapabla ŝtonumi unu adultulon.

It happened -- I was in the park, and I was dressed in my biblical clothing,

Ĝi okazis dum mi estis en la parko, vestita per miaj bibliaj vestaĵoj --

so sandals and sort of a white robe,

sandaloj kaj blanka robo --

you know, because again, the outer affects the inner.

vi scias, ĉar refoje, la ekstero influas la internon.

I wanted to see how dressing biblically affected my mind.

Mi volis vidi kiel biblie vesti min ŝanĝus mian menson.

And this man came up to me and he said,

Kaj tiu viro venis al mi kaj diris

"Why are you dressed like that?"

"Kial vi estas tiamaniere vestita?"

And I explained my project,

Kaj mi klarigis mian projekton

and he said, "Well, I am an adulterer, are you going to stone me?"

kaj li diris "Bone, mi estas adultulo, ĉu vi ŝtonumos min?"

And I said, "Well, that would be great!"

Kaj mi diris "Nu, tio estus bonega!"

(Laughter)

And I actually took out a handful of stones from my pocket

Kaj mi prenis manplenon da ŝtonoj el mia poŝo

that I had been carrying around for weeks,

kiujn mi kunportis dum semajnoj

hoping for just this interaction -- and, you know, they were pebbles --

esperante ĝuste tian interagadon -- nu, ili estis rulŝtonetoj --

but he grabbed them out of my hand.

sed li forprenis ilin de mia mano.

He was actually an elderly man, mid-70s, just so you know.

Li estis fakte maljunulo, sepdekkelkjara, do vi scias.

But he's still an adulterer, and still quite angry.

Sed li ankoraŭ estis adultulo kaj ankoraŭ sufiĉe kolera.

He grabbed them out of my hand

Li forprenis ilin de mia mano

and threw them at my face, and I felt that I could --

kaj ĵetis ilin sur mian vizaĝon kaj mi sentis, ke mi povus --

eye for an eye -- I could retaliate, and throw one back at him.

okulon kontraŭ okulo -- mi povus reciproki kaj mi reĵetis unu sur lin.

So that was my experience stoning, and it did allow me

Do tia estis mia sperto pri ŝtonumado kaj ĝi ebligis al mi

to talk about, in a more serious way, these big issues.

paroli laŭ pli serioza maniero pri tiuj grandaj demandoj.

How can the Bible be so barbaric in some places,

Kiel la Biblio povas esti tiel barbara en iuj partoj

and yet so incredibly wise in others?

kaj tamen nekredeble saĝa en aliaj?

How should we view the Bible?

Kiel ni devus rigardi la Biblion?

Should we view it, you know, as original intent,

Ĉu ni devus rigardi ĝin, laŭ la originala intenco,

like a sort of a Scalia version of the Bible?

kiel speco de konservativa versio de la Biblio?

How was the Bible written?

Kiel la Biblio estis verkita?

And actually, since this is a tech crowd,

Kaj fakte, ĉar tie ĉi estas amaso da teknologiistoj,

I talk in the book about how the Bible actually reminds me

mi parolas en la libro pri tio, kiel la Biblio ja memorigas min

of the Wikipedia, because it has all of these authors and editors

pri Vikipedio, ĉar ĝi havis tiom da aŭtoroj kaj eldonistoj

over hundreds of years.

laŭlonge de jarcentoj.

And it's sort of evolved.

Kaj ĝi iasence evoluis.

It's not a book that was written and came down from on high.

Ĝi ne estas libro verkita kaj sendita de la supro.

So I thought I would end by telling you

Do mi pensis ke mi finos rakontante al vi

just a couple of the take-aways, the bigger lessons

nur manplenon da rapidpretaj, la pli grandajn lecionojn,

that I learned from my year.

kiujn mi lernis el tiu mia jaro.

The first is, thou shalt not take the Bible literally.

La unua estas -- Ci ne devas preni la Biblion laŭlitere.

This became very, very clear, early on.

Tio fariĝis tre, tre klara, jam en la komenco.

Because if you do, then you end up acting like a crazy person,

Ĉar se vi faras tion, vi fine agos kiel frenezulo

and stoning adulterers, or -- here's another example.

ŝtonumante adultulojn aŭ -- jen alia ekzemplo --

Well, that's another. I did spend some time shepherding.

bone, tio estas alia -- mi pasigis iom da tempo paŝtante.

(Laughter)

It's a very relaxing vocation. I recommend it.

Ĝi estas tre malstreĉiga okupiĝo. Mi rekomendas ĝin.

But this one is -- the Bible says that you cannot touch women

Sed tiu ĉi estas, la Biblio diras, ke oni ne rajtas tuŝi virinon

during certain times of the month, and more than that,

dum iuj partoj de la monato, kaj pli ol tio,

you cannot sit on a seat where a menstruating woman has sat.

oni ne rajtas sidiĝi sur loko, kie menstruanta virino sidiĝis.

And my wife thought this was very offensive,

Kaj mia edzino opiniis tion tre ofenda

so she sat in every seat in our apartment,

kaj tial ŝi sidiĝis en ĉiu sidloko de nia apartamento

and I had to spend much of the year standing

kaj mi devis pasigi grandan parton de la jaro starante

until I bought my own seat and carried it around.

ĝis kiam mi aĉetis mian propran seĝon kaj kunportis ĝin.

So, you know, I met with creationists.

Tiam, vi scias, mi renkontiĝis kun kreistoj.

I went to the creationists' museum.

Mi iris al la muzeo de kreistoj.

And these are the ultimate literalists.

Kaj ili estas la kulminaj laŭliteristoj.

And it was fascinating, because they were not stupid people at all.

Kaj estis fascine, ĉar ili tute ne estas stultaj homoj.

I would wager that their IQ is exactly the same as the average evolutionist.

Mi vetus, ke ilia Intelekta Kvociento estas precize sama kiel tiu de averaĝa evoluisto.

It's just that their faith is so strong

Simple ilia fido estas tiel forta

in this literal interpretation of the Bible

en la laŭvorta interpretado de la Biblio,

that they distort all the data to fit their model.

ke ili tordas ĉiujn donitaĵojn por ke ili adaptiĝu al ilia modelo.

And they go through these amazing mental gymnastics to accomplish this.

Kaj ili faras tiujn nekredeblajn mensajn gimnastikojn por sukcesi tion.

And I will say, though, the museum is gorgeous.

Kaj mi diros al vi, tamen, ke la muzeo estas belega.

They really did a fantastic job.

Ili vere faris eksterordinaran laboron.

If you're ever in Kentucky,

Se vi iam estas en Kentukio,

there's, you can see a movie of the flood,

estas -- vi povas vidi filmon de la Diluvo

and they have sprinklers in the ceiling

kaj ili havas akvoŝprucilojn en la plafono

that will sprinkle on you during the flood scenes.

kiuj ŝprucas akvon sur vin dum la diluvo-scenoj.

So, whatever you think of creationism -- and I think it's crazy --

Do, sendepende de tio, kion vi pensas pri kreismo, kaj mi pensas, ke ĝi estas frenezaĵo,

they did a great job.

ili faris grandan laboron.

(Laughter)

Another lesson is that thou shalt give thanks.

Alia leciono estas, ke ci devas danki.

And this one was a big lesson because I was praying,

Kaj tio estis granda leciono, ĉar mi preĝis,

giving these prayers of thanksgiving, which was odd for an agnostic.

farante tiujn dankfestajn preĝojn, kio estas bizara por agnostikulo.

But I was saying thanks all the time, every day,

Sed mi diris dankon la tutan tempon, ĉiutage,

and I started to change my perspective.

kaj mi komencis ŝanĝi mian perspektivon

And I started to realize the hundreds of little things

kaj ekrimarkis la centojn de malgrandaj aferoj

that go right every day, that I didn't even notice,

kiuj sukcese okazas ĉiutage, kiujn mi neniam rimarkis,

that I took for granted, as opposed to focusing

kiujn mi konsideris memevidentaj -- kompare al la fokuso

on the three or four that went wrong.

en tri aŭ kvar kiuj malsukcesis.

So, this is actually a key to happiness for me,

Tiel, ĝi estas efektive ŝlosilo al feliĉo por mi,

is to just remember when I came over here,

simple memori kiam mi venis tie ĉi,

the car didn't flip over, and I didn't trip coming up the stairs.

ke la aŭto ne renversiĝis kaj mi ne stumblis suprenirante la ŝtuparon.

It's a remarkable thing.

Estas rimarkinda afero.

Third, that thou shall have reverence.

Trie, ci devas havi reverencon.

This one was unexpected because I started the year

Tiu ĉi estis neatendita ĉar mi komencis la jaron

as an agnostic, and by the end of the year,

kiel agnostikulo kaj je la fino de la jaro

I became what a friend of mine calls a reverent agnostic, which I love.

mi fariĝis tio, kion amiko nomas reverencema agnostikulo, kion mi amas.

And I'm trying to start it as a movement.

Kaj mi provas startigi movadon.

So, if anyone wants to join,

Do se iu volas aliĝi al ĝi,

the basic idea is, whether or not there is a God,

la baza ideo estas, ĉu Dio ekzistas aŭ ne ekzistas,

there's something important and beautiful about the idea of sacredness,

estas io grava kaj bela pri la ideo de sankteco

and that our rituals can be sacred.

kaj niaj ritualoj povas esti sanktaj.

The Sabbath can be sacred.

La Ŝabato povas esti sankta.

This was one of the great things about my year, doing the Sabbath,

Tio estis unu el la grandaj aferoj pri mia jaro, observi la Ŝabaton,

because I am a workaholic, so having this one day

ĉar mi estas laboradiktulo, do havi tiun tagon

where you cannot work, it really, that changed my life.

dum kiu oni ne povas labori -- ĝi vere ŝanĝis mian vivon.

So, this idea of sacredness, whether or not there is a God.

Do tiu ideo de sankteco, ĉu estas aŭ ne estas Dio.

Thou shall not stereotype.

Ci ne devas stereotipigi.

This one happened because

Tiu ĉi okazis ĉar

I spent a lot of time with various religious communities

mi pasigis amason da tempo kun diversaj religiaj komunumoj

throughout America because I wanted it to be more

tra Usono ĉar mi volis, ke la raporto estu pli ol

than about my journey.

nur mia travivaĵo.

I wanted it to be about religion in America.

Mi volis, ke ĝi estu pri religio en Usono.

So, I spent time with evangelical Christians, and Hasidic Jews, and the Amish.

Tial mi pasigis tempon kun evangeliismaj kristanoj kaj ĥasidaj judoj kaj la amiŝoj.

I'm very proud because

Mi estas tre fiera ĉar

I think I'm the only person in America

mi kredas, ke mi estas la sola homo en Usono

to out Bible-talk a Jehovah's Witness.

kiu venkas en parolado pri Biblio al Atestanto de Jehovo.

(Laughter)

After three and a half hours, he looked at his watch,

Post tri kaj duona horoj, li rigardis sian horloĝon,

he's like, "I gotta go."

kvazaŭ "Mi devas iri".

(Laughter)

Oh, thank you very much.

Ho, multan dankon.

Thank you. Bless you, bless you.

Dankon. Dio benu vin, Dio benu vin.

But it was interesting

Sed estis interese

because I had some very preconceived notions about, for instance,

ĉar mi havis iujn antaŭjuĝajn nociojn, ekzemple, pri

evangelical Christianity, and I found that

evangeliisma kristaneco kaj mi trovis, ke

it's such a wide and varied movement

ĝi estas tiel vasta kaj varia movado,

that it is difficult to make generalizations about it.

ke estas malfacile fari ĝeneraligojn pri ĝi.

There's a group I met with called the Red Letter Christians,

Estas grupo, kiun mi renkontis, nomata la Kristanoj de la Ruĝa Litero

and they focus on the red words in the Bible,

kaj ili fokusiĝas je la ruĝaj vortoj en la Biblio,

which are the ones that Jesus spoke.

kiuj estas tiuj eldiritaj de Jesuo --

That's how they printed them in the old Bibles.

tiel oni presis ilin en la malnovaj biblioj.

And their argument is that Jesus never talked about homosexuality.

Kaj ilia argumento estas tio, ke Jesuo neniam parolis pri samseksameco.

They have a pamphlet that says,

Ili havas flugfolion, kiu diras

"Here's what Jesus said about homosexuality,"

"Jen kion Jesuo diris pri samseksameco"

and you open it up, and there's nothing in it.

kaj vi malfermas ĝin kaj estas nenio en ĝi.

So, they say Jesus did talk a lot about helping the outcasts,

Tiel ili diras, ke Jesuo parolis multe pri helpo al la parioj,

helping poor people.

helpo al malriĉuloj.

So, this was very inspiring to me.

Tio estis do tre inspira por mi.

I recommend Jim Wallis and Tony Campolo.

Mi rekomendas Jim Wallace kaj Tony Campolo.

They're very inspiring leaders, even though I disagree

Ili estas tre inspiraj gvidantoj, eĉ se mi malkonsentas

with much of what they say.

pri multo de tio, kion ili diras.

Also, thou shalt not disregard the irrational.

Ankaŭ ci ne devas neglekti la malracion.

This one was very unexpected because, you know,

Tiu ĉi estis tre neatendita ĉar, vi scias,

I grew up with the scientific worldview,

mi kreskis kun la scienca mondvido

and I was shocked learning how much of my life

kaj mi estis ŝokita lerni kiom multe el mia vivo

is governed by irrational forces.

estas regata de malraciaj fortoj.

And the thing is, if they're not harmful,

Kaj la afero estas, se ili ne estas danĝeraj

they're not to be completely dismissed.

ili ne estas tute neglektindaj.

Because I learned that -- I was thinking, I was

Ĉar mi kredas, ke -- mi pensis, mi

doing all these rituals, these biblical rituals,

faris ĉiujn tiujn ritojn, tiujn bibliajn ritojn,

separating my wool and linen, and I would ask these religious people

disigante mian lanon kaj linŝtofon kaj mi demandis tiujn religiajn homojn

"Why would the Bible possibly tell us to do this? Why would God care?"

"Kial povas la Biblio diri ke ni faru tion? Kial Dio zorgus pri tio?"

And they said, "We don't know,

Kaj ili diras "Ni ne scias,

but it's just rituals that give us meaning."

sed estas simple ritoj, kiuj donas al ni sencon".

And I would say, "But that's crazy."

Kaj mi diris "Sed tio estas frenezaĵo".

And they would say, "Well, what about you?

Kaj ili diris "Nu, kio pri vi?

You blow out candles on top of a birthday cake.

Vi blovas kandelojn sur datrevena kuko.

If a guy from Mars came down and saw, here's one guy

Se ulo el Marso venus kaj vidus ulon

blowing out the fire on top of a cake

blovantan la fajron sur kuko

versus another guy not wearing clothes of mixed fabrics,

kaj aliflanke alian ulon, kiu ne vestas vestaĵojn el miksitaj teksaĵoj,

would the Martians say, 'Well, that guy, he makes sense,

ĉu la Marsanoj dirus "Nu, tiu ulo, li havas sencon,

but that guy's crazy?'"

sed ĉu tiu alia ulo estas freneza?"

So no, I think that rituals are, by nature, irrational.

Do ne, mi kredas ke ritaroj estas, laŭnature, malraciaj.

So the key is to choose the right rituals,

Tial la ŝlosilo estas elekti la ĝustajn ritarojn,

the ones that are not harmful -- but rituals by themselves

tiujn, kiuj ne estas danĝeraj -- sed ritoj mem

are not to be dismissed.

ne estas neglektindaj.

And finally I learned that thou shall pick and choose.

Kaj fine mi lernis, ke ci devas preni kaj elekti.

And this one I learned because

Kaj tiun ĉi mi lernis ĉar

I tried to follow everything in the Bible.

mi provis sekvi ĉion en la Biblio.

And I failed miserably.

Kaj mi plene malsukcesis.

Because you can't.

Ĉar oni ne povas.

You have to pick and choose. And anyone who follows the Bible

Oni devas preni kaj elekti kaj kiu ajn sekvanta la Biblion

is going to be picking and choosing.

prenos kaj elektos.

The key is to pick and choose the right parts.

La ŝlosilo estas preni kaj elekti la ĝustajn partojn.

There's the phrase called cafeteria religion,

Estas la esprimo "lunĉeja religio"

and the fundamentalists will use it in a denigrating way,

kaj la fundamentistoj uzas ĝin laŭ malŝata maniero,

and they'll say, "Oh, it's just cafeteria religion.

kaj ili diras "Ho, estas nur lunĉeja religio.

You're just picking and choosing."

Vi simple prenas kaj elektas".

But my argument is, "What's wrong with cafeterias?"

Sed mia argumento estas "Kio estas maltaŭga pri lunĉejoj?"

I've had some great meals at cafeterias.

Mi havis foje grandajn manĝojn en lunĉejoj.

I've also had some meals that make me want to dry heave.

Mi havis ankaŭ iujn manĝojn, kiuj igis min vomemi.

So, it's about choosing the parts of the Bible about compassion,

Do temas pri elekto de partoj de la Biblio pri kompatemo,

about tolerance, about loving your neighbor,

pri toleremo, pri amo al la najbaro,

as opposed to the parts about homosexuality is a sin,

kontraste al la partoj pri samseksemo kiel peko,

or intolerance, or violence,

aŭ maltoleremo, aŭ perforto,

which are very much in the Bible as well.

el kiuj estas ankaŭ multaj en la Biblio.

So if we are to find any meaning in this book,

Se ni do volas trovi iun signifon en tiu libro,

then we have to really engage it, and wrestle with it.

tiam ni devas vere engaĝiĝi en ĝi kaj alpreni ĝin.

And I thought I'd end with just a couple more.

Kaj mi pensis, ke mi finos per nur kelkaj pliaj.

There's me reading the Bible.

Jen mi legante la Biblion.

That's how I hailed taxicabs.

Jen kiel mi vokis taksiojn.

(Laughter)

Seriously, and it worked. And yes,

Serioze, tio funkciis - kaj jes,

that was actually a rented sheep,

ĝi vere estis luita ŝafo,

so I had to return that in the morning, but it served well for a day.

tiel ke mi devis redoni tion en la mateno, sed ĝi bone utilis dum tago.

So, anyway, thank you so much for letting me speak.

Nu, ĉiel ajn, mi tre dankas vin pro la ebleco paroli al vi.