You can grow new brain cells. Here's how | Sandrine Thuret | TED

Μετάφραση: Lucas Kaimaras Επιμέλεια: Stefanos Reppas

Can we, as adults, grow new nerve cells?

Μπορούμε ως ενήλικες να αναπτύξουμε νέα νευρικά κύτταρα;

There's still some confusion about that question,

Υπάρχει ακόμη σύγχυση γύρω από αυτή την ερώτηση,

as this is a fairly new field of research.

καθώς είναι ένα σχετικά νέο πεδίο μελέτης.

For example, I was talking to one of my colleagues, Robert,

Για παράδειγμα, μιλούσα με έναν συνάδερφο,

who is an oncologist,

τον Ρόμπερτ, που είναι ογκολόγος,

and he was telling me,

και μου έλεγε,

"Sandrine, this is puzzling.

«Σαντρίν, κάτι μας προβληματίζει.

Some of my patients that have been told they are cured of their cancer

Κάποιοι ασθενείς μου, που τους είπαμε ότι θεραπεύτηκε ο καρκίνος τους,

still develop symptoms of depression."

ακόμη εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης».

And I responded to him,

Και του απάντησα,

"Well, from my point of view that makes sense.

«Από την πλευρά μου φαίνεται λογικό.

The drug you give to your patients that stops the cancer cells multiplying

Το φάρμακο που αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων

also stops the newborn neurons being generated in their brain."

αναστέλλει επίσης τη γέννηση νέων νευρώνων στον εγκέφαλό τους».

And then Robert looked at me like I was crazy and said,

Ο Ρόμπερτ με κοίταξε σαν να ήμουν τρελή και είπε,

"But Sandrine, these are adult patients --

«Μα, Σαντρίν, είναι ενήλικες ασθενείς -

adults do not grow new nerve cells."

στους ενήλικες δεν γεννιούνται νέα νευρικά κύτταρα».

And much to his surprise, I said, "Well actually, we do."

Έμεινε άναυδος όταν του είπα, «Στην πραγματικότητα γεννιούνται».

And this is a phenomenon that we call neurogenesis.

Είναι ένα φαινόμενο που αποκαλούμε νευρογένεση.

[Neurogenesis]

[Νευρογένεση]

Now Robert is not a neuroscientist,

Ο Ρόμπερτ βέβαια δεν είναι νευροεπιστήμονας,

and when he went to medical school he was not taught what we know now --

και όταν ήταν στην Ιατρική δεν διδάχθηκε όσα γνωρίζουμε τώρα -

that the adult brain can generate new nerve cells.

ότι το μυαλό του ενήλικα μπορεί να αναπτύξει νέα νευρικά κύτταρα.

So Robert, you know, being the good doctor that he is,

Έτσι ο Ρόμπερτ, καθώς είναι καλός γιατρός,

wanted to come to my lab

θέλησε να έρθει στο εργαστήριό μου

to understand the topic a little bit better.

για να κατανοήσει το θέμα λίγο καλύτερα.

And I took him for a tour

Και τον ξενάγησα

of one of the most exciting parts of the brain

σε ένα από τα πιο συναρπαστικά μέρη του εγκεφάλου,

when it comes to neurogenesis --

όσον αφορά τη νευρογένεση -

and this is the hippocampus.

και αυτός είναι ο ιππόκαμπος.

So this is this gray structure in the center of the brain.

Είναι αυτή λοιπόν η γκρίζα δομή στο κέντρο του εγκεφάλου.

And what we've known already for very long,

Και γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό

πως είναι απαραίτητη για τη μάθηση, τη μνήμη, τη διάθεση και το συναίσθημα.

is that this is important for learning, memory, mood and emotion.

However, what we have learned more recently

Παρόλα αυτά, πιο πρόσφατα μάθαμε

is that this is one of the unique structures of the adult brain

ότι είναι μια από τις μοναδικές δομές του εγκεφάλου στον ενήλικα

where new neurons can be generated.

όπου μπορούν να γεννηθούν νέοι νευρώνες.

And if we slice through the hippocampus

Και αν κάνουμε μια τομή στον ιππόκαμπο

and zoom in,

και εστιάσουμε,

αυτό που βλέπετε με μπλε

what you actually see here in blue

is a newborn neuron in an adult mouse brain.

είναι ένας νεοφυής νευρώνας στον εγκέφαλο ενός ενήλικα ποντικού.

So when it comes to the human brain --

Άρα, όσον αφορά τον ανθρώπινο εγκέφαλο -

my colleague Jonas Frisén from the Karolinska Institutet,

ο συνάδελφος Γιόνας Φρίσεν στο πανεπιστήμιο Καρολίνσκα

has estimated that we produce 700 new neurons per day

έχει υπολογίσει ότι παράγουμε 700 νέους νευρώνες κάθε μέρα

in the hippocampus.

μέσα στον ιππόκαμπο.

You might think this is not much,

Μπορεί να μην φαίνονται πολλοί,

compared to the billions of neurons we have.

σε σχέση με τα δισεκατομμύρια των νευρώνων που έχουμε.

But by the time we turn 50,

Αλλά μέχρι να φτάσουμε στην ηλικία των 50,

we will have all exchanged the neurons we were born with in that structure

θα έχουμε αλλάξει όλοι τους νευρώνες με τους οποίους γεννηθήκαμε

with adult-born neurons.

με νευρώνες γεννημένους στην ενήλικη ζωή μας.

So why are these new neurons important and what are their functions?

Γιατί είναι σημαντικοί αυτοί οι νευρώνες και ποιες είναι οι λειτουργίες τους;

First, we know that they're important for learning and memory.

Κατ' αρχάς ξέρουμε ότι είναι σημαντικοί για τη μάθηση και τη μνήμη.

Και στο εργαστήριο αποδείξαμε

And in the lab we have shown

that if we block the ability of the adult brain

ότι αν μπλοκάρουμε την ικανότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου

to produce new neurons in the hippocampus,

να παράγει νέους νευρώνες στον ιππόκαμπο,

then we block certain memory abilities.

τότε μπλοκάρουμε ορισμένες ικανότητες της μνήμης.

And this is especially new and true for spatial recognition --

Και πρόσφατα μάθαμε ότι αυτό ισχύει ειδικά για την αναγνώριση του χώρου -

so like, how you navigate your way in the city.

όπως ας πούμε όταν βρίσκεις τον δρόμο σου μέσα στην πόλη.

We are still learning a lot,

Ακόμη μαθαίνουμε πολλά,

and neurons are not only important for memory capacity,

και οι νευρώνες δεν είναι σημαντικοί μόνο για την ικανότητα της μνήμης,

but also for the quality of the memory.

αλλά και για την ποιότητα της μνήμης.

And they will have been helpful to add time to our memory

Και θα ήταν χρήσιμοι για να προσθέσουν χρόνο στη μνήμη μας

and they will help differentiate very similar memories, like:

και θα βοηθήσουν να διαφοροποιήσουμε παρόμοιες μνήμες όπως:

how do you find your bike

πώς βρίσκεις το ποδήλατό σου

that you park at the station every day in the same area,

που παρκάρεις στον σταθμό κάθε μέρα στο ίδιο μέρος,

but in a slightly different position?

αλλά σε μια λίγο διαφορετική θέση;

And more interesting to my colleague Robert

Πιο ενδιαφέρουσα φάνηκε στον συνάδελφο Ρόμπερτ

is the research we have been doing on neurogenesis and depression.

η έρευνα που κάνουμε περί νευρογένεσης και κατάθλιψης.

Σε μοντέλο για την κατάθλιψη που εφαρμόστηκε σε ζώα,

So in an animal model of depression,

we have seen that we have a lower level of neurogenesis.

είδαμε ότι έχουμε χαμηλότερα επίπεδα νευρογένεσης.

And if we give antidepressants,

Και αν χορηγήσουμε αντικαταθλιπτικά,

then we increase the production of these newborn neurons,

τότε αυξάνουμε την παραγωγή νέων νευρώνων,

and we decrease the symptoms of depression,

μειώνουμε τα συμπτώματα της κατάθλιψης,

establishing a clear link between neurogenesis and depression.

κι έτσι διαπιστώνουμε ξεκάθαρη σχέση μεταξύ νευρογένεσης και κατάθλιψης.

But moreover, if you just block neurogenesis,

Επιπλέον όμως, αν απλά μπλοκάρεις τη νευρογένεση,

then you block the efficacy of the antidepressant.

τότε μπλοκάρεις και την αποδοτικότητα του αντικαταθλιπτικού.

So by then, Robert had understood

Έως τότε ο Ρόμπερτ είχε καταλάβει

that very likely his patients were suffering from depression

ότι πιθανότατα οι ασθενείς του υπέφεραν από κατάθλιψη

even after being cured of their cancer,

ακόμη και αφού θεραπεύτηκαν από τον καρκίνο,

because the cancer drug had stopped newborn neurons from being generated.

επειδή το φάρμακο είχε αναστείλει τη δημιουργία νέων νευρώνων.

And it will take time to generate new neurons

Θα χρειαστεί χρόνος για τη δημιουργία νέων νευρώνων

that reach normal functions.

που επιβλέπουν φυσικές λειτουργίες.

So, collectively, now we think we have enough evidence

Έτσι, ως κλάδος πιστεύουμε ότι έχουμε αρκετές ενδείξεις

to say that neurogenesis is a target of choice

για να πούμε ότι η νευρογένεση θα πρέπει να είναι ο βασικός μας στόχος

if we want to improve memory formation or mood,

εάν θέλουμε να βελτιώσουμε το σχηματισμό μνήμης ή τη διάθεση,

or even prevent the decline associated with aging,

ή ακόμη να προλάβουμε την μείωση που σχετίζεται με τη γήρανση

or associated with stress.

ή με το στρες.

So the next question is:

Έτσι η επόμενη ερώτηση είναι:

can we control neurogenesis?

Μπορούμε να ελέγξουμε τη νευρογένεση;

The answer is yes.

Η απάντηση είναι, ναι.

And we are now going to do a little quiz.

Και τώρα θα κάνουμε ένα μικρό κουίζ.

I'm going to give you a set of behaviors and activities,

Θα σας δώσω μια ομάδα συμπεριφορών και δραστηριοτήτων,

and you tell me if you think they will increase neurogenesis

και θα μου πείτε αν πιστεύετε ότι θα αυξήσουν τη νευρογένεση

or if they will decrease neurogenesis.

ή αν θα τη μειώσουν.

Are we ready?

Είμαστε έτοιμοι;

OK, let's go.

Εντάξει, πάμε.

So what about learning?

Τι λέτε για τη μάθηση;

Increasing?

Αυξάνει;

Yes.

Ναι.

Learning will increase the production of these new neurons.

Η μάθηση θα αυξήσει την παραγωγή νέων νευρώνων.

How about stress?

Τι λέτε για το στρες?

Yes, stress will decrease the production of new neurons in the hippocampus.

Ναι, το στρες θα μειώσει την παραγωγή νευρώνων στον ιππόκαμπο.

How about sleep deprivation?

Και η στέρηση ύπνου;

Indeed, it will decrease neurogenesis.

Πράγματι θα μειώσει τη νευρογένεση.

How about sex?

Το σεξ;

Oh, wow!

Ουάου!

(Laughter)

(Γέλια)

Yes, you are right, it will increase the production of new neurons.

Ναι, έχετε δίκιο, θα αυξήσει την παραγωγή νευρώνων.

However, it's all about balance here.

Ωστόσο, εδώ είναι θέμα ισορροπίας.

We don't want to fall in a situation --

Δεν θέλουμε να καταλήξουμε σε κατάσταση -

(Laughter)

(Γέλια)

όπου το πολύ σεξ θα οδηγήσει σε στέρηση ύπνου.

about too much sex leading to sleep deprivation.

(Laughter)

(Γέλια)

How about getting older?

Τι πιστεύετε για τη γήρανση.

So the neurogenesis rate will decrease as we get older,

Το επίπεδο νευρογένεσης μειώνεται καθώς γερνάμε,

but it is still occurring.

αλλά ακόμη υφίσταται.

And then finally, how about running?

Τέλος, τι λέτε για το τρέξιμο;

I will let you judge that one by yourself.

Θα σας αφήσω να το κρίνετε μόνοι σας.

So this is one of the first studies

Είναι μία από τις πρώτες μελέτες

that was carried out by one of my mentors, Rusty Gage from the Salk Institute,

που έκανε ένας από τους μέντορές μου, ο Ράστι Γκέιτζ στο Ινστιτούτο Σάλκ,

showing that the environment can have an impact

που δείχνει ότι το περιβάλλον

μπορεί να έχει επίδραση στην παραγωγή νέων νευρώνων.

on the production of new neurons.

And here you see a section of the hippocampus of a mouse

Κι εδώ βλέπετε μια τομή του ιππόκαμπου σε ένα ποντίκι

that had no running wheel in its cage.

που δεν είχε κυλιόμενο τροχό στο κλουβί του.

And the little black dots you see are actually newborn neurons-to-be.

και οι μικρές μαύρες κουκκίδες που βλέπετε είναι νεοφυείς νευρώνες.

And now, you see a section of the hippocampus of a mouse

Τώρα βλέπετε τομή του ιππόκαμπου

σε ποντίκι που είχε κυλιόμενο τροχό στο κλουβί του.

that had a running wheel in its cage.

Έτσι βλέπετε την τεράστια αύξηση

So you see the massive increase

of the black dots representing the new neurons-to-be.

στους νέους μελλοντικούς νευρώνες.

So activity impacts neurogenesis, but that's not all.

Έτσι η δραστηριότητα επηρεάζει τη νευρογένεση αλλά όχι μόνο.

What you eat will have an effect

Ό,τι τρώτε έχει αντίκτυπο

on the production of new neurons in the hippocampus.

στην παραγωγή νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο.

So here we have a sample of diet --

Εδώ έχουμε δείγμα διατροφής

of nutrients that have been shown to have efficacy.

με θρεπτικά συστατικά που φάνηκαν να έχουν αύξηση της απόδοσης.

And I'm just going to point a few out to you:

Θα σας τονίσω μόνο μερικά:

Calorie restriction of 20 to 30 percent will increase neurogenesis.

Περιορισμός των θερμίδων κατά 20-30% θα αυξήσει τη νευρογένεση.

Intermittent fasting -- spacing the time between your meals --

Τα κανονικά διαστήματα μεταξύ των γευμάτων

will increase neurogenesis.

θα αυξήσουν τη νευρογένεση.

Intake of flavonoids,

Η πρόσληψη φλαβονοειδών,

which are contained in dark chocolate or blueberries,

που περιέχονται στη μαύρη σοκολάτα ή στα βατόμουρα,

will increase neurogenesis.

θα αυξήσει τη νευρογένεση.

Omega-3 fatty acids,

Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα,

present in fatty fish, like salmon,

που βρίσκουμε σε λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός,

will increase the production of these new neurons.

θα αυξήσουν την παραγωγή αυτών των νευρώνων.

Conversely, a diet rich in high saturated fat

Αντίθετα, διατροφή πλούσια σε κεκορεσμένα λιπαρά

will have a negative impact on neurogenesis.

θα έχει αρνητική επίδραση στη νευρογένεση.

Ethanol -- intake of alcohol -- will decrease neurogenesis.

Η αιθανόλη -η πρόσληψη αλκοόλ- θα μειώσει τη νευρογένεση.

However, not everything is lost;

Ωστόσο, δε χάνονται όλα·

resveratrol, which is contained in red wine,

Η ρεζερβατρόλη, που βρίσκεται στο κόκκινο κρασί,

has been shown to promote the survival of these new neurons.

έδειξε ότι προάγει την επιβίωση των νέων νευρώνων.

So next time you are at a dinner party,

Έτσι την επόμενη φορά που θα πάτε σε πάρτι

you might want to reach for this possibly "neurogenesis-neutral" drink.

μάλλον πρέπει να προτιμήσετε αυτό το «ουδέτερο για τη νευρογένεση» ποτό.

(Laughter)

(Γέλια)

And then finally, let me point out the last one --

Να σας δείξω και ένα τελευταίο -

a quirky one.

ένα ιδιόμορφο.

So Japanese groups are fascinated with food textures,

Οι Γιαπωνέζοι εντυπωσιάζονται από την υφή των τροφών

and they have shown that actually soft diet impairs neurogenesis,

και απέδειξαν ότι όντως οι μαλακές τροφές μειώνουν τη νευρογένεση

σε αντίθεση με τις τροφές που απαιτούν μάσηση, ή οι τραγανές τροφές.

as opposed to food that requires mastication -- chewing -- or crunchy food.

So all of this data,

Όλα λοιπόν αυτά τα δεδομένα,

where we need to look at the cellular level,

που ερευνούμε σε κυτταρικό επίπεδο,

has been generated using animal models.

προήλθαν από τη χρήση ζωικών μοντέλων.

But this diet has also been given to human participants,

Αυτή η διατροφή όμως εφαρμόστηκε και σε ανθρώπους που συμμετείχαν,

and what we could see is that the diet modulates memory and mood

και είδαμε ότι η τροφή έχει στη μνήμη και τη διάθεση

in the same direction as it modulates neurogenesis,

ανάλογη επίδραση όπως και στη νευρογένεση,

such as: calorie restriction will improve memory capacity,

δηλαδή: μείωση θερμίδων θα βελτιώσει την ικανότητα μνήμης,

whereas a high-fat diet will exacerbate symptoms of depression --

ενώ διατροφή με υψηλά λιπαρά χειροτερεύει τα συμπτώματα της κατάθλιψης

as opposed to omega-3 fatty acids, which increase neurogenesis,

αντίθετα με τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που αυξάνουν τη νευρογένεση,

and also help to decrease the symptoms of depression.

και επίσης βοηθούν να μειώσουμε τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

So we think that the effect of diet

Έτσι πιστεύουμε ότι η επίδραση της διατροφής

on mental health, on memory and mood,

στην πνευματική υγεία, στη μνήμη και τη διάθεση

is actually mediated by the production of the new neurons in the hippocampus.

ουσιαστικά παρεμβαίνει στην παραγωγή νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο.

And it's not only what you eat,

Και δεν είναι μόνον ό,τι τρώτε

but it's also the texture of the food, when you eat it

αλλά επίσης η υφή του φαγητού,

πότε το τρώτε και πόσο από αυτό τρώτε.

and how much of it you eat.

On our side -- neuroscientists interested in neurogenesis --

Από την πλευρά μας, οι νευροεπιστήμονες που ερευνούμε τη νευρογένεση,

we need to understand better the function of these new neurons,

πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τη λειτουργία αυτών των νευρώνων,

and how we can control their survival and their production.

και πώς μπορούμε να ελέγξουμε την επιβίωση και την παραγωγή τους.

We also need to find a way to protect the neurogenesis of Robert's patients.

και να βρούμε τρόπο να προστατεύσουμε τη νευρογένεση στους ασθενείς του Ρόμπερτ.

And on your side --

Από τη δική σας πλευρά -

I leave you in charge of your neurogenesis.

αφήνω εσάς να φροντίσετε για τη δική σας νευρογένεση.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Margaret Heffernan: Fantastic research, Sandrine.

Μάργκρετ Χέφερναν: Φανταστική έρευνα, Σαντρίν.

Now, I told you you changed my life --

Σου είπα ότι μου άλλαξες τη ζωή -

I now eat a lot of blueberries.

τώρα τρώω πολλά βατόμουρα.

Sandrine Thuret: Very good.

Σαντρίν Τουρέ: Πολύ καλά.

MH: I'm really interested in the running thing.

ΜΧ: Πραγματικά με ενδιαφέρει αυτό με το τρέξιμο.

Do I have to run?

Πρέπει να τρέχω;

Or is it really just about aerobic exercise,

Ή αρκεί και η αεροβική γυμναστική,

getting oxygen to the brain?

να στέλνει οξυγόνο στον εγκέφαλο;

Could it be any kind of vigorous exercise?

Κάνει κάθε είδος έντονης εξάσκησης;

ST: So for the moment,

ΣΤ: Προς το παρόν,

we can't really say if it's just the running itself,

δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι το ίδιο το τρέξιμο

but we think that anything that indeed will increase the production --

αλλά οτιδήποτε αυξάνει την παραγωγή -

or moving the blood flow to the brain,

ή αυξάνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο

should be beneficial.

θα είναι επωφελές.

MH: So I don't have to get a running wheel in my office?

ΜΧ: Να μην βάλω λοιπόν κυλιόμενο τροχό στο γραφείο;

ΣΤ: Όχι, μην βάλεις!

ST: No, you don't!

ΜΧ: Τι ανακούφιση! Θαυμάσια.

MH: Oh, what a relief! That's wonderful.

Sandrine Thuret, thank you so much.

Σαντρίν Τουρέ, σ' ευχαριστούμε πολύ.

ΣΤ: Ευχαριστώ, Μάργκρετ.

ST: Thank you, Margaret.

(Χειροκρότημα)

(Applause)