You can grow new brain cells. Here's how | Sandrine Thuret | TED

Tłumaczenie: Sylwia Gliniewicz Korekta: Ewa Szajna

Can we, as adults, grow new nerve cells?

Czy my, dorośli, potrafimy tworzyć nowe komórki nerwowe?

Wokół tego pytania panuje zamieszanie,

There's still some confusion about that question,

as this is a fairly new field of research.

bo dotyczy nowego pola badań.

For example, I was talking to one of my colleagues, Robert,

Rozmawiałam z kolegą, Robertem,

who is an oncologist,

który jest onkologiem,

and he was telling me,

i powiedział:

"To niejasne, Sandrine.

"Sandrine, this is puzzling.

Some of my patients that have been told they are cured of their cancer

Niektórzy moi pacjenci wiedzą, że zostali wyleczeni z raka,

ale nadal mają symptomy depresji".

still develop symptoms of depression."

And I responded to him,

Odpowiedziałam:

"Well, from my point of view that makes sense.

"Z mojego punktu widzenia, to ma sens.

The drug you give to your patients that stops the cancer cells multiplying

Lek podawany pacjentom zapobiega namnażaniu komórek rakowych,

also stops the newborn neurons being generated in their brain."

ale blokuje powstawanie nowych neuronów".

And then Robert looked at me like I was crazy and said,

Robert spojrzał na mnie jak na wariatkę i powiedział:

"But Sandrine, these are adult patients --

"To dorośli pacjenci, Sandrine,

adults do not grow new nerve cells."

a dorośli nie wytwarzają nowych neuronów".

And much to his surprise, I said, "Well actually, we do."

Odpowiedziałam, ku jego zdumieniu, że jednak tak.

To zjawisko nazywa się neurogenezą.

And this is a phenomenon that we call neurogenesis.

[Neurogenesis]

[Neurogeneza]

Robert nie jest neurobiologiem,

Now Robert is not a neuroscientist,

and when he went to medical school he was not taught what we know now --

a gdy studiował na Akademii Medycznej, nie poznał tego, co teraz wiemy:

that the adult brain can generate new nerve cells.

dorosły mózg tworzy nowe neurony.

So Robert, you know, being the good doctor that he is,

Robert, który jest dobrym lekarzem,

wanted to come to my lab

postanowił przyjść do mojego laboratorium,

to understand the topic a little bit better.

by lepiej pojąć ten temat.

And I took him for a tour

Chciałam mu pokazać

jedną z niesamowitych części mózgu,

of one of the most exciting parts of the brain

when it comes to neurogenesis --

jeśli chodzi o neurogenezę.

and this is the hippocampus.

czyli hipokampa.

To szara strukturu ulokowana w środkowej części mózgu.

So this is this gray structure in the center of the brain.

And what we've known already for very long,

Od dawna wiadomo,

że odpowiada za naukę, pamięć, nastrój i emocje.

is that this is important for learning, memory, mood and emotion.

However, what we have learned more recently

Jednak niedawno odkryliśmy,

is that this is one of the unique structures of the adult brain

że to wyjątkowa struktura w mózgu dorosłego człowieka,

gdzie powstają nowe neurony.

where new neurons can be generated.

And if we slice through the hippocampus

Kiedy przetniemy hipokampa,

and zoom in,

i powiększymy,

widać to na niebiesko,

what you actually see here in blue

is a newborn neuron in an adult mouse brain.

to zobaczymy nowy neuron w mózgu dorosłej myszy.

So when it comes to the human brain --

Jeśli chodzi o ludzki mózg,

my colleague Jonas Frisén from the Karolinska Institutet,

to mój kolega Jonas Frisén z Instytut Karolinska,

has estimated that we produce 700 new neurons per day

obliczył, że tworzy on codziennie 700 neuronów

w hipokampie.

in the hippocampus.

You might think this is not much,

Wydaje się, że to niewiele

compared to the billions of neurons we have.

w porównianiu z naszym miliardem neuronów.

But by the time we turn 50,

Do czasu, kiedy będziemy mieli 50 lat,

we will have all exchanged the neurons we were born with in that structure

wymienimy w tej stukturze neurony, z którymi się urodziliśmy,

with adult-born neurons.

na komórki nerwowe postałe póżniej.

So why are these new neurons important and what are their functions?

Dlaczego nowe neurony są ważne i jakie są ich funkcje?

First, we know that they're important for learning and memory.

Po pierwsze, wiemy, że są ważne w nauce i procesie zapamiętywania.

W laboratorium udowodniliśmy,

And in the lab we have shown

that if we block the ability of the adult brain

że blokując zdolność dorosłego mózgu

to produce new neurons in the hippocampus,

do tworzenia neuronów w hipokampie,

then we block certain memory abilities.

hamuje się umiejętności związane z pamięcią.

And this is especially new and true for spatial recognition --

To nowe odkrycie dotyczy reprezentacji przestrzeni,

so like, how you navigate your way in the city.

czyli jak np. zaleźć drogę w mieście.

We are still learning a lot,

Ciągle się uczymy,

and neurons are not only important for memory capacity,

a neurony są nie tylko istotne w procesie zapamiętywania,

but also for the quality of the memory.

ale i jakości pamięci.

And they will have been helpful to add time to our memory

Pomagają w czasowej lokalizacji wspomnień

and they will help differentiate very similar memories, like:

i odróżnianiu podobnych wspomnień,

how do you find your bike

czyli tego, jak znajdujesz rower,

that you park at the station every day in the same area,

który parkujesz codziennie na stacji, w tym samym rejonie,

ale w nieco innym miejscu.

but in a slightly different position?

Dla Roberta jeszcze bardziej interesujące

And more interesting to my colleague Robert

is the research we have been doing on neurogenesis and depression.

są badania nad neurogenezą i depresją.

W modelu depresji u zwierząt

So in an animal model of depression,

we have seen that we have a lower level of neurogenesis.

zauważyliśmy mniejszy poziom neurogenezy.

And if we give antidepressants,

Kiedy podajemy leki antydepresyjne,

then we increase the production of these newborn neurons,

wtedy powstaje więcej neuronów,

and we decrease the symptoms of depression,

a symptomy depresji maleją,

establishing a clear link between neurogenesis and depression.

co wskazuje na ścisły związek między neurogenezą a depresją.

But moreover, if you just block neurogenesis,

Ponadto, jeśli zahamujemy neurogenezę,

then you block the efficacy of the antidepressant.

wtedy skuteczność leków antydepresyjnych również zostaje zablokowana.

So by then, Robert had understood

Do tego czasu Robert zrozumiał,

that very likely his patients were suffering from depression

że jego pacjenci cierpieli na depresję,

even after being cured of their cancer,

pomimo tego, że zostali wyleczeni z raka,

because the cancer drug had stopped newborn neurons from being generated.

bo leki antynowotworowe hamują powstanie neuronów.

And it will take time to generate new neurons

Potrzeba czasu, aby wytworzyć neurony,

that reach normal functions.

które funkcjonują prawidłowo.

So, collectively, now we think we have enough evidence

Wydaje się, że mamy wystarczający dowód,

to say that neurogenesis is a target of choice

aby uznać neurogenezę za kryterium wyboru,

if we want to improve memory formation or mood,

chcąc poprawić pamięć czy nastrój,

or even prevent the decline associated with aging,

a nawet zapobiec niemocy związej ze starością,

czy powiązanej ze stresem.

or associated with stress.

So the next question is:

Kolejne pytanie brzmi:

"Czy potrafimy kontrolować neurogenezę?".

can we control neurogenesis?

Odpowiedź jest twierdząca.

The answer is yes.

And we are now going to do a little quiz.

Zrobimy krótki quiz.

I'm going to give you a set of behaviors and activities,

Wymienię zbiór zachowań i czynności,

and you tell me if you think they will increase neurogenesis

a wy powiecie, czy zwiększają neurogenezę,

czy ją zmniejszają.

or if they will decrease neurogenesis.

Are we ready?

Gotowi?

OK, let's go.

Zaczynamy.

Co myślicie o nauce?

So what about learning?

Increasing?

Zwiększa?

Yes.

Tak.

Learning will increase the production of these new neurons.

Nauka pobudza tworzenie neuronów.

How about stress?

Stres?

Yes, stress will decrease the production of new neurons in the hippocampus.

Zmniejsza tworzenie neuronów w hipokampie.

How about sleep deprivation?

Brak snu?

Indeed, it will decrease neurogenesis.

Zmniejsza neurogenezę.

Seks?

How about sex?

Oh, wow!

O rety!

(Laughter)

(Śmiech)

Yes, you are right, it will increase the production of new neurons.

Macie rację. Zwiększa tworzenie neuronów.

However, it's all about balance here.

Chodzi jednak o zachowanie równowagi.

We don't want to fall in a situation --

Nie chcemy znaleźć się w sytuacji,

(Śmiech)

(Laughter)

kiedy nadmiar seksu pozbawi nas snu.

about too much sex leading to sleep deprivation.

(Laughter)

(Śmiech)

How about getting older?

Co ze starzeniem się?

So the neurogenesis rate will decrease as we get older,

Tempo neurogenezy maleje, kiedy się starzejemy,

but it is still occurring.

ale nadal występuje.

Na koniec, co z bieganiem?

And then finally, how about running?

I will let you judge that one by yourself.

Sami ocenicie.

So this is one of the first studies

To jedne z pierwszych badań,

that was carried out by one of my mentors, Rusty Gage from the Salk Institute,

prowadzone przez jednego z moich mentorów, Rusty Gage'a z Instytutu Salka,

showing that the environment can have an impact

pokazujące wpływ środowiska

na postawanie neuronów.

on the production of new neurons.

To przekrój hipokampa myszy,

And here you see a section of the hippocampus of a mouse

that had no running wheel in its cage.

która nie miała koła do biegania w klatce.

And the little black dots you see are actually newborn neurons-to-be.

Te czarne kropeczki to nowe neurony.

And now, you see a section of the hippocampus of a mouse

To przekrój hipokampa myszy,

that had a running wheel in its cage.

która miała koło do biegania w klatce.

Widać większą ilość

So you see the massive increase

of the black dots representing the new neurons-to-be.

czarnych kropeczek reprezentujących neurony.

So activity impacts neurogenesis, but that's not all.

Aktywność ma wpływ na neurogenezę, ale to nie wszystko.

What you eat will have an effect

To, co jemy, ma także znaczenie

on the production of new neurons in the hippocampus.

na tworzenie neuronów w hipokampie.

So here we have a sample of diet --

Mamy przykłady diet,

of nutrients that have been shown to have efficacy.

składników odżywczych, które są skuteczne.

And I'm just going to point a few out to you:

Opowiem o kilku z nich.

Calorie restriction of 20 to 30 percent will increase neurogenesis.

Ograniczenie spożycia kalorii od 20 do 30% zwiększa neurogenezę.

Sporadyczny post, niepodjadanie między posiłkami,

Intermittent fasting -- spacing the time between your meals --

will increase neurogenesis.

zwiększa neurogenezę.

Intake of flavonoids,

Spożywanie flawonoidów,

które zawiera ciemna czekolada, borówki,

which are contained in dark chocolate or blueberries,

zwiększa neurogenzeę.

will increase neurogenesis.

Omega-3 fatty acids,

Kwasy tłuszczowe omega-3,

present in fatty fish, like salmon,

które zawierają tłuste ryby, jak na przykład łosoś,

will increase the production of these new neurons.

zwiększają tworzenie neuronów.

Conversely, a diet rich in high saturated fat

Dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe

will have a negative impact on neurogenesis.

ma negatywny wpływ na neurogenezę.

Ethanol -- intake of alcohol -- will decrease neurogenesis.

Etanol, spożycie alkoholu, zmniejszy neurogenezę.

However, not everything is lost;

Nie wszystko jest jednak stracone.

resveratrol, which is contained in red wine,

Resveratrol zawarty w czerwonym winie

has been shown to promote the survival of these new neurons.

chroni nowe neurony przed zniszczeniem.

So next time you are at a dinner party,

Kiedy będziecie na uroczystej kolacji,

you might want to reach for this possibly "neurogenesis-neutral" drink.

sięgnijcie po ten "neuroneutralny" napój.

(Laughter)

(Śmiech)

Na koniec chcę wspomnieć o ostatnim,

And then finally, let me point out the last one --

a quirky one.

dziwnym przykładzie.

So Japanese groups are fascinated with food textures,

Japończyków fascynuje struktura jedzenia

and they have shown that actually soft diet impairs neurogenesis,

i udowodnili, że dieta "miksowana" hamuje neurogenezę

w przeciwieństwie do jedzenia wymagającego żucia albo chrupania.

as opposed to food that requires mastication -- chewing -- or crunchy food.

So all of this data,

Te dane,

where we need to look at the cellular level,

na poziomie komórkowym,

has been generated using animal models.

powstały przy użyciu modeli zwierzęcych.

But this diet has also been given to human participants,

Ta dieta została podana ludziom

and what we could see is that the diet modulates memory and mood

i u nich także wpływa na pamięć i nastrój,

i w ten sam sposób zmienia naurogenezę,

in the same direction as it modulates neurogenesis,

such as: calorie restriction will improve memory capacity,

czyli ograniczenie kalorii usprawnia pamięć,

whereas a high-fat diet will exacerbate symptoms of depression --

a dieta bogata w tłuszcze nasila objawy depresji

as opposed to omega-3 fatty acids, which increase neurogenesis,

w przeciwieństwie do kwasów omega-3, które zwiększają neurogenezę,

and also help to decrease the symptoms of depression.

pomagając załagodzić symptomy depresji.

So we think that the effect of diet

Wpływ diety

on mental health, on memory and mood,

na zdrowie psychniczne, pamięć, nastrój

wiąże się pośrednio z powstawaniem neuronów w hipokampie.

is actually mediated by the production of the new neurons in the hippocampus.

And it's not only what you eat,

Liczy się nie tylko to, co jemy,

but it's also the texture of the food, when you eat it

ale także struktura spożywanego jedzenia

i jego ilość.

and how much of it you eat.

On our side -- neuroscientists interested in neurogenesis --

Od neurobiologów badających neurogenezę,

we need to understand better the function of these new neurons,

zależy poznanie funkcji nowych neuronów,

and how we can control their survival and their production.

kontrolowanie ich przetrwania i narodzin.

We also need to find a way to protect the neurogenesis of Robert's patients.

Musimy chronić neurogenezę u pacjentów Roberta.

And on your side --

Jeśli chodzi o was,

I leave you in charge of your neurogenesis.

to sami jesteście odpowiedzialni za neurogenezę.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Margaret Heffernan: Fantastic research, Sandrine.

Margaret Heffernan: Fantastyczne badania, Sandrine.

Now, I told you you changed my life --

Zmieniłaś moje życie.

I now eat a lot of blueberries.

Teraz jem więcej borówek.

Sandrine Thuret: Very good.

Sandrine Thuret: Bardzo dobrze.

MH: I'm really interested in the running thing.

MH: Nurtuje mnie ta sprawa z bieganiem.

Do I have to run?

Czy muszę biegać?

Or is it really just about aerobic exercise,

Czy chodzi tylko o ćwiczenia aerobowe,

które dotleniają mózg?

getting oxygen to the brain?

Could it be any kind of vigorous exercise?

Może to być jakiekolwiek energetyczne ćwiczenie?

ST: Na chwilę obecną

ST: So for the moment,

we can't really say if it's just the running itself,

nie możemy stwierdzić, że to wyłącznie bieganie,

ale cokolwiek zwiększa prdukcję...

but we think that anything that indeed will increase the production --

or moving the blood flow to the brain,

albo przepływ krwi do mózu

should be beneficial.

powinno być korzystne.

MH: Nie potrzebuję koła do biegania w biurze?

MH: So I don't have to get a running wheel in my office?

ST: Nie potrzebujesz!

ST: No, you don't!

MH: Oh, what a relief! That's wonderful.

MH: Co za ulga! To wspaniale.

Sandrine Thuret, thank you so much.

Dziękuję ci, Sandrine Thuret.

ST: Dziękuję, Margaret.

ST: Thank you, Margaret.

(Applause)

(Brawa)