Why we need to talk about depression | Kevin Breel

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

ماوه‌یه‌كی زۆر له‌ ژیانم.

وا هه‌ستم ده‌كرد دوو ژیانی جیاواز ژیاوم.

ئه‌و ژیانه‌ی كه‌ هه‌موو كه‌سێك ده‌یبینێت،

For a long time in my life,

دواتر ئه‌و ژیانه‌ی كه‌ ته‌نیا خۆم ده‌یبینم

I felt like I'd been living two different lives.

و له‌و ژیانه‌ی كه‌ هه‌موو خه‌ڵك ده‌یبینێت،

There's the life that everyone sees,

من ئه‌وه‌م كه‌ براده‌رم،

and then there's the life that only I see.

كوڕم، برامه‌،

ئه‌كته‌رێكی كۆمیدی وه‌ستاو و هه‌رزه‌كارێكم

And in the life that everyone sees,

ئه‌مه‌ ئه‌و ژیانه‌یه‌ هه‌موو كه‌سێك ده‌یبینێت.

who I am is a friend,

گه‌ر پرسیارتان له‌ هاوڕێ و خێزانه‌كه‌م بكردایه‌ وه‌سفی من بكه‌ن،

a son, a brother,

ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێتانی ده‌ڵێن.

a stand-up comedian and a teenager.

و ئه‌مه‌ به‌شێكی گه‌وره‌یه‌ له‌ من. ئه‌وه‌ منم.

گه‌رداواتان له‌ من كردبایه‌ وه‌سفی خۆم بكه‌م،

That's the life everyone sees.

If you were to ask my friends and family to describe me,

ڕه‌نگه‌ هه‌مان ئه‌و شتانه‌م گوتبا.

that's what they would tell you.

درۆشم نه‌كردووه‌،

And that's a huge part of me. That is who I am.

And if you were to ask me to describe myself,

له‌هه‌مان كاتیشدا، ته‌واوی ڕاستییه‌كه‌م نه‌گوتووه‌،

I'd probably say some of those same things.

چونكه‌ ڕاستییه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌،

And I wouldn't be lying,

ئه‌مه‌ ته‌نیا ئه‌و ژیانه‌یه‌ كه‌ خه‌ڵكیتر ده‌یبینن.

but I wouldn't totally be telling you the truth, either,

له‌و ژیانه‌ی خۆم ده‌یبینم، من كێم،

به‌ڕاستی من كێم،

because the truth is,

that's just the life everyone else sees.

كه‌سێكم ململانێیه‌كی به‌هێز له‌گه‌ڵ خه‌مۆكیی ده‌كه‌م.

In the life that only I see, who I am,

له‌ شه‌ش ساڵی ڕابردوو به‌و شێوه‌یه‌ بووم،

who I really am,

تا ئیستاش به‌رده‌وامم.

is someone who struggles intensely with depression.

بۆ كه‌سێك كه‌ هه‌رگیز به‌ خه‌مۆكییدا تێنه‌په‌ڕیوه‌

I have for the last six years of my life,

یاخود نازانێت ئه‌مه‌ مانای چییه‌و

له‌وانه‌یه‌ تووشی سه‌رسوڕمان بن كه‌ گوێیان لێی ده‌بێت،

and I continue to every day.

چونكه‌ خراپ تێگه‌یشتنێكی زۆر بڵاو هه‌یه‌

كه‌ خه‌مۆكیی ته‌نیا ئه‌وه‌یه‌ دڵته‌نگ بیت

Now, for someone who has never experienced depression

كاتێك شتێك له‌ ژیانت خراپ ده‌بێت.

or doesn't really know what that means,

كاتێك له‌گه‌ڵ هاوڕێ كچه‌كه‌ت جیاده‌بییه‌وه‌،

that might surprise them to hear,

because there's this pretty popular misconception

كاتێك كه‌سێكی خۆشه‌ویست له‌ده‌ست ده‌ده‌یت،

that depression is just being sad

كاتێك ئه‌و كاره‌ت ده‌ستناكه‌وێت كه‌ ده‌تویست.

به‌ڵام ئه‌مه‌ دڵته‌نگییه‌، شتێكی ئاساییه‌.

when something in your life goes wrong,

ئه‌مه‌ هه‌ستێكی سروشتی مرۆڤه‌.

when you break up with your girlfriend,

خه‌مۆكیی ڕاسته‌قینه‌ بریتی نییه‌ له‌وه‌ی دڵت ته‌نگ بێت

when you lose a loved one,

when you don't get the job you wanted.

But that's sadness. That's a natural thing.

كاتێك شتێكی خراپ له‌ ژیانت ڕووده‌دات.

That's a natural human emotion.

خه‌مۆكیی ڕاسته‌قینه‌ بریتییه‌ له‌ دڵته‌نگ بوون

Real depression isn't being sad

كاتێك هه‌موو شتێك له‌ ژیانت باشه‌،

ئه‌وه‌ خه‌مۆكیی ڕاسته‌قینه‌یه‌، ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ من پێوه‌ی ده‌ناڵێنم.

when something in your life goes wrong.

گه‌ر به‌ ته‌واوی ڕاستگۆبم له‌گه‌ڵتان،

Real depression is being sad

ئه‌مه‌ قورسه‌ بۆ من لێره‌ بوه‌ستم و بیڵێم.

when everything in your life is going right.

قورسه‌ بۆ من باسی بكه‌م،

That's real depression, and that's what I suffer from.

وادیاره‌ بۆ هه‌موو كه‌سێك قورسه‌ باسی بكات

And to be totally honest,

به‌ڕادده‌یه‌ك هیچ كه‌سێك باسی ناكات.

that's hard for me to stand up here and say.

و هیچ كه‌سێك باسی خه‌مۆكیی ناكات، به‌ڵام پێویسته‌ ئه‌مه‌ بكه‌ین.

It's hard for me to talk about,

چونكه‌ ئێستا كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌.

and it seems to be hard for everyone to talk about,

so much so that no one's talking about it.

كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌.

به‌ڵام له‌ تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان نایبینین، وایه‌؟

And no one's talking about depression, but we need to be,

له‌ فه‌یس بووك و تویته‌ر نایبینین.

because right now it's a massive problem.

له‌ هه‌واڵه‌كان نایبینین، چونكه‌ دڵخۆش نییه‌.

It's a massive problem.

خۆشی و ڕۆشنایی نییه‌.

له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نایبینین، سه‌ختییه‌كه‌شی نابینین.

But we don't see it on social media, right?

We don't see it on Facebook. We don't see it on Twitter.

به‌ڵام سه‌ختی و ترسناكییه‌كه‌ی ئه‌مه‌یه‌:

We don't see it on the news, because it's not happy,

it's not fun, it's not light.

له‌هه‌ر 30 چركه‌یه‌كدا،

And so because we don't see it, we don't see the severity of it.

له‌ هه‌ر 30 چركه‌یه‌كدا، له‌ شوێنێكدا،

كه‌سێك له‌ جیهان ژیانی خۆی له‌ناوده‌بات

But the severity of it and the seriousness of it is this:

به‌هۆی خه‌مۆكیی،

له‌وانه‌یه‌ دوو بلۆك دووربێت، له‌وانه‌یه‌ دوو وڵات دوربێت،

every 30 seconds,

every 30 seconds, somewhere,

له‌وانه‌یه‌ دوو كیشوه‌ر دووربێت، به‌ڵام ڕووده‌دات،

هه‌موو ڕۆژێك رووده‌دات،

someone in the world takes their own life

ئێمه‌ وه‌كو كۆمه‌ڵگه‌، مه‌یلمان هه‌یه‌

because of depression,

and it might be two blocks away, it might be two countries away,

لێی وردببینه‌وه‌و بڵێین،"جا چییه‌؟"

it might be two continents away, but it's happening,

and it's happening every single day.

And we have a tendency, as a society,

جا چییه‌؟لێی ورد ده‌بینه‌وه‌و، و ده‌ڵێین، "ئه‌وه‌ كێشه‌ی خۆته‌.

to look at that and go, "So what?"

ئه‌وه‌ كێشه‌ی خۆیانه‌."

ده‌ڵێین ئێمه‌ دڵته‌نگین و پێمان ناخۆشه‌،

So what? We look at that, and we go, "That's your problem.

به‌ڵام ده‌شڵێین،"جا چییه‌؟"

ڕاستییه‌كه‌ی، دوو ساڵ پێش ئێستا كێشه‌ی من بوو،

That's their problem."

We say we're sad and we say we're sorry,

چونكه‌ له‌ لێواری جێگای نووستنه‌كه‌م دانیشتم

but we also say, "So what?"

Well, two years ago it was my problem,

كه‌ پێشتر ملیۆن جار لێی دانیشتووم

و خۆكوشته‌نی بووم.

because I sat on the edge of my bed

خۆكوشته‌نی بووم، گه‌ر له‌ ڕووه‌وه‌ سه‌یری ژیانی منتان بكردبا،

where I'd sat a million times before

منداڵێكتان نه‌ده‌بینی كه‌ خۆكوشته‌نی بوو.

and I was suicidal.

منداڵێكتان ده‌بینی كه‌ كاپتنی تیمی تۆپی سه‌له‌ بوو،

قوتابی ساڵی دراما و شانۆ بوو،

I was suicidal, and if you were to look at my life on the surface,

قوتابی ساڵی وانه‌ی ئینگلیزی بوو،

كه‌سێك كه‌ به‌رده‌وام له‌ لیستی ناوبانگه‌كان بوو

you wouldn't see a kid who was suicidal.

و به‌رده‌وام له‌ هه‌موو ئاهه‌نگێك.

You'd see a kid who was the captain of his basketball team,

بۆیه‌ ئیوه‌ ده‌ڵێن من خه‌مۆك نه‌بووم، ئێوه‌ ده‌ڵێن

the drama and theater student of the year,

the English student of the year,

من خۆكوشته‌نی نه‌بووم، به‌ڵام ئێوه‌ هه‌ڵه‌ ده‌بن.

someone who was consistently on the honor roll

ئێوه‌ هه‌ڵه‌ ده‌بن. بۆیه‌ ئه‌و شه‌وه‌ له‌وێ دانیشتم

and consistently at every party.

له‌ته‌نیشت بوتڵێكی حه‌ب له‌گه‌ڵ قه‌ڵه‌م و په‌ڕێك له‌ناو ده‌ستم

So you would say I wasn't depressed, you would say

I wasn't suicidal, but you would be wrong.

بیرم له‌ كۆتاییهێنان به‌ ژیانم كرده‌وه‌

زۆرم نه‌مابوو ئه‌مه‌ ئه‌نجام بده‌م،

You would be wrong. So I sat there that night

beside a bottle of pills with a pen and paper in my hand

زۆرم نه‌مابوو ئه‌مه‌ ئه‌نجام بده‌م.

و ئه‌نجامم نه‌دا، ئه‌مه‌ وام لێده‌كات له‌ كه‌سه‌ به‌به‌خته‌كان بم،

and I thought about taking my own life

and I came this close to doing it.

یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ قه‌راغه‌كه‌ دێته‌ ده‌ره‌وه‌

و ده‌كه‌وێت، به‌ڵام بازنادات،

I came this close to doing it.

یه‌كێك له‌وانه‌ی كه‌ ڕزگاری ده‌بێت.

And I didn't, so that makes me one of the lucky ones,

ڕاستییه‌كه‌ی، من ڕزگارم بوو، ئه‌مه‌ له‌گه‌ڵ چیڕۆكه‌كه‌م جێمده‌هێڵێت،

one of the people who gets to step out on the ledge

و چیڕۆكه‌كه‌ی من ئه‌مه‌یه‌:

and look down but not jump,

به‌ چوار وشه‌ی ساده‌، من به‌ ده‌ست خه‌مۆكییه‌وه‌ ده‌ناڵێنم.

one of the lucky ones who survives.

Well, I survived, and that just leaves me with my story,

من به‌ ده‌ست خه‌مۆكییه‌وه‌ ده‌ناڵێنم،

and my story is this:

وابیرده‌كه‌مه‌وه‌، بۆ ماوه‌یه‌كی درێژ،

In four simple words, I suffer from depression.

I suffer from depression,

دوو ژیانی ته‌واو جیاواز ده‌ژیام،

and for a long time, I think,

كه‌ تێیدا كه‌سێك هه‌میشه‌ له‌ویتر ده‌ترسا.

ده‌ترسام له‌وه‌ی خه‌ڵك ڕووی ڕاسته‌قینه‌م ببینێت،

-ئه‌و منداڵه‌ كامڵ و به‌ناوبانگه‌ی قوتاب خانه‌ی ئاماده‌یی نه‌بووم كه‌ بیریان

I was living two totally different lives,

لێده‌كرده‌وه‌، كه‌ له‌ پشت، زه‌رده‌خه‌كانم تێكۆشان هه‌بوو،

where one person was always afraid of the other.

I was afraid that people would see me for who I really was,

له‌ پشت ڕووناكیم، تاریكیی هه‌بوو،

that I wasn't the perfect, popular kid in high school everyone thought I was,

و له‌ پشت كه‌سایه‌تییه‌ گه‌وره‌كه‌م ئازارێكی گه‌وره‌تر خۆی حه‌شاردابوو.

that beneath my smile, there was struggle,

هه‌ندێك كه‌س له‌وانه‌یه‌ بترسن له‌وه‌ی كچه‌كان نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ لایان.

and beneath my light, there was dark,

هه‌ندێك كه‌س له‌وانه‌یه‌ له‌ قرشه‌كان بترسن. هه‌ندێكیان له‌ مردن.

and beneath my big personality just hid even bigger pain.

به‌ڵام بۆمن، له‌ به‌شێكی گه‌وره‌ی ژیانم، من له‌خۆم ده‌ترسام.

See, some people might fear girls not liking them back.

له‌ ڕاستییه‌كه‌م ،له‌ ڕاستگۆییه‌كه‌م، له‌ بێهێزیم ده‌ترسام،

Some people might fear sharks. Some people might fear death.

و ئه‌و ترسه‌ وای لێكردم هه‌ستبكه‌م

But for me, for a large part of my life, I feared myself.

وه‌كو ئه‌وه‌ی بۆ لێوارێك زۆرم لێكرابێت،

وه‌كو ئه‌وه‌ی بۆ لێوارێك زۆرم لێكرابێت و ته‌نیا ڕێگه‌یه‌كیش هه‌بێت بۆ ده‌ره‌وه‌،

I feared my truth, I feared my honesty, I feared my vulnerability,

and that fear made me feel

هه‌موو ڕۆژێك بیرم له‌و ڕێگه‌یه‌ ده‌كرده‌وه‌.

like I was forced into a corner,

بیرم له‌ هه‌موو ڕۆژێك ده‌كرده‌وه‌،

گه‌ر به‌ته‌واوی ڕاستگۆبم، كه‌ لێره‌ وه‌ستاوم

like I was forced into a corner and there was only one way out,

له‌و كاته‌وه‌ بیرم لێكردۆته‌وه‌، چونكه‌ ئه‌وه‌ نه‌خۆشییه‌،

and so I thought about that way every single day.

ئه‌وه‌ تێكۆشانه‌، ئه‌و خه‌مۆكییه‌،

و خه‌مۆكیی دڕكه‌ مێكوته‌ نییه‌.

I thought about it every single day,

and if I'm being totally honest, standing here

هه‌ركه‌ نه‌ما بۆ هه‌میشه‌ به‌سه‌ریدا سه‌رناكه‌ویت.

I've thought about it again since, because that's the sickness,

شتێكه‌ له‌گه‌ڵی ده‌ژیت، شتێكه‌ له‌ناوی ده‌ژیت.

ئه‌و هاوژووره‌یه‌ كه‌ ناتوانی ده‌ریبكه‌یت. ئه‌و ده‌نگه‌یه‌ كه‌ ناتوانی پشتگوێی بخه‌یت

that's the struggle, that's depression,

and depression isn't chicken pox.

You don't beat it once and it's gone forever.

ئه‌و هه‌ستانه‌یه‌ كه‌ ناتوانیت لێیان ڕابكه‌یت،

It's something you live with. It's something you live in.

ترسناكترین به‌ش ئه‌وه‌یه‌ دوای ماوه‌یه‌ك،

It's the roommate you can't kick out. It's the voice you can't ignore.

سڕ ده‌بیت بۆی، بۆ تۆ ئاسایی ده‌بێت،

It's the feelings you can't seem to escape,

ئه‌وه‌ی كه‌ له‌هه‌مووی زیاتر لێی ده‌ترسیت

the scariest part is that after a while,

ئازارچه‌شتنه‌كه‌ نییه‌ له‌ ناخی تۆ.

به‌ڵكو په‌ڵه‌یه‌ له‌ناخی ئه‌وانیتردا،

you become numb to it. It becomes normal for you,

شووره‌یییه‌، شپرزه‌بوونه‌،

and what you really fear the most

تێڕوانینی ڕه‌تكردنه‌وه‌یه‌ له‌ ده‌م و چاوی هاوڕێیه‌ك،

isn't the suffering inside of you.

ئه‌و چرپانه‌ی ڕاڕه‌وه‌كه‌یه‌ كه‌ تۆ بێهێزیت،

It's the stigma inside of others,

it's the shame, it's the embarrassment,

ئه‌و تانانه‌یه‌ كه‌ تۆ شێتیت.

ئه‌وه‌ وات لێده‌كات داوای یارمه‌تی نه‌كه‌یت.

it's the disapproving look on a friend's face,

ئه‌وه‌ وات لێده‌كات بیگریت و بیشارییه‌وه‌.

it's the whispers in the hallway that you're weak,

ئه‌مه‌ په‌ڵه‌كه‌یه‌. بۆیه‌ تۆ ده‌یگریت و ده‌یشاریته‌وه‌،

و ده‌یگریت و ده‌یشاریته‌وه‌،

it's the comments that you're crazy.

هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ هه‌موو ڕۆژێك له‌سه‌ر جێگا ده‌تهێڵێته‌وه‌

That's what keeps you from getting help.

That's what makes you hold it in and hide it.

وا له‌ ژیانت ده‌كات هه‌ست به‌ به‌تاڵیی بكه‌یت چه‌نده‌ هه‌وڵی پركردنه‌وه‌ی بده‌یت

It's the stigma. So you hold it in and you hide it,

تۆ ده‌یشاریته‌وه‌، چونكه‌ په‌ڵه‌كه‌ له‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌

and you hold it in and you hide it,

and even though it's keeping you in bed every day

له‌باره‌ی خه‌مۆكیی زۆر ڕاسته‌قینه‌یه‌.

زۆر ڕاسته‌قینه‌یه‌، گه‌ر وابیرده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ وانییه‌،ئه‌و پرسیاره‌ له‌ خۆتان بكه‌ن:

and it's making your life feel empty no matter how much you try and fill it,

you hide it, because the stigma in our society

ئایا هه‌ڵیده‌بژێریت دۆخی دواترت له‌ فه‌یس بووك دابنێیت

around depression is very real.

بڵێیت تووشی ناڕه‌حه‌تی ده‌بیت كه‌ له‌ جێگا دێیه‌ ده‌ره‌وه‌

It's very real, and if you think that it isn't, ask yourself this:

چونكه‌ ئازاری پشتت ده‌ده‌یت

یاخود هه‌موو به‌یانییه‌ك كه‌ له‌ جێگا دێیه‌ ده‌ره‌وه‌ تووشی ناڕه‌حه‌تی ده‌بیت

Would you rather make your next Facebook status

say you're having a tough time getting out of bed

چونكه‌ تۆ خه‌مۆكیت؟

because you hurt your back

ئه‌وه‌ په‌ڵه‌كه‌یه‌، چونكه‌ به‌داخه‌وه‌،

or you're having a tough time getting out of bed every morning

له‌ جیهانێك ده‌ژین گه‌ر قۆڵت بشكێت،

هه‌موو كه‌سێك ڕاده‌كات بۆ لات،

because you're depressed?

به‌ڵام گه‌ر پێیان بڵێیت خه‌مۆكیت، هه‌موویان ڕاده‌كه‌نه‌ لاكه‌یتر.

That's the stigma, because unfortunately,

we live in a world where if you break your arm,

ئه‌وه‌ په‌ڵه‌كه‌یه‌.

گه‌ر ئه‌ندامێكی جه‌سته‌ له‌كاربكه‌وێت هه‌موومان زۆر زیاتر قبووڵی ده‌كه‌ین

everyone runs over to sign your cast,

but if you tell people you're depressed, everyone runs the other way.

وه‌ك له‌وه‌ی مێشكمان. ئه‌وه‌ نه‌فامییه‌.

That's the stigma.

ئه‌وه‌ نه‌فامییه‌كی ته‌واوه‌، ئه‌و نه‌فامییه‌ش

We are so, so, so accepting of any body part breaking down

جیهانیكی بنیاتناوه‌ كه‌ له‌ خه‌مۆكیی تێناگات،

كه‌ له‌ ته‌ندروستی بیریی تێناگات.

other than our brains. And that's ignorance.

بۆ من ئه‌مه‌ گاڵته‌جارییه‌، چونكه‌ خه‌مۆكیی

یه‌كێك له‌ باشترین كێشه‌ به‌ڵگه‌داره‌كانه‌ له‌ جیهان

That's pure ignorance, and that ignorance has created

a world that doesn't understand depression,

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش یه‌كێكه‌ له‌وانه‌ی كه‌مترین گفتوگۆی له‌سه‌ره‌.

that doesn't understand mental health.

ئێمه‌ ته‌نیا پاڵی پێوه‌ده‌نێین بۆ لایه‌ك و له‌ لێوارێك دایده‌نێین

And that's ironic to me, because depression

is one of the best documented problems we have in the world,

وادایده‌نێین له‌وێ نییه‌ و هیوا ده‌خوازین خۆی خۆی چاك بكاته‌وه‌.

yet it's one of the least discussed.

ڕاستییه‌كه‌ی، نه‌ خۆی چاك ده‌كاته‌وه‌، نه‌ كردوویه‌تی، نه‌ ده‌شیه‌وێت بیكات،

We just push it aside and put it in a corner

چونكه‌ ئه‌وه‌ بیركردنه‌وه‌یه‌كی حه‌كیمانه‌یه‌،

and pretend it's not there and hope it'll fix itself.

و بیركردنه‌وه‌ی حه‌كیمانه‌ پلانی یارییه‌ك نییه‌، به‌ڵكو دواخستنه‌،

Well, it won't. It hasn't, and it's not going to,

ناتوانین شتێكی ئاوا گرنگ دوابخه‌ین.

because that's wishful thinking,

هه‌نگاوی یه‌كه‌می چاره‌سه‌ركردنی هه‌ر كێشه‌یه‌ك

and wishful thinking isn't a game plan, it's procrastination,

and we can't procrastinate on something this important.

بریتییه‌ له‌ دانپێدانان به‌وه‌ی كێشه‌یه‌ك هه‌یه‌.

ئێمه‌ ئه‌مه‌مان نه‌كردووه‌، بۆیه‌ ناتوانین پێشبینی

The first step in solving any problem

دۆزینه‌وه‌ی وه‌ڵامێك بكه‌ین كه‌ هێشتا له‌ پرسیاره‌كه‌ی ده‌ترسین.

من نازانم چاره‌سه‌ره‌كه‌ چییه‌.

is recognizing there is one.

Well, we haven't done that, so we can't really expect

--خۆزگه‌ بمزانیبا،به‌ڵام نازانم به‌ڵام وابیرده‌كه‌مه‌وه‌،

to find an answer when we're still afraid of the question.

وابیرده‌كه‌مه‌وه‌ پێویسته‌ لێره‌ ده‌ست پێبكات.

And I don't know what the solution is.

پێویسته‌ له‌گه‌ڵ من و له‌گه‌ڵ ئێوه‌ ده‌ست پێبكات،

پێویسته‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌ست پێبكات كه‌ ئازار ده‌چێژن،

I wish I did, but I don't -- but I think,

ئه‌وانه‌ی كه‌ له‌ سێبه‌ره‌كان شاردراونه‌ته‌وه‌.

I think it has to start here.

پێویسته‌ قسه‌بكه‌ین و بێده‌نگیی بشكێنین.

It has to start with me, it has to start with you,

پێویسته‌ له‌و شتانه‌ی كه‌ باوه‌رمان پێی هه‌یه‌ بوێربین،

it has to start with the people who are suffering,

چونكه‌ گه‌ر شتێك هه‌بێت كه‌ گه‌یشتوومه‌ته‌ ئه‌و راستییه‌،

the ones who are hidden in the shadows.

گه‌ر شتێك هه‌بێت كه‌ وه‌كو گه‌وره‌ترین كێشه‌ ده‌یبینم،

We need to speak up and shatter the silence.

We need to be the ones who are brave for what we believe in,

دروستكردنی جیهانێك نییه‌

because if there's one thing that I've come to realize,

كه‌ تێیدا نه‌فامیی ئه‌وانیتر ڕیشه‌كێش ده‌كه‌ین.

if there's one thing that I see as the biggest problem,

له‌ دروستكردنی جیهانێكه‌ تێیدا قبوڵكردنی یه‌كتر فێرده‌بین،

it's not in building a world

كه‌ به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ هه‌ین باشین،

where we eliminate the ignorance of others.

چونكه‌ كاتێك ڕاستگۆ ده‌بین،

ده‌بینین هه‌موومان تێده‌كۆشین و هه‌مووشمان ئازارده‌چێژین.

It's in building a world where we teach the acceptance of ourselves,

گه‌ربێتو له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ بێت، یان شتێكیتر بێت،

هه‌موومان ده‌زانین گه‌ر ئازارت پێبگات مانای چییه‌.

where we're okay with who we are,

because when we get honest,

هه‌موومان ده‌زانین مانای چییه‌ گه‌ر له‌ دڵه‌كانمان ئازار هه‌بێت،

we see that we all struggle and we all suffer.

ده‌زانین چاكبوونه‌وه‌ چه‌نده‌ گرنگه‌.

Whether it's with this, whether it's with something else,

به‌ڵام له‌كاتی ئیستادا، خه‌مۆكیی قووڵترین برینی كۆمه‌ڵگه‌یه‌

we all know what it is to hurt.

ئێمه‌ قایلین پلاسته‌رێكی له‌سه‌ر بده‌ین و وادابنیین له‌وێ نییه‌.

We all know what it is to have pain in our heart,

and we all know how important it is to heal.

ڕاستییه‌كه‌ی، له‌وێیه‌، له‌وێیه‌، ده‌زانن چی؟ ئاساییه‌.

But right now, depression is society's deep cut

خه‌مۆكیی ئاساییه‌. گه‌ر پێیدا تێپه‌ڕیت، ده‌زانیت ئاساییه‌.

that we're content to put a Band-Aid over and pretend it's not there.

ئه‌وه‌ش بزانه‌ كه‌ نه‌خۆشیت. بێهێز نیت،

Well, it is there. It is there, and you know what? It's okay.

و ئه‌مه‌ پرسێكه‌، نه‌ك ناسنامه‌یه‌ك،

Depression is okay. If you're going through it, know that you're okay.

چونكه‌ كاتێك ئه‌و ترس و گاڵته‌جاریی و

بڕیارله‌سه‌ردان و په‌ڵه‌ی ئه‌وانیتر تێده‌په‌ڕێنیت،

And know that you're sick, you're not weak,

ده‌توانیت خه‌مۆكیی ڕاسته‌قینه‌ ببینیت،

and it's an issue, not an identity,

ئه‌مه‌ش ته‌نیا به‌شێكه‌ له‌ ژیان،

because when you get past the fear and the ridicule

ته‌نیا به‌شێك له‌ ژیان، و ئه‌وه‌نده‌ی كه‌ ڕقم لێیه‌،

and the judgment and the stigma of others,

you can see depression for what it really is,

ئه‌وه‌نده‌ی ڕقم له‌ هه‌ندێك جێگه‌كان،

and that's just a part of life,

چه‌ند به‌شیكی ژیانم كه‌ خه‌مۆكیی خستوومیه‌ته‌ ناوی،

just a part of life, and as much as I hate,

من به‌زۆربه‌ی ڕێگه‌كان سوپاسگوزاریمه‌.

چونكه‌ به‌ڵێ، منی خستۆته‌ ناو دۆله‌كانه‌وه‌

as much as I hate some of the places,

ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ی پێم نیشان بدات لووتكه‌ هه‌یه‌،

some of the parts of my life depression has dragged me down to,

به‌ڵێ منی خستۆته‌ ناو تاریكیی

ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ی به‌بیرم بێنیته‌وه‌ ڕووناكیی هه‌یه‌.

in a lot of ways I'm grateful for it.

ئازاره‌كه‌م، زیاتر له‌ هه‌موو شتێك بۆ ماوه‌ی 19 ساڵ له‌م هه‌ساره‌یه‌،

Because yeah, it's put me in the valleys,

but only to show me there's peaks,

and yeah it's dragged me through the dark

به‌رچاوڕوونی پێبه‌خشیوم، و برینه‌كه‌م،

but only to remind me there is light.

برینه‌كه‌م زۆریلێكردووم هیوام هه‌بێت،

My pain, more than anything in 19 years on this planet,

هیوام هه‌بێت بۆئه‌وه‌ی متمانه‌م هه‌بێت، متمانه‌ به‌خۆم،

متمانه‌ به‌وانیتر، متمانه‌ به‌وه‌ی كه‌ ده‌توانرێت باشتر بێت،

has given me perspective, and my hurt,

كه‌ ده‌توانین بیگۆڕین، كه‌ ده‌توانین ده‌نگمان به‌رزبكه‌ینه‌وه‌

my hurt has forced me to have hope,

و قسه‌ بكه‌ین و له‌دژی نه‌فامی بجه‌نگین،

have hope and to have faith, faith in myself,

له‌دژی كه‌م بورده‌یی بجه‌نگین،

faith in others, faith that it can get better,

و زیاتر له‌ هه‌موو شتیك،

that we can change this, that we can speak up

فێربین خۆمان خۆشبوێت،

and speak out and fight back against ignorance,

فێربین خۆمان قبووڵ بێت به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ هه‌ین،

fight back against intolerance,

ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ هه‌ین، نه‌ك ئه‌و كه‌سانه‌ی جیهان ده‌وێت وابین.

and more than anything,

learn to love ourselves,

چونكه‌ ئه‌و جیهانه‌ی باوه‌ڕم پێی هه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌

learn to accept ourselves for who we are,

كه‌ له‌باوه‌ش گرتنی ڕووناكیی به‌مانای پشتگوێخستنی تاریكیی نایه‌ت.

the people we are, not the people the world wants us to be.

ئه‌و جیهانه‌ی باوه‌ڕم پێی هه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌

Because the world I believe in is one

توانامان بۆ سه‌ركه‌وتن به‌سه‌رته‌نگانه‌ ده‌پێورێین، نه‌ك به‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ لێیان

where embracing your light doesn't mean ignoring your dark.

ئه‌و جیهانه‌ی باوه‌ڕم پێی هه‌یه‌كه‌ ده‌توانم سه‌یری چاوی یه‌كێك بكه‌م

The world I believe in is one where we're measured

by our ability to overcome adversities, not avoid them.

و بڵێم،"من به‌ دۆزه‌خدا تێده‌په‌ڕم،"

و ئه‌ویش سه‌یرم بكاته‌وه‌و بڵێت، "منیش" ئه‌وه‌ش ئاساییه‌

The world I believe in is one where I can look someone in the eye

ئاساییه‌ چونكه‌ خه‌مۆكیی ئاساییه‌، ئێمه‌ خه‌ڵكین.

and say, "I'm going through hell,"

ئێمه‌ خه‌ڵكین، و ئێمه‌ تێده‌كۆشین و ئازار ده‌چێژین

and they can look back at me and go, "Me too," and that's okay,

خوێنمان لێدێت و ده‌گرین، گه‌ر وا بیربكه‌یته‌وه‌ هێزی ڕاسته‌قینه‌

and it's okay because depression is okay. We're people.

مانای هه‌رگیز نیشاننه‌دانی بێهێزیی بێت، ئه‌وه‌ من لێره‌م

We're people, and we struggle and we suffer

پێتان بڵێم ئێوه‌ هه‌ڵه‌ن.

ئێوه‌ هه‌ڵه‌ن، چونكه‌ پێچه‌وانه‌كه‌ی ڕاسته‌.

and we bleed and we cry, and if you think that true strength

means never showing any weakness, then I'm here

ئێمه‌ خه‌ڵكین، و كێشه‌مان هه‌یه‌.

to tell you you're wrong.

كامڵ نین، ئه‌مه‌ش ئاساییه‌.

بۆیه‌ پێویسته‌ پشتگوێخستن بوه‌ستێنین،

You're wrong, because it's the opposite.

كه‌م بورده‌یی بوه‌ستێنین، په‌ڵه‌ بوه‌ستێنین،

We're people, and we have problems.

و بێده‌نگیی بوه‌ستێنین، پێویسته‌ قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان نه‌هێڵین،

We're not perfect, and that's okay.

So we need to stop the ignorance,

ئاوڕێك له‌ ڕاستیی بده‌ینه‌وه‌، ده‌ست به‌ گفتوگۆ بكه‌ین،

stop the intolerance, stop the stigma,

and stop the silence, and we need to take away the taboos,

چونكه‌ ته‌نیا ڕێگه‌ بۆ لێدانی كێشه‌یه‌ك

take a look at the truth, and start talking,

كه‌ خه‌ڵك ته‌نیا ده‌جه‌نگن

because the only way we're going to beat a problem

بریتییه‌ له‌ به‌یه‌كه‌وه‌ وه‌ستان له‌گه‌ڵ یه‌كتر به‌ به‌هێزیی ،

له‌ به‌یه‌كه‌وه‌ وه‌ستان له‌گه‌ڵ به‌كتر به‌ به‌هێزیی.

that people are battling alone

باوه‌ڕم وایه‌ ده‌توانین ئه‌مه‌ بكه‌ین.

is by standing strong together,

باوه‌ڕم وایه‌ ده‌توانین ئه‌وه‌ بكه‌ین. زۆر سوپاس هاوڕێیان.

by standing strong together.

ئه‌مه‌ خه‌ونێكه‌ بۆته‌ ڕاستی. سوپاس. (چه‌پڵه‌)

سوپاس. (چه‌پڵه‌(

And I believe that we can.

I believe that we can. Thank you guys so much.

This is a dream come true. Thank you. (Applause)

Thank you. (Applause)