Maya Penn: Meet a young entrepreneur, cartoonist, designer, activist ... | TED

Translator: Alena Zhaliazniak Reviewer: Hanna Baradzina

Server: May I help you, sir?

Сэрвер-афіцыянт: Чаго пажадаеце?

Customer: Uh, let's see.

Кліент: Гмм, давайце паглядзім.

Server: We have pan seared registry error

Сэрвер: Прапаную падсмажаную памылку рэгістру,

sprinkled with the finest corrupted data,

патрушаную найлепшымі карумпаванымі дадзенымі,

binary brioche, RAM sandwiches,

хлябцы з двайковага коду, бутэрброды з аператыўнай,

Conficker fitters,

чыпсы-чарвякі Канфікер,

and a scripting salad with or without polymorphic dressing,

да гэтага салаты са скрыпту з паліморфнай паліўкай,

and a grilled coding kabob.

і падпечаны шашлык з кодаў.

Customer: I'd like a RAM sandwich

Кліент: Мне, калі ласка, бутэрброд з аператыўнай памяццю,

and a glass of your finest Code 39.

а выпіць -- кілішак вашага найлепшага штрых-коду.

Server: Would you like any desserts, sir?

Сэрвер: Што-небудзь на салодкае?

Our special is tracking cookie.

У нас адметныя высочваючыя радкі дадзеных.

Customer: I'd like a batch of some zombie tracking cookies, thank you.

Кліент: Дайце падборку радкоў-зомбі, калі-ласка.

Server: Coming right up, sir.

Сэрвер: Прынясу найхутчэй.

Your food will be served shortly.

Я хутка сэрвірую ваш заказ.

(Applause)

(Воплескі)

Maya Penn: I've been drawing ever since I could hold a crayon,

Мая Пэн: Я малюю з тае пары, як навучылася трымаць аловак у руцэ,

and I've been making animated flip books

і я малюю мульцікі-гарталаўкі ў нататніках

since I was three years old.

з 3-х гадовага ўзросту.

At that age, I also learned about what an animator was.

Тады ж я даведалася, хто такія аніматары.

There was a program on TV about jobs

Па тэлебачанні паказвалі праграму пра прафесіі,

most kids don't know about.

якія большасць дзяцей не ведае.

When I understood that an animator

Калі я зразумела, што аніматары -- гэта тыя,

makes the cartoons I saw on TV,

што робяць мульцікі, якія я пасля гляджу на экране,

I immediately said, "That's what I want to be."

я неадкладна сказала: "Я хочу стаць аніматаркай!"

I don't know if I said it mentally or out loud,

Я не ведаю, ці я ўслых гэта сказала, ці сама сабе,

but that was a greatly defining moment in my life.

але гэта быў вялікі вырашальны момант майго жыцця.

Animation and art has always been my first love.

Выраб анімацыяў і мастацтва заўсёды былі маімі ўлюбёнымі справамі.

It was my love for technology that sparked the idea

Але зацікаўленасць кампутарнымі тэхналогіямі нарадзіла ідэю

for "Malicious Dishes."

стварэння анімацыі "Златворныя стравы". ("Malicious Dishes", гл. пачатак)

There was a virus on my computer,

На маім кампутары быў вірус,

and I was trying to get rid of it,

я спрабавала ад яго пазбавіцца,

and all of a sudden, I just thought,

і раптам я падумала,

what if viruses have their own little world inside the computer?

а што, калі ў вірусаў існуе свой маленькі свет у сярэдзіне кампутара?

Maybe a restaurant where they meet up

Можа там ёсць які шынок, дзе яны сустракаюцца

and do virusy things?

каб разам павірусаваць?

And thus, "Malicious Dishes" was born.

Такім чынам нарадзіліся "Златворныя стравы".

At four years old, my dad showed me

Калі мне было 4-ы гады, тата паказаў мне,

how to take apart a computer and put it back together again.

як разабраць кампутар на часткі і скласці яго нанова.

That started my love for technology.

Гэтак у мяне з'явілася цяга да кампутарных тэхналогіяў.

I built my first website myself in HTML,

Першую маю інтэрнэт-старонку я пабудавала на мове HTML,

and I'm learning JavaScript and Python.

а зараз я вучу мовы JavaScript і Python.

I'm also working on an animated series

Я таксама распрацоўваю новую анімацыю,

called "The Pollinators."

што завецца "Апыляльнікі".

It's about bees and other pollinators in our environment

Яна пра пчол і іншых апыляльнікаў, што існуюць у наваколлі,

and why they're so important.

і чаму яны карысныя.

If plants aren't pollinated by the pollinators,

Калі б кветкі не апыляліся гэтымі апыляльнікамі,

then all creatures, including ourselves,

то ўсе стварэнні, што залежаць ад раслін,

that depend on these plants, would starve.

мы ўключна, памерлі б з голаду.

So I decided to take these cool creatures

Таму я вырашыла выкарыстаць гэтыя файныя стварэнні

and make a superhero team.

і зрабіць з іх каманду супер-герояў.

(Applause)

(Воплескі)

(Foot stomp)

(Грумкаценне ног)

(Music)

(Музыка)

(Roar)

(Рык)

Pollinator: Deforestsaurus! I should have known!

Апыляльнік: Абезлесвалус! Хто ж яшчэ!

I need to call on the rest of the Pollinators!

Трэба пазваць рэшту Апыляльнікаў!

(Music)

(Музыка)

Thank you. (Applause)

Дзякуй. (Воплескі)

All of my animations start with ideas,

Усе мае анімацыі распачаліся з ідэй,

but what are ideas?

але што такое ідэі?

Ideas can spark a movement.

Ідэі могуць натхняць рухі.

Ideas are opportunities and innovation.

Ідэі -- гэта мажлівасці і новыя распрацоўкі.

Ideas truly are what make the world go round.

Дзякуючы ідэям насамрэч свет варочаецца наўкола.

If it wasn't for ideas, we wouldn't be

Калі б не ідэі, мы б не былі там,

where we are now with technology, medicine,

дзе знаходзімся зараз, не было б

art, culture, and how we even live our lives.

тэхналагічных ці медыцынскіх вынаходак, не было б мастацтва, культуры, нашага стылю жыцця.

At eight years old, I took my ideas

Калі мне было 8 гадоў, я ўзяла свае ідэі

and started my own business called Maya's Ideas,

і адкрыла фірму "Ідэі Маі,"

and my nonprofit, Maya's Ideas for the Planet.

а поруч з ім фонд "Ідэі Маі для планеты."

(Laughter)

(Смех)

And I make eco-friendly clothing and accessories.

Я вырабляю экалагічную вопратку і аксэсуары.

I'm 13 now, and although I started my business

Мне зараз 13, і нягледзячы на тое, што я распачала з фірмай

in 2008,

у 2008-ым,

my artistic journey started way before then.

маё мастацкае развіццё распачалося нашмат раней.

I was greatly influenced by art, and I wanted to

Вялікі ўплыў на мяне заўсёды аказвала мастацтва,

incorporate it in everything I did, even my business.

і я хацела дапасаваць яго да ўсяго, што я раблю, ўключаючы сваю фірму.

I would find different fabrics around the house,

Знаходзячы кавалачкі рознае тканіны ў хаце,

and say, "This could be a scarf or a hat,"

я думала сабе, з гэтага можна зрабіць шалік ці шапачку --

and I had all these ideas for designs.

у мяне было столькі ідэяў апрацоўкі матэрыялу!

I noticed when I wore my creations,

Я заўважыла, што калі я апранала свае вырабы,

people would stop me and say,

мяне спынялі на вуліцы з пытаннем:

"Wow, that's really cute. Where can I get one?"

"Як прыгожа. Дзе такое можна купіць?"

And I thought, I can start my own business.

Я сабе і падумала, што з гэтага можна зрабіць справу і адкрыць фірму.

Now I didn't have any business plans

Таму што мне было толькі 8 год,

at only eight years old.

асаблівых планаў развіцця фірмы ў мяне не было.

I only knew I wanted to make pretty creations

Я толькі ведала, што хачу вырабляць прыгожыя рэчы.

that were safe for the environment

якія б не пагражалі асяроддзю,

and I wanted to give back.

і што я хацела падзяліцца з тымі, каму менш за мяне пашэнціла ў жыцці.

My mom taught me how to sew,

Мама навучыла мяне шыць,

and on my back porch, I would sit and make

і я садзілася на прыступку за хатай і рабіла

little headbands out of ribbon,

павязкі на галаву з лентаў,

and I would write down the names and the price of each item.

а на бірцы я пісала назву і цану для кожнага свайго вырабу.

I started making more items like hats,

Я пачала ствараць больш вырабаў,

scarves and bags.

такіх як шапачкі, шалікі і торбачкі.

Soon, my items began selling all over the world,

Хутка мае вырабы пачалі купляць па ўсім свеце.

and I had customers in Denmark, Italy, Australia,

У мяне з'явіліся кліенты у Даніі, Італіі, Аўстраліі,

Canada and more.

Канадзе і іншых краінах.

Now, I had a lot to learn about my business,

Зразумела ж, мне трэ было шмат што вывучыць пра кіраванне справамі,

like branding and marketing,

як, напрыклад, фірмовую назву і распродаж,

staying engaged with my customers,

як падтрымліваць адносіны з кліентамі

and seeing what sold the most and the least.

і назіраць за тым, што прадаецца лепш ці горш.

Soon, my business really started to take off.

Хутка фірма пачала расці.

Then one day, Forbes magazine contacted me when I was 10 years old.

А аднойчы, калі мне было 10 год, са мной звязаліся з часопіса "Forbes".

(Laughter)

(Смех)

They wanted to feature me and my company

Яны хацелі напісаць пра мяне і маю фірму

in their article.

ў сваім атрыкуле.

Now a lot of people ask me,

Шмат хто мяне пытае,

why is your business eco-friendly?

чаму мае вырабы экалагічныя?

I've had a passion for protecting the environment

З маленькага ўзросту я моцна цікавілася

and its creatures since I was little.

асяроддзем і стварэннямі, што ў ім жывуць.

My parents taught me at an early age

Мае бацькі рана навучылі мяне

about giving back and being a good steward to the environment.

дзяліцца з тымі, каму менш пашэнціла, і з розумам і пашанай ставіцца да асяроддзя.

I heard about how the dyes in some clothing

Я даведалася, што фарбы для тканіны

or the process of even making the items

ці нават працэс вырабу рэчаў

was harmful to the people and the planet,

небяспечныя для людзей і планеты.

so I started doing my own research,

Я пачала свае даследванні

and I discovered that even after dyeing has being completed,

і даведалася, што нават пасля афарбоўкі

there is a waste issue that gives a negative impact

існуе праблема для асяроддзя ў тым,

on the environment.

што невядома, што рабіць з рэшткамі.

For example, the grinding of materials,

З рэшткамі працэсу расцірання фарбаў

or the dumping of dried powder materials.

ці з рэшткамі самое сухое фарбы.

These actions can pollute the air,

Гэтае забруджвае паветра,

making it toxic to anyone or anything that inhales it.

робячы яго таксічным для ўсіх і ўсяго, хто ім дыхае.

So when I started my business,

Таму калі я пачала з фірмай,

I knew two things:

я ведала дзьве рэчы:

All of my items had to be eco-friendly,

ўсе мае вырабы павінны быць экалагічнымі,

and 10 to 20 percent of the profits I made

і што 10-20 адсоткаў майго заробку

went to local and global charities

павінна ахвяравацца мясцовым і сусветным

and environmental organizations.

дабрачынным арганізацыям.

(Applause)

(Воплескі)

I feel I'm part of the new wave of entrepreneurs

Я лічу сябе часткай новай хвалі прадпрымальнікаў,

that not only seeks to have a successful business,

якія не толькі хочуць зарабіць грошы,

but also a sustainable future.

але і спрыяць ўстойліваму развіццю свету.

I feel that I can meet the needs of my customers

Я веру, што магу задаволіць маіх пакупнікоў,

without compromising the ability of future generations

ашчадна ставячыся да мажлівасці будучых пакаленняў

to live in a greener tomorrow.

жыць больш экалагічна чыстае жыццё.

We live in a big, diverse and beautiful world,

Мы жывем у вялікім, разнастайным і прыгожым свеце,

and that makes me even more passionate to save it.

і ад гэтага мне яшчэ больш карціць абараніць яго.

But it's never enough to just to get it through your heads

Пранесці тое, што здараецца ў свеце толькі праз галаву і думкі --

about the things that are happening in our world.

недастаткова.

It takes to get it through your hearts,

Усё трэба пранесці праз сэрца,

because when you get it through your heart,

таму што менавіта тады

that is when movements are sparked.

ствараецца ідэя арганізоўваць рухі.

That is when opportunities

Менавіта тады мажлівасці

and innovation are created,

і вынаходкі бачаць свет,

and that is why ideas come to life.

гэтак ідэі робяцца рэальнасцю.

Thank you, and peace and blessings.

Дзякуй, усім міра і шчасця.

(Applause)

(Воплескі)

Thank you. (Applause)

Дзякуй. (Воплескі)

Pat Mitchell: So, you heard Maya talk about

Пэт Мітчэл: Вы кагадзе пачулі, як Мая размаўляла пра сваіх бацькоў,

the amazing parents who are behind

якія за спінай

this incredible woman. Where are they?

гэтае чароўнае жанчыны. Дзе яны?

Please, Mr. and Mrs. Penn. Would you just -- Ah!

Калі ласка, спадар і спадарыня Пэн, можа вы... Вах.

(Applause)

(Воплескі)