Maya Penn: Meet a young entrepreneur, cartoonist, designer, activist ... | TED

Translator: Nguyen Trang Reviewer: Ha Nguyen Thu

Server: May I help you, sir?

Bồi bàn: Tôi có thể giúp gì cho ngài?

Customer: Uh, let's see.

Khách hàng: À, hãy xem nào.

Server: We have pan seared registry error

Bồi bàn: Chúng tôi có lỗi hệ thống áp chảo

sprinkled with the finest corrupted data,

rắc thêm dữ liệu hỏng hảo hạng,

binary brioche, RAM sandwiches,

có bánh mì nhị phân, bánh kẹp RAM

Conficker fitters,

Món chay sâu máy tính conficker

and a scripting salad with or without polymorphic dressing,

và rau trộn chữ viết với sốt nhiều kiểu nếu muốn

and a grilled coding kabob.

và thịt nướng xiên mã hóa nướng chín.

Customer: I'd like a RAM sandwich

Khách: Tôi muốn một bánh kep RAM,

and a glass of your finest Code 39.

và một đồ uống Mã 39.

Server: Would you like any desserts, sir?

Bồi bàn: Ông có muốn dùng món tráng miệng không?

Our special is tracking cookie.

Món đặc biệt của chúng tôi là bánh quy theo dõi.

Customer: I'd like a batch of some zombie tracking cookies, thank you.

Khách: Tôi muốn một lô bánh quy theo dõi thây ma. Cảm ơn.

Server: Coming right up, sir.

Bồi bàn: Có ngay, thưa ông.

Your food will be served shortly.

Món ăn của ông sẽ được đưa lên nhanh chóng.

(Applause)

(Vỗ tay)

Maya Penn: I've been drawing ever since I could hold a crayon,

Tôi bắt đầu vẽ ngay từ lúc có thể cầm lấy cây sáp màu,

and I've been making animated flip books

và tôi làm sách hoạt hình nổi

since I was three years old.

từ lúc lên 3.

At that age, I also learned about what an animator was.

Vào tuổi đó, tôi đã tìm hiểu về người làm phim hoạt hình

There was a program on TV about jobs

Lúc đó, có một chương trình trên tivi về các nghề nghiệp

most kids don't know about.

mà nhiều trẻ em không biết đến.

When I understood that an animator

Khi tôi hiểu ra rằng một nhà làm phim hoạt hình

makes the cartoons I saw on TV,

tạo ra các phim hoạt hình mà tôi xem trên tivi,

I immediately said, "That's what I want to be."

Ngay lập tức tôi nói, “Đó chính là điều mình muốn”.

I don't know if I said it mentally or out loud,

Tôi không biết liệu tôi đã nói trong đầu hay phát ra thành tiếng,

but that was a greatly defining moment in my life.

nhưng đó là khoảnh khắc quyết định trong đời tôi.

Animation and art has always been my first love.

Hoạt hình và hội họa luôn là niềm yêu thích nhất của tôi.

It was my love for technology that sparked the idea

Chính tình yêu công nghệ đã nhóm lên ý tưởng

for "Malicious Dishes."

cho bộ phim “Bữa ăn mã độc”.

There was a virus on my computer,

Trong máy tính của tôi, từng có một con vi-rút,

and I was trying to get rid of it,

và tôi đã cố gắng loại bỏ nó,

and all of a sudden, I just thought,

và rồi bất ngờ, tôi chợt nghĩ,

what if viruses have their own little world inside the computer?

liệu những con vi-rút có cuộc sống riêng trong máy vi tính không?

Maybe a restaurant where they meet up

Có thể chúng gặp nhau tại nhà hàng

and do virusy things?

và làm những việc theo phong cách vi-rút?

And thus, "Malicious Dishes" was born.

Và thế là “Bữa ăn mã độc” được ra đời.

At four years old, my dad showed me

Lên 4 tuổi, bố tôi chỉ cho tôi

how to take apart a computer and put it back together again.

làm thế nào tháo máy vi tính và ráp chúng vào lại.

That started my love for technology.

Đó là khởi điểm tình yêu công nghệ của tôi.

I built my first website myself in HTML,

Tôi tự tạo trang web đầu tiên của mình bằng HTML,

and I'm learning JavaScript and Python.

và hiện tại tôi đang học về JavaScript và Python.

I'm also working on an animated series

Tôi cũng tham gia vào các sê-ri phim hoạt hình

called "The Pollinators."

tên là "Những loài thụ phấn".

It's about bees and other pollinators in our environment

Bộ phim nói về những chú ong và những sinh vật thụ phấn trong môi trường.

and why they're so important.

và tại sao chúng quan trọng đến vậy.

If plants aren't pollinated by the pollinators,

Nếu thực vật không được thụ phấn bởi những loài thụ phấn,

then all creatures, including ourselves,

lúc ấy, tất cả sinh vật, bao gồm cả chúng ta

that depend on these plants, would starve.

những kẻ phụ thuộc vào thực vật, sẽ bị chết đói.

So I decided to take these cool creatures

Vì thế, tôi quyết định lấy những sinh vật tuyệt diệu này

and make a superhero team.

tạo nên đội quân siêu anh hùng.

(Applause)

(Vỗ tay)

(Foot stomp)

(Tiếng dậm chân)

(Music)

(Âm nhạc)

(Roar)

(Tiếng gầm, rống)

Pollinator: Deforestsaurus! I should have known!

Kẻ thụ phấn: Phá rừng! Đáng lẽ mình phải đoán được chứ!

I need to call on the rest of the Pollinators!

Phải gọi ngay những kẻ thụ phấn còn lại mới được!

(Music)

(Âm nhạc)

Thank you. (Applause)

Cảm ơn. (Vỗ tay)

All of my animations start with ideas,

Tất cả những phim hoạt hình của tôi đều bắt đầu bằng các ý tưởng,

but what are ideas?

thế nhưng đó là những ý tưởng gì?

Ideas can spark a movement.

Ý tưởng có thể lóe lên trong tích tắc.

Ideas are opportunities and innovation.

Ý tưởng là những cơ hội, là sự đổi mới.

Ideas truly are what make the world go round.

Ý tưởng thực sự là cái làm cho thế giới này chuyển động.

If it wasn't for ideas, we wouldn't be

Nếu đó không phải là ý tưởng, chúng ta sẽ không

where we are now with technology, medicine,

hiện diện ở nơi này với công nghệ, y dược,

art, culture, and how we even live our lives.

nghệ thuật, văn hóa và không có cách thức sống như hiện nay

At eight years old, I took my ideas

Năm lên tám, tôi đã dùng các ý tưởng của mình

and started my own business called Maya's Ideas,

và bắt đầu công ty riêng tên là Ý tưởng của Maya,

and my nonprofit, Maya's Ideas for the Planet.

Và Ý tưởng cho Hành tinh của Maya, một công ty phi lợi nhuận

(Laughter)

(Cười)

And I make eco-friendly clothing and accessories.

Tôi làm những trang phục và phụ kiện thân thiện với môi trường

I'm 13 now, and although I started my business

Năm nay tôi 13, và dù bẳt đầu kinh doanh

in 2008,

năm 2008,

my artistic journey started way before then.

hành trình nghệ thuật của tôi đã bắt đầu trước đó lâu rồi.

I was greatly influenced by art, and I wanted to

Nghệ thuật có ảnh hưởng lớn đến tôi, và tôi muốn

incorporate it in everything I did, even my business.

kết hợp nó trong tất cả mọi việc tôi làm, ngay cả trong kinh doanh.

I would find different fabrics around the house,

Tôi tìm những thớ vải khác nhau quanh nhà,

and say, "This could be a scarf or a hat,"

và nói “Cái này có thể làm khăn quàng hoặc mũ,”

and I had all these ideas for designs.

và tôi dùng tất cả những ý tưởng này vào thiết kế.

I noticed when I wore my creations,

Tôi nhận thấy khi tôi mặc những sản phẩm của mình,

people would stop me and say,

mọi người ngăn tôi lại và nói,

"Wow, that's really cute. Where can I get one?"

“Chà, đáng yêu quá. Tôi có thể mua nó ở đâu?”

And I thought, I can start my own business.

Rồi tôi nghĩ, mình có thể tạo công ty riêng.

Now I didn't have any business plans

Khi ấy, tôi không có một kế hoạch kinh doanh nào

at only eight years old.

vào năm tám tuổi.

I only knew I wanted to make pretty creations

Tôi chỉ biết tôi muốn làm ra những thứ xinh đẹp

that were safe for the environment

an toàn với môi trường

and I wanted to give back.

và tôi muốn trả lại cho môi trường sự an toàn.

My mom taught me how to sew,

Mẹ tôi dạy tôi cách khâu may,

and on my back porch, I would sit and make

và bên cổng sau nhà, tôi ngồi đó

little headbands out of ribbon,

và kết dây ruy băng thành những băng buộc đầu nhỏ xinh,

and I would write down the names and the price of each item.

tôi sẽ viết tên và giá lên mỗi thứ.

I started making more items like hats,

Tôi bắt đầu làm nhiều hơn các sản phẩm như mũ,

scarves and bags.

khăn và túi.

Soon, my items began selling all over the world,

Rất nhanh, các sản phẩm của tôi được bán đi khắp nơi trên thế giới,

and I had customers in Denmark, Italy, Australia,

và tôi có khách hàng ở Đan Mạch, Ý, Úc,

Canada and more.

Canada và nhiều nơi khác.

Now, I had a lot to learn about my business,

Lúc ấy, tôi phải học hỏi nhiều thứ về kinh doanh,

like branding and marketing,

như thương hiệu và tiếp thị,

staying engaged with my customers,

giữ chân khách hàng,

and seeing what sold the most and the least.

và xem xét cái nào bán được nhiều nhất và ít nhất.

Soon, my business really started to take off.

Rất nhanh, công ty tôi đã thực sự cất cánh.

Then one day, Forbes magazine contacted me when I was 10 years old.

Sau đó vào một ngày, tạp chí Forbes liên hệ với tôi lúc ấy tôi 10 tuổi.

(Laughter)

(Cười)

They wanted to feature me and my company

Họ muốn đăng tin về tôi và công ty

in their article.

trên bài báo của họ.

Now a lot of people ask me,

Rất nhiều người hỏi tôi,

why is your business eco-friendly?

tại sao công ty tôi lại thân thiện với môi trường?

I've had a passion for protecting the environment

Tôi yêu thích công việc bảo vệ môi trường

and its creatures since I was little.

và các sinh vật trong đó, từ khi còn nhỏ.

My parents taught me at an early age

Bố mẹ tôi đã dạy tôi khi tôi còn nhỏ

about giving back and being a good steward to the environment.

về việc cho đi và trở thành người có trách nhiệm với môi trường.

I heard about how the dyes in some clothing

Tôi nghe nói về làm thế nào thuốc nhuộm trong quần áo

or the process of even making the items

và quá trình làm ra sản phẩm

was harmful to the people and the planet,

gây hại cho con người và hành tinh,

so I started doing my own research,

vì thế tôi bắt đầu nghiên cứu

and I discovered that even after dyeing has being completed,

và phát hiện ra rằng ngay cả sau khi quá trình nhuộm hoàn thành,

there is a waste issue that gives a negative impact

vẫn có vấn đề về chất thải

on the environment.

gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.

For example, the grinding of materials,

Ví dụ, nghiền nguyên vật liệu

or the dumping of dried powder materials.

hay thu gom nguyên liệu bột khô.

These actions can pollute the air,

Những hành động này có thể gây ô nhiễm không khí,

making it toxic to anyone or anything that inhales it.

làm cho nó trở nên độc hại với bất cứ ai hoặc vật nào hít phải.

So when I started my business,

Cho nên khi bắt đầu kinh doanh

I knew two things:

tôi chỉ biết hai điều:

All of my items had to be eco-friendly,

Tất cả những thứ tôi bán đều phải thân thiện với môi trường,

and 10 to 20 percent of the profits I made

và 10 – 20% lợi nhuận tôi làm ra

went to local and global charities

được gửi cho các quỹ từ thiện địa phương và toàn cầu

and environmental organizations.

và các tổ chức môi trường.

(Applause)

(Vỗ tay)

I feel I'm part of the new wave of entrepreneurs

Tôi cảm nhận được mình là một phần của làn sóng mới các nhà doanh nghiệp

that not only seeks to have a successful business,

không chỉ theo đuổi kinh doanh thành công

but also a sustainable future.

mà còn theo đuổi một tương lai bền vững.

I feel that I can meet the needs of my customers

Tôi thấy mình có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng

without compromising the ability of future generations

mà không ảnh hưởng tới khả năng của thế hệ tương lai

to live in a greener tomorrow.

được sống trong một ngày mai xanh tươi hơn.

We live in a big, diverse and beautiful world,

Chúng ta sống trong một thế giới xinh đẹp, đa dạng, và rộng lớn

and that makes me even more passionate to save it.

điều đó làm cho tôi càng khao khát cứu lấy nó.

But it's never enough to just to get it through your heads

nhưng đó không bao giờ là đủ nếu chỉ để trong đầu

about the things that are happening in our world.

những gì đang xảy ra trên thế giới.

It takes to get it through your hearts,

Nó cần đi vào trái tim bạn,

because when you get it through your heart,

bởi vì khi đi vào trái tim,

that is when movements are sparked.

đó là lúc khoảnh khắc được bừng sáng.

That is when opportunities

Đó chính là lúc cơ hội

and innovation are created,

và sự đổi mới được tạo ra

and that is why ideas come to life.

và đó là lý do ý tưởng đi vào cuộc đời.

Thank you, and peace and blessings.

Xin cảm ơn và chúc mọi người bình an, nhiều phước lành.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you. (Applause)

Xin cảm ơn. (Vỗ tay)

Pat Mitchell: So, you heard Maya talk about

Pat Mitchell: Vâng, các bạn đã nghe Maya nói về

the amazing parents who are behind

những ông bố bà mẹ tuyệt vời đằng sau

this incredible woman. Where are they?

người phụ nữ đáng kinh ngạc này. Họ đâu rồi ạ?

Please, Mr. and Mrs. Penn. Would you just -- Ah!

Xin mời ông bà Penn.

(Applause)

(Vỗ tay)