Maya Penn: Meet a young entrepreneur, cartoonist, designer, activist ... | TED

Translator: Suvd-Erdene Jargalsaikhan Reviewer: Sundari Enkhtugs

[Хоржин зоог]

Server: May I help you, sir?

Зөөгч: Танд юугаар туслах вэ?

Үйлчлүүлэгч: За байзнаарай.

Customer: Uh, let's see.

Зөөгч: Манайд бүртгэлийн алдаагаар амталсан, хамгийн чанартай

Server: We have pan seared registry error

sprinkled with the finest corrupted data,

вирустай дата цацсан ПАН,

binary brioche, RAM sandwiches,

Бинар сүлжмэл талх, РАМ сэндвич,

Conficker fitters,

Конфикер вирустай амттан болон

and a scripting salad with or without polymorphic dressing,

төрөл бүрийн амтлагчтай код бичлэгэн салат,

and a grilled coding kabob.

шарсан кодчилсон хуймаг байгаа.

Customer: I'd like a RAM sandwich

Үйлчлүүлэгч: Би РАМ сэндвич,

танай хамгийн сайн Код 39-өөс нэгийг авъя.

and a glass of your finest Code 39.

Server: Would you like any desserts, sir?

Зөөгч: Та амттан захиалах уу?

Our special is tracking cookie.

Манайх хайгуулын жигнэмэгээрээ алдартай.

Customer: I'd like a batch of some zombie tracking cookies, thank you.

Үйлчлүүлэгч: Би зомби хайгуулын жигнэмгээс нэг багц авъя. Баярлалаа.

Server: Coming right up, sir.

Зөөгч: Ойлголоо.

Your food will be served shortly.

Таны зоог удахгүй бэлэн болно.

(Applause)

(Алга ташилт)

Maya Penn: I've been drawing ever since I could hold a crayon,

Маяа Пэнн: Би харандаа барьж сурсан цагаасаа л зурж,

3 настайгаасаа хойш зурагт ном хийж эхэлсэн.

and I've been making animated flip books

since I was three years old.

At that age, I also learned about what an animator was.

Тэр үед би бас хүүхэлдэйн кино бүтээгч нарын талаар

мэдэж авсан.

There was a program on TV about jobs

Зурагтаар хүүхэд багачуудын мэддэггүй мэргэжлүүдийн талаар

most kids don't know about.

нэвтрүүлэг гарж байсан ба зурагтаар гардаг

When I understood that an animator

хүүхэлдэйнүүдийг хэн хийдгийг мэдэж авмагцаа би шууд,

makes the cartoons I saw on TV,

I immediately said, "That's what I want to be."

"Би ийм хүн болмоор байна" гэж хэлсэн.

I don't know if I said it mentally or out loud,

Дотроо бодсон, чанга хэлсний алинг мэдэхгүй ч

but that was a greatly defining moment in my life.

тэр мөч миний амьдралд ихээхэн нөлөөлсөн.

Animation and art has always been my first love.

Хүүхэлдэйн кино, зураг хоёр үргэлж миний анхны хайр байсан.

Технологид дуртай маань "Хоржин Зоог"

It was my love for technology that sparked the idea

for "Malicious Dishes."

хүүхэлдэйг бүтээхэд нөлөөлсөн.

There was a virus on my computer,

Компьютер маань вирустээд,

and I was trying to get rid of it,

арилгах гэж оролдож байхдаа

and all of a sudden, I just thought,

би гэнэт "Вирусууд компьютер дотор

what if viruses have their own little world inside the computer?

өөрсдийн гэсэн ертөнцтөй бол ямар бол?

Maybe a restaurant where they meet up

Магадгүй тэд компьютерийн зоогийн газар цуглаж,

and do virusy things?

"Вирусархуу зүйлс" хийдэг ч байж болох юм" гэж бодлоо.

And thus, "Malicious Dishes" was born.

Ингээд "Хоржин Зоог" үүссэн юм.

At four years old, my dad showed me

4 настай байхад аав маань надад компьютер

how to take apart a computer and put it back together again.

задалж, угсрахыг зааж өгсөн.

That started my love for technology.

Ингэж л би технологид дуртай болсон.

I built my first website myself in HTML,

Би анхны цахим хуудсаа HTML-ээр бүтээж,

одоо Javascript болон Phyton хэрэглэж сурж байгаа.

and I'm learning JavaScript and Python.

I'm also working on an animated series

Би "Тоос Хүртээгчид" гэдэг

called "The Pollinators."

хүүхэлдэйн цуврал бүтээж байгаа.

It's about bees and other pollinators in our environment

Энэ бүтээл нь бидний эргэн тойрон дахь

and why they're so important.

зөгий болон бусад тоос хүртээгч нар

яагаад чухал вэ гэдгийг харуулдаг хүүхэлдэй.

If plants aren't pollinated by the pollinators,

Хэрвээ ургамалд тоос хүртээхгүй бол

then all creatures, including ourselves,

that depend on these plants, would starve.

дэлхийн бүх амьд зүйлс устах болно.

Хүмүүс ч адил.

So I decided to take these cool creatures

Тэгээд би энэхүү шавьж нараар

and make a superhero team.

супер баатруудын баг бүтээсэн юм.

(Applause)

(Алга ташилт)

(Foot stomp)

(Чанга гишгэх чимээ)

(Хөгжим)

(Music)

(Roar)

(Архираа)

Pollinator: Deforestsaurus! I should have known!

Ой-устгагч-завр! Мэдсэн юм аа!

I need to call on the rest of the Pollinators!

Би бусад тоос хүртээгч нараа дуудах хэрэгтэй!

(Music)

(Хөгжим)

Баярлалаа. (Алга ташилт)

Thank you. (Applause)

All of my animations start with ideas,

Хүүхэлдэйн кинонууд маань бүгд

ямар нэг санаанаас л эхэлдэг.

but what are ideas?

Гэвч санаа гэж яг юу вэ?

Ideas can spark a movement.

Аливаа санаа олон нийтийн хөдөлгөөн эхлүүлж чаддаг.

Ideas are opportunities and innovation.

Санаа, санаачлага боломж ба шинэчлэлт дагуулдаг.

Ideas truly are what make the world go round.

Дэлхийг эргүүлдэг гол хүчин зүйл бол санаанууд юм.

If it wasn't for ideas, we wouldn't be

Санаанууд гарч ирээгүй бол бидний технологи,

where we are now with technology, medicine,

эм зүй, урлаг, соёл, амьдралын хэв маяг

art, culture, and how we even live our lives.

өдий хэмжээнд хүрэхгүй байсан.

At eight years old, I took my ideas

8 настайдаа би өөрийн санаануудаа нэгтгэж,

and started my own business called Maya's Ideas,

"Маяагийн санаанууд" гэдэг бизнесээ эхлүүлж,

and my nonprofit, Maya's Ideas for the Planet.

"Дэлхийн төлөө Маяагийн санаанууд" гэдэг

ашгийн бус байгууллагаа нээсэн.

(Laughter)

And I make eco-friendly clothing and accessories.

(Инээд)

Би байгальд ээлтэй хувцас, чимэглэл хийдэг.

I'm 13 now, and although I started my business

Би одоо 13 настай, мөн бизнесээ 2008 онд эхлүүлсэн ч

in 2008,

my artistic journey started way before then.

миний урлагийн замнал түүнээс ч өмнө эхэлсэн юм.

I was greatly influenced by art, and I wanted to

Урлаг надад маш их нөлөөлж,

incorporate it in everything I did, even my business.

би хийсэн бүх зүйлдээ урлагаа шингээхийг хүссэн.

Бизнестээ хүртэл.

I would find different fabrics around the house,

Би гэрээсээ янз бүрийн даавуу олж,

and say, "This could be a scarf or a hat,"

энүүгүүр ороолт, тэр материалаар малгай хийж болох юм

and I had all these ideas for designs.

гэж бодсоор янз бүрийн дизайн толгойд минь орж ирсэн.

I noticed when I wore my creations,

Намайг бүтээлүүдээ өмсөөд явахаар хүмүүс надад,

people would stop me and say,

"Wow, that's really cute. Where can I get one?"

"Хөөх, яасан гоё юм бэ! Хаанаас авж болох вэ?"

And I thought, I can start my own business.

гэж асууж байхыг анзаарсан.

Тэгээд гэнэт "Би өөрийн бизнэсээ эхлүүлж болох юм байна!" гэж бодсон.

Now I didn't have any business plans

at only eight years old.

Би дөнгөж найман настай байсан тул

надад ямар ч бизнесийн туршлага байгаагүй л дээ.

I only knew I wanted to make pretty creations

that were safe for the environment

Би байгальд ээлтэй, гоё загвартай зүйлс бүтээж,

and I wanted to give back.

хариу барихыг хүсч байлаа.

My mom taught me how to sew,

Ээж маань надад яаж юм оёхыг зааж,

and on my back porch, I would sit and make

би арын тагтан дээрээ суугаад

little headbands out of ribbon,

туузаар жижиг үсний боолт хийгээд

and I would write down the names and the price of each item.

бүх барааны нэр, үнийг бичиж авдаг байлаа.

I started making more items like hats,

Би бас малгай, цүнх, ороолт хийж эхэлсэн.

scarves and bags.

Soon, my items began selling all over the world,

Удахгүй миний бараа дэлхий даяар зарагдаж,

and I had customers in Denmark, Italy, Australia,

Дани, Итали, Австрали, Канад гээд олон орнуудад

Canada and more.

үйлчлүүлэгчидтэй болсон байсан.

Now, I had a lot to learn about my business,

Надад бизнесийнхээ талаар сурах юм их байлаа.

like branding and marketing,

Брэнд үүсгэх, маркетинг хийх,

staying engaged with my customers,

үйлчлүүлэгч нартайгаа холбоотой байх болон

and seeing what sold the most and the least.

ямар бараа их, бага зарагдаж байгааг мэдэх гэх мэт.

Soon, my business really started to take off.

Удахгүй бизнес маань өргөжиж эхэлсэн.

Then one day, Forbes magazine contacted me when I was 10 years old.

Арван настай байхад маань нэг өдөр

Форбэс Сэтгүүл надтай холбоо барьлаа.

(Laughter)

(Инээд)

They wanted to feature me and my company

Тэд миний болон бизнесийн маань талаар

in their article.

нийтлэл гаргамаар байна гэсэн.

Now a lot of people ask me,

Маш их хүмүүс надаас яагаад байгальд ээлтэй

why is your business eco-friendly?

бизнес эрхэлдэгийг минь асуудаг байсан.

I've had a passion for protecting the environment

Хүүхэд байхаасаа би байгаль орчин ба

and its creatures since I was little.

амьд зүйлсийг хамгаалах эрмэлзэлтэй байсан.

My parents taught me at an early age

Ээж аав маань намайг бага байхаас сайн сайханд хариу барьж,

about giving back and being a good steward to the environment.

байгаль дэлхийдээ ээлтэй байгаарай гэж сургасан.

I heard about how the dyes in some clothing

Би хувцас хийхэд ордог зарим будаг,

or the process of even making the items

үйлдвэрлэлийн явц хүн, байгальд

was harmful to the people and the planet,

хортой гэж сонссон юм.

so I started doing my own research,

Ингээд би судалгаа хийж,

and I discovered that even after dyeing has being completed,

будаг оруулж дууссны дараа ч

үлдэгдэл бохирдол нь байгаль орчинд

there is a waste issue that gives a negative impact

on the environment.

сөрөг нөлөө үзүүлдгийг олж мэдсэн.

For example, the grinding of materials,

Давууг боловсруулах явц ба

or the dumping of dried powder materials.

хатсан нунтаг будгийн хаягдал зэрэг нь

These actions can pollute the air,

агаарыг бохирдуулж, хүн амьтдад аюул учруулдаг.

making it toxic to anyone or anything that inhales it.

Иймд би бизнесээ эхлүүлэхдээ

So when I started my business,

I knew two things:

2 зүйлийг сайн мэдэж байлаа:

All of my items had to be eco-friendly,

Бүx бараа маань байгальд ээлтэй байх бөгөөд

and 10 to 20 percent of the profits I made

би олсон ашгийн 10-20%-ийг орон нутгийн, дэлхийн

went to local and global charities

and environmental organizations.

буяны, байгаль хамгааллын байгууллагуудад хандивлана.

(Applause)

(Алга ташилт)

I feel I'm part of the new wave of entrepreneurs

Би өөрийгөө амжилттай бизнес эрхлэхийн зэрэгцээ

that not only seeks to have a successful business,

тогтвортой ирээдүйн төлөө тэмүүлдэг

but also a sustainable future.

шинэ үеийн бизнес эрхлэгч нарын урсгалд багтдаг гэж итгэдэг.

I feel that I can meet the needs of my customers

Би үйлчлүүлэгч нартаа хүрэхийн зэрэгцээ

without compromising the ability of future generations

хойч үедээ ногоон ирээдүй үлдээх боломжийг

to live in a greener tomorrow.

эрсдүүлэхгүй ажиллаж чадна гэж боддог.

We live in a big, diverse and beautiful world,

Бид маш үзэсгэлэнтэй, баялаг, том дэлхийд амьдардаг.

and that makes me even more passionate to save it.

Энэ бүхэн намайг улам эрчилж байдаг.

But it's never enough to just to get it through your heads

Тэгэхдээ дэлхий даяар болж буй бүхний тухай

about the things that are happening in our world.

толгойндоо бодоод өнгөрөх хангалтгүй.

It takes to get it through your hearts,

Та чин сэтгэлээсээ мэдрэх хэрэгтэй,

because when you get it through your heart,

учир нь чин сэтгэлээсээ мэдэрсэн үед л

that is when movements are sparked.

шинэ хөдөлгөөн үүсч,

That is when opportunities

энэ үед л боломж, шинэчлэлт бий болж,

and innovation are created,

and that is why ideas come to life.

энэ мөчид санаанууд биеддээ олдог юм.

Thank you, and peace and blessings.

Баярлалаа, амар амгалан, аз жаргалыг хүсье.

(Алга ташилт)

(Applause)

Баярлалаа. (Алга ташилт)

Thank you. (Applause)

Pat Mitchell: So, you heard Maya talk about

Пэт Митчэлл: Ингээд та бүхэн Маяагийн

эцэг эх хэрхэн энэ гайхалтай бүсгүйг

the amazing parents who are behind

this incredible woman. Where are they?

өсгөснийг сонслоо. Тэд хаана сууж байна?

Please, Mr. and Mrs. Penn. Would you just -- Ah!

Ноён, Хатагтай Пэнн, боломжтой бол --

(Applause)

(Алга ташилт)