What is color? - Colm Kelleher

Renk nedir? - Colm Kelleher

Çeviri: Ekin Öcalan Gözden geçirme: Meric Aydonat

One of the most striking properties about life is that it has color.

Hayatla ilgili en dikkat çekici özelliklerden biri, renge sahip olmasıdır.

To understand the phenomenon of color, it helps to think about light as a wave.

Renk olgusunu anlamak için, ışığı bir dalga olarak düşünmek yardımcı olur.

But, before we get to that,

Ama buna gelmeden önce,

let's talk a little bit about waves in general.

dalgalardan genel olarak biraz bahsedelim.

Imagine you're sitting on a boat on the ocean watching a cork bob up and down in the water.

Okyanusta bir bot üzerinde oturduğunuzu, bir mantar tıpanın suya girip çıkışını izlediğinizi hayal edin.

The first thing you notice about the motion is that it repeats itself.

Bu hareketle ilgili fark edeceğiniz ilk şey, kendini tekrar etmesidir.

The cork traces the same path over and over again... up and down, up and down.

Mantar tıpa tekrar ve tekrar aynı yolu izler... yukarı ve aşağı, yukarı ve aşağı.

This repetitive or periodic motion is characteristic of waves.

Bu tekrarlayan ya da periyodik hareket, dalgaların karakteristiğidir.

Then you notice something else...

Sonra başka bir şey fark edersiniz...

using a stopwatch, you measure the time it takes for the piece of cork

bir kronometre yardımıyla, mantar tıpanın suda en yüksek pozisyonundan

to go over its highest position down to its lowest and then back up again.

en alçak pozisyonuna ve tekrar en yukarıya çıkış zamanını ölçersiniz.

Suppose this takes two seconds.

Bu sürenin iki saniye olduğunu varsayın.

To use the physics jargon, you've measured the period of the waves that cork is bobbing on.

Fizik dilini kullanacak olursak, mantar tıpanın inip çıktığı dalganın periyodunu ölçmüş olursunuz.

That is, how long it takes a wave to go through its full range of motion once.

Bu ise, bir dalganın hareketinin tamamının tek seferde ne kadar sürdüğüdür.

The same information can be expressed in a different way by calculating the wave's frequency.

Aynı bilgi, dalganın frekansını hesaplayarak farklı bir şekilde de ifade edilebilir.

Frequency, as the name suggest, tells you how frequent the waves are.

Frekans, ismin de söylediği üzere, dalgaların ne sıklıkta olduğunu söyler.

That is, how many of them go by in one second.

Bu, bir saniyede kaç dalganın geçip gittiğidir.

If you know how many seconds one full wave takes,

Eğer bir tam dalganın kaç saniye sürdüğünü biliyorsanız,

then it's easy to work out how many waves go by in one second.

bir saniyede geçen dalga sayısını bulmak oldukça kolaydır.

In this case, since each wave takes 2 seconds, the frequency is 0.5 waves per second.

Bizim örneğimizde, her bir dalga 2 saniye aldığına göre, frekans saniyede 0,5 dalga olur.

So enough about bobbing corks... What about light and color?

Batıp çıkan mantar tıpalarını bırakalım... ışık ve renk hakkında ne demeli?

If light is a wave, then it must have a frequency. Right?

Eğer ışık bir dalgaysa, o zaman bir frekansı olmalı. Değil mi?

Well... yes, it does.

Eh... evet, öyle.

And it turns out that we already have a name for the frequency of the light that our eyes detect.

Ve öyle ki, gözlerimizin algıladığı ışığın frekansı için zaten kullanılan bir kelimeye sahibiz.

It's called color.

Bu kelime, renk.

That's right. Color is nothing more than a measure of how quickly the light waves are waving.

Evet öyle. Renk, ışık dalgalarının ne hızda dalgalandığının ölçümünden başka bir şey değil.

If our eyes were quick enough, we might be able to observe this periodic motion directly,

Eğer gözlerimiz yeterince hızlı olsaydı, bu periyodik hareketi direkt olarak gözlemleyebilirdik,

like we can with the cork and the ocean.

aynı mantar tıpanın okyanustaki hareketi gibi.

But the frequency of the light we see is so high,

Ancak gördüğümüz ışığın frekansı oldukça yüksek,

it waves up and down about 400 million million times a second,

bir saniyede 400 milyon milyon kere yukarı ve aşağı dalgalanıyor,

that we can't possibly see it as a wave. But we can tell, by looking at its color, what its frequency is.

ki bu hareketi bir dalga olarak görmemiz mümkün değil. Ancak rengine bakarak, frekansını söylememiz mümkün.

The lowest frequency light that we can see is red and the highest frequency is purple.

Görebildiğimiz en düşük frekanslı ışık kırmızı ve en yüksek frekanslısı ise mor.

In between all the other frequencies form a continuous band of color, called the visible spectrum.

Bunların arasındaki tüm diğer frekanslar bir renk şeridi oluşturuyor, buna da görünür spektrum deniyor.

So, what if you had a yellow pencil sitting on your desk?

Pekala, ya masanızda duran sarı bir kaleminiz olsaydı?

Well, the sun emits all colors of light, so light of all colors is hitting your pencil.

Güneş ışığın tüm renklerini yayar, aynı şekilde kaleminize de ışığın tüm renkleri gönderilir.

The pencil looks yellow because it reflects yellow light more than it reflects the other colors.

Kalem sarı görünür, çünkü sarı ışığı diğer tüm renklerden daha iyi yansıtır.

What happens to the blue, purple and red light?

Mavi, mor ve kırmızı ışığa ne olur?

They get absorbed and the energy they are carrying is turned into heat.

Bunlar emilir ve taşıdıkları enerji ısıya dönüşür.

It is similar with objects of other colors.

Diğer renklerdeki nesnelerde de durum benzerdir.

Blue things reflect blue light, red things reflect red light and so on.

Mavi şeyler mavi ışığı, kırmızı şeyler kırmızı ışığı yansıtır ve böyle sürer gider.

White objects reflect all colors of light,

Beyaz nesneler ışığın tüm renklerini yansıtırlar,

while black things do exactly the opposite and absorb at all frequencies.

siyah nesnelerse bunun tam tersini yapar ve tüm frekanslarda ışığı emer.

This - by the way - is why it's uncomfortable to wear your favorite Metallica t-shirt on a sunny day.

Bu da, güneşli bir günde neden favori Metallica tişörtünüzü giymenin rahatsız edici olduğunu açıklar.