One of the most difficult words to translate... - Krystian Aparta

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: PanaEk Warawit

Which is the hardest word to translate in this sentence?

อะไรคือคำที่แปลยากที่สุดในประโยคนี้

"Know" is easy to translate.

"รู้" เป็นคำที่แปลง่าย

"Pep rally" doesn't have a direct analog in a lot of languages and cultures,

"ประชุมอุ่นเครื่อง" ไม่มีคำที่แปลได้ตรง ๆ ในหลาย ๆ ภาษาและวัฒนธรรม

but can be approximated.

แต่เราก็สามารถหาคำใกล้เคียงได้

But the hardest word there is actually one of the smallest: "you."

อันที่จริงคำที่แปลยากที่สุด ก็คือคำที่สั้นที่สุด นั่นคือคำว่า "คุณ"

As simple as it seems,

ก็ดูเหมือนว่ามันจะง่าย

it's often impossible to accurately translate "you"

แต่บ่อยครั้งที่มันเป็นไปไม่ได้เลย ที่จะแปลคำว่า "คุณ"

without knowing a lot more about the situation where it's being said.

ได้อย่างถูกต้องชัดเจน โดยไม่รู้มาก่อน ถึงสถานการณ์แวดล้อมที่คำนี้ถูกใช้อ้างอิง

To start with, how familiar are you with the person you're talking to?

ประการแรกเลย คุณคุ้นเคย กับบุคคลที่กำลังพูดด้วยแค่ไหน

Many cultures have different levels of formality.

หลาย ๆ วัฒนธรรมมีระดับความเป็นทางการ ที่แตกต่างกันไป

A close friend,

เพื่อนสนิท

someone much older or much younger,

ใครบางคนที่อายุมากกว่า หรือน้อยกว่า

a stranger,

คนแปลกหน้า

a boss.

เจ้านาย

These all may be slightly different "you's."

"คุณ" ที่ใช้แทนพวกเขาเหล่านี้ อาจต่างกันออกไป

In many languages, the pronoun reflects these differences

ในหลาย ๆ ภาษา สรรพนามสะท้อนความแตกต่างเหล่านี้

through what's known as the T–V distinction.

ผ่านสิ่งที่เรียกว่า ความแตกต่างระหว่าง T-V

In French, for example,

ยกตัวอย่างเช่นในภาษาฝรั่งเศส

you would say "tu" when talking to your friend at school,

คุณพูดว่า "tu" [เธอ] เมื่อพูดกับเพื่อนของคุณที่โรงเรียน

but "vous" when addressing your teacher.

แต่ใช้คำว่า "vous"[คุณ] เมื่อพูดกับคุณครูของคุณ

Even English once had something similar.

แม้แต่ในภาษาอังกฤษ มันก็เคยมีอะไรคล้าย ๆ กันแบบนี้

Remember the old-timey "thou?"

จำคำศัพท์โบราณอย่างคำว่า "thou" ได้ไหม

Ironically, it was actually the informal pronoun

ก็ตลกดีที่จริง ๆ แล้วมันเป็น สรรพนามที่ใช้อย่างไม่เป็นทางการ

for people you're close with,

สำหรับคนที่คุณรู้จักมักคุ้นดี

while "you" was the formal and polite version.

ในขณะที่ "you" เป็นคำที่เป็นทางการ และเป็นคำที่สุภาพ

That distinction was lost

ความแตกต่างนั้นหายไป

when the English decided to just be polite all the time.

เมื่อชาวอังกฤษ ตัดสินใจที่จะสุภาพกันตลอดเวลา

But the difficulty in translating "you" doesn't end there.

แต่ความยากในการแปลคำว่า "คุณ" ก็ไม่ได้จบลงตรงนั้น

In languages like Hausa or Korana,

ในภาษาอย่างเฮาเซา หรือโครานา

the "you" form depends on the listener's gender.

คำว่า "คุณ" ขึ้นอยู่กับเพศของผู้ฟัง

In many more, it depends on whether they are one or many,

ในอีกหลาย ๆ ภาษา มันขึ้นอยู่กับว่า คูณที่ว่ามีคนเดียวหรือหลายคน

such as with German "Du" or "ihr."

อย่างเช่นในภาษาเยอรมัน "Du" [คุณ] หรือ "ihr" [พวกคุณ]

Even in English,

แม้แต่ในภาษาอังกฤษ

some dialects use words like "y'all" or "youse" the same way.

บางภาษาถิ่นใช้คำอย่างเช่น "y'all" หรือ "youse" ในลักษณะเดียวกัน

Some plural forms, like the French "vous"

รูปแบบคำพหูพจน์ อย่างเช่นคำว่า "vous" ในภาษาฝรั่งเศส

and Russian "Вы"

และ "Вы" ในภาษารัสเซีย

are also used for a single person

ยังถูกใช้เรียกบุคคลเพียงคนเดียว

to show that the addressee is that much more important,

เพื่อแสดงว่าคนที่ถูกกล่าวถึง เป็นคนที่มีความสำคัญ

much like the royal "we."

คล้ายกับที่เราใช้คำว่า "we" [เรา]

And a few languages even have a specific form

และบางภาษายังมีรูปแบบจำเพาะ

for addressing exactly two people,

สำหรับใช้เรียกคนสองคน

like Slovenian "vidva."

เช่นคำว่า "vidva" ในภาษาสโลวีเนีย

If that wasn't complicated enough,

ถ้านั่นยังซับซ้อนไม่พอล่ะก็

formality, number, and gender can all come into play at the same time.

ความเป็นทางการ จำนวน และเพศ เข้ามามีบทบาทในเวลาเดียวกันได้

In Spanish, "tú" is unisex informal singular,

ในภาษาสเปน "tu" เป็นเอกพจน์ ไม่เป็นทางการ ใช้กับเพศใดก็ได้

"usted" is unisex formal singular,

"usted" เป็นเอกพจน์ เป็นทางการ ใช้กับเพศใดก็ได้

"vosotros" is masculine informal plural,

"vosotros" เป็นพหูพจน์ ไม่เป็นทางการ ใช้กับเพศชาย

"vosotras" is feminine informal plural,

"vosotras" เป็นพหูพจน์ ไม่เป็นทางการ ใช้กับเพศหญิง

and "ustedes" is the unisex formal plural.

และ "ustedes" เป็นพหูพจน์ เป็นทางการ ใช้กับเพศใดก็ได้

Phew!

เฮ้อ!

After all that,

จากทั้งหมดทั้งมวลนี้

it may come as a relief

คุณคงจะสบายใจเมื่อรู้ว่า

that some languages often leave out the second person pronoun.

บางภาษามักจะละสรรพนามบุรุษที่สอง

In languages like Romanian and Portuguese,

เช่นอย่างในภาษาโรมาเนีย และโปรตุเกส

the pronoun can be dropped from sentences

สรรพนามสามารถถูกละออกจากประโยคได้

because it's clearly implied by the way the verbs are conjugated.

เพราะว่าเราสามารถบอกได้อย่างชัดเจน จากรูปแบบการผันของคำกริยา

And in languages like Korean, Thai, and Chinese,

และตัวอย่างเช่นในภาษาเกาหลี ไทย และจีน

pronouns can be dropped without any grammatical hints.

สรรพนามสามารถถูกละได้ โดยปราศจากการบอกใบ้ทางไวยากรณ์

Speakers often would rather have

ผู้พูดมักจะปล่อยให้เป็นหน้าที่ของผู้ฟัง

the listener guess the pronoun from context

เดาว่าสรรพนามนั้นคืออะไรจากบริบทนั้น ๆ

than use the wrong one and risk being seen as rude.

มากกว่าที่จะใช้สรรพนามผิด ซึ่งเสี่ยงต่อการถูกมองว่าไม่สุภาพ

So if you're ever working as a translator

ฉะนั้น ถ้าคุณทำงานเป็นนักแปล

and come across this sentence without any context:

และเจอเข้ากับประโยคนี้ โดยที่ไม่มีบริบทอื่น ๆ ประกอบ

"You and you, no, not you,

"คุณและคุณ ไม่ ไม่ใช่คุณ

you, your job is to translate 'you' for yourselves" ...

คุณ งานของคุณก็คือการแปล 'คุณ' ด้วยตัวของคุณเอง" ...

Well, good luck.

ขอให้โชคดีก็แล้วกันนะครับ

And to the volunteer community who will be translating this video

และสำหรับนักแปลอาสากลุ่มนี้ ที่กำลังแปลวีดีโอของผม

into multiple languages:

เป็นภาษาต่าง ๆ อยู่นั้น

Sorry about that!

ขอโทษด้วยนะครับ