One of the most difficult words to translate... - Krystian Aparta

Translator: sadegh zabihi Reviewer: masoud paktinat

Which is the hardest word to translate in this sentence?

در این جمله ترجمه کدام کلمه از همه سخت‌تر است؟

"Know" is easy to translate.

ترجمه "می‌دانی" آسان است.

"Pep rally" doesn't have a direct analog in a lot of languages and cultures,

"جلسه تشویقی پیش از مسابقه" معادل دقیقی در بسیاری زبان‌ها ندارد،

but can be approximated.

اما می‌توان تخمین زد.

But the hardest word there is actually one of the smallest: "you."

اما سخت‌ترین کلمه در واقع یکی از کوچک‌ترین‌هاست: "شما."

As simple as it seems,

هر چقدر هم ساده به نظر برسد،

it's often impossible to accurately translate "you"

بدون داشتن اطلاعات زیاد درباره موقعیت استفاده "شما"

without knowing a lot more about the situation where it's being said.

معمولاً ترجمه دقیق آن غیر ممکن است.

To start with, how familiar are you with the person you're talking to?

برای شروع، چقدر کسی که با او حرف می‌زنید را می‌شناسید؟

Many cultures have different levels of formality.

بسیاری از زبان‌ها دارای سطوح متفاوت رسمیت هستند.

A close friend,

یک دوست صمیمی،

someone much older or much younger,

کسی که خیلی پیرتر یا خیلی جوان‌تر است،

a stranger,

یک غریبه،

a boss.

یک رئیس.

These all may be slightly different "you's."

همه این "شما"ها کمی با هم تفاوت دارند.

In many languages, the pronoun reflects these differences

در بسیاری زبان‌ها، ضمیر این تفاوت‌ها را

through what's known as the T–V distinction.

با چیزی که تمایز تو و شما شناخته می‌شود مشخص می‌کند.

In French, for example,

برای مثال در فرانسوی،

you would say "tu" when talking to your friend at school,

وقتی با دوستتان در مدرسه حرف می‌زنید از "tu" استفاده می‌کنید،

but "vous" when addressing your teacher.

اما وقتی معلم مخاطب شماست می‌گویید "vous."

Even English once had something similar.

حتی انگلیسی هم زمانی این را داشت.

Remember the old-timey "thou?"

آن کلمه قدیمی "thou" را به یاد دارید؟

Ironically, it was actually the informal pronoun

از قضا، این همان ضمیر غیر رسمی

for people you're close with,

برای اشخاص نزدیک بود،

while "you" was the formal and polite version.

در حالی که "you" گونه رسمی و مؤدبانه بود.

That distinction was lost

وقتی انگلیسی زبانان تصمیم گرفتند همیشه مؤدب باشند

when the English decided to just be polite all the time.

آن تمایز از میان رفت.

But the difficulty in translating "you" doesn't end there.

اما دشواری ترجمه "شما" در آنجا ختم نشد.

In languages like Hausa or Korana,

در زبان‌هایی مانند هاوسا یا کورانا،

the "you" form depends on the listener's gender.

فرم "شما" به جنسیت مخاطب بستگی دارد.

In many more, it depends on whether they are one or many,

در بسیاری دیگر، به این بستگی دارد که مخاطب یک نفر است یا چند نفر،

such as with German "Du" or "ihr."

مثل "Du" یا "ihr" آلمانی.

Even in English,

حتی در انگلیسی هم،

some dialects use words like "y'all" or "youse" the same way.

بعضی گویش‌ها از "y'al" یا "youse" به همین منظور استفاده می‌کنند.

Some plural forms, like the French "vous"

بعضی گونه‌های جمع، مثل "vous" در فرانسوی

and Russian "Вы"

یا "Вы" در روسی

are also used for a single person

برای مفرد هم به کار می‌روند

to show that the addressee is that much more important,

تا نشان دهند که مخاطب اهمیت بالایی دارد،

much like the royal "we."

مثل "ما"ی اشرافی.

And a few languages even have a specific form

و بعضی زبان‌ها برای دقیقاً دو نفر هم

for addressing exactly two people,

فرم خاصی دارند،

like Slovenian "vidva."

مثل "vidva" در اسلونیایی.

If that wasn't complicated enough,

اگر به اندازه کافی پیچیده نبود،

formality, number, and gender can all come into play at the same time.

رسمی بودن، تعداد، و جنسیت می‌توانند همه با هم یک جا بیایند.

In Spanish, "tú" is unisex informal singular,

در اسپانیایی "tú" مفرد غیر رسمی فارغ از جنسیت است،

"usted" is unisex formal singular,

"usted" مفرد رسمی فارغ از جنسیت است،

"vosotros" is masculine informal plural,

"vosotros" جمع مذکر غیر رسمی،

"vosotras" is feminine informal plural,

"vosotras" جمع مونث غیر رسمی،

and "ustedes" is the unisex formal plural.

و "ustedes" جمع رسمی فارغ از جنسیت است.

Phew!

فیوو!

After all that,

بعد از همه این‌ها،

it may come as a relief

ممکن است تسکین دهنده باشد

that some languages often leave out the second person pronoun.

که در بعضی زبان‌ها معمولاً ضمیر مخاطب کنار گذاشته می‌شود.

In languages like Romanian and Portuguese,

در زبان‌هایی مانند رومانیایی و پرتغالی،

the pronoun can be dropped from sentences

ضمیر می‌تواند از جمله حذف شود

because it's clearly implied by the way the verbs are conjugated.

چون به صورت ضمنی در صرف فعل مشخص شده است.

And in languages like Korean, Thai, and Chinese,

و در زبان‌هایی مانند کره‌ای، تایوانی، و چینی،

pronouns can be dropped without any grammatical hints.

ضمیر ممکن است بدون هیچ راهنمایی دستوری از جمله حذف شود.

Speakers often would rather have

گوینده معمولاً ترجیح می‌دهد

the listener guess the pronoun from context

حدس ضمیر را با توجه به مضمون به عهده شنونده بگذارد

than use the wrong one and risk being seen as rude.

تا آنکه ضمیر اشتباهی انتخاب کند و بی‌ادب شناخته شود.

So if you're ever working as a translator

پس اگر گاهی خواستید مترجم بشوید

and come across this sentence without any context:

و بی هیچ زمینه‌ای به این جمله رسیدید:

"You and you, no, not you,

"تو و تو، نه، نه شما،

you, your job is to translate 'you' for yourselves" ...

شما، کار شما این است که 'شما' را برای خودتان ترجمه کنید" ...

Well, good luck.

خوب، موفق باشید.

And to the volunteer community who will be translating this video

و برای آنهایی که داوطلبانه در کار ترجمه این ویدیو

into multiple languages:

به زبان‌های مختلف هستند:

Sorry about that!

خیلی ببخشید!