One of the most difficult words to translate... - Krystian Aparta

Tłumaczenie: Patrycja Szczepkowska Korekta: Krystian Aparta

Which is the hardest word to translate in this sentence?

Które słowo w tym zdaniu najtrudniej przetłumaczyć?

"Know" is easy to translate.

"Know" jest proste: "wiedzieć".

"Pep rally" doesn't have a direct analog in a lot of languages and cultures,

"Pep rally", wesołe spotkanie szkolnych kibiców przed meczem,

but can be approximated.

można zamienić na coś przybliżonego.

But the hardest word there is actually one of the smallest: "you."

Najtrudniejsze jest jedno z najkrótszych słów, "you".

As simple as it seems,

Na pierwszy rzut oka to proste,

it's often impossible to accurately translate "you"

"ty", "wy", "pan", "pani", "państwo"...

without knowing a lot more about the situation where it's being said.

Ale trudno wybrać odpowiednik,

nie znając sytuacji, w której wypowiedziano zdanie.

To start with, how familiar are you with the person you're talking to?

Po pierwsze, jak blisko jesteśmy z osobą, o której mówimy?

Many cultures have different levels of formality.

W wielu kulturach zaimki rozróżnia się zależnie od zażyłości.

A close friend,

Bliski przyjaciel,

someone much older or much younger,

ktoś dużo starszy lub dużo młodszy,

a stranger,

osoba nieznajoma,

a boss.

szef.

These all may be slightly different "you's."

Każde z nich może być innym "you".

In many languages, the pronoun reflects these differences

W wielu językach w zaimku drugiej osoby jest rozróżnienie "T-V",

through what's known as the T–V distinction.

czyli między byciem na ty i na pan / pani.

In French, for example,

Na przykład w języku francuskim do kolegi ze szkoły mówi się "tu",

you would say "tu" when talking to your friend at school,

but "vous" when addressing your teacher.

ale do nauczyciela już "vous".

Even English once had something similar.

Nawet w angielskim było kiedyś podobnie.

Remember the old-timey "thou?"

Pamiętacie archaiczne "thou"?

Ironically, it was actually the informal pronoun

Okazuje się, że był to odpowiednik "ty",

for people you're close with,

stosowany w rozmowie z kimś bliskim,

while "you" was the formal and polite version.

podczas gdy "you" było formalną i uprzejmą wersją.

That distinction was lost

Rozróżnienie to zanikło,

when the English decided to just be polite all the time.

gdy Anglicy postanowili być nieustannie oficjalni i uprzejmi.

But the difficulty in translating "you" doesn't end there.

Ale na tym nie kończy się trudność w tłumaczeniu zaimków.

In languages like Hausa or Korana,

W takich językach jak hausa lub korana

the "you" form depends on the listener's gender.

forma zaimka drugiej osoby zależy od płci osoby, o której mówimy.

In many more, it depends on whether they are one or many,

W wielu innych językach zaimek ten ma liczbę mnogą,

such as with German "Du" or "ihr."

jak niemieckie "Du" albo "ihr".

Even in English,

Nawet w niektórych dialektach angielskiego

some dialects use words like "y'all" or "youse" the same way.

można znaleźć "you" w liczbie mnogiej: "y'all" lub "youse"...

W niektórych językach liczba mnoga zaimka drugiej osoby,

Some plural forms, like the French "vous"

and Russian "Вы"

jak francuskie "vous" czy rosyjskie "Вы",

are also used for a single person

używana jest jako odpowiednik "pan/pani",

to show that the addressee is that much more important,

aby podkreślić ważność adresata,

much like the royal "we."

jak starodawne "My, Król".

And a few languages even have a specific form

Kilka języków ma nawet osobny zaimek dla dwójki osób,

for addressing exactly two people,

like Slovenian "vidva."

jak słoweńskie "vidva".

If that wasn't complicated enough,

Ale zaimki bywają jeszcze bardziej skomplikowane,

formality, number, and gender can all come into play at the same time.

bo niektóre języki zawierają wszystko:

rozróżnienie "ty" - "pan/pani", liczbę oraz płeć.

In Spanish, "tú" is unisex informal singular,

W hiszpańskim "tu" jest bezpłciowe, nieformalne, pojedyncze;

"usted" is unisex formal singular,

"usted" - bezpłciowe, formalne, pojedyncze;

"vosotros" is masculine informal plural,

"vosotros" jest męskie, nieformalne, mnogie;

"vosotras" is feminine informal plural,

"vosotras" - żeńskie, nieformalne, mnogie;

and "ustedes" is the unisex formal plural.

a "ustedes" - bezpłciowe, formalne, mnogie.

Phew!

Uf!

After all that,

Po tym wszystkim na pewno ucieszy was wiadomość,

it may come as a relief

that some languages often leave out the second person pronoun.

że w niektórych językach zaimek drugiej osoby można pominąć.

In languages like Romanian and Portuguese,

W rumuńskim czy portugalskim zaimek można pominąć,

the pronoun can be dropped from sentences

because it's clearly implied by the way the verbs are conjugated.

ponieważ jasno wynika on z końcówki czasownika.

And in languages like Korean, Thai, and Chinese,

W takich językach jak koreański, tajski, czy chiński,

pronouns can be dropped without any grammatical hints.

zaimki opuszcza się, chociaż gramatyka wcale ich nie podpowiada.

Speakers often would rather have

Użytkownicy tych języków często wolą,

the listener guess the pronoun from context

aby słuchacz zgadywał zaimek z kontekstu,

than use the wrong one and risk being seen as rude.

bo tak unikają gafy przy wyborze niewłaściwego zaimka.

So if you're ever working as a translator

Więc jeśli kiedyś ktoś, bez podawania kontekstu,

and come across this sentence without any context:

poprosi was o przetłumaczenie tego zdania:

"You and you, no, not you,

"You and you, no, not you,

you, your job is to translate 'you' for yourselves" ...

you, your job is to translate 'you' for yourselves"...

Well, good luck.

Cóż, powodzenia.

And to the volunteer community who will be translating this video

A co do społeczności wolontariuszy, którzy będą tłumaczyć te napisy...

into multiple languages:

Sorry about that!

Najmocniej przepraszamy!