What would happen if you didn’t sleep? - Claudia Aguirre

မအိပ်စက်ရင် ဘာဖြစ်မလဲ - Claudia Aguirre

Translator: Tun Min Reviewer: Myo Aung

In 1965, 17-year-old high school student, Randy Gardner

(၁၉၆၅)​ခုနှစ်​က (၁၇​)နှစ်သား​ အ​ထက်​တန်း ​ကျောင်း​သား​ ရန်​ဒီ​ ဂါ​ဒ်နာ​ဟာ

stayed awake for 264 hours.

(၂၆၄)နာရီ ကြာအောင် မအိပ်ဘဲနေခဲ့တယ်

That's 11 days to see how he'd cope without sleep.

မအိပ်ရင် ဘယ်လိုနေမလဲ သိဖို့ (၁၁)ရက်တာပေါ့

On the second day, his eyes stopped focusing.

ဒုတိယနေ့မှာမျက်လုံးတွေ အာရုံစိုက်မရတော့ဘူး

Next, he lost the ability to identify objects by touch.

အဲဒီနောက် ထိတွေ့သိနိုင်မှု ပျောက်လာပါတယ်။

By day three, Gardner was moody and uncoordinated.

တတိယနေ့မှာ ဂါဒ်နာဟာ သုန်မှုန်ပြီး စနစ်မကျတော့ဘူး။

At the end of the experiment, he was struggling to concentrate,

စမ်းသပ်မှုအပြီး သူဟာ အာရုံစိုက်ဖို့ ကြိုးစားနေရတယ်၊

had trouble with short-term memory,

ကာလတိုမှတ်ဉာဏ် သုံးရခက်လာတယ်၊

became paranoid,

ကယောင်ကတမ်း ဖြစ်လာတယ်

and started hallucinating.

သွေးလေ ချောက်ခြားလာတယ်

Although Gardner recovered without long-term psychological

ရေရှည်စိတ်ပိုင်းနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ

or physical damage,

ချို့ယွင်းမှုမဖြစ်ဘဲ ဂါနာပြန်ကောင်းလာပေမယ့်

for others, losing shuteye can result in hormonal imbalance,

အချို့ဆို အိပ်ပျက်တာ ဟော်မုန်းဟန်ချက်မညီဖြစ်စေတယ်၊

illness,

နေ​မ​ကောင်း​တာ၊

and, in extreme cases, death.

အလွန်ဆုံး သေတာ ဖြစ်စေနိုင်တယ်၊

We're only beginning to understand why we sleep to begin with,

ဘာလို့အိပ်ရတာလဲ ဆိုတာနားလည်ပြီပေါ့၊

အိပ်စက်ဖို့လိုတာ ကျွန်တော်တို့သိကြတာပဲ။

but we do know it's essential.

Adults need seven to eight hours of sleep a night,

လူ​ကြီး​တွေ​ဟာ​ တစ်​ည (၇)​နာ​ရီ၊ (၈)​နာ​ရီ​အိပ်ဖို့ လို​တယ်၊

and adolescents need about ten.

ဆယ်ကျော်သက်တွေက ဆယ်နာရီလောက်လိုတယ်၊

We grow sleepy due to signals from our body

ခန္ဓာကိုယ်က အချက်ပြလို့ အိပ်ချင်လာတာပါ၊

telling our brain we are tired,

ပင်ပန်းလှပြီလို့ ဦးနှောက်ကိုပြောတယ်လေ၊

and signals from the environment telling us it's dark outside.

ပတ်ဝန်းကျင်ကအပြင်မှာ မှောင်ပြီလို့အချက်ပြတယ်။

The rise in sleep-inducing chemicals,

adenosine၊​ melatonin တို့လို

like adenosine and melatonin,

အိပ်ချင်စေတဲ့ ဓာတ်တွေ တိုးလာတော့

send us into a light doze that grows deeper,

မှေး​စက်​အိပ်​ပျော်​သွား​စေ​တယ်၊

making our breathing and heart rate slow down

အသက်ရှုတာ၊ နှလုံးခုန်တာ နှေးကွေး

and our muscles relax.

ကြွက်သားတွေ ပြေလျော့လို့ပေါ့

This non-REM sleep is when DNA is repaired

ဒီ REM​ မဟုတ်တဲ့ အိပ်စက်မှု​မှာ DNA​ ကို​ ပြု​ပြင်​ပေး​တယ်

and our bodies replenish themselves for the day ahead.

နောက်နေ့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်ကို အားဖြည့်ပေးတယ်

In the United States,

US​ မှာ​ဆိုရင်၊

it's estimated that 30% of adults and 66% of adolescents

လူကြီး ၃၀% နဲ့ ဆယ်ကျော်သက် ၆၆% ဟာ

are regularly sleep-deprived.

ပုံမှန် အိပ်ရေးမဝကြဘူးလို့ ခန့်မှန်းထားတယ်

This isn't just a minor inconvenience.

ဒါသာမန် အဆင်မပြေရုံ မဟုတ်ဘူး

Staying awake can cause serious bodily harm.

မအိပ်ဘဲ နှိုးနေခြင်းက ခန္ဓာကိုယ်ကို ဘေးဆိုးဖြစ်စေတယ်။

When we lose sleep,

အိပ်​ရေး​ပျက်​ရင်၊

learning,

သင်​ယူ​မှု၊

memory,

mood,

မှတ်​ဉာဏ်၊

စိတ်​ထား၊

and reaction time are affected.

နဲ့ တုန့်ပြန်မှုအချိန်ကို ထိခိုက်တယ်။

Sleeplessness may also cause inflammation,

အိပ်ရေးမဝမှုဟာ ရောင်ရမ်းမှုကိုဖြစ်စေတယ်၊

halluciations,

သွေလေ ချောက်ခြားစေတယ်

high blood pressure,

သွေး​တိုး​စေ​တယ်၊

and it's even been linked to diabetes and obesity.

ဆီး​ချို​နဲ့​ အ​ဝ​လွန်​ ရော​ဂါတောင်​ ဖြစ်​စေ​တယ်

In 2014, a devoted soccer fan died

(၂၀၁၄)ခုနှစ်မှာ ဘောလုံး ဝါသနာအိုး တစ်ယောက်ဆုံးတယ်။

after staying awake for 48 hours to watch the World Cup.

(၄၈)နာရီကြာအောင်ကို ကမ္ဘာ့ဖလားကို ထိုင်ကြည့်နေခဲ့လို့လေ

While his untimely death was due to a stroke,

သူဆုံးတာ လေဖြတ်လို့ဆိုပေမယ့်၊

studies show that chronically sleeping fewer than six hours a night

လေ့လာမှုအရ တစ်ည ၆ နာရီထက် နည်းပြီး အိပ်မယ်ဆိုရင်

increases stroke risk by four and half times

လေဖြတ်နိုင်ခြေ လေးဆခွဲ တိုးစေတယ်တဲ့၊

compared to those getting a consistent seven to eight hours of shuteye.

(၇)နာရီ၊ (၈)နာရီပုံမှန် အိပ်သူတွေနဲ့နှိုင်းရင်ပေါ့လေ။

For a handful of people on the planet who carry a rare inherited genetic mutation,

ရှားပါးတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ချွတ်ယွင်းချက်ရှိ လူတစ်ချို့အဖို့

sleeplessness is a daily reality.

နေ့စဉ်ရက်ဆက် အိပ်မရဖြစ်တတ်တယ်

This condition, known as Fatal Familial Insomnia,

Fatal Familial Insomnia ခေါ်တဲ့ရောဂါဟာ

places the body in a nightmarish state of wakefulness,

ခန္ဓာကိုယ်ကိုအိပ်မက်ဆိုးလို နိုးထစေတယ်

forbidding it from entering the sanctuary of sleep.

အိပ်​မ​ပျော်​စေ​ဘူး​ပေါ့။

Within months or years,

လ​တွေ​နှစ်​တွေအထိ ​ကြာ​လာတော့

this progressively worsening condition leads to dementia and death.

ဒီရောဂါပိုပိုဆိုးလာကာ ရူးသွပ်တာ၊ သေတာထိဖြစ်လာစေမယ်။

How can sleep deprivation cause such immense suffering?

အိပ်ရေးမရတာနဲ့ ဒီလောက်ဆိုးတဲ့ ရောဂါဘယ်လိုဖြစ်စေတာလဲ။

Scientists think the answer lies with the accumulation of waste prducts

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ တွေးတာက ဦးနှောက်ထဲတွင် အမှိုက်တွေ

in the brain.

တိုးလာ​လို့​ပါ​တဲ့။

During our waking hours,

နိုး​နေ​တဲ့​အ​ချိန်​မှာ

our cells are busy using up our day's energy sources,

ဆဲလ်တွေ တစ်နေ့တာ စွမ်းအင်တွေကိုသုံးပစ်တယ်၊

which get broken down into various byproducts,

စွမ်းအင်တွေက ဘေးထွက် ပစ္စည်းတွေဖြစ်သွားရော

including adenosine.

adenosine လည်း ပါတာပေါ့။

As adenosine builds up,

adenosine များလာတာနဲ့

it increases the urge to sleep, also known as sleep pressure.

အိပ်ချင်စိတ် ပိုများလာတယ်။

In fact, caffeine works by blocking adenosine's receptor pathways.

တကယ်တော့ ကဖိန်းဓာတ်က adenosine လက်ခံလမ်းကို ပိတ်ပေးတာ။

Other waste products also build up in the brain,

တခြားအမှိုက်တွေလည်း ဦးနှောက်ထဲစုလာတယ်

and if they're not cleared away, they collectively overload the brain

ဒါတွေကိုမရှင်းပစ်ရင် ဦးနှောက်ထဲစုအုံနေတယ်၊

and are thought to lead to the many negative symptoms of sleep deprivation.

​ပြီး​တော့​အိပ်​ပျက်​တဲ့ ​လ​က္ခ​ဏာ​ဆိုး​တွေ​ဖြစ်​စေရော။

So, what's happening in our brain when we sleep to prevent this?

ဒီတော့ ဒါကိုကာကွယ်ဖို့ အိပ်ရင် ဦးနှောက်ထဲဘာဖြစ်နေလဲ။

Scientists found something called the glymphatic system,

သိ​ပ္ဗံ​ပ​ညာ​ရှင်​တွေ​က Glymphtic System​ ကို​တွေ့​တယ်၊

a clean-up mechanism that removes this buildup

အမှိုက်တွေရှင်းထုတ်တဲ့ စနစ်တစ်ခုပေါ့

and is much more active when we're asleep.

ဒီစနစ်က အိပ်ချိန်မှာ ပိုအလုပ်လုပ်တယ်

It works by using cerebrospinal fluid to flush away toxic byproducts

အဆိပ်အမှိုက်တွေကို ဦးနှောက်နဲ့ ကျောရိုးအရည် သုံးပြီးရှင်းပေးတယ်၊

that accumulate between cells.

ဒီပစ္စည်းတွေက ဆဲလ်တွေကြားပွားတာ

Lymphatic vessels, which serve as pathways for immune cells,

ရောဂါကာကွယ်တဲ့ ဆဲလ်လမ်းကြောင်းတွေ ဖြစ်တဲ့ သွေးဖြူဥသွေးကြောတွေ၊

have recently been discovered in the brain,

မကြာခင်က ဦးနှောက်မှာ တွေ့တယ်

and they may also play a role in clearing out the brain's daily waste products.

ဦးနှောက်ရဲ့နေ့စဉ် အမှိုက်တွေရှင်းရာမှာ ဒါတွေလည်းပါမှာ။

While scientists continue exploring the restorative mechanisms behind sleep,

သိပ္ဗံပညာရှင်တွေက အိပ်ခြင်းနောက်ကွယ်က ကျန်းမာထောက်ကူ စနစ်တွေကိုဆက်လေ့လာဆဲ

we can be sure that slipping into slumber is a necessity

လဲလျောင်းအိပ်စက်ဖို့လိုတယ် ဆိုတာတော့ သေချာတယ်

if we want to maintain our health and our sanity.

ကျန်း​မာ​ရွှင်​လန်း​ချင်​ရင်​ပေါ့​လေ။