What would happen if you didn’t sleep? - Claudia Aguirre

Translator: Ruzanna Sargsyan Reviewer: Kristine Sargsyan

1965 թվականին 17-ամյա ավագ դպրոցի աշակերտ՝ Ռենդի Գարդները

In 1965, 17-year-old high school student, Randy Gardner

stayed awake for 264 hours.

մնաց արթուն 264 ժամ:

That's 11 days to see how he'd cope without sleep.

Նրա տասնմեկ անքուն մնացած օրերը այսպիսին էին:

On the second day, his eyes stopped focusing.

Երկրորդ օրը նրա աչքերը կորցրեցին կենտրոնանալու ունակությունը:

Next, he lost the ability to identify objects by touch.

Հետո կորավ օբյեկտները շոշափելով բացահայտելու կարողությունը:

By day three, Gardner was moody and uncoordinated.

Երեք օր անց Գարդները մռայլ էր և անկազմակերպ:

At the end of the experiment, he was struggling to concentrate,

Փորձարկման վերջում նա չէր կարողանում կենտրոնանալ,

had trouble with short-term memory,

ուներ խնդիր կարճաժամկետ հիշողության հետ,

became paranoid,

դարձել էր պարանոյիկ,

and started hallucinating.

և նրա մոտ սկսվել էին հալյուցինացիաներ:

Although Gardner recovered without long-term psychological

Չնայած նրան, որ Գարդները վերականգնվեց առանց

or physical damage,

երկարաժամկետ հոգեբանական միջոցների, երկարատև արթուն մնալը

for others, losing shuteye can result in hormonal imbalance,

այլ մադկանց մոտ կարող է բերել հորմոնալ անհավասարության,

illness,

հիվանդության,

and, in extreme cases, death.

և ծայրահեղ դեպքերում՝ մահվան:

We're only beginning to understand why we sleep to begin with,

Մենք միայն սկսում ենք հասկանալ, թե ինչու ենք քնում,

but we do know it's essential.

բայց հասկանում ենք դրա կարևորությունը:

Adults need seven to eight hours of sleep a night,

Չափահասներին հարկավոր է յոթ-ութ ժամվա հանգիստ

and adolescents need about ten.

իսկ դեռահասներին՝ մոտ տաս ժամ:

We grow sleepy due to signals from our body

Մեր քունը տանում է շնորհիվ մեր ուղեղին փոխանցվող

telling our brain we are tired,

հոգնածության

and signals from the environment telling us it's dark outside.

և մթության մասին ազդակների:

The rise in sleep-inducing chemicals,

Քնին նպաստող քիմիական նյութերը՝

like adenosine and melatonin,

Ադենոսինը և Մելատոնինը,

send us into a light doze that grows deeper,

մեզ են ուղարկում թեթև քուն, որը գնալով խորանում է,

making our breathing and heart rate slow down

դանդաղեցնում է շնչառությունը և սրտի աշխատանքը

and our muscles relax.

և թուլացնում է մկանները:

This non-REM sleep is when DNA is repaired

Խորը, առանց երազների քնում վերանորոգվում է ԴՆԹ-ն

and our bodies replenish themselves for the day ahead.

և մարմինը վերալիցքավորվում է գալիք օրվա համար:

In the United States,

Ենթադրվում է, որ Միացյալ Նահանգներում

it's estimated that 30% of adults and 66% of adolescents

մեծահասակների 30%-ը և դեռահասների 66%-ը

are regularly sleep-deprived.

զրկված է կանոնավոր քնելուց:

This isn't just a minor inconvenience.

Սա փոքր խնդիր չէ:

Staying awake can cause serious bodily harm.

Երկար արթուն մնալը կարող է բերել լուրջ առողջական հետևանքների:

When we lose sleep,

Չքնելը ազդում է

learning,

ուսման վրա,

memory,

mood,

հիշողության,

տրամադրության,

and reaction time are affected.

և բերում հակազդեցության կորուստի:

Sleeplessness may also cause inflammation,

Չքնելը կարող է նաև առաջացնել բորբոքում,

halluciations,

հալյուցինացիաներ,

high blood pressure,

արյան բարձր ճնշում,

and it's even been linked to diabetes and obesity.

նրա հետ փոխկապակցված է շաքարախտը և ճարպակալությունը:

In 2014, a devoted soccer fan died

2014 թվականին ֆուտբոլային երկրպագու է մահացել

after staying awake for 48 hours to watch the World Cup.

չքնելով 48 ժամ, աշխարհի գավաթի առաջնությոընը դիտելուց:

While his untimely death was due to a stroke,

Նրա վաղաժամ մահը պայմանավորված էր ինսուլտով;

studies show that chronically sleeping fewer than six hours a night

ուսումնասիրությունները ցույց են տվել՝ գիշերը վեց ժամից քիչ քնելը,

increases stroke risk by four and half times

քրոնիկ դառնալով, ավելացնում է կաթվածի վտանգը չորս-հինգ ամգամ,

compared to those getting a consistent seven to eight hours of shuteye.

ի համեմատ նրանց հետ, ովքեր քնում են յոթ - ութ ժամ:

For a handful of people on the planet who carry a rare inherited genetic mutation,

Չքնելը սովորական է հազվագուտ ժառանգակար խնդիրներ ունեցող

sleeplessness is a daily reality.

մարդկանց փոքրամասնության համար:

This condition, known as Fatal Familial Insomnia,

Այս վիճակը հայտնի է որպես ֆատալ ընտանեկան անքնություն ախտանիշ,

places the body in a nightmarish state of wakefulness,

որը պահում է մարմինը մղձավանջային անքուն վիճակում,

forbidding it from entering the sanctuary of sleep.

արգելելով մուտք գործել քնի սրբավայր:

Within months or years,

Ամիսներ կամ տարիներ անց՝ վիճակի աստիճանաբար վատթարացումը

this progressively worsening condition leads to dementia and death.

հանգեցնում է թուլամտության և մահվան:

How can sleep deprivation cause such immense suffering?

Ինչու է անքնությունը առաջացնում այսպիսի հսկայական տառապանք:

Scientists think the answer lies with the accumulation of waste prducts

Գիտնականների կարծիքով, հարցի պատասխանը՝

in the brain.

ուղեղում կուտակված թափոններն են:

During our waking hours,

Արթուն ժամանակ

our cells are busy using up our day's energy sources,

մեր բջիջները զբաղված են, օգտագործելով տարբեր ապրանքերից

which get broken down into various byproducts,

ստացվող էներգետիկ աղբյուրներ,

including adenosine.

ներարյալ Ադենոզինը:

As adenosine builds up,

Ադենոզինը աստիճանաբար շատանալով,

it increases the urge to sleep, also known as sleep pressure.

ուժեղացնում է քնելու ձգտումը և հայտնի է նաև որպես քնաբեր:

In fact, caffeine works by blocking adenosine's receptor pathways.

Ի դեպ, կոֆեինը արգելափակում է Ադենոզինի ռեցեպտորների ուղին:

Other waste products also build up in the brain,

Այլ թափոններն էլ են կուտակվում ուղեղում,

and if they're not cleared away, they collectively overload the brain

և եթե ժամանակին չեն մաքրվում, ծանրաբեռնում են ուղեղի աշխատանքը

and are thought to lead to the many negative symptoms of sleep deprivation.

և նպաստում բազմաթիվ բացասական անքնության ախտանիշների:

So, what's happening in our brain when we sleep to prevent this?

Ի՞նչ է տեղի ունենում ուղեղում քնելու ժամանակ այն կանխարգելու համար:

Scientists found something called the glymphatic system,

Գիտնականները բացահայտել են նոր գյուտ՝ Գլիմֆատիկ համակարգ,

a clean-up mechanism that removes this buildup

մաքրող մեխանիզմ, որը հեռացնում է թափոնները

and is much more active when we're asleep.

և շատ ավելի ակտիվ է, երբ մենք քնած ենք:

It works by using cerebrospinal fluid to flush away toxic byproducts

Այն աշխատում է, օգտագործելով ողնուղեղային հեղուկը,

that accumulate between cells.

բջիջներում կուտակված թունավոր նյութերից ազատվելու համար:

Lymphatic vessels, which serve as pathways for immune cells,

Որպես իմունային բջիջների ուղիներ ծառայող Լիմֆատիկ անոթները,

have recently been discovered in the brain,

վերջերս հայտնաբերված ուղեղում,

and they may also play a role in clearing out the brain's daily waste products.

կարող են դեր խաղալ թափոնների ուղեղից ամենօրյա հեռացման մեջ:

While scientists continue exploring the restorative mechanisms behind sleep,

Մինչ հետազոտվում են քնի վերականգնողական մեխանիզմները,

we can be sure that slipping into slumber is a necessity

մենք կարող ենք վստահ լինել, որ քնելը անհրաժեշտ է,

if we want to maintain our health and our sanity.

եթե ուզում ենք պահպանել նորմալ հոգեկան վիճակը և առողջությունը: