What would happen if you didn’t sleep? - Claudia Aguirre

Translator: Khand Naranbaatar Reviewer: Nomindari Bayaraa

In 1965, 17-year-old high school student, Randy Gardner

1965 онд 17 настай ахлах ангийн сурагч Рэнди Гарднер

stayed awake for 264 hours.

264 цагийн турш нойргүй байсан юм.

That's 11 days to see how he'd cope without sleep.

11 өдрийн турш хэрхэн унтахгүй тэмцсэнийг харцгаая.

On the second day, his eyes stopped focusing.

2 дахь өдрөөс түүний хараа төвлөрөхөө больсон.

Next, he lost the ability to identify objects by touch.

Дараагаас нь тэр ямар нэг юманд хүрээд мэдрэх мэдрэмжээ алдаж эхлэсэн.

By day three, Gardner was moody and uncoordinated.

3 дахь өдрөөс Гарднерын зан ааш тогтворгүйжин, уцаартай болсон.

At the end of the experiment, he was struggling to concentrate,

Туршилтын сүүлчээр түүний анхаарал нь муудаж,

had trouble with short-term memory,

богино хугацааны ой санамж нь муудаж,

became paranoid,

хий хардаж сэрдэх болж,

and started hallucinating.

хий юм харж эхлэсэн.

Although Gardner recovered without long-term psychological

Хэдийгээр Гарднер урт хугацааны сэтгэл зүйн

or physical damage,

эсвэл бие махбодийн асуудалгүй үлдсэн ч

for others, losing shuteye can result in hormonal imbalance,

бусад хүмүүсийн хувьд нойргүй байх нь

гормоны тэнцвэр алдагдах, өвчин тусах,

illness,

and, in extreme cases, death.

бүр үхэлд ч хүргэж болно.

We're only beginning to understand why we sleep to begin with,

Бид яагаад нойрсдог талаар дөнгөж ойлгож эхэлж байгаа ч

but we do know it's essential.

энэ нь шаардлагатай гэдгийг мэднэ.

Adults need seven to eight hours of sleep a night,

Насанд хүрсэн хүн өдөртөө 7-8 цаг унтах хэрэгтэй бол

and adolescents need about ten.

өсвөр насныхан 10 цаг унтах хэрэгтэй.

We grow sleepy due to signals from our body

Бидний бие махбодь ядарсан хэмээх мэдээллийг

telling our brain we are tired,

мөн гадаад орчноос харанхуй болж байгаа дохиог

and signals from the environment telling us it's dark outside.

тархинд илгээснээр бидний нойр хүрж эхэлдэг.

The rise in sleep-inducing chemicals,

Аденозин болон мелатонин шиг унтахад

like adenosine and melatonin,

хүргэдэг химийн бодисууд ялгарснаар

send us into a light doze that grows deeper,

биднийг зүүрмэглэхэд хүргэж, аажим аажмаар

making our breathing and heart rate slow down

амьсгал болон зүрхний цохилтыг бууруулж,

and our muscles relax.

булчинг сулладаг.

This non-REM sleep is when DNA is repaired

Бидний ДНХ нөхөгдөж, бие махбодь дараагийн

and our bodies replenish themselves for the day ahead.

өдөртөө бэлдэхэд РЕМ бус нойр тохиолддог.

In the United States,

Америкийн Нэгдсэн Улсад

it's estimated that 30% of adults and 66% of adolescents

насанд хүрэгчдийн 30% нь, өсвөр насныхны 66% нь

are regularly sleep-deprived.

нойрны дутагдалтай байдаг.

This isn't just a minor inconvenience.

Энэ нь зүгээр нэг жижигхэн асуудал биш.

Staying awake can cause serious bodily harm.

Нойроо авахгүй байх нь биеийг маш ноцтой гэмтээж болно.

When we lose sleep,

Бид хангалттай нойр аваагүй үед

learning,

суралцах, ой тогтоолт, зан ааш,

memory,

mood,

and reaction time are affected.

хариу үйлдэх үзүүлэх чадварт сөргөөр нөлөөлдөг.

Sleeplessness may also cause inflammation,

Унтахгүй байх нь мөн хавдар,

halluciations,

хий юм харах,

high blood pressure,

цусны даралт ихсэх,

and it's even been linked to diabetes and obesity.

бүр түүнчлэн таргалалт, чихрийн шижинд хүргэдэг.

In 2014, a devoted soccer fan died

2014 онд хөл бөмбөгийн нэгэн үнэнч фанат

after staying awake for 48 hours to watch the World Cup.

48 цагийн турш Дэлхийн Аваргыг үзэж нойргүй байсны улмаас нас барсан.

While his untimely death was due to a stroke,

Хэдийгээр түүний үхэл цус харвалтаас болсон ч,

studies show that chronically sleeping fewer than six hours a night

судалгаагаар урт хугацааны туршид 6-аас бага цаг унтахад

increases stroke risk by four and half times

өдөртөө тогтмол 7-8 цаг унтдаг хүмүүстэй харьцуулахад

compared to those getting a consistent seven to eight hours of shuteye.

тархинд цус харвах эрсдэл 4,5 дахин их байдаг байна.

For a handful of people on the planet who carry a rare inherited genetic mutation,

Дэлхий дээрх ховор генийн мутацтай хэдхэн хүний хувьд бол

sleeplessness is a daily reality.

нойргүйдэл бол хэвийн үзэгдэл.

This condition, known as Fatal Familial Insomnia,

Удамшлын Нойргүйдэл нь

places the body in a nightmarish state of wakefulness,

бие махбодыг унтахаас сэргийлж, байнга сэрүүн байлгадаг

forbidding it from entering the sanctuary of sleep.

аймшигтай өвчин юм.

Within months or years,

Хэдэн сар эсвэл жилийн дотор л

this progressively worsening condition leads to dementia and death.

энэ нөхцөл байдал үргэлжилсээр, тухайн хүн деменц тусч эсвэл өөд болдог.

How can sleep deprivation cause such immense suffering?

Яаж нойрны дутагдал ийм аймшигтай үр дагаврыг бий болгодог вэ?

Scientists think the answer lies with the accumulation of waste prducts

Эрдэмтэд үүнийг тархинд хуралдсан

хэрэггүй бүтээгдэхүүнээс болдог гэж үздэг.

in the brain.

During our waking hours,

Бид сэрүүн байх үед

our cells are busy using up our day's energy sources,

бидний эсүүд тухайн өдрийн энергиэ ашиглан дуусгадаг ба

which get broken down into various byproducts,

ингэснээрээ аденозин зэрэг

олон төрлийн дайвар бүтээгдэхүүн бий болдог.

including adenosine.

As adenosine builds up,

Аденозин бий болсноороо

it increases the urge to sleep, also known as sleep pressure.

унтах хүслийг ихэсгэдэг буюу нойр хүрдэг юм.

In fact, caffeine works by blocking adenosine's receptor pathways.

Үнэндээ каффеин нь аденозины хүртэхүйн замыг хаадаг.

Other waste products also build up in the brain,

Тархинд бий болсон бусад хэрэггүй бүтээгдэхүүнүүд

and if they're not cleared away, they collectively overload the brain

цэвэрлэгдэхгүй бол тархи хэт их мэдээллээр дүүрэх ба

and are thought to lead to the many negative symptoms of sleep deprivation.

энэ нь улмаар нойрны дутагдлын маш олон сөрөг шинж тэмдгийг үүсгэнэ.

So, what's happening in our brain when we sleep to prevent this?

Тэгэхээр үүнээс сэргийлэн унтахад бидний тархинд юу болдог вэ?

Scientists found something called the glymphatic system,

Эрдэмтэд бидний тархинд буй хэрэггүй зүйлсийг цэвэрлэдэг

a clean-up mechanism that removes this buildup

глимпатик систем байдаг гэдгийг илрүүлсэн ба

and is much more active when we're asleep.

энэ нь биднийг унтаж байхад илүү идэвхтэй ажилладаг.

It works by using cerebrospinal fluid to flush away toxic byproducts

Эсүүдийн хооронд хуримтлагдсан хортой дайвар бүтээгдэхүүнийг

that accumulate between cells.

тархи, нугасны шингэнийг ашиглан цэвэрлэдэг.

Lymphatic vessels, which serve as pathways for immune cells,

Лимпатик судаснууд буюу дархлааны эсүүд рүү очих зам нь

have recently been discovered in the brain,

тархинд байдаг гэдгийг олж нээсэн ба тэд тархинд өдөр тутам хуримтлагддаг

and they may also play a role in clearing out the brain's daily waste products.

хэрэггүй мэдээллүүдийг цэвэрлэхэд тусалдаг.

While scientists continue exploring the restorative mechanisms behind sleep,

Эрдэмтэд эрч хүчээр сэлбэх механизм, нойрны талаар үргэлжлүүлэн судлах зуур

we can be sure that slipping into slumber is a necessity

бид эрүүл мэнд, саруул ухаанаа хадгалахыг хүсч байвал

if we want to maintain our health and our sanity.

унтах нь нэн чухал гэдэгт итгэлтэй байж болно.