How playing an instrument benefits your brain - Anita Collins

Translator: Sarhand Rasul Reviewer: halo fariq

وەرگێڕان : سەرهەند خالید

Did you know that every time musicians pick up their instruments,

ئایا دەتزانی هەرجارێک مۆسیقاژەنەکان ئامێرەکانیان هەڵدەگرن،

there are fireworks going off all over their brain?

یاری ئەگرین بەنێو هەموو مێشکیاندا دێت و دەچێت؟

On the outside, they may look calm and focused,

لە ڕووکاریاندا، لەوەیە ئارام و ورد دەرکەون،

reading the music and making the precise and practiced movements required.

خوێندنەوەی مۆسیقاکە و لێدانی جوڵە وردە داواکراوەکان.

But inside their brains, there's a party going on.

بەڵام لە مێشکیاندا، بەزمێکی گەورە دەگوزەرێت.

چۆن ئەمە دەزانین؟

How do we know this?

باش، لەم چەند دەیەی پێشوودا.

Well, in the last few decades,

دەمارناسەکان چەند پێشکەوتنێکی گەورەیان بە خۆوە بینی

neuroscientists have made enormous breakthroughs

in understanding how our brains work by monitoring them in real time

لە تێگەشتنی چۆنیەتی ئیشکردنی مێشکمان بە چاودێری کردنی لە کاتەکەی خۆیدا

with instruments like fMRI and PET scanners.

بە ئامێرەکانی وەک FMRI و پشکنەرەکانی PET.

When people are hooked up to these machines,

ئەو دەمەی خەڵکی بەم ئامێرانە پشکنین دەکەن،

tasks, such as reading or doing math problems,

کردەکانی، وەک خوێندنەوە یان شیکارکردنی پرسیاری بیرکاری.

each have corresponding areas of the brain where activity can be observed.

هەموویان دەگەڕێنەوە بۆ ئەو شوێنەیانەی مێشک کە چالاکییەکانی تێدا تێبینی دەکرێت.

But when researchers got the participants to listen to music,

بەڵام کە پشکنینان بۆ ئەوانە کرد کە گوێیان لە مۆسیقا دەگرت،

they saw fireworks.

یاری ئاگرینیان بینی.

Multiple areas of their brains were lighting up at once,

چەند بەشێکی مێشک بە جارێک ڕووناک بوون،

as they processed the sound,

هەر کە قۆناغکاریان بۆ دەنگەکە کرد،

took it apart to understand elements like melody and rhythm,

جیاکردنەوەیان کرد بۆ تێگەشتنی پێکهاتەکان وەک میلۆدی و ڕیتم،

and then put it all back together into unified musical experience.

دواتر بەستنەوەی هەموویان بەیەکەوە، بۆ یەک پارچەی مۆسیقی.

And our brains do all this work in the split second

و مێشکی هەموو ئەم ئیشە لە ماوەی چەندە لەتە چرکەیەک دەکات

between when we first hear the music and when our foot starts to tap along.

لە نێوان ئەو کاتەی بۆ یەکەمجار گوێمان لە مۆسیقاکە دەبێت لەگەڵ بە جوڵەهاتنی قاچمان.

But when scientists turned from observing the brains

بەڵام کە زاناکان لە لێکۆڵینەوە لە مێشکی گوێگری

of music listeners to those of musicians,

مۆسیقاوە بۆ مێشکی ئاواز ژەنەکان،

the little backyard fireworks became a jubilee.

یارییە ئاگرینە بچووکەکان دەبنە هەرایەکی گەورە.

It turns out that while listening to music engages the brain

ئەوە دۆزرایەوە کە لە کاتی گوێگرتن لە مۆسیقا وا دەکات مێشک

in some pretty interesting activities,

ببەستێتەوە بە کۆمەڵێک چالاکی چێژبەخشەوە،

playing music is the brain's equivalent of a full-body workout.

لیدانی مۆسیقا بۆ مێشک هاوشێوەی ڕاهێنانی هەموو جەستەیە.

The neuroscientists saw multiple areas of the brain light up,

دەمارناسەکان چەند شوێنێکیی چالاک بووی مێشکیان بینی.

simultaneously processing different information

پڕۆسەیەکی زانیارییە جیاوازەکانە هاوکاتە

in intricate, interrelated, and astonishingly fast sequences.

لە ئاڵۆزی، پێکەوە بەستن و ڕیزبەندیەکی خێرای سەرسامکەرانە.

But what is it about making music that sets the brain alight?

بەڵام چی دەربارەی درووستکردنی مۆسیقایەک کە مێشک ڕووناک بکاتەوە؟

The research is still fairly new,

توێژینەوەکە هێشتا تا ڕادەیەک نوێیە،

but neuroscientists have a pretty good idea.

بەڵام دەمارناسەکان بیرۆیەکەی باشیان هەیە.

Playing a musical instrument

لێدانی ئامێرێکی مۆسیقا

engages practically every area of the brain at once,

هەموو شوێنە جیاوزەکانی مێشک بە یەکجار کارا دەکات،

especially the visual, auditory, and motor cortices.

بەتایبەت، بینین، بیستن و کۆرتیس

As with any other workout, disciplined, structured practice in playing music

ڕێک وەک ڕاهێنانەکانی کە، ڕاهێنانە وورد و بنیاتنراوەکانی ژەنینی مۆسیقا

strengthens those brain functions, allowing us to apply that strength

مەودای ئەرکی ئەو بەشانەی مێشک فراوان دەکات، دەهێڵێت ئەو فراوانبوونە

to other activities.

بدەینە چالاکیەکانی دیکە.

The most obvious difference between listening to music and playing it

دیارترین جیاوازی نێوان گوێگرتن لە مۆسیقا و لێدانی مۆسیقا

is that the latter requires fine motor skills,

ئەوەیە کە توانستی دووەمی مێشکە جوڵە دەخاتە کار

which are controlled in both hemispheres of the brain.

کە لە هەردوو نیوەگۆکەی مێشکەوە کۆنتڕۆڵکراوە.

It also combines the linguistic and mathematical precision,

هەروەها دەبێتە ووردی زمانەوانی و بیرکاری،

in which the left hemisphere is more involved,

کە لە نیوەگۆی چەپدا زیاترجێبەجێ دەکرێن،

with the novel and creative content that the right excels in.

لەگەڵ ئەم ئاسوودەییە نوێیە و داهێنەرانەیە کە چالاکتر و چالاکتر دەبێت.

For these reasons, playing music has been found

لەبەر ئەم هۆکارانە، ژەنینی مۆسیقا بووەتە هۆی

to increase the volume and activity in the brain's corpus callosum,

زیادبوونی مەودا و چالاکی پۆڵکە،

the bridge between the two hemispheres,

پردی نێوان هەردوو نیوەگۆکە،

allowing messages to get across the brain faster and through more diverse routes.

وا دەکات پەیامەکان لە مێشکدا خێراتر و بە ڕێی هەمەجۆرتر بگوازرێنەوە.

This may allow musicians to solve problems

ئەمە لەوەیە وا لە موزیکژەنەکان بکات کێشەکان زۆر

more effectively and creatively, in both academic and social settings.

کاریگەرتر و داهێنەرانەتر شیکار بکەن، لە ئەکادیمیا و ژینگەی کۆمەڵایەتیدا.

Because making music also involves crafting and understanding

بەهۆی ئەوەی دانانی مۆسیقا هونەر و تێگەشتن دەگرێتەخۆ

its emotional content and message,

پەیام و ئاسوودەییە بەسۆزیەکەی،

musicians often have higher levels of executive function,

میوزیکژەنەکان هەردەم ئاستێکی بەرزتری بەرێوبەرییان هەبووە،

a category of interlinked tasks

پێگەیەکی بەستراوە بە ئەرکی دیکەوە

that includes planning, strategizing, and attention to detail

کە پلان دانان، ستراتیژیکردن، و سەرنج ڕاکێشان بۆ وردەکاری

and requires simultaneous analysis of both cognitive and emotional aspects.

وا دەکات کە شیکردنەوەی لایەنە زانینخوازی و هەستییەکان هاوکاتی یەک بن.

This ability also has an impact on how our memory systems work.

ئەم توانستەش کاریگەری لەسەر سیستەمی ئیشی یادەوەریمان هەیە.

و لە ڕاستیدا، میوزیک ژەنەکان ئەرکەکانی یادوەرییان زیاد دەکەن،

And, indeed, musicians exhibit enhanced memory functions,

بە درووستکردن، هەڵگرتن، و بەبیرهاتنەوەیان خێراتر و کاراتر. توێژینەوەکان ئەوەیان

creating, storing, and retrieving memories more quickly and efficiently.

دۆزیوەتەوە کە میوزیکژەنەکان بەوە کە مێشکی بەرزە بەستراویان بەکار دەهێنن

Studies have found that musicians appear to use their highly connected brains

to give each memory multiple tags,

پێدانی جۆرەها تاگ بە هەر یادەوەرییەک،

such as a conceptual tag, an emotional tag,

وەک تاگە بیرییەکان، تاگە هەستییەکان،

an audio tag, and a contextual tag,

تاگە دەنگییەکان، تاگە کۆنتێکستتیەکان، وەکو

like a good Internet search engine.

ئامێرێکی گەڕانی باشی ئینتەرنێت.

How do we know that all these benefits are unique to music,

چۆن دەزانین ئەم هەموو سوودە بێ وێنەن بۆ مۆسیقا،

as opposed to, say, sports or painting?

بۆچی ناکرێت بۆ وەرزش وا بڵێین، یان وێنەکێشان؟

Or could it be that people who go into music

یان دەکرێت پەیوەندی بەوەوە هەبێت کە ئەو خەڵکەی

were already smarter to begin with?

دەچنە ناو مۆسیقاوە زیرەکترن لەگەڵیدا؟

Neuroscientists have explored these issues, but so far,

دەمارناسەکان لەم بابەتانەیان کۆڵیوەتەوە، بەڵام تا هەنووکە،

they have found that the artistic and aesthetic aspects

ئەوەیان دۆزیوەتەوە کە لایەنە هونەری و جوانییەکانی

of learning to play a musical instrument

فێربوونی ژەنینی ئامێرێکی مۆسیقا

are different from any other activity studied, including other arts.

جیاوازن لە هەر چالاکییەکانی دیکەی لێکۆڵراوە، بە هونەرەکانی کەشەوە.

And several randomized studies of participants,

وهەندێک لێکۆڵینەوە ‌هەڕەمەکییەکان لە بەشداربووەکان،

who showed the same levels

کە هەمان ئاستیان خستەڕوو

of cognitive function and neural processing at the start,

لە کردە زانینخوازەکان و پڕۆسە دەمارییەکان لەسەرەتادا،

found that those who were exposed to a period of music learning

ئەوەیان دۆزیەوە کە ئەوانەی بۆ ماوەیەک پەیوەستی فێربوونی مۆسیقا بوون نیشانەکان

showed enhancement in multiple brain areas, compared to the others.

لە چەند بەشێکی مێشکیاندا بە دیار دەکەوت، بە بەراورد بەوانی دیکە.

This recent research about the mental benefits of playing music

ئەم توێژنەوە نوێیە سەبارەت بە سوودە هزرییەکانی ژەنینی مۆسیقا

has advanced our understanding of mental function,

تیگەشتنمانی سەبارەت بە کردە هزریەکان بەرەوپێش بردووە،

revealing the inner rhythms and complex interplay

ئاشکراکردنی ریتمی ناوەکی و پێکداچوونە ئاڵۆزەکان

that make up the amazing orchestra of our brain.

کە دەبنە هۆی درووستبوونی ئۆرکێسترا سەرسامەکەی مێشکمان.