The disarming case to act right now on climate change | Greta Thunberg

Translator: Akinori Oyama Reviewer: Peter van de Ven

Translator: Khanh Trinh Reviewer: An Dương

When I was about eight years old,

Khi tôi tám tuổi

I first heard about something called climate change or global warming.

Lần đầu tôi nghe về thứ gọi là Biến đổi khí hậu hay Nóng lên toàn cầu

Apparently, that was something humans had created by our way of living.

Dường như đó là thứ con người đã tạo ra do cách sống của mình.

I was told to turn off the lights to save energy

Tôi được bảo hãy tắt đèn để tiết kiệm năng lượng

and to recycle paper to save resources.

và tái sử dụng giấy để tiết kiệm tài nguyên.

I remember thinking that it was very strange

Tôi còn nhớ đã nghĩ rằng điều đó thật lạ lùng,

that humans, who are an animal species among others,

Con người, cũng như là bao loài động vật khác

could be capable of changing the Earth's climate.

nhưng lại có thể thay đổi khí hậu trái đất.

Because if we were, and if it was really happening,

Bởi vì nếu chúng ta có thể, và nếu nó đang thực sự diễn ra,

we wouldn't be talking about anything else.

chúng ta sẽ không bàn luận về bất kì điều gì khác.

As soon as you'd turn on the TV, everything would be about that.

Mỗi khi bạn bật ti vi lên, mọi kênh sẽ nói về nó.

Headlines, radio, newspapers,

Tin tức, radio, báo chí,

you would never read or hear about anything else,

bạn sẽ không bao giờ đọc hay nghe về bất kì điều gì khác,

as if there was a world war going on.

giống như là đang có một cuộc chiến tranh thế giới.

But no one ever talked about it.

Nhưng không ai nói về nó cả.

If burning fossil fuels was so bad that it threatened our very existence,

Nếu như sử dụng nguyên liệu hoá thạch đe doạ đến sự tồn tại của loài người,

how could we just continue like before?

vậy sao chúng ta cứ tiếp tục dùng như vậy?

Why were there no restrictions?

Tại sao không có hạn chế nào?

Why wasn't it made illegal?

Tại sao nó không được coi là bất hợp pháp?

To me, that did not add up.

Đối với tôi, điều này thật vô lý.

It was too unreal.

Nó quá phi thực tế.

So when I was 11, I became ill.

Nên khi tôi 11 tuổi, tôi trở bệnh.

I fell into depression,

Tôi rơi vào trầm cảm,

I stopped talking,

Tôi ngừng nói chuyện,

and I stopped eating.

và tôi ngừng ăn.

In two months, I lost about 10 kilos of weight.

Trong hai tháng, tôi đã giảm trọng lượng khoảng 10 kg.

Later on, I was diagnosed with Asperger syndrome,

Sau đó, tôi được chẩn đoán mắc hội chứng Asperger,

OCD and selective mutism.

OCD và im lặng chọn lọc.

That basically means I only speak when I think it's necessary -

Điều đó cơ bản có nghĩa là tôi chỉ nói khi tôi nghĩ là cần thiết

now is one of those moments.

Bây giờ là những lúc cần thiết như vậy.

(Applause)

(Vỗ tay)

For those of us who are on the spectrum,

Đối với những người như chúng tôi,

almost everything is black or white.

hầu như mọi thứ là đen hoặc trắng.

We aren't very good at lying,

Chúng tôi không giỏi nói dối,

and we usually don't enjoy participating in this social game

và chúng tôi thường không thích tham gia trò chơi xã hội này

that the rest of you seem so fond of.

mà dường như mọi người có vẻ rất thích.

(Laughter)

(Cười)

I think in many ways that we autistic are the normal ones,

Tôi nghĩ trong nhiều vấn đề, người tự kỷ là người bình thường,

and the rest of the people are pretty strange,

và những người còn lại khá là lỳ lạ.

(Laughter)

(Cười)

especially when it comes to the sustainability crisis,

đặc biệt là khi nói đến cuộc khủng hoảng bền vững,

where everyone keeps saying climate change is an existential threat

mọi người cứ nói biến đổi khí hậu là một mối đe dọa cho sự tồn tại,

and the most important issue of all,

và là vấn đề quan trọng nhất,

and yet they just carry on like before.

Nhưng họ vẫn cứ tiếp tục như trước đây.

I don't understand that,

Tôi không hiểu điều đó,

because if the emissions have to stop,

bởi vì nếu lượng khí thải phải dừng lại,

then we must stop the emissions.

thì chúng ta phải dừng thải khí thải.

To me that is black or white.

Đối với tôi rõ ràng là đen hoặc trắng.

There are no gray areas when it comes to survival.

Không có khu vực màu xám khi nói đến sự sống còn.

Either we go on as a civilization or we don't.

Hoặc là nền văn minh của chúng ta tồn tại, hoặc là không.

We have to change.

Chúng ta phải thay đổi.

Rich countries like Sweden need to start reducing emissions

Những quốc gia giàu có như Thuỵ Điển cần bắt đầu giảm lượng khí thải

by at least 15 percent every year.

ít nhất là 15% mỗi năm.

And that is so that we can stay below a two-degree warming target.

Để mà chúng ta có thể ở dưới mức nóng lên hai độ

Yet, as the IPCC have recently demonstrated,

Như IPCC gần đây đã chứng minh

aiming instead for 1.5 degrees Celsius

nhắm vào mục tiêu 1.5 độ C

would significantly reduce the climate impacts.

sẽ giảm đáng kể tác động của khí hậu.

But we can only imagine what that means for reducing emissions.

Nhưng chúng ta chỉ có thể tưởng tượng giảm lượng khí thải có ý nghĩa gì.

You would think the media and every one of our leaders

Bạn nghĩ rằng truyền thông và các lãnh đạo của chúng ta

would be talking about nothing else,

sẽ không nói về điều gì khác,

but they never even mention it.

nhưng họ thậm chí không bao giờ đề cập đến nó.

Nor does anyone ever mention

Cũng như không ai nhắc đến

the greenhouse gases already locked in the system.

các loại khí nhà kính đã nằm trong khí quyển.

Nor that air pollution is hiding a warming

Hay như ô nhiễm không khí đang thúc đẩy sự nóng lên,

so that when we stop burning fossil fuels,

đến nỗi mà khi ta ngừng sử dụng nhiên liệu hoá thạch

we already have an extra level of warming

Chúng ta cũng vẫn bị nóng lên

perhaps as high as 0.5 to 1.1 degrees Celsius.

có lẽ ở mức cao khoảng từ 0.5 đến 1.1 độ C

Furthermore does hardly anyone speak about the fact

Hơn nữa, không ai nói đến sự thật

that we are in the midst of the sixth mass extinction,

rằng chúng ta đang ở giữa cuộc tuyệt chủng hàng loạt lần thứ sáu,

with up to 200 species going extinct every single day,

có tới 200 loài tuyệt chủng mỗi ngày,

that the extinction rate today

tỷ lệ tuyệt chủng hiện tại

is between 1,000 and 10,000 times higher

cao hơn từ 1.000 đến 10.000 lần

than what is seen as normal.

hơn những gì được coi là bình thường.

Nor does hardly anyone ever speak about the aspect of equity or climate justice,

Cũng không có ai nói về vấn đề công bằng hay công bằng khí hậu,

clearly stated everywhere in the Paris Agreement,

đã được nêu rõ ở khắp nơi trong Thỏa thuận Paris,

which is absolutely necessary to make it work on a global scale.

điều cực kì cần thiết để hoạt động hiệu quả trên quy mô toàn cầu.

That means that rich countries

Điều đó có nghĩa là các nước giàu

need to get down to zero emissions within 6 to 12 years,

cần phải giảm xuống mức không phát thải trong vòng 6 đến 12 năm,

with today's emission speed.

từ tốc độ phát thải ngày nay.

And that is so that people in poorer countries

Để mọi người ở các nước nghèo hơn

can have a chance to heighten their standard of living

có cơ hội gia tăng chất lượng cuộc sống của họ

by building some of the infrastructure that we have already built,

bằng cách xây dựng cơ sở hạ tầng mà chúng ta đã xây dựng,

such as roads, schools, hospitals,

như đường xá, trường học, bệnh viện,

clean drinking water, electricity, and so on.

nước uống sạch, điện năng, vân vân.

Because how can we expect countries like India or Nigeria

Bởi vì làm sao chúng ta có thể mong đợi các nước như Ấn Độ hay Nigeria

to care about the climate crisis

quan tâm đến khủng hoảng khí hậu

if we who already have everything don't care even a second about it

nếu những người có mọi thứ như chúng ta thậm chí không quan tâm dù chỉ một giây

or our actual commitments to the Paris Agreement?

đến các cam kết thực tế của chúng ta tại Thỏa thuận Paris?

So, why are we not reducing our emissions?

Vì vậy, tại sao chúng ta không giảm mức khí thải?

Why are they in fact still increasing?

Tại sao thực tế là chúng vẫn tăng?

Are we knowingly causing a mass extinction?

Có phải chúng ta cố tình gây ra một cuộc tuyệt chủng hàng loạt?

Are we evil?

Có phải do chúng ta xấu xa?

No, of course not.

Không, dĩ nhiên là không rồi.

People keep doing what they do

Mọi người cứ làm những gì họ làm

because the vast majority doesn't have a clue

bởi vì đại đa số không hề biết gì cả

about the actual consequences of our everyday life,

về hậu quả thực của cuộc sống hàng ngày của chúng ta,

and they don't know that rapid change is required.

và họ không biết là cần có sự thay đổi nhanh chóng.

We all think we know, and we all think everybody knows,

Chúng ta đều nghĩ rằng chúng ta biết, và chúng ta đều nghĩ rằng ai cũng biết,

but we don't.

nhưng chúng ta không biết.

Because how could we?

Bởi vì làm thế nào chúng ta có thể biết?

If there really was a crisis,

Nếu thực sự có một cuộc khủng hoảng,

and if this crisis was caused by our emissions,

Nếu cuộc khủng hoảng này là do lượng khí thải của chúng ta,

you would at least see some signs.

ít nhất bạn sẽ thấy một số dấu hiệu.

Not just flooded cities, tens of thousands of dead people,

Không chỉ là các thành phố bị ngập lụt, hàng vạn người chết

and whole nations leveled to piles of torn down buildings.

và toàn quốc gia bị san bằng thành những đống ngổn ngang

You would see some restrictions.

Bạn sẽ thấy một số hạn chế.

But no.

Nhưng không.

And no one talks about it.

Và không ai nói về nó.

There are no emergency meetings, no headlines, no breaking news.

Không có cuộc họp khẩn cấp, không bản tin đầu trang, không tin nóng.

No one is acting as if we were in a crisis.

Không ai hành động như thể chúng ta đang khủng hoảng.

Even most climate scientists or green politicians

Ngay cả hầu hết các nhà khoa học khí hậu hoặc chính trị gia xanh

keep on flying around the world, eating meat and dairy.

tiếp tục bay vòng quanh thế giới, ăn thịt và sữa.

If I live to be 100, I will be alive in the year 2103.

Nếu tôi sống đến 100 tuổi, Tôi sẽ còn sống vào năm 2103.

When you think about the future today, you don't think beyond the year 2050.

Khi bạn nghĩ về tương lai ngày hôm nay, bạn không nghĩ xa hơn năm 2050.

By then, I will, in the best case, not even have lived half of my life.

Đến lúc đó, trong trường hợp tốt nhất, tôi thậm chí chưa sống được nửa cuộc đời.

What happens next?

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

The year 2078, I will celebrate my 75th birthday.

Năm 2078, tôi sẽ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 của tôi.

If I have children or grandchildren, maybe they will spend that day with me.

Nếu tôi có con hoặc cháu, có lẽ họ sẽ dành ngày hôm đó với tôi.

Maybe they will ask me about you,

Có lẽ họ sẽ hỏi tôi về bạn,

the people who were around, back in 2018.

những người xung quanh tôi vào năm 2018.

Maybe they will ask why you didn't do anything

Có lẽ họ sẽ hỏi tại sao bạn không làm gì cả

while there still was time to act.

trong khi vẫn còn thời gian để hành động.

What we do or don't do right now will affect my entire life

Điều chúng ta làm hoặc không làm bây giờ sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của tôi

and the lives of my children and grandchildren.

và cuộc sống của các con tôi và cháu tôi.

What we do or don't do right now,

Những gì chúng ta làm hoặc không làm ngay bây giờ,

me and my generation can't undo in the future.

tôi và thế hệ của tôi không thể đảo ngược trong tương lai.

So when school started in August of this year,

Vậy nên khi kỳ học vào tháng 8 năm nay bắt đầu

I decided that this was enough.

Tôi quyết định vậy là quá đủ rồi.

I set myself down on the ground outside the Swedish parliament.

Tôi nằm xuống bên ngoài quốc hội Thụy Điển.

I school striked for the climate.

Tôi đình học vì khí hậu.

Some people say that I should be in school instead.

Một số người nói rằng tôi nên ở trường thay vì vậy.

Some people say that I should study to become a climate scientist

Một số người nói rằng tôi nên học để trở thành một nhà khoa học khí hậu

so that I can "solve the climate crisis."

để tôi có thể "giải quyết khủng hoảng khí hậu."

But the climate crisis has already been solved.

Nhưng khủng hoảng khí hậu đã được giải quyết.

We already have all the facts and solutions.

Chúng ta đã có tất cả các dữ liệu và giải pháp.

All we have to do is to wake up and change.

Tất cả những gì chúng ta phải làm là thức dậy và thay đổi.

And why should I be studying for a future that soon will be no more

Và tại sao tôi nên học tập cho một tương lai sẽ sớm bị duyệt vong

when no one is doing anything whatsoever to save that future?

khi không ai làm bất cứ điều gì để cứu tương lai đó?

And what is the point of learning facts in the school system

Và học các kiến thức ở trường để làm gì

when the most important facts

khi mà những sự thật quan trọng nhất

given by the finest science of that same school system

được đưa ra bởi nền khoa học tốt nhất của cùng một hệ thống giáo dục

clearly means nothing to our politicians and our society.

rõ ràng không có nghĩa gì đối với các chính trị gia và xã hội của chúng ta.

Some people say that Sweden is just a small country,

Một số người nói rằng Thụy Điển chỉ là một đất nước nhỏ,

and that it doesn't matter what we do,

và rằng những gì chúng ta làm không quan trọng,

but I think that if a few children can get headlines all over the world

nhưng tôi nghĩ rằng nếu một vài đứa trẻ có thể lên báo trên toàn thế giới

just by not coming to school for a few weeks,

chỉ bằng cách không đến trường trong một vài tuần.

imagine what we could all do together if you wanted to.

Hãy tưởng tượng những gì chúng ta có thể làm nếu muốn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now we're almost at the end of my talk,

Bây giờ khi bài nói chuyện của tôi gần kết thúc,

and this is where people usually start talking about hope,

Thường thì đây là lúc mọi người bắt đầu nói về hy vọng,

solar panels, wind power, circular economy, and so on,

năng lượng mặt trời, năng lượng gió, nền kinh tế tuần hoàn, v.v.

but I'm not going to do that.

nhưng tôi sẽ không làm điều đó.

We've had 30 years of pep-talking and selling positive ideas.

Chúng ta đã có 30 năm nói chuyện phiếm và bán những ý tưởng tích cực.

And I'm sorry, but it doesn't work.

Và tôi xin lỗi, nhưng nó không hiệu quả.

Because if it would have,

Bởi vì nếu nó hiệu quả,

the emissions would have gone down by now.

lượng khí thải hiện tại đã phải giảm xuống.

They haven't.

Chúng không hề giảm.

And yes, we do need hope,

Phải, chúng ta cần hi vọng.

of course we do.

Tất nhiên là chúng ta cần.

But the one thing we need more than hope is action.

Nhưng chúng ta cần hành động nhiều hơn là hy vọng.

Once we start to act, hope is everywhere.

Khi chúng ta bắt đầu hành động, hy vọng sẽ ở khắp mọi nơi.

So instead of looking for hope,

Vì vậy, thay vì tìm kiếm hy vọng,

look for action.

hãy tìm kiếm hành động.

Then, and only then, hope will come.

Khi đó, và chỉ khi đó, hy vọng sẽ đến.

Today, we use 100 million barrels of oil every single day.

Hôm nay, chúng ta sử dụng 100 triệu thùng dầu mỗi ngày.

There are no politics to change that.

Không có chính trị để thay đổi điều đó.

There are no rules to keep that oil in the ground.

Không có luật nào để giữ dầu trong lòng đất

So we can't save the world by playing by the rules,

Chúng ta không thể cứu thế giới bằng cách tuân theo các quy tắc,

because the rules have to be changed.

bởi vì các quy tắc phải được thay đổi.

Everything needs to change --

Mọi thứ cần thay đổi -

and it has to start today.

và nó phải bắt đầu từ hôm nay.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)