Suzanne Lee: Grow your own clothes

Suzanne Lee: Nuôi trang phục của bạn

Translator: Hoang Ly Reviewer: Minh Trang Lai

So as a fashion designer,

Với vai trò là một nhà thiết kế thời trang,

I've always tended to think of materials

tôi đã luôn hướng tới các loại vật liệu

something like this,

giống như thế này,

or this,

hay thế này,

or maybe this.

hoặc có thể là thế này.

But then I met a biologist,

Nhưng sau đó, tôi có dịp gặp một nhà sinh học,

and now I think of materials like this --

và giờ tôi đang nghĩ về vật liệu giống như thế này --

green tea, sugar,

trà xanh, đường,

a few microbes and a little time.

một ít vi khuẩn và một chút thời gian.

I'm essentially using a kombucha recipe,

Về cơ bản, tôi đang sử dụng công thức làm trà Kombucha,

which is a symbiotic mix

một loại hỗn hợp cộng sinh

of bacteria, yeasts and other micro-organisms,

gồm vi khuẩn, men và các vi sinh vật khác.

which spin cellulose

Chúng tạo ra xenluloza

in a fermentation process.

trong quá trình lên men.

Over time, these tiny threads

Qua thời gian, những sợi nhỏ này

form in the liquid into layers

tạo thành các lớp trong dung dịch

and produce a mat on the surface.

và tạo nên một lớp màng trên bề mặt.

So we start by brewing the tea.

Đầu tiên, chúng tôi tiến hành pha trà.

I brew up to about 30 liters of tea at a time,

Tôi pha khoảng 30 lít trà mỗi lần,

and then while it's still hot, add a couple of kilos of sugar.

và thêm một vài cân đường trong khi trà vẫn còn nóng.

We stir this in until it's completely dissolved

Chúng tôi khuấy hỗn hợp đến khi đường tan hoàn toàn

and then pour it into a growth bath.

rồi sau đó đổ hỗn hợp vào một cái bồn tắm.

We need to check that the temperature

Ta cần kiểm tra cho tới khi nhiệt độ

has cooled to below 30 degrees C.

đã giảm tới dưới 30 độ C.

And then we're ready to add the living organism.

Sau đó, chúng tôi thêm vi sinh vật vào

And along with that, some acetic acid.

cùng với một ít axit acetic.

And once you get this process going,

Và khi bạn đã hoàn thành chu trình này,

you can actually recycle

thì bạn có thể tái chế lại

your previous fermented liquid.

dung dịch đã lên men trước đó.

We need to maintain an optimum temperature for the growth.

Chúng ta cần duy trì một nhiệt độ tối ưu cho quá trình lớn lên của vi sinh vật.

And I use a heat mat to sit the bath on

Và tôi sử dụng một tấm đệm nhiệt đặt lên trên mỗi bồn tắm

and a thermostat to regulate it.

rồi dùng máy điều nhiệt để điều chỉnh nhiệt độ.

And actually, in hot weather, I can just grow it outside.

Và thực tế thì, khi thời tiết nóng, tôi có thể chỉ cần nuôi nó ở ngoài trời.

So this is my mini fabric farm.

Và đây là trang trại vải vóc thu nhỏ của tôi.

After about three days,

Sau khoảng ba ngày,

the bubbles will appear on the surface of the liquid.

bong bóng bắt đầu xuất hiện trên mặt dung dịch.

So this is telling us that the fermentation is in full swing.

Điều này có nghĩa là dung dịch đã được lên men hoàn toàn.

And the bacteria are feeding

Và vi khuẩn đang tiêu hóa

on the sugar nutrients in the liquid.

lượng đường dinh dưỡng trong dung dịch.

So they're spinning these tiny nano fibers

Từ đó, chúng xe nên các sợi tơ nano này

of pure cellulose.

từ xenluloza tinh khiết.

And they're sticking together, forming layers

Và chúng dần dính lại với nhau, tạo nên các lớp

and giving us a sheet on the surface.

rồi cho ta một lớp trên mặt chất lỏng.

After about two to three weeks,

Sau khoảng hai đến ba tuần,

we're looking at something which is about an inch in thickness.

chúng tôi quan sát thấy một thứ dày khoảng một inch.

So the bath on the left is after five days,

Ở bên trái là cái bồn được để sau năm ngày,

and on the right, after 10.

còn cái ở bên phải là sau 10 ngày.

And this is a static culture.

Và đây là một sự phát triển thầm lặng.

You don't have to do anything to it;

Bạn không phải làm bất cứ việc gì với nó;

you just literally watch it grow.

bạn đơn giản chỉ cần xem nó lớn lên.

It doesn't need light.

Nó không cần ánh sáng.

And when it's ready to harvest, you take it out of the bath

Và khi thời gian thu hoạch đã đến, bạn lấy nó ra khỏi bồn

and you wash it in cold, soapy water.

và rửa nó với nước xà phòng lạnh.

At this point, it's really heavy.

Vào lúc này, nó rất nặng

It's over 90 percent water,

và chứa khoảng 90% là nước,

so we need to let that evaporate.

vì thế, chúng ta cần để nước bốc hơi.

So I spread it out onto a wooden sheet.

Do đó, tôi trải nó lên trên một tấm thảm gỗ.

Again, you can do that outside

Một lần nữa, bạn có thể làm việc đó ngoài trời

and just let it dry in the air.

và để nó tự khô đi.

And as it's drying, it's compressing,

Và khi khô đi, nó co lại,

so what you're left with, depending on the recipe,

và những gì bạn có được, phụ thuộc vào công thức làm trà của bạn,

is something that's either

có thể nó sẽ

like a really light-weight, transparent paper,

giống như một loại giấy rất nhẹ và trong suốt,

or something which is much more like a flexible vegetable leather.

hay giống như một loại da thực vật đàn hồi.

And then you can either cut that out

Và sau đó bạn có thể cắt nó ra

and sew it conventionally,

và may nó theo cách thông thường,

or you can use the wet material

hoặc bạn có thể sử dụng vật liệu ướt

to form it around a three-dimensional shape.

để quấn nó xung quanh một hình khối ba chiều.

And as it evaporates,

Và sau khi bốc hơi,

it will knit itself together, forming seams.

nó sẽ tự kết chặt lại, tạo nên các đường nối.

So the color in this jacket is coming purely from green tea.

Màu của chiếc áo vét này có được hoàn toàn từ trà xanh.

I guess it also looks a little bit like human skin,

Tôi thấy nó trông cũng khá giống da người,

which intrigues me.

và điều này làm tôi rất thích thú.

Since it's organic,

Vì nó là chất hữu cơ,

I'm really keen to try and minimize the addition of any chemicals.

nên tôi rất say mê việc thử và giảm đến mức tối thiểu sự tham gia của các chất hóa học.

I can make it change color without using dye

Tôi có thể khiến nó đổi màu mà không cần thuốc nhuộm

by a process of iron oxidation.

bằng một quá trình oxi hóa sắt.

Using fruit and vegetable staining,

Sử dụng màu nhuộm từ hoa quả

create organic patterning.

để tạo nên các trang trí từ vật liệu hữu cơ.

And using indigo,

Và sử dụng chàm,

make it anti-microbial.

để khiến nó kháng khuẩn.

And in fact, cotton

Trên thực tế, cotton

would take up to 18 dips in indigo

cần tới 18 lần ngâm trong thuốc nhuộm chàm

to achieve a color this dark.

để đạt tới màu tối như thế này.

And because of the super-absorbency of this kind of cellulose,

Và nhờ có tính năng hấp thụ rất tốt của loại xenluloza này,

it just takes one, and a really short one at that.

nó chỉ cần một lần, một khoảng thời gian rất ngắn để có được màu tối ấy.

What I can't yet do is make it water-resistant.

Một điều tôi vẫn chưa làm được là khiến nó có khả năng chống thấm nước.

So if I was to walk outside in the rain

Vì vậy, nếu tôi đi ngoài trời mưa

wearing this dress today,

trong khi mặc bộ trang phục này,

I would immediately start to absorb

tôi sẽ ngay lập tức hấp thu

huge amounts of water.

một lượng lớn nước.

The dress would get really heavy,

Và nó sẽ trở nên rất nặng,

and eventually the seams would probably fall apart --

và cuối cùng các đường nối sẽ có thể bị đứt ra --

leaving me feeling rather naked.

khiến tôi có cảm giác như đang không mặc gì.

Possibly a good performance piece,

Đây có thể là một chất liệu tốt trên sân khấu,

but definitely not ideal for everyday wear.

nhưng chắc chắn nó không lí tưởng cho trang phục hằng ngày.

What I'm looking for

Cái mà tôi đang tìm

is a way to give the material

là một cách để giúp vật liệu này

the qualities that I need.

có được các đặc tính mà tôi cần.

So what I want to do is say to a future bug,

Vậy, điều tôi muốn làm là nói với một con vi khuẩn ở tương lai,

"Spin me a thread.

"Dệt cho tôi một sợi chỉ.

Align it in this direction.

Xếp nó theo đường này.

Make it hydrophobic.

Làm cho nó kỵ nước.

And while you're at it,

Và khi bạn đang ở trong nó,

just form it around this 3D shape."

hãy quấn nó quanh hình khối ba chiều này."

Bacterial cellulose is actually already being used for wound healing,

Xenluloza từ vi khuẩn thực ra đã được sử dụng để chữa lành vết thương,

and possibly in the future

và có thể trong tương lai

for biocompatible blood vessels,

được dùng cho mạch máu thích ứng sinh học,

possibly even replacement bone tissue.

hay thậm chí có thể thay thế mô xương.

But with synthetic biology,

Nhưng với sinh học nhân tạo,

we can actually imagine engineering this bacterium

chúng ta có thể nghĩ tới việc dùng loại vi khuẩn này

to produce something

để chế tạo một số vật liệu

that gives us the quality,

có chất lượng,

quantity and shape

số lượng và hình dáng

of material that we desire.

như ta mong muốn.

Obviously, as a designer, that's really exciting

Tất nhiên, điều đó thật thú vị với một nhà thiết kế.

because then I start to think, wow,

Bởi khi tôi bắt đầu nghĩ về nó, wow,

we could actually imagine

chúng ta thực sự có thể nghĩ đến việc

growing consumable products.

phát triển các sản phẩm có thể phân hủy.

What excites me about using microbes

Điều gây hứng thú với tôi về việc tận dụng vi khuẩn

is their efficiency.

là hiệu quả của chúng.

So we only grow what we need.

Chúng ta chỉ làm nên ra những gì chúng ta cần

There's no waste.

mà không tạo ra chất thải.

And in fact, we could make it from a waste stream --

Và trên thực tế, chúng ta có thể làm ra nó từ rác thải --

so for example,

ví dụ như

a waste sugar stream

chất thải chứa đường

from a food processing plant.

từ một nhà máy chế biến thực phẩm.

Finally, at the end of use, we could biodegrade it naturally

Cuối cùng, khi đã qua sử dụng, chúng ta có thể phân hủy chúng một cách tự nhiên

along with your vegetable peelings.

cùng với phần bỏ đi của hoa quả.

What I'm not suggesting is that microbial cellulose

Tôi không muốn nói rằng xenluloza từ vi khuẩn

is going to be a replacement

sẽ thay thế cho

for cotton, leather or other textile materials.

cotton, da, hay các nguyên liệu dệt khác.

But I do think it could be quite a smart and sustainable addition

Tuy vậy, tôi cho rằng nó có thể là một sự bổ sung rất thông minh và bền vững

to our increasingly precious natural resources.

cho nguồn nguyên liệu ngày càng quý giá của chúng ta.

Ultimately, maybe it won't even be fashion

Cuối cùng, có thể nó thậm chí cũng không trở thành mốt thời trang

where we see these microbes have their impact.

khi chúng ta chứng kiến ảnh hưởng của những con vi khuẩn này.

We could, for example, imagine

Ví dụ như, chúng ta có thể nghĩ tới việc

growing a lamp, a chair,

nuôi lớn một cái đèn, một cái ghế,

a car or maybe even a house.

một cái xe hơi hay thậm chí là một ngôi nhà.

So I guess what my question to you is:

Vậy tôi nghĩ rằng câu hỏi tôi dành cho các bạn là:

in the future, what would you choose to grow?

Trong tương lai, bạn sẽ chọn nuôi lớn cái gì?

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)

Bruno Giussani: Suzanne, just a curiosity,

Bruno Giussani: Suzanne, tôi xin hỏi một vài phút,

what you're wearing is not random. (Suzanne Lee: No.)

cái bạn đang mặc không phải là ngẫu nhiên. (Suzanny Lee: Vâng.)

This is one of the jackets you grew?

Đây có phải là một trong những bộ vet mà bạn tạo ra?

SL: Yes, it is.

SL: Vâng, đúng vậy.

It's probably -- part of the project's still in process

Có thể là, một phần trong dự án vẫn đang diễn ra,

because this one

bởi vì cái áo này

is actually biodegrading in front of your eyes.

thực tế là đang dần phân hủy trước mắt các bạn.

(Laughter)

(Cười)

It's absorbing my sweat, and it's feeding on it.

Nó đang hấp thụ mồ hôi của tôi, và nó đang tiêu hóa chúng.

BG: Okay, so we'll let you go and save it, and rescue it.

BG: Okay, vậy chúng tôi sẽ để cô đi và cứu lấy nó.

Suzanne Lee. (SL: Thank you.)

Suzanne Lee. (SL: Cám ơn.)

(Applause)

(Vỗ tay)