Suzanne Lee: Grow your own clothes

Tłumaczenie: Marek Kasiak Korekta: Marcin Kasiak

So as a fashion designer,

Jako projektant mody,

I've always tended to think of materials

zawsze starałam się myśleć o materiałach

something like this,

jako czymś takim,

or this,

albo takim,

or maybe this.

no, może takim.

But then I met a biologist,

Potem jednak spotkałam biologa

and now I think of materials like this --

i od tamtej pory materiały to dla mnie --

green tea, sugar,

zielona herbata, cukier

a few microbes and a little time.

kilka mikrobów i odrobina czasu.

I'm essentially using a kombucha recipe,

Generalnie używam przepisu na kombuczę,

which is a symbiotic mix

która jest symbiotyczną mieszaniną

of bacteria, yeasts and other micro-organisms,

bakterii, drożdży i innych mikro-organizmów,

which spin cellulose

które przerabiają celulozę

in a fermentation process.

w procesie fermentacji

Over time, these tiny threads

Z czasem, te drobne ścinki w płynie

form in the liquid into layers

formują się w warstwy

and produce a mat on the surface.

i wytwarzają materiał na powierzchni.

So we start by brewing the tea.

Zaczynami od zaparzenia herbaty.

I brew up to about 30 liters of tea at a time,

Zaparzam około 30stu litrów herbaty,

and then while it's still hot, add a couple of kilos of sugar.

potem, gdy jeszcze jest ciepła, dodaję kilka kilogramów cukru.

We stir this in until it's completely dissolved

Mieszam, aż całkowicie się rozpuści

and then pour it into a growth bath.

potem przelewam do zbiornika wzrostowego.

We need to check that the temperature

Trzeba pilnować temperatury,

has cooled to below 30 degrees C.

aż osiągnie poziom 30stu stopni Celcjusza

And then we're ready to add the living organism.

Wtedy będziemy gotowi by dodać żywe organizmy.

And along with that, some acetic acid.

Wraz z nimi zaś trochę kwasu octowego.

And once you get this process going,

Podczas tego procesu

you can actually recycle

można w zasadzie przetworzyć

your previous fermented liquid.

wcześniej już sfermentowany płyn.

We need to maintain an optimum temperature for the growth.

Potrzebujemy podtrzymać optymalną dla wzrostu temperaturę.

And I use a heat mat to sit the bath on

Zazwyczaj używam do tego maty grzewczej, na której stawiam zbiornik

and a thermostat to regulate it.

z termostatem regulującym ciepło.

And actually, in hot weather, I can just grow it outside.

Obecnie zaś, w cieplejsze dni, można po prostu wystawić pojemnik na zewnątrz.

So this is my mini fabric farm.

Tak więc oto moja mini farma tkanin.

After about three days,

Po mniej więcej trzech dniach

the bubbles will appear on the surface of the liquid.

na powierzchni substancji pojawiają się bąbelki.

So this is telling us that the fermentation is in full swing.

Mówi nam to o poziomie zaawansowania procesu fermentacji.

And the bacteria are feeding

Bakterie żywią się

on the sugar nutrients in the liquid.

cukrem rozpuszczonym w roztworze

So they're spinning these tiny nano fibers

Odpowiadają za łączenie tych nano włókien

of pure cellulose.

czystej celulozy.

And they're sticking together, forming layers

Łącząc się razem, tworzą warstwy

and giving us a sheet on the surface.

tworząc płachtę na powierzchni.

After about two to three weeks,

Po 2-3 tygodniach

we're looking at something which is about an inch in thickness.

otrzymujemy coś, co ma grubość ok 2,5cm

So the bath on the left is after five days,

Zbiornik po lewej stoi od 5ciu dni,

and on the right, after 10.

po prawej, 10.

And this is a static culture.

Jest to statyczny wzrost.

You don't have to do anything to it;

Nie trzeba nic z tym robić,

you just literally watch it grow.

wystarczy tylko obserwować jak rośnie.

It doesn't need light.

Nie potrzebuje światła.

And when it's ready to harvest, you take it out of the bath

Gdy jest gotowe do zbioru, wyciąga się to ze zbiornika

and you wash it in cold, soapy water.

i obmywa zimną wodą z mydlinami.

At this point, it's really heavy.

Na tym etapie naprawdę jest ciężkie.

It's over 90 percent water,

Składa się w 90% z wody,

so we need to let that evaporate.

którą trzeba odparować.

So I spread it out onto a wooden sheet.

Należy rozłożyć to na drewnianym arkuszu.

Again, you can do that outside

Można to zrobić na zewnątrz

and just let it dry in the air.

i po prostu wysuszyć na zewnątrz.

And as it's drying, it's compressing,

Podczas gdy schnie, znacznie się kurczy,

so what you're left with, depending on the recipe,

to co otrzymamy, zależnie od przepisu,

is something that's either

jest czymś w rodzaju

like a really light-weight, transparent paper,

wyjątkowo lekkiego, prześwitującego papieru,

or something which is much more like a flexible vegetable leather.

lub bardziej elastycznej skóry pochodzenia roślinnego.

And then you can either cut that out

Można to ciąć

and sew it conventionally,

tak samo jak i szyć.

or you can use the wet material

Albo po prostu używać jeszcze mokrego materiału

to form it around a three-dimensional shape.

do uformowania go na trójwymiarowej figurze.

And as it evaporates,

Gdy woda wyparuje,

it will knit itself together, forming seams.

materiał się 'zrośnie' sam tworząc szwy.

So the color in this jacket is coming purely from green tea.

Kolor tej kurtki pochodzi bezpośrednio od zielonej herbaty.

I guess it also looks a little bit like human skin,

Pewnie wygląda to trochę jak ludzka skóra,

which intrigues me.

co mnie nieco intryguje.

Since it's organic,

Jako, że jest organiczne

I'm really keen to try and minimize the addition of any chemicals.

jak najbardziej staram się minimalizować użycie dodatkowych chemikaliów.

I can make it change color without using dye

Kolor można zmieniać bez używania barwników,

by a process of iron oxidation.

w procesie utleniania metali.

Using fruit and vegetable staining,

Albo korzystając z plamiących owoców i warzyw

create organic patterning.

stworzyć organiczne wzory.

And using indigo,

Użycie indygo

make it anti-microbial.

sprawi, że będą bakteriobójcze.

And in fact, cotton

Właściwie, bawełna

would take up to 18 dips in indigo

wymagałaby 18stokrotnego zanurzania w indygo

to achieve a color this dark.

by osiągnąć tak ciemny kolor.

And because of the super-absorbency of this kind of cellulose,

Dzięki wyjątkowej absorpcji tego materiału

it just takes one, and a really short one at that.

wystarczy tylko raz, właściwie tylko na chwilę.

What I can't yet do is make it water-resistant.

Czego jeszcze nie udało mi się osiągnąć, to nieprzemakalność.

So if I was to walk outside in the rain

Gdybym chciała wyjść na deszcz

wearing this dress today,

mając na sobie tę sukienkę,

I would immediately start to absorb

zaczęła by natychmiastowo

huge amounts of water.

chłonąć duże ilości wody.

The dress would get really heavy,

Stała by się wyjątkowo ciężka,

and eventually the seams would probably fall apart --

w końcu najprawdopodobniej by się rozpadła --

leaving me feeling rather naked.

zostawiając mnie kompletnie nagą.

Possibly a good performance piece,

Kawał dobrej roboty,

but definitely not ideal for everyday wear.

jednak na pewno nie nadający się do codziennego użytku.

What I'm looking for

Czego obecnie staram się osiągnąć

is a way to give the material

to sposób, by nadać temu materiałowi

the qualities that I need.

potrzebnych właściwości.

So what I want to do is say to a future bug,

Chciałabym móc powiedzieć jakiemuś robaczkowi

"Spin me a thread.

"Uwij mi nić.

Align it in this direction.

Wyrównaj w tym kierunku.

Make it hydrophobic.

Niech będzie wodoodporne.

And while you're at it,

Jak już tym się zajmujesz,

just form it around this 3D shape."

uformuj to jeszcze dla mnie w trójwymiarze."

Bacterial cellulose is actually already being used for wound healing,

Celuloza pochodzenia bakteryjnego jest już wykorzystywana w leczeniu ran,

and possibly in the future

w przyszłości zaś może posłużyć

for biocompatible blood vessels,

do tworzenia bio-kompatybilnych czerwonych krwinek

possibly even replacement bone tissue.

albo nawet zastępczej tkanki kostnej.

But with synthetic biology,

W biologii syntetycznej

we can actually imagine engineering this bacterium

możemy obecnie tak zaplanować inżynierię bakteryjną

to produce something

by produkować coś

that gives us the quality,

co da nam właściwą jakość,

quantity and shape

ilość oraz kształt

of material that we desire.

materiału jaki jest nam potrzebny.

Obviously, as a designer, that's really exciting

Oczywiście, takie projektowanie jest niezmiernie ekscytujące.

because then I start to think, wow,

Zaczynam wtedy myśleć - wow,

we could actually imagine

możemy właściwie wyobrazić sobie

growing consumable products.

hodowlę użytecznych produktów.

What excites me about using microbes

Co mnie ekscytuje w użyciu mikrobów,

is their efficiency.

to ich wydajność.

So we only grow what we need.

Hodujemy jedynie to, co jest nam potrzebne.

There's no waste.

Nic się nie marnuje.

And in fact, we could make it from a waste stream --

Właściwie, moglibyśmy do tego używać odpadów --

so for example,

na przykład,

a waste sugar stream

cukru, który pozostał

from a food processing plant.

po przetwarzaniu żywności.

Finally, at the end of use, we could biodegrade it naturally

Albo otrzymywać go naturalnie

along with your vegetable peelings.

z obierek warzywnych.

What I'm not suggesting is that microbial cellulose

Nie sugeruję jednak, że celuloza pochodzenia bakteryjnego

is going to be a replacement

może stać się zamiennikiem

for cotton, leather or other textile materials.

dla bawełny, skóry czy innych tekstyliów.

But I do think it could be quite a smart and sustainable addition

Jednak sądzę, że może być ciekawym uzupełnieniem

to our increasingly precious natural resources.

naszych drogocennych zasobów.

Ultimately, maybe it won't even be fashion

Ostatecznie, może nie stanie się to modne,

where we see these microbes have their impact.

tam gdzie faktycznie te mikroby będą miały wpływ.

We could, for example, imagine

Moglibyśmy, na przykład, wyobrazić sobie

growing a lamp, a chair,

hodowanie lampy, krzesła,

a car or maybe even a house.

samochodu albo nawet domu.

So I guess what my question to you is:

Moje pytanie brzmi:

in the future, what would you choose to grow?

w przyszłości, co chcielibyście wyhodować?

Thank you very much.

Dziękuję bardzo!

(Applause)

(Oklaski)

Bruno Giussani: Suzanne, just a curiosity,

Bruno Giussani: Suzanne, tak na szybko,

what you're wearing is not random. (Suzanne Lee: No.)

to co nosisz nie jest przypadkowe (Suzanne: Nie)

This is one of the jackets you grew?

Czy to jest jedna z kurtek, które wyhodowałaś?

SL: Yes, it is.

SL: Dokładnie.

It's probably -- part of the project's still in process

Jest częścią projektu, który ciągle jest w fazie opracowywania

because this one

ponieważ ta

is actually biodegrading in front of your eyes.

ulega biodegradacji właściwie na waszych oczach.

(Laughter)

(Śmiech)

It's absorbing my sweat, and it's feeding on it.

Absorbuje mój pot, żywiąc się nim.

BG: Okay, so we'll let you go and save it, and rescue it.

BG: Ok, możesz odejść i spróbować uratować ją!

Suzanne Lee. (SL: Thank you.)

Suzanne Lee. (SL: Dziękuję.)

(Applause)

(Oklaski)