The hilarious art of book design | Chip Kidd

Çeviri: Yunus ASIK Gözden geçirme: Ramazan Şen

Hi.

Merhabalar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I did that for two reasons.

Bunu iki nedenle yaptım.

First of all, I wanted to give you

İlk olarak, size iyi bir ilk görsel

a good visual first impression.

izlenim vermek istedim.

But the main reason I did it is that

Ama bunu yapmamın temel nedeni,

that's what happens to me when I'm forced to wear

Lady Gaga tarzı itici bir mikrofon takmaya

a Lady Gaga skanky mic.

zorlandığımda böyle olması.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I'm used to a stationary mic.

Ben sabit mikrofona alışığım.

It's the sensible shoe of public address.

Genel seslendirmenin mantıklı ayakkabısı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But you clamp this thing on my head, and something happens.

Ama bu şeyi kafama kelepçelediğinizde, bir şey oluyor.

I just become skanky.

İtici olmaya başlıyorum.

(Laughter) So I'm sorry about that.

(Kahkahalar) Bunun için üzgünüm.

And I'm already off-message.

Şimdiden konu dışına çıktım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Ladies and gentlemen,

Bayanlar ve baylar,

I have devoted the past 25 years of my life

hayatımın geçmiş 25 yılını

to designing books.

kitap tasarlamaya adadım.

("Yes, BOOKS. You know, the bound volumes with ink on paper.

"Evet, KİTAPLAR. Bilirsiniz, ciltli kağıdın üzerinde mürekkep olur.

You cannot turn them off with a switch.

Tell your kids.")

Onları bir tuşla kapatamazsınız.

Çocuklarınıza anlatın."

It all sort of started as a benign mistake,

Her şey zararsız bir hata olarak başladı,

like penicillin. (Laughter)

penisilin gibi. (Kahkahalar)

What I really wanted

Asıl yapmak istediğim

was to be a graphic designer

New York şehrindeki

at one of the big design firms in New York City.

büyük şirketlerden birinde grafik tasarımcı olmaktı.

But upon arrival there,

Ama oraya vardığımda,

in the fall of 1986, and doing a lot of interviews,

1986 sonbaharında, birçok iş görüşmesinden sonra,

I found that the only thing I was offered

bana teklif edilen tek şeyin, bir kitap yayıncısı olan

was to be Assistant to the Art Director at Alfred A. Knopf,

Alfred A. Knopf'ta Sanat Direktörü Asistanlığı

a book publisher.

olduğunu anladım.

Now I was stupid,

Şimdi, aptaldım,

but not so stupid that I turned it down.

ama reddecek kadar da aptal değildim.

I had absolutely no idea

Neyin parçası olmak üzere

what I was about to become part of,

ve inanılmaz derecede şanslı

and I was incredibly lucky.

olduğuma dair hiçbir fikrim yoktu.

Soon, it had occurred to me what my job was.

Yakın zamanda, işimin ne olduğunu anladım.

My job was to ask this question:

İşim bu soruyu sormaktı:

"What do the stories look like?"

Hikâyeler nasıl görünür?

Because that is what Knopf is.

Çünkü Knopf budur.

It is the story factory, one of the very best in the world.

Hikâye fabrikası, dünyadaki en iyilerden biridir.

We bring stories to the public.

Halka hikâyeler getiriyoruz.

The stories can be anything,

Hikâyeler her şey olabilir

and some of them are actually true.

ve bazıları aslında gerçek.

But they all have one thing in common:

Ama hepsinin ortak bir yanı var:

They all need to look like something.

Hepsi bir şey gibi görünmek zorundadır.

They all need a face.

Hepsinin bir yüze ihtiyacı var.

Why? To give you a first impression

Neden mi? Okumak üzere olduğunuz şeyin

of what you are about to get into.

bir ilk izlenimini vermek için.

A book designer gives form to content,

Bir kitap tasarımcısı içeriğe form kazandırır,

but also

ama ayrıca

manages a very careful balance between the two.

ikisi arasında çok dikkatli bir denge kurar.

Now, the first day

Penn Devlet Üniversitesi'nde

of my graphic design training at Penn State University,

aldığım grafik tasarım eğitimimin ilk gününde,

the teacher, Lanny Sommese, came into the room

öğretmenim Lanny Sommese odaya girdi

and he drew a picture of an apple on the blackboard,

ve kara tahtaya bir elma resmi çizdi

and wrote the word "Apple" underneath,

ve altına "Elma" kelimesini yazdı

and he said, "OK. Lesson one. Listen up."

ve şöyle dedi: "Tamam. Birinci ders. Dinleyin."

And he covered up the picture and he said,

Resmin üstünü kapattı ve şöyle dedi:

"You either say this," and then he covered up the word,

"Ya bunu dersiniz," ve sonra kelimenin üstünü kapattı,

"or you show this.

"ya da bunu gösterirsiniz.

But you don't do this."

Ama bunu yapmazsınız."

Because this is treating your audience like a moron.

Çünkü bu seyirciyi aptal yerine koymak anlamına gelir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And they deserve better.

Onlar daha iyisini hak ediyorlar.

And lo and behold, soon enough,

İşe bakın ki, kısa zaman sonra

I was able to put this theory to the test

bu teoriyi, Knopf için üzerinde çalıştığım

on two books that I was working on for Knopf.

iki kitapta test etme şansına eriştim.

The first was Katharine Hepburn's memoirs,

İlki Katharine Hepburn'ün anı yazılarıydı

and the second was a biography of Marlene Dietrich.

ve ikincisi de Marlene Dietrich'in biyografisiydi.

Now the Hepburn book

Hepburn kitabı,

was written in a very conversational style,

konuşma üslubuyla yazılmıştı,

it was like she was sitting across a table telling it all to you.

sanki masanın bir ucuna oturmuş, size her şeyi anlatıyordu.

The Dietrich book was an observation

Dietrich kitabı, kızının gözlemlerinden

by her daughter; it was a biography.

oluşuyordu; bir biyografiydi.

So the Hepburn story is words

Yani Hepburn hikâyesi kelimeler

and the Dietrich story is pictures, and so we did this.

ve Dietrich hikâyesi resimlerden ibaretti. Bu nedenle biz de bunu yaptık.

So there you are.

Pure content and pure form, side by side.

İşte burada görüyorsunuz.

Saf içerik ve saf biçim, yan yana.

No fighting, ladies.

Kavga etmek yok, bayanlar.

("What's a Jurassic Park?")

("Bir Jurassic Park nedir?")

Now, what is the story here?

Buradaki hikâye ne?

Someone

Birisi,

is re-engineering dinosaurs

tarih öncesi kehribardan

by extracting their DNA

DNA'larını çıkarak

from prehistoric amber.

dinazorları tekrar yapıyor.

Genius!

Dahice!

(Kahkahalar)

(Laughter)

Now, luckily for me,

Şansıma,

I live and work in New York City,

New York şehrinde yaşıyor ve çalışıyorum

where there are plenty of dinosaurs.

ve orada bir sürü dinazor var.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So,

Bu yüzden,

I went to the Museum of Natural History,

Doğal Tarih Müzesi'ne gittim,

and I checked out the bones, and I went to the gift shop,

kemikleri inceledim, hediye mağazasına gittim

and I bought a book.

ve bir kitap aldım.

And I was particularly taken with this page of the book,

Kitabın bilhassa bu sayfası ilgimi çekti

and more specifically the lower right-hand corner.

ve daha da ayrıntılı olarak sağ alt köşesi.

Now I took this diagram,

Bu diyagramı aldım

and I put it in a Photostat machine,

ve bir Fotostat makinesine koydum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

and I took a piece of tracing paper,

Bir parça kopya kâğıdı aldım

and I taped it over the Photostat

ve Fotostat'in üzerine

with a piece of Scotch tape -- stop me if I'm going too fast --

bir parça selobantla yapıştırdım -- çok hızlı gidiyorsam, beni durdurun --

(Laughter) --

(Kahkahalar) --

and then I took a Rapidograph pen --

ve sonra bir Rapidograf kalemi aldım --

explain it to the youngsters --

gençlere açıklarsınız --

(Laughter)

(Kahkahalar)

and I just started to reconstitute the dinosaur.

ve sadece dinazoru yeniden oluşturmaya başladım.

I had no idea what I was doing,

Ne yaptığıma dair hiçbir fikrim yoktu.

I had no idea where I was going,

Nereye gittiğime dair hiçbir fikrim yoktu.

but at some point, I stopped --

Ama bir noktada, durdum --

when to keep going would seem like I was going too far.

devam ettiğimde sanki fazla ileri gidiyormuşum gibi görünürdü.

And what I ended up with was a graphic representation

Sonucunda, bu hayvanın varoluşa gelmesini gördüğümüz

of us seeing this animal coming into being.

bir grafik tasarım ortaya çıktı.

We're in the middle of the process.

Sürecin ortasındayız.

And then I just threw some typography on it.

Sonra üzerine biraz tipografi koydum.

Very basic stuff,

Gayet temel şeyler,

slightly suggestive of public park signage.

kamusal park tabelalarına biraz benziyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Everybody in house loved it,

Ofisteki herkes bayıldı

and so off it goes to the author.

ve böylece yazara gitti.

And even back then,

O zamanlar bile,

Michael was on the cutting edge.

Michael en son teknolojiyi kullanıyordu.

("Michael Crichton responds by fax:")

"Michael Crichton faks ile yanıt veriyor:"

("Wow! Fucking Fantastic Jacket")

"Vay canına! Süper Kapak!"

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

That was a relief to see that pour out of the machine.

Bunun faks makinesinden çıktığını görmek beni rahatlattı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I miss Michael.

Michael'ı özlüyorum.

And sure enough, somebody from MCA Universal

Yeterince eminim ki, MCA Universal'dan birisi

calls our legal department to see if they can

görüşmek için hukuk departmanımızı arıyor.

maybe look into buying the rights to the image,

Belki görüntü haklarını

just in case they might want to use it.

her ihtimale karşı kullanmak üzere satın almak isteyebilirler.

Well, they used it.

Resmi kullandılar.

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar)(Alkışlar)

And I was thrilled.

Çok heyecanlanmıştım.

We all know it was an amazing movie,

Hepimiz muhteşem bir film olduğunu biliyoruz

and it was so interesting to see it

ve kültüre girip, bir fenomen haline gelmesini

go out into the culture and become this phenomenon

ve tüm farklı permütasyonlarını görmek

and to see all the different permutations of it.

çok ilginçti.

But not too long ago,

Ama kısa bir süre önce,

I came upon this on the Web.

Web'de buna rastladım.

No, that is not me.

Hayır, o ben değilim.

But whoever it is,

Ama her kimse,

I can't help but thinking they woke up one day like,

yardım edemem ama bir sabah uyandıklarını düşünebilirim,

"Oh my God, that wasn't there last night. Ooooohh!

"Aman Tanrım, bu dün gece burada değildi. Aaah!

I was so wasted."

Çok içmişim."

(Laughter)

(Kahkahalar)

But if you think about it, from my head

Ama bir düşünürseniz, benim kafamdan

to my hands to his leg.

ellerime, oradan da onun bacağına.

(Laughter)

(Kahkahalar)

That's a responsibility.

Bu bir sorumluluk.

And it's a responsibility that I don't take lightly.

Hafife almadığım bir sorumluluk.

The book designer's responsibility is threefold:

Kitap tasarımcısının sorumluluğu üç yönlüdür:

to the reader, to the publisher and, most of all, to the author.

Okuyucuya, yayıncıya ve en önemlisi yazara.

I want you to look at the author's book

Sizin yazarın kitabına bakmanızı ve şöyle demenizi istiyorum,

and say, "Wow! I need to read that."

"Bu kitabı kesinlikle okumalıyım."

David Sedaris is one of my favorite writers,

David Sedaris, en sevdiğim yazarlardan biri

and the title essay

ve bu koleksiyonla aynı adı taşıyan

in this collection is about his trip to a nudist colony.

deneme yazısı bir çıplaklar kampına yaptığı gezi ile ilgili.

And the reason he went is because

Gitmesinin sebebi vücudunun görüntüsü

he had a fear of his body image,

ile ilgili bir endişesi olmasıydı

and he wanted to explore what was underlying that.

ve bunun altında yatan sebebi keşfetmek istiyordu.

For me, it was simply an excuse to design a book

Benim için, bir kitap tasarımı için basitçe bir bahaneydi,

that you could literally take the pants off of.

kelimenin tam anlamıyla pantolonları kapıp alabilirdiniz.

But when you do,

Ama yaptığınızda,

you don't get what you expect.

karşınıza beklediğiniz çıkmıyor.

You get something that goes much deeper than that.

Ondan daha derin bir yere giden bir şey çıkıyor.

And David especially loved this design

David özellikle bu tasarımı beğendi,

because at book signings, which he does a lot of,

çünkü imza günlerinde, ki onlardan çok yapıyor,

he could take a magic marker and do this.

eline bir keçeli kalem alıp bunu yapabilir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Hello!

Merhaba!

(Kahkahalar)

(Laughter)

Augusten Burroughs wrote a memoir

Augusten Burroughs, ["Dry"] adlı rehabilitasyonda

called ["Dry"], and it's about his time in rehab.

geçirdiği vakit hakkında bir anı kitabı yazdı.

In his 20s, he was a hotshot ad executive,

20'li yaşlarında başarılı bir reklam yöneticisiydi

and as Mad Men has told us, a raging alcoholic.

ve Mad Men'in bize anlattığı gibi müzmin bir alkolikti.

He did not think so, however,

Ancak o öyle düşünmüyordu

ama iş arkadaşları müdahalede bulundular ve şöyle dediler:

but his coworkers did an intervention and they said,

"You are going to rehab, or you will be fired and you will die."

"Ya rehabilitasyona gideceksin ya da kovulacak ve öleceksin."

Now to me, this was always going to be a typographic solution,

Şimdi benim için, bu her zaman tipografik bir çözüm olacaktı,

what I would call the opposite of Type 101.

Tür 101'in muhalifi diyecektim.

What does that mean?

Bunun anlamı nedir?

Genellikle Tipografiye Başlangıç dersinin ilk gününde,

Usually on the first day of Introduction to Typography,

you get the assignment of, select a word

şöyle bir ödev verilir, bir kelime seçin

and make it look like what it says it is. So that's Type 101, right?

ve onu, ne olduğunu söylediği şeye benzetin. Bu, Tür 101, değil mi?

Very simple stuff.

Çok basit şeyler.

This is going to be the opposite of that.

Bu onun tam tersi olacak.

I want this book to look like it's lying to you,

Bu kitabın size yalan söylüyormuş gibi görünmesini istiyorum,

desperately and hopelessly, the way an alcoholic would.

çaresizce ve umutsuzca, bir alkoliğin yapacağı gibi.

The answer was the most low-tech thing you can imagine.

Cevap, hayal edebileceğiniz en düşük teknolojiye sahip şey.

I set up the type, I printed it out on an Epson printer

Basım harfini seçtim, suda çözülen mürekkep ile

bir Epson yazıcıdan çıkarttım, duvara yapıştırdım

with water-soluble ink, taped it to the wall

ve üstüne bir kova su döktüm. Hazır!

and threw a bucket of water at it. Presto!

Then when we went to press,

Sonra baskıya gittiğimizde,

yazıcı mürekkebe parlak bir yüzey koydu

the printer put a spot gloss on the ink

and it really looked like it was running.

ve gerçekten sankı akıyormuş gibi görünüyordu.

Not long after it came out, Augusten was waylaid in an airport

Kitap çıktıktan kısa bir süre sonra, Augusten bir havalimanında pusudaydı,

and he was hiding out in the bookstore

kitabevinin dışında saklanıp

spying on who was buying his books.

gizlice kitaplarını kimlerin aldığına bakıyordu.

And this woman came up to it,

Bir kadın kitabı eline aldı,

yüzünü buruşturdu, kitabı kasaya götürdü

and she squinted, and she took it to the register,

and she said to the man behind the counter, "This one's ruined."

ve kasadaki adama şöyle dedi, "Bu kitap mahvolmuş."

(Laughter)

(Kahkahalar)

And the guy behind the counter said, "I know, lady. They all came in that way."

Kasadaki adam da şöyle demiş "Biliyorum hanımefendi. Hepsi öyle geldi."

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now, that's a good printing job.

Bu, iyi bir basım işi.

A book cover

is a distillation.

Bir kitap kapağı

bir ana fikirdir.

It is a haiku,

Tabiri caizse,

bu hikâyenin haiku (Japon şiiri)'sudur.

if you will, of the story.

This particular story

-- Osama Tezuka'nın --

by Osama Tezuka

Buddha'nın destansı hayatı

is his epic life of the Buddha,

and it's eight volumes in all. But the best thing is

ve toplamda sekiz ciltten oluşuyor. Ama en iyi tarafı,

when it's on your shelf, you get a shelf life

rafınızda olduğunda, Buddha'nın yaşamını

of the Buddha, moving from one age to the next.

görüyorsunuz, bir yaştan diğerine.

All of these solutions

Bütün bu çözümler kökenlerini,

derive their origins from the text of the book,

kitap metninden türetirler

but once the book designer has read the text,

ama kitap tasarımcısı metni okuduğu an,

then he has to be an interpreter

o, bir yorumlayıcı ve çevirmen

and a translator.

olmak zorundadır.

This story was a real puzzle.

Bu hikâye gerçek bir yapbozdu.

This is what it's about.

Konusu şu:

("Intrigue and murder among 16th century Ottoman court painters.")

"16. yüzyıl Osmanlı mahkeme ressamları arasında entrika ve cinayet."

(Laughter)

(Kahkahalar)

All right, so I got a collection of the paintings together

Tablolardan oluşan bir koleksiyon bir araya getirdim

and I looked at them and I deconstructed them

ve onlara baktım ve çözümlemesini yaptım

and I put them back together.

ve tekrar bir araya getirdim.

And so, here's the design, right?

İşte tasarım bu.

And so here's the front and the spine, and it's flat.

İşte kitabın önü ve sırtı, düz olarak.

But the real story starts when you wrap it around a book and put it on the shelf.

Fakat gerçek hikâye, kapağı bir kitaba sardığınız ve rafa koyduğunuzda başlıyor.

Ahh! We come upon them,

Ahh! Onları yakaladık,

the clandestine lovers. Let's draw them out.

kaçak âşıklar. Hadi onları çıkaralım.

Huhh! They've been discovered by the sultan.

Ah! Sultan onları bulmuş.

He will not be pleased.

Hiç memnun olmayacak.

Huhh! And now the sultan is in danger.

Ahh! Şu an sultanın hayatı tehlikede.

And now, we have to open it up

Şimdi, sonra ne olduğunu

to find out what's going to happen next.

öğrenmek için kitabı açmalıyız.

Try experiencing that on a Kindle.

Bu deneyimi bir de Kindle'da yaşamayı deneyin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Don't get me started.

Konuşturma beni.

Seriously.

Much is to be gained by eBooks:

Cidden.

E-kitaplardan kazanılacak çok şey var:

ease, convenience, portability.

Kolaylık, elverişlilik, taşınabilirlik.

But something is definitely lost: tradition,

Ama bir şey kesinlikle kayboldu: Gelenek,

a sensual experience, the comfort of thingy-ness --

duyusal bir deneyim, fiziksel bir nesnenin getirdiği rahatlık,

a little bit of humanity.

birazcık insanlık.

Do you know what John Updike used to do

John Updike'ın, Alfred A. Knopf'tan çıkan

the first thing when he would get a copy

yeni kitaplarından birini aldığında,

of one of his new books from Alfred A. Knopf?

yaptığı ilk şeyin ne olduğunu biliyor musunuz?

He'd smell it.

Onu koklardı.

Then he'd run his hand over the rag paper,

Sonra bez kâğıt, keskin mürekkep

and the pungent ink and the deckled edges of the pages.

ve sayfaların çerçevelenmiş kenarları üzerinde elini dolaştırırdı.

All those years, all those books, he never got tired of it.

O kadar yıl, o kadar kitap, asla bundan sıkılmazdı.

Now, I am all for the iPad,

Şimdi tüm bunlar için iPad'im var

but trust me -- smelling it will get you nowhere.

ama bana güvenin -- onu koklamak sizi hiçbir yere götürmez.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now the Apple guys are texting,

Apple çalışanları mesaj atıyorlar,

"Develop odor emission plug-in."

"Koku salımı eklentisi geliştirin."

(Laughter)

(Kahkahalar)

And the last story I'm going to talk about is quite a story.

Bahsedeceğim en son hikâye, oldukça ilginç bir hikâye.

A woman

1984 Japonya'sında,

named Aomame in 1984 Japan finds herself

Aomame adlı bir kadın kendini

negotiating down a spiral staircase

yükseltilmiş bir otoyolun sarmal merdiveninden

aşağı doğru geçerken bulur.

off an elevated highway. When she gets to the bottom,

Dibe geldiğinde, elinde olmadan bir anda hisseder,

she can't help but feel that, all of a sudden,

she's entered a new reality

yeni bir gerçekliğin içine girmiştir,

that's just slightly different from the one that she left,

ayrıldığından sadece biraz farklıdır,

but very similar, but different.

ama çok benzer, ama farklı.

And so, we're talking about parallel planes of existence,

Varoluşun paralel düzlemlerinden bahsediyoruz,

sort of like a book jacket and the book that it covers.

bir kitap kabı ve kapladığı kitap gibi.

So how do we show this?

Peki bunu nasıl gösteririz?

We go back to Hepburn and Dietrich, but now we merge them.

Hepburn ve Dietrich'e döneriz ama onları birleştiririz.

So we're talking about different planes, different pieces of paper.

Farklı düzlem, farklı kâğıt parçalarından bahsediyoruz.

So this is on a semi-transparent piece of velum.

Bu, yarı şeffaf bir zar parçası üzerinde.

It's one part of the form and content.

Biçim ve içeriğin bir parçası.

When it's on top of the paper board,

Karton levha üzerinde olduğunda,

which is the opposite, it forms this.

tam tersi olarak, bu oluşuyor.

So even if you don't know anything about this book,

Bu kitap hakkında hiçbir şey bilmeseniz bile,

you are forced to consider a single person

bir insanın varoluşuna uygun iki düzlemi

straddling two planes of existence.

dikkate almak zorundasınız.

And the object itself invited exploration

Nesnenin kendisi,

keşif,

interaction, consideration

etkileşim,

göz önüne alma

and touch.

ve dokunuşa davet ediyor.

This debuted at number two

on the New York Times Best Seller list.

Kitap, New York Times En İyi Satanlar listesine iki numaradan girdi.

This is unheard of,

Bu duyulmamış bir şey,

both for us the publisher, and the author.

hem yayıncı olarak bizler hem de yazar için.

We're talking a 900-page book

900 sayfalık bir kitaptan bahsediyoruz,

that is as weird as it is compelling,

zorlayıcı olduğu kadar gariptir

and featuring a climactic scene

ve uyuyan bir kızın ağzından çıkan

in which a horde of tiny people

minik bir insan sürüsünü

emerge from the mouth of a sleeping girl

and cause a German Shepherd to explode.

ve Alma çoban köpeğinin patlama nedenini

(Laughter)

can alıcı bir sahneyle sunar.

(Kahkahalar)

Not exactly Jackie Collins.

Tam olarak Jackie Collins değil.

Fourteen weeks on the Best Seller list,

En çok satanlar listesinde 14 hafta,

eight printings, and still going strong.

sekiz baskı ve hâlâ sapasağlam.

So even though we love publishing as an art,

Yayıncılığı bir sanat olarak sevsek de,

we very much know it's a business too,

bunun bir iş olduğunu da çok iyi biliyoruz.

and that if we do our jobs right and get a little lucky,

Eğer işlerimizi doğru yaparsak ve şansımız yaver giderse,

that great art can be great business.

büyük sanat büyük bir ticaret olabilir.

So that's my story. To be continued.

Benim hikâyem bu kadar. Devam edecek.

What does it look like?

Neye benziyor?

Yes. It can, it does and it will,

Evet. Olabilir, oluyor ve olacak da.

but for this book designer,

Ama bu kitap tasarımcısı,

page-turner,

sürükleyici kitap,

dog-eared place-holder,

sayfaları kıvrılmış sayfa tutucu,

notes in the margins-taker,

kenar boşluklarındaki notlar

ink-sniffer,

ve mürekkep algılayıcısı için

the story looks like this.

hikâye bu şekilde görünüyor.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)