What we do (and don't) know about the coronavirus | David Heymann

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

[As of the morning February 27, 2020,

[ ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ရ ရက် မနက်မှာ

there were at least 82,000 confirmed cases worldwide of the coronavirus

အတည်ပြုထားတဲ့ကမ္ဘာအနှံ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားမှု အနည်းဆုံး၈၂၀၀၀၊

and 2,810 deaths from it.

ပြီးတော့ သေတာ ၂၈၁၀ ရှိတယ်။

TED invited Dr. David Heymann to share the latest findings about the outbreak.]

TED က Dr.David Heymann ကို ဖြစ်ပွားမှု နောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်တွေမျှဝေဖို့ဖိတ်တယ်]

[What happens if you get infected with the coronavirus?]

[သင်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် ဘာဖြစ်တတ်သလဲ။]

This looks like a very mild disease, like a common cold,

ဒါက လူအများစုမှာတော့ ရိုးရိုး အအေးမိတာလို သိပ်မပြင်းတဲ့

in the majority of people.

ရောဂါတစ်လို့ ထင်ရဟန်ရှိတယ်။

There are certain people who get infected and have very serious illness;

ရောဂါ ကူးစက်ခံရပြီး အင်မတန် စိုးရိမ်ရတဲ့ နာမကျန်းမှု ဖြစ်သူတွေရှိတယ်။

among them are health workers.

ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေကြားမှာပါ။

It's a very serious infection in them,

သူတို့ဆီက အလွန်စိုးရိမ်ရတဲ့ ကူးစက်မှုက

as they get a higher dose than normal people,

သာမန်လူတွေထက် ပိုမြင့်တဲ့ ပမာဏတစ်ခုပါ။

and at the same time, they have no immunity.

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ခံနိုင်ရည် မရှိကြတာကြောင့်ပါ။

So in the general population,

ဒီတော့ သာမန်လူတွေမှာ

it's likely that the dose of virus that you receive when you are infected

ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာက ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့အခါ သင်ရရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ပမာဏဟာ

is much less than the dose that a health worker would receive,

ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေ ရရှိမယ့် ပမာဏထက် အများကြီး ပိုနည်းတာပါ။

health workers having more serious infections.

ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေမှာ ပိုစိုးရိမ်ရတာတွေရှိတာပါ

So your infection would be less serious, hopefully.

ဒီတော့ မှန်းခြေအားဖြင့် သင့်ကူးစက်မှုက ပိုနည်းလိမ့်မယ်ပေါ့။

So that leaves the elderly and those with comorbidities

ဒီတော့ ဒါက သက်ကြီးဝါကြီးတွေနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါ နှစ်ခုနဲ့လူတွေကို

to really be the ones that we have to make sure

ဆေးရုံတွေမှာ စောင့်ရှောက်ပေးဖို့ သေချာအောင်

are taken care of in hospitals.

လုပိဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ တာဝန်ဖြစ်သွားတယ်။

[Who are the people who should be most concerned about this?]

[ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစိုးရိမ်ဆုံး ဖြစ်သင့်သူတွေက ဘယ်သူတွေလဲ။]

Well, the most concerned are people

ကောင်းပြီ၊ အစိုးရိမ်ရဆုံးကတော့

who are, first of all, in developing countries

ပထမဆုံးအနေနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံက လူတွေနဲ့

and who don't have access to good medical care

ကောင်းမွန်တဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုမရတဲ့လူတွေနဲ့

and may not have access at all to a hospital,

သူတို့နိုင်ငံမှာ ကပ်ရောဂါဖြစ်ရင်

should an epidemic occur in their country.

ဆေးရုံကို မရောက်နိုင်တဲ့လူတွေပါ။

Those people would be at great risk,

ဒီလူတွေ ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်မယ်။

especially the elderly.

အထူးသဖြင့် အသက်ကြီးသူတွေပါ။

Elderly in all populations are at risk,

လူအားလုံးထဲက လူကြီးတွေ အန္တရာယ်ရှိတယ်ဆိုပေမဲ့

but especially those who can't get to oxygen.

အထူးသဖြင့် အောက်စီဂျင် မရနိုင်သူတွေပါ။

In industrialized countries,

စက်မှုနိုင်ငံတွေမှာတော့

it's the very elderly who have comorbidities,

နာတာရှည်ရောဂါ နှစ်ခုရှိတဲ့ အတော် အသက်ကြီးသူတွေ၊

who have diabetes, who have other diseases,

ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေ၊ အခြားရောဂါတွေ ရှိသူတွေဟာ

who are at risk.

အန္တရာယ်ရှိသူတွေပါ။

The general population doesn't appear to be at great risk.

သာမန် ပြည်သူတွေက အန္တရာယ် ကြီးကြီးမား ဖြစ်ပုံမရဘူး။

[What pre-existing medical conditions put people at higher risk?]

[ဘယ် ကြိုရှိပြီးသား ဆေးဘက် အခြေအနေတွေက လူတွေကို ပိုမြင့်မားတဲ့အန္တရာယ်ကိုကျစေလဲ။]

First of all,

ပထမဆုံးက

pulmonary disease existing as a comorbidity is also important.

အဆုတ် ရောဂါရှိနေတာက နာတာရှည် နှစ်ခုရှိသူလို အရေးပါတယ်။

In general, the elderly are at greater risk,

ယေဘုယျအနေနဲ့ လူကြီးတွေဟာ ပိုကြီးတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်။

especially those over 70,

အထူးသဖြင့် အသက် ၇၀ ကျော်တွေပါ။

because their immune systems are not as effective

ဘာလို့ဆိုတော့ သူတို့ရဲ့ ခုခံမှု စနစ်တွေက တစ်ခါတုန်းကလို

as they might have once been,

ထိရောက်မှုမရှိတော့ဘဲ

and they are more susceptible to infections.

သူတို့ဟာ ပိုပြီး ရောဂါကူးစက် လွယ်တာကြောင့်ပါ။

In addition, in some instances in China,

ထပ်ပြောရရင် တရုတ်ပြည်က သာဓက တချို့မှာ

there's been a coinfection with influenza

တုပ်ကွေးနဲ့ တွဲဖက်ကူးစက်တာတစ်ခုရှိပြီး

and at the same time,

တစ်ချိန်တည်းမှာ

there have been some bacterial superinfections

ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါတွေမှာ ဘက်တီးယီးယား

on the pneumonias that are occurring.

သာလွန်ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

[Where can we find up-to-date information?]

[နောက်ဆုံး သတင်းအချက်အလက်ကို ဘယ်မှာ ရှာတွေ့နိင်လဲ။]

The Center for Disease Control in Atlanta keeps track

Atlanta က Center for Disease Control က သတင်းလိုက်ပြီး

and has updates on a regular basis on its website.

၎င်းရဲ့ဝက်ဘ်ဆိုဒ်မှာ နောက်ဆုံး သတင်းတွေကို ပုံမှန်တင်ပေးတယ်။

Also, the World Health Organization in Geneva,

ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုများစွာကို

which is coordinating many of the activities

ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ Geneva က

going on internationally,

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းမှာ

also has a website with daily updates.

နေ့စဉ်သတင်းတွေနဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုရှိသေးတယ်။

It's our responsibility to get that information as individuals,

သတင်းအချက်အလက်ကို တစ်ဦးချင်းအနေနဲ ရရှိဖို့က ကျွန်တော်တို့ရဲ့တာဝန်ပါ။

so we understand

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ နားလည်ကာ

and can make sure that we can contribute in our own way

အဓိက ပျံ့နှံ့တာကို တားဆီးရေးအတွက် ကိုယ်ပိုင်နည်းလမ်းနဲ့

to prevention of major spread.

ပါဝင်နိုင်တယ်ဆိုတာ သေချာနိုင်အောင်ပါ။

[You led the global response to the SARS outbreak in 2003.

[2003 မှာ SARS ကို ကမ္ဘာ့ တုံ့ပြန်မှုမှာ ဦးဆောင်ခဲ့တယ်။

How does this outbreak compare?]

ဒီဖြစ်ပွားမှုကို ဘယ်လို ယှဉ်လဲ။]

That's the same problem with all new infections.

ဒါက ဒီကူးစက်မှု အသစ်အားလုံးနဲ့ ပြဿနာက အတူတူပါ။

This is an infection that's coming to humans

ဒါက အရင်က ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို တစ်ခါမှ မထိတွေ့ဖူးတဲ့

who have never been exposed to this virus before.

လူတွေဆီကို လာနေတဲ့ ကူးစက်မှုတစ်ခုပါ။

They don't have any antibody protection,

သူတို့မှာ ဘာပဋိပစ္စည်း ကာကွယ်မှုမှ မရှိဘူး။

and it's not clear whether their immune system

သူ့တို့ရဲ့ ခုခံအားစနစ်တွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို

can handle this virus or not.

ကိုင်တွယ်နိုင်၊မနိုင်ကတော့ မရှင်းလင်းဘူး။

This is a virus that usually finds itself in bats or in other animals,

ဒါက လင်းနို့တွေ(သို့) အခြားတိရစ္ဆာန်တွေမှာ အမြဲလိုလို တွေ့ရှိရတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပြီး

and all of a sudden, it's in humans.

ရုတ်တရက် လူတွေဆီမှာ ရှိနေတာပါ။

And humans just don't have experience with this virus.

လူသားတွေဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ အတွေ့အကြုံကို မရှိတာပါ။

But gradually,

ဒါပေမဲ့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့

we are beginning to learn a lot, as we did with SARS.

SARS မှာ တုန်းကအတိုင်း အတော်များများ သိလာနေပါတယ်။

And you know, there are certainly a larger number of deaths

သိတဲ့အတိုင်း SARS မှာ တုန်းကထက် သေဆုံးမှု ပမာဏက

than there were with SARS.

ပိုများတယ်ဆိုတာ အသေအချာပါ။

But when you divide that by a denominator of persons who are infected,

ဒါပေမဲ့ ကူးစက်ခံရတဲ့ လူတွေရဲ့ ပိုင်းခြေနဲ့ ဒါကို စားလိုက်တဲ့အခါ

there are many, many more persons infected than there were with SARS.

SARS မှာ ဖြစ်ခဲ့တာထက် ကူးစက်ခံရသူတွေ အတော်ကြီး ပိုများပါတယ်။

The case fatality ratio,

သေပျောက်မှု အချိုး၊

that is the ratio of deaths to the numbers of cases in SARS,

ဆိုလိုတာက SARS မှာ ဖြစ်တဲ့ ရောဂါဖြစ်မှု အရေအတွက်နဲ့ဆို သေဆုံးမှု အချိုးက

was about 10 percent.

၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပါ။

With the current coronavirus, COVID-19,

လက်ရှိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် COVID-19 နဲ့ဆို ဒါက ၂ ရာခိုင်နှုန်း

it is two percent or probably less.

မရှိတရှိဖြစ်လောက်တယ်။

So it's a much less virulent virus,

ဒီတော့ ဒါက ပြင်းထန်မှု ပိုနည်းတံ့ ဗိုင်းရပ်ပေမဲ့

but it's still a virus that causes mortality,

သေဆုံးမှုဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်ဖြစ်တုန်းလေ။

and that's what we don't want entering human populations.

ဒါက လူသား ဦးရေတွေထဲ ဝင်မလာစေချင်တဲ့ အရာပါ။

[Have we responded adequately at border crossings, such as airports?]

[လေဆိပ်တွေလို နယ်ခြား ဖြတ်ကျော်မှုတွေမှာ အလုံအလောက် တုံ့ပြန်ပြီးပြီလား။]

It's clearly understood that airports or any land borders

လေဆိပ်တွေ (သို့) ကုန်းတွင်းနယ်စပ်တွေကို ရောဂါ ဝင်ရောက်ခြင်းကို မတားဆီးနိုင်တာကို

cannot prevent a disease from entering.

အရှင်းကြီး နားလည်ပြီးသားပါ။

People in the incubation period can cross that border,

ရောဂါမွေးတဲ့ ကာလအတွင်းက လူတွေဟာ နယ်စပ်ကို ဖြတ်နိုင်တယ်၊

can enter countries

နိုင်ငံတွေကို ဝင်နိုင်တယ်၊

and can then infect others when they become sick.

ပြီးတော့ သူတို့ ဖျားနာတဲ့အခါ အခြားသူတွေကို ကူးစက်နိုင်တယ်။

So borders are not a means of preventing infections from entering a country

ဒီတော့ နယ်စပ်တွေဟာ အပူချိန် စစ်ခြင်းနဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုကိုကူးစက်မှုတွေ ဝင်လာခြင်းကို

by checking temperatures.

တားဆီးပေးတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုမဟုတ်ဘူး။

Borders are important because you can provide to people arriving

နယ်စပ်တွေဟာ အရေးကြီးတယ်ဆိုတာက ကူးစက်ပြီးဖြစ်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိလောက်တဲ့

from areas that might be at risk of having had infection,

ဒေသတွေက လူတွေ ရောက်လာတာကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်တာကြောင့်ပါ။

provide them with an understanding,

သူတို့ကို နားလည်မှုနဲ့ ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊

either a printed understanding or a verbal understanding,

ပုံနှိပ်ထားတဲ့ နားလည်မှု(သို့) နှုတ်အားဖြင့် နားလည်မှု တစ်ခုခု၊

of what the signs and symptoms are of this infection,

ဒီရောဂါရဲ့ လက္ခဏာ၊ သွင်ပြင်တွေက ဘာတွေဆိုတာနဲ့

and what they should do if they feel that they might be infected.

သူတို့ ကူးစက်ခံရလောက်တယ်လို့ ခံစားရတဲ့အခါ လုပ်သင့်တာတွေပါ။

[What's the timeline for a vaccine?]

[ကာကွယ်ဆေးအတွက် အချိန်ပြမျဉ်းက ဘာလဲ။]

Vaccines are under development right now,

ကာကွယ်ဆေးတွေက လောလောဆယ် ဖော်ထုတ်နေတုန်းပါ။

there's a lot of research going on.

သုသေသနတွေ အများကြီးလုပ်နေတယ်။

That research requires first that the vaccine be developed,

ကာကွယ်ဆေးဖော်ဖို့ ပထမဆုံး သုတေသန လိုတယ်၊

then that it be studied for safety and effectiveness in animals,

ဒီနောက် ဘေးကင်းဖို့နဲ့ ထိရောက်မှု အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်

who are challenged with the virus after they are vaccinated,

ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ စမ်းသပ်ခံရသူ တိရစ္ဆာန်တွေမှာလေ့လာဖို့ပါ။

and then it must go into human studies.

ဒီနောက် လူသား လေ့လာမှုတွေကို ဆက်သွားရမှာပါ။

The animal studies have not yet begun,

တိရစ္ဆာန် လေ့လာမှုတွေ မစတင်ရသေးပေမဲ့

but will soon begin for certain vaccines.

တချို့ကာကွယ်ဆေးတွေအတွက်တော့ မကြာခင် စတော့မယ်။

And it's thought that by the end of the year,

ဒီနှစ်အကုန် (သို့) နောက်နှစ် အစောပိုင်းလို့တော့

or early next year,

တွေးထားတယ်။

there may be some candidate vaccines

တရားဝင်လုပ်ခွင့်ရ ကိုယ်စားလှယ် တွေကနေ လိုင်စင်အတွက်

that can then be studied for licensing by regulatory agencies.

လေ့လာနိုင်တဲ့ ဖြစ်နိင်ခြေရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတချို့ ရှိနိုင်ပါတယ်။

So we're talking about at least a year until there's vaccine available

ဒီတော့ လူအများအပြားမှာ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး မရနိုင်အထိတော့

that can be used in many populations.

အနည်းဆုံး တစ်နှစ်လောက်လို့ ပြောနေတာပါ။

[What questions about the outbreak are still unanswered?]

[ ဖြစ်ပွားမှုအကြောင်း အဖြေမရသေးတဲ့ မေးခွန်းတွေက ဘာတွေလဲ။]

It's clear we know how it transmits,

ဒါ ကူးစက်ပုံကို သိတာက ရှင်းပါတယ်။

we don't know how easily it transmits in humans,

လူသားတွေ၊ လူမှုအဖွဲ့တွေနဲ့ ပိတ်မထားတဲ့ ဒေသတွေမှာ

in communities or in unenclosed areas.

အလွယ်တကူ ကူးစက်ပုံကို မသိဘူး။

We know, for example,

ဥပမာ၊ အပျော်စီး သင်္ဘောတစ်စင်းရဲ့

that in the enclosed area of a cruise ship, it spread very easily.

ပိတ်ထားတဲ့ နေရာရာ အလွန် အလွယ်တကူ ကူးတာကို သိတယ်။

We need to better understand

လူတွေဟာ ဖျားနာနေလောက်တဲ့ လူတွေနဲ့

how it will spread once it gets into more open areas

ထိတွေ့တဲ့ နေရာတွေဖြစ်တဲ့ လေဟာပြင်တွေကို ရောက်သွားတာနဲ့

where people are exposed to people who might be sick.

၎င်း ပျံ့နှံသွားပုံကိ ပိုကောင်းကောင်း နားလည်ဖို့လိုတယ်။

[What about the global response could be improved?]

[ကမ္ဘာ့ တုံ့ပြန်မှု တိုးတက်နိုင်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ရော။]

A major problem in the world today is that we look at outbreaks

ယနေ့ ကမ္ဘာမှာ အဓိက ပြဿနာက ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံတွေမှာ ဖြစ်ပွားမှုတွေဟာ

in developing countries

သွားပြီး ရပ်တန့်ဖို့လိုတဲ့

as something that we need to go and stop.

အရာတစ်ခုအဖြစ် ကျွန်တော်တို့ ကြည့်တာပါ။

So when there's an outbreak of Ebola,

ဒီတော့ အီဘိုလာ ဖြစ်ပွားတဲ့အခါ

we think "How can we go and stop this outbreak in the country?"

တွေတာက "ဒီနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားမှုကို ဘယ်လို သွားရပ်နိုင်လဲ"ပါ။

We don't think about "How can we help that country

"ကူးစက်မှုတွေကို ထောက်လှမ်း၊ တုံ့ပြန်နိုင်အောင်

strengthen its capacity,

အဲဒီနိုင်ငံကို ၎င်းရဲ့လုပ်နိုင်စွမ်းကို

so that it can detect and respond to infections?"

ခိုင်မာလာအောင် ဘယ်လို ကူညီနိုင်လဲ"ကို မစဉ်းစားဘူး။

So we haven't invested enough

ဒီတော့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးမှာ ၎င်းတို့ရဲ့ အဓိက အစွမ်း

in helping countries develop their core capacity in public health.

ဖွံ့ဖြိုးဖို့ နိုင်ငံတွေကို ကူညီရာမှာ အလုံအလောက် ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု မလုပ်ဘူး။

What we've done is invested in many mechanisms globally,

ကျွန်တော်တို့ လုပ်ထားတာက ကမ္ဘာအနှံ့ စက်ယန္တရားများစွာမှာ မြှုပ်နှံ့တာပါ။

which can provide support to other countries

ဒါက ဖြစ်ပွားနေမှုတွေကို သွားကူညီဖို့ အခြားနိုင်ငံတွေကို

to go and help stop outbreaks.

ကူညီမှု ပံ့ပိုးနိုင်တယ်။

But we want to see a world where every country

ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတိုင်း ကိုယ့်ဖြစ်ပွားမှုတွေကို

can do its best to stop its own outbreaks.

အကောင်းဆုံးတားနိုင်တဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခု မြင်ချင်တယ်

[Will we see more emerging disease outbreaks in the future?]

[အနာဂတ်မှာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ ပိုပေါ်ပေါက်လာတာကို မြင်ရမလား။]

Today, there are over seven billion people.

ယနေ့ လူဦးရေ ၇ ဘီလီယံကျော်ရှိတယ်။

And when those people come into the world,

ဒီလူတွေ ကမ္ဘာထဲကို ဝင်လာတဲ့အခါ

they demand more food,

အစားအစာတွေ ပိုတောင်းဆိုတယ်

they demand a whole series of things

ပစ္စည်းတွေ တစ်သီကြီး တောင်းဆိုပြီး

and they live closer together.

အတူတကွ နီးကပ်စွာ နေထိုင်ကြတယ်။

In fact, we're an urban world, where people live in urban areas.

တကယ်က ကျွန်တော်တို့ဟာ မြို့ပြကမ္ဘာတစ်ခု၊ မြို့ပြဒေသတွေမှာ လူတွေ နေကြတယ်။

And at the same time, we're growing more animals,

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ တိရစ္ဆာန်တွေကို ပိုမွေးမြူလာကြပြီး

and those animals are contributing food to humans as well.

ဒီတိရစ္ဆာန်တွေကလည်း လူသားတွေကို စားစရာပေးနေကြတယ်။

So what we see

ဒိတော့ မြင်မိတာက

is that that animal-human interface is becoming closer and closer together.

တိရစ္ဆာန်‘လူသား ကြားခံစနစ်ဟာ အတူတကွ ပိုပိုပြီး နီးစပ်လာနေတာပါ။

And this intensive agriculture of animals

ကမ္ဘာမြေတစ်ခုတည်းမှာ အတူတူ နေထိုင်နေကြတဲ့

and this intensive increase in human populations

ဒီတိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ အစွမ်းကုန် စိုက်ပျိုးမွေးမြုရေးနဲ့

living together on the same planet

လူသားဦရေ အစွမ်းကုန် တိုးပွားမှုဟာ

is really a melting pot where outbreaks can occur and do occur.

ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နိင်၊ ဖြစ်ပွားရာ ဟင်းလေးအိုးကြီးတစ်ခုပါ။

We will eventually have more and more of these outbreaks.

နောက်ဆုံးတော့ ပိုပိုများတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ရှိလာမှာပါ။

So an emerging infection today is just a warning

ဒီတော့ ယနေ့ ကူးစက်မှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်တာဟာ အနာဂတ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာမှာရဲ့

of what will happen in the future.

သတိပေးချက်တစ်ခုပါပဲ။

We have to make sure

သေချာအောင် လုပ်ဖို့လိုတာက

that that technical collaboration in the world

ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဟာ

is there to work together

ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားတဲ့အခါ ဒီဖြစ်ပွားမှုတွေကို

to make sure that we can understand these outbreaks when they occur

နားလည်နိုင်တာ သေချာစေဖို့ အတူတကွ လုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့

and rapidly provide the information necessary to control them.

ဒါတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ကို အမြန် ပံ့ပိုးဖို့ပါ။

[Is the worst behind us?]

[အဆိုးဆုံးက ကျွန်တော်တို့ နောက်မှာလား။]

I can't predict with accuracy.

အတိအကျတော့ မခန့်မှန်းနိုင်ဘူးဗျ။

So all I can say is that we must all be prepared

ဒီတော့ ပြောနိုင်တာဆိုလို့ အဆိုးဆုံး စိတ်မှန်းဖြစ်နိုင်ခြေအတွက်

for the worst-case scenario.

ကျွန်တော်တို့အားလုံး ပြင်ဆင် ရမယ်ဆိုတာပါ

And at the same time,

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ

learn how we can protect ourselves and protect others

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီကပ်ဘေးရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်လာရင်

should we become a part of that epidemic.

ကိုယ်ကိုယ်တိုင်နဲ့ အခြားသူတွေကို ကာကွယ်နည်းကို လေ့လာကြပါ။

[To learn more, visit: Centers for Disease Control and Prevention

[ပိုသိရှိဖို့ Centers for Disease Control and Prevention

World Health Organization]

World Health Organization ကို သွားကြည့်ပါ။