Isaac Lidsky: What reality are you creating for yourself? | TED

Translator: Aung Min Reviewer: sann tint

When Dorothy was a little girl,

Dorothy ငယ်ငယ်လေးတုန်းက

she was fascinated by her goldfish.

သူ့ရဲ့ ရွှေငါးလေးကို မြတ်နိုးတယ်။

Her father explained to her that fish swim by quickly wagging their tails

ငါးလေးက အမြီးကိုလှုပ်ရမ်းရင်း အရှေ့ကို ကူးခတ်တယ်လို့ သူ့အဖေက

to propel themselves through the water.

ရှင်းပြတယ်။

Without hesitation, little Dorothy responded,

မဆိုင်းမတွဘဲ Dorothy လေးက ပြန်ပြောလိုက်တယ်။

"Yes, Daddy, and fish swim backwards by wagging their heads."

"ဟုတ်တယ် အဖေ။ သူတို့က ခေါင်းကို ရမ်းပြီးနောက်ပြန်ကူးတာလေ။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

In her mind, it was a fact as true as any other.

သူ့စိတ်ထဲမှာတော့ ဒီအချက်က တခြားအချက်လိုပဲ မှန်တယ်။

Fish swim backwards by wagging their heads.

ငါးတွေက ခေါင်းရမ်းရင်း နောက်ပြန်ကူးတယ်လို့

She believed it.

သူယုံကြည်ခဲ့တယ်။

Our lives are full of fish swimming backwards.

ကျနော်တို့ဘဝတွေထဲမှာလည်း နောက်ပြန်ကူးတဲ့ငါးတွေအများကြီးပါ။

We make assumptions and faulty leaps of logic.

အယူအဆတွေ၊ လော့ဂျစ်အမှားတွေ ထားရှိတယ်။

We harbor bias.

ဘက်လိုက်အမြင် မွေးမြူတယ်။

We know that we are right, and they are wrong.

ကျနော်တို့မှန်တယ် သူတို့မှားတယလို့ လက်ခံတယ်။

We fear the worst.

အဆိုးဆုံးကိုကြောက်တယ်။

We strive for unattainable perfection.

မရနိုင်တဲ့ ပြီးပြည့်စုံမှုအတွက် ရုန်းကန်တယ်။

We tell ourselves what we can and cannot do.

ဘာလုပ်နိုင်၊ မလုပ်နိုင် ကိုယ့်ကိုပြောတယ်။

In our minds, fish swim by in reverse frantically wagging their heads

ကျနော်တို့စိတ်ထဲမှာ ငါးတွေက ခေါင်းရမ်းပြီးနောက်ပြန်ကူးတယ်

and we don't even notice them.

ကျနော်တို့သတိမထားမိဘူး။

I'm going to tell you five facts about myself.

ကျနော့်နဲ့ပတ်သတ်တဲ့ အချက် ၅ချက်ပြောပြမယ်။

One fact is not true.

၁ချက်က မှားတယ်။

One: I graduated from Harvard at 19 with an honors degree in mathematics.

၁ - ကျနော်က ၁၉နှစ်တုန်းက ဟားဗတ်ကနေ သင်္ချာဂုဏ်ထူးနဲ့ဘွဲ့ရတယ်။

Two: I currently run a construction company in Orlando.

၂ - အော်လန်ဒိုမှာ ဆောက်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီတစ်ခု ဖွင့်ထားတယ်။

Three: I starred on a television sitcom.

၃- ဟာသအစီအစဉ်တစ်ခုမှာ ကျနော် သရုပ်ဆောင်ခဲ့ဖူးတယ်။

Four: I lost my sight to a rare genetic eye disease.

၄- ရှားပါးမျိုးရိုးလိုက်မျက်စိရောဂါ တမျိုးကြောင့် အမြင်ဆုံးရှုံးသွားတယ်။

Five: I served as a law clerk to two US Supreme Court justices.

၅- တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးနှစ်ယောက်အတွက် ရှေ့နေစာရေးအဖြစ် ထမ်းဆောင်ဖူးတယ်။

Which fact is not true?

ဘယ်တစ်ချက်မှားလဲ။

Actually, they're all true.

တကယ်တော့ အကုန်လုံးမှန်ပါတယ်။

Yeah. They're all true.

အားလုံးမှန်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

At this point, most people really only care about the television show.

အခုချိန်မှာတော့ လူအများစုက တီဗွီရှိုးကိုပဲ သတိထားကြပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I know this from experience.

ဒါကို အတွေ့အကြုံတစ်ခုကနေ သိတာပါ။

OK, so the show was NBC's "Saved by the Bell: The New Class."

အစီအစဉ်က NBC ရဲ့ "Saved by the Bell: The New Class."

And I played Weasel Wyzell,

ကျနော်က ကြောင်တောင်တောင် လူအေး

who was the sort of dorky, nerdy character on the show,

Weasel Wyzell အနေနဲ့ သရုပ်ဆောင်တယ်

which made it a very major acting challenge

အဲ့ဒါက ၁၃နှစ်သား ကျနော်အတွက် လုံးဝ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုပဲလေ။

for me as a 13-year-old boy.

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now, did you struggle with number four, my blindness?

နံပတ်၄ ကျနော်မျက်မမြင်နိုင်တာကို မယုံနိုင်ဖြစ်နေလား။

Why is that?

ဘာလို့လဲ။

We make assumptions about so-called disabilities.

ဒီလိုချို့တဲ့မှုနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ယူဆချက်တွေထားကြတယ်။

As a blind man, I confront others' incorrect assumptions

မျက်မမြင်အနေနဲ့ ကျနော့်စွမ်းရည်နဲ့ ပတ်သတ်ပြီး လူတစ်ချို့ရဲ့ မမှန်တဲ့

about my abilities every day.

ယူဆချက်တွေကို နေ့တိုင်း ရင်ဆိုင်ရတယ်။

My point today is not about my blindness, however.

ဒါပေမယ့် ကျနော်ပြောမှာက မျက်မမြင်တဲ့အကြောင်းမဟုတ်ဘူး။

It's about my vision.

ကျနော့်ရဲ့ အမြင်ပါ။

Going blind taught me to live my life eyes wide open.

မျက်မမြင်ရကနေ ကျနော့်ဘဝမှာ အမြင်ကျယ်ဖို့ကော

It taught me to spot those backwards-swimming fish

ကျနော်တို့စိတ်ကဖန်တီးတဲ့ နောက်ပြန်ကူးနေတဲ့ငါးတွေကို

that our minds create.

မိဖို့ကော သင်ခန်းစာခဲ့ရပါတယ်။

Going blind cast them into focus.

မျက်မမြင်ရကနေ အဲ့ဒါတွေ ထင်ရှားလာတယ်။

What does it feel like to see?

မြင်ရတဲ့ခံစားချက်ကဘယ်လိုလဲ။

It's immediate and passive.

မလှုပ်မယှက်ဘဲ ချက်ချင်းမြင်တယ်။

You open your eyes and there's the world.

မျက်လုံးဖွင့်လိုက်တာနဲ့ ကမ္ဘာကိုတန်းမြင်တယ်။

Seeing is believing. Sight is truth.

မြင်မှယုံမယ်။ အမြင်ဆိုတာ အမှန်တရား။

Right?

ဟုတ်တယ်မလား။

Well, that's what I thought.

ကျနော်အဲလိုထင်ခဲ့တာလေ။

Then, from age 12 to 25, my retinas progressively deteriorated.

ဒါနဲ့ အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၂၅ နှစ်မှာ ကျနော့်အမြင်လွှာပျက်စီးလာတယ်။

My sight became an increasingly bizarre

ကျနော့်အမြင်က ပုံရိပ်ယောင်တွေပြည့်နေတဲ့

carnival funhouse hall of mirrors and illusions.

ထူးဆန်းတဲ့ ကစားရုံလိုဖြစ်လာတယ်။

The salesperson I was relieved to spot in a store

စတိုးတစ်ခုမှာ ကျနော်တွေ့လိုက်တဲ့ အရောင်းစာရေးက

was really a mannequin.

လူရုပ်ကြီးဖြစ်နေတယ်။

Reaching down to wash my hands,

ကျနော့်လက်ဆေးမယ်လုပ်တော့

I suddenly saw it was a urinal I was touching, not a sink,

လက်နဲ့သေချာစမ်းကြည့်မှာ ကျနော်ထိနေတာက လက်ဆေးကန်

when my fingers felt its true shape.

မဟုတ်ဘဲ ဆီးခွက်ဆိုတာ သိလိုက်တယ်။

A friend described the photograph in my hand,

ကျနော့်လက်ထဲကဓာတ်ပုံကို သူငယ်ချင်းကဖော်ပြတော့မှ

and only then I could see the image depicted.

ဘာပုံလဲဆိုတာသိတယ်။

Objects appeared, morphed and disappeared in my reality.

ကျနော့်အရှိတရားမှာ အရာဝတ္တုတွေ ပေါ်တယ် ပုံပြောင်းတယ် ပျောက်သွားတယ်။

It was difficult and exhausting to see.

မြင်ဖို့ဆိုတာ ခက်ခဲပြီး ပင်ပန်းတယ်။

I pieced together fragmented, transitory images,

ယာယီပုံရိပ်အပိုင်းအစကို စုစည်းပြီး

consciously analyzed the clues,

အချက်အလက်တွေ ဆန်းစစ်တယ်

searched for some logic in my crumbling kaleidoscope,

ပြီးရင် ပျက်စီးနေတဲ့ ရုပ်စုံမှန်ပြောင်းထဲ လော့ဂျစ်ရှာဖွေတယ်။

until I saw nothing at all.

ဘာမှ မတွေ့တော့တဲ့အထိပေါ့။

I learned that what we see

ကျနော်တို့မြင်တာ ဘုံအမှန်တရား

is not universal truth.

မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော် သိလိုက်တယ်။

It is not objective reality.

ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျတဲ့ အရှိတရားမဟုတ်ဘူး။

What we see is a unique, personal, virtual reality

ကျနော်တို့မြင်တာက ကျနော်တို့ ဦးနှောက်က ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင်ဖန်တီးထားတဲ့

that is masterfully constructed by our brain.

တုပထားတဲ့ ကိုယ်ပိုင် အရှိတရားလေ။

Let me explain with a bit of amateur neuroscience.

အပျော်တမ်း ဦးနှောက်သိပ္ပံနဲ့ ရှင်းပြပါရစေ။

Your visual cortex takes up about 30 percent of your brain.

ခင်ဗျားရဲ့ အမြင်အာရုံက ဦးနှောက်ရဲ့ ၃၀% လောက်နေရာယူထားတယ်။

That's compared to approximately eight percent for touch

အထိအတွေ့က ၈ ရာခိုင်နှုန်း။

and two to three percent for hearing.

အကြားက ၂-၃ ရာခိုင်နှုန်း။

Every second, your eyes can send your visual cortex

စက္ကန့်တိုင်း ခင်ဗျားမျက်စိက ဦးနှောက်အမြင်အပြင်လွှာကို

as many as two billion pieces of information.

သတင်းအချက်အလက် ၂ ဘီလျံလောက် ပေးပို့တယ်။

The rest of your body can send your brain only an additional billion.

ကျန်တဲ့ ၁ဘီလျံက ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခြားနေရာကနေ ပေးပို့တာ။

So sight is one third of your brain by volume

အမြင်က ဦးနှောက် ထုထည်ရဲ့ ၃ပုံ၁ပုံရှိတယ်

and can claim about two thirds of your brain's processing resources.

ဦးနှောက်လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်ရဲ့ ၃ပုံ၂ပုံကို သုံးစွဲတယ်။

It's no surprise then

ပုံရိပ်ယောင်က ယုံဖို့

that the illusion of sight is so compelling.

ကောင်းတာလည်း မထူးဆန်းဘူးလေ။

But make no mistake about it: sight is an illusion.

ကျနော်မှားတယ်လို့ မထင်နဲ့ အမြင်ဆိုတာ ပုံရိပ်ယောင်။

Here's where it gets interesting.

ဒီမှာစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းလာပြီ။

To create the experience of sight,

အမြင်အတွေ့အကြုံဖန်တီးဖို့

your brain references your conceptual understanding of the world,

ဦးနှောက်က ကမ္ဘာအပေါ် ခင်ဗျားရဲ့ အမြင်သဘောထား၊ ဗဟုသုတ၊ မှတ်ဉာဏ်

other knowledge, your memories, opinions, emotions, mental attention.

ထင်မြင်ချက်၊ ခံစားချက်၊ အာရုံစတာတွေကို ကိုမှီးငြမ်းတယ်။

All of these things and far more are linked in your brain to your sight.

ဦးနှောက်ထဲ ဒီအရာအားလုံးက အမြင်နဲ့ ဆက်နွယ်တယ်။

These linkages work both ways, and usually occur subconsciously.

ဒီအဆက်အနွယ်တွေက အသွားအပြန် ရှိပြီး မသိစိတ်မှာဖြစ်နေတာ။

So for example,

ဥပမာ

what you see impacts how you feel,

ခင်ဗျားအမြင်က ခံစားချက်ကို ပြောင်းလဲသလို

and the way you feel can literally change what you see.

ခင်ဗျားခံစားချက်ကလည်း အမြင်ကို ပြောင်းလဲနိုင်တယ်။

Numerous studies demonstrate this.

သုတေသနအများစုက ဒါကို ပြသထားပါတယ်။

If you are asked to estimate

ဥပမာ ရုပ်သံထဲက လူတစ်ဦးရဲ့ လမ်းလျှောက်နှုန်းကို

the walking speed of a man in a video, for example,

ခန့်မှန်းရမယ်ဆိုရင် သစ်ကြုတ် ဒါမှမဟုတ် လိပ်အကြောင်းတွေးရတဲ့

your answer will be different if you're told to think about cheetahs or turtles.

အပေါ်မှုတည်ပြီး ခင်ဗျားအဖြေက ကွဲပြားပါလိမ့်မယ်။

A hill appears steeper if you've just exercised,

ခင်ဗျားလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီးရင် တောင်တစ်ခုက ပိုမတ်တယ်လို့ ထင်ရတတ်တယ်။

and a landmark appears farther away

ခင်ဗျားအထုပ်အပိုး အလေးကြီးသယ်ထားရင်

if you're wearing a heavy backpack.

မှတ်တိုင်တစ်ခုက ပိုဝေးတယ်လို့ ထင်ရနိုင်တယ်။

We have arrived at a fundamental contradiction.

အဓိကကျတဲ့ဝိရောဓိကို ကျနော်တို့ရောက်လို့လာပြီ။

What you see is a complex mental construction of your own making,

ခင်ဗျားမြင်နေတာ ခင်ဗျားကိုယ်ပိုင်ရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အာရုံတည်ဆောက်မှုဖြစ်တယ်။

but you experience it passively

ဒါပေမယ့် ဒါကို ခင်ဗျား ပတ်ဝန်းကျင်

as a direct representation of the world around you.

တိုက်ရိုက်ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ခင်ဗျားထင်တယ်။

You create your own reality, and you believe it.

ခင်ဗျားဖန်တီးထားတဲ့ အရှိတရားကို ခင်ဗျားယုံတယ်။

I believed mine until it broke apart.

ကျနော့်ဟာကို မျက်မမြင်ခင်ထိ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

The deterioration of my eyes shattered the illusion.

အမြင်ဆုံးရှုံးတာနဲ့ ပုံရိပ်ယောင် ပျက်စီးသွားတယ်။

You see, sight is just one way

အမြင်ဆိုတာ ကျနော်တို့ အရှိတရားကို ပုံသွင်းဖို့

we shape our reality.

နည်းတစ်ခုပါပဲ။

We create our own realities in many other ways.

တခြားနည်းတွေနဲ့ကော ကျနော်တို့ အရှိတရားကို ဖန်တီးတယ်။

Let's take fear as just one example.

ဥပမာ အကြောက်တရား။

Your fears distort your reality.

အကြောက်တရားက ခင်ဗျားရဲ့ အရှိတရားကို ပုံပျက်စေတယ်။

Under the warped logic of fear, anything is better than the uncertain.

အကြောက်တရားရဲ့ လော့ဂျစ်လမ်းလွှဲအောက်မှာ မသေချာတာထက် ကျန်တာအကုန်ကောင်းတယ်။

Fear fills the void at all costs,

အကြောက်တရားနဲ့ တတ်နိုင်သမျှ အစားထိုးတယ်။

passing off what you dread for what you know,

ခင်ဗျားကြောက်တဲ့အရာကို သိတဲ့အရာလို့ သဘောထားတယ်။

offering up the worst in place of the ambiguous,

မသေချာမှုနေရာမှာ အဆိုးရွားဆုံးနဲ့ပေးဆပ်တယ်။

substituting assumption for reason.

သုံးသပ်ချက်ကို ယူဆချက်နဲ့ အစားထိုးတယ်။

Psychologists have a great term for it: awfulizing.

ဒါကို စိတ်ပညာရှင်တွေက ဆိုးရွားအောင်လုပ်တယ်လို့ ခေါ်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Right?

ဟုတ်တယ်နော်။

Fear replaces the unknown with the awful.

အကြောက်တရားက မသေချာတာကို ဆိုးရွားတာနဲ့ အစားထိုးတယ်။

Now, fear is self-realizing.

အကြောက်တရားက ကိုယ့်ကို ဖြည့်တင်းတယ်။

When you face the greatest need

ခင်ဗျားအပြင်ကိုကြည့်ပြီး အချက်ကျကျတွေးဖို့

to look outside yourself and think critically,

အင်မတန် လိုလာရင်

fear beats a retreat deep inside your mind,

အကြောက်တရားက ခင်ဗျားစိတ်ကို နောက်ပြန်ဆုတ်စေတယ်။

shrinking and distorting your view,

ခင်ဗျားရဲ့အမြင်ကို ပုံပျက်စေတယ်။

drowning your capacity for critical thought

အဖျက်သဘောဆောင်ခံစားချက်တွေနဲ့ ခင်ဗျားရဲ့ အချက်ကျတွေးခေါ်မှုကို

with a flood of disruptive emotions.

စိုးမိုးပစ်တယ်။

When you face a compelling opportunity to take action,

အရေးကြီးတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ ခင်ဗျားကြုံလာရင်

fear lulls you into inaction,

အကြောက်တရားက လက်လွှတ်စေတယ်။

enticing you to passively watch its prophecies fulfill themselves.

သူ့ရဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေဖြည့်ဆည်းတာကို စောင့်ကြည့်ဖို့ ဆွဲဆောင်ရင်းပေါ့။

When I was diagnosed with my blinding disease,

ကျနော့်မှာ မျက်စိရောဂါ ရှိမှန်းသိတော့

I knew blindness would ruin my life.

မျက်မမြင်တာက ကျနော့်ဘဝကို ဖျက်စီးမယ်ဆိုတာ သိနေခဲ့တယ်။

Blindness was a death sentence for my independence.

ကျနော့်လွတ်လပ်မှုအတွက် ဒါက သေဒဏ်တစ်ခုပဲလေ။

It was the end of achievement for me.

ကျနော့်အတွက် အောင်မြင်မှု အဆုံးပေါ့။

Blindness meant I would live an unremarkable life,

မျက်မမြင်တာကြောင့် မှေးမှိန်၊ သေးငယ်

small and sad,

ဝမ်းနည်းပြီး အထီးကျန်တဲ့ ဘဝကို

and likely alone.

ဖြတ်သန်းရမယ်ပေါ့။

I knew it.

ကျနော်သိခဲ့တယ်လေ။

This was a fiction born of my fears, but I believed it.

ဒါက အကြောက်တရားရဲ့ ထွင်လုံးဆိုပေမယ့် ကျနော် ယုံခဲ့တယ်။

It was a lie, but it was my reality,

အဲ့ဒါက မုသားတစ်ခု။ ဒါပေမယ့် ကျနော့်အတွက် အရှိတရားလေ။

just like those backwards-swimming fish in little Dorothy's mind.

Dorothy စိတ်ထဲက နောက်ပြန်ကူးတဲ့ ငါးလို့ပေါ့။

If I had not confronted the reality of my fear,

ကျနော့် အကြောက်တရားကို မရင်ဆိုင်ခဲ့ရင်

I would have lived it.

အဲ့ဒါနဲ့ ရှင်သန်ရမယ်ဆိုတာ

I am certain of that.

သေချာသိတယ်။

So how do you live your life eyes wide open?

ဒါဆို အမြင်ကျယ်ကျယ်နဲ့ ဘယ်လိုနေထိုင်မလဲ။

It is a learned discipline.

ဒါက သင်ယူရတဲ့ လမ်းစဉ်ပါ။

It can be taught. It can be practiced.

သင်လို့ရတယ် လေ့ကျင့်လို့ရတယ်။

I will summarize very briefly.

ကျနော် အကျဉ်းချုပ် ပြောပါမယ်။

Hold yourself accountable

အချိန်တိုင်း၊ အတွေးတိုင်း၊ အသေးစိတ်တိုင်းအတွက်

for every moment, every thought,

ကိုယ့်ကိုယ် တာဝန်ယူတတ်ပါစေ။

every detail.

See beyond your fears.

အကြောက်တရားကို ကျော်ပြီး မြင်ပါ။

Recognize your assumptions.

အယူအဆတွေကို သတိထားပါ။

Harness your internal strength.

ကိုယ့်ရဲ့ အတွင်းအားကို အသုံးချပါ။

Silence your internal critic.

အတွင်းဝေဖန်သံ တိတ်ပါစေ။

Correct your misconceptions about luck and about success.

ကံ၊ အောင်မြင်မှုနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အယူလွဲတွေ ပြင်ပါ။

Accept your strengths and your weaknesses, and understand the difference.

ကိုယ့်အားသာချက်၊ အားနည်းချက်ကို လက်ခံ၊ ခြားနားချက်ကိုနားလည်ပါစေ။

Open your hearts

အတိုင်းမသိ ကောင်းချီးအတွက်

to your bountiful blessings.

နှလုံးသားကို ဖွင့်လှစ်ပါ။

Your fears, your critics,

ခင်ဗျား အကြောက်တရား ဝေဖန်ရေးဆရာ

your heroes, your villains --

အာဇာနည်၊ လူဆိုး --

they are your excuses,

အဲ့ဒါတွေက ခင်ဗျားရဲ့ ဆင်ခြေတွေ

rationalizations, shortcuts,

ကျိုးကြောင်းရှင်းပြမှုတွေ ဖြတ်လမ်းတွေ

justifications, your surrender.

တရားမျှအကြောင်းပြမှုတွေ ၊အရှုံးပေးမှုပေါ့။

They are fictions you perceive as reality.

အဲ့ဒါတွေက အရှိတရားလို့ ထင်နေရတဲ့ ထွင်လုံးတွေ။

Choose to see through them.

အဲ့ဒါတွေကိုကျော်ဖြတ်ပြီး မြင်ပါ။

Choose to let them go.

စွန့်လွှတ်လိုက်ပါ။

You are the creator of your reality.

ခင်ဗျားက ခင်ဗျားအရှိတရားရဲ့ ဖန်ဆင်းရှင်ပဲလေ။

With that empowerment comes complete responsibility.

ဒီခွန်အားနဲ့အတူ တာဝန်အပြည့်ပါလာပါတယ်။

I chose to step out of fear's tunnel into terrain uncharted and undefined.

အကြောက်တရားဥမင်ကနေ မသေချာမရေရာ လမ်းထဲလျှောက်ဖို့ ကျနော် ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။

I chose to build there a blessed life.

အဲ့မှာပဲ ကောင်းမြတ်တဲ့ဘဝကို ကျနော် ဆောက်တည်ခဲ့တယ်။

Far from alone,

တစ်ယောက်တည်းတော့မဟုတ်ပါဘူး

I share my beautiful life with Dorothy,

ကျနော့်ဘဝကို Dorothy၊ ကျနော့်ဇနီးချော၊

my beautiful wife,

Tripskys လို့ ခေါ်တဲ့ သုံးမွှားပူးရယ်၊ နောက်ဆုံးတိုးလာတဲ့

with our triplets, whom we call the Tripskys,

တစ်ယောက် Clementineတို့နဲ့

and with the latest addition to the family,

sweet baby Clementine.

ဖြတ်သန်းပါတယ်။

What do you fear?

ခင်ဗျားဘာကိုကြောက်လဲ။

What lies do you tell yourself?

ကိုယ့်ကိုယ်ဘာတွေလိမ်ပြောလဲ။

How do you embellish your truth and write your own fictions?

အမှန်ကို ဘယ်လိုတန်ဆာဆင်ပြီး ကိုယ့်ထွင်လုံးဘယ်လို ဖန်တီးလဲ။

What reality are you creating for yourself?

ကိုယ့်အတွက် ဘယ်လိုအရှိတရားတွေ ဖန်တီးနေတာလဲ။

In your career and personal life, in your relationships,

ခင်ဗျားအလုပ်၊ ဘဝ၊ လူမှုရေး၊ နှလုံးသား၊

and in your heart and soul,

စိတ်ထဲမှာ

your backwards-swimming fish do you great harm.

နောက်ပြန်ကူးငါးတွေက ခင်ဗျားကို နစ်နာစေပါတယ်။

They exact a toll in missed opportunities and unrealized potential,

ဆုံးရှုံးသွားတဲ့အခွင့်အရေးတွေ၊ စွမ်းရည်တွေမှာ နစ်နာမှုဖြစ်စေတယ်။

and they engender insecurity and distrust

ဆက်နွယ်မှု၊ စိတ်ချမ်းသာမှုရှာတဲ့နေရာမှာ

where you seek fulfillment and connection.

မလှုံခြုံမှု၊ မသင်္ကာမှုတွေဖြစ်စေတယ်။

I urge you to search them out.

သူ့တို့ကိုရှာဖို့ ခင်ဗျားကို တိုက်တွန်းမယ်။

Helen Keller said that the only thing worse than being blind

မျက်ကန်းတာထက်ပိုဆိုးတာက မြင်ရပြီး အမြင်မရှိတာပါလို့

is having sight but no vision.

Helen Keller ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။

For me, going blind was a profound blessing,

ကျနော်အတွက် အမြင် ဆုံးတာက ကောင်းချီးတစ်ခုပါ

because blindness gave me vision.

မျက်မမြင်ရကနေ အမြင်တွေရခဲ့လို့လေ။

I hope you can see what I see.

ကျနော်မြင်တဲ့အရာကို မြင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Bruno Giussani: Isaac, before you leave the stage, just a question.

Bruno Giussani: Isaac ခင်ဗျား မသွားခင် မေးခွန်းတစ်ခုလောက်။

This is an audience of entrepreneurs, of doers, of innovators.

ဒီက ပရိသတ်တွေက စွန့်ဦးတီထွင်သူ၊ လက်တွေ့သမား၊ ဆန်းသစ်ထွင်သူတွေပေါ့။

You are a CEO of a company down in Florida,

ခင်ဗျားက Florida က ကုမ္ပဏီတစ်ခုရဲ့ CEO

and many are probably wondering,

ဆိုတော့ မျက်မမြင် CEO ဖြစ်ရတာ ဘယ်လိုလဲဆိုတာ

how is it to be a blind CEO?

သူတို့က သိချင်နေလောက်ကြတယ်။

What kind of specific challenges do you have, and how do you overcome them?

ခင်ဗျားမှာဘယ်လိုစိန်ခေါ်မှုတွေရှိလဲ ဘယ်လိုကျော်ဖြတ်လဲ။

Isaac Lidsky: Well, the biggest challenge became a blessing.

Isaac Lidsky:အင်း အကြီးဆုံး စိန်ခေါ်မှုက ကောင်းချီးဖြစ်လာတယ်။

I don't get visual feedback from people.

ကျနော် လူတွေကနေ အမြင်တုံ့ပြန်မှုတွေ မရဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

BG: What's that noise there? IL: Yeah.

BG: အဲနားက ဘာအသံလဲ။ ဟုတ်လား။ IL: ဟုတ်တယ်။

So, for example, in my leadership team meetings,

ဥပမာ ကျနော့် ဦးဆောင်မှု အဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ

I don't see facial expressions or gestures.

မျက်နှာအနေအထား အမူအရာတွေ မမြင်ရဘူး။

I've learned to solicit a lot more verbal feedback.

စကားတုံ့ပြန်မှုကိုတောင်းဆိုဖို့ သင်ယူရပါတယ်။

I basically force people to tell me what they think.

လူတွေတွေးနေတာကို ကျနော် အတင်းထုတ်ပြောခိုင်းပါတယ်။

And in this respect,

ဒီလိုနဲ့

it's become, like I said, a real blessing for me personally and for my company,

ကျနော်ပြောသလို ဒါက ကျနော့်အတွက် ကုမ္ပဏီအတွက်ပါ ကောင်းချီးဖြစ်လာတယ်လေ

because we communicate at a far deeper level,

ဘာလို့ဆိုတော့ ကျနော်တို့က နက်နက်နဲနဲ ပြောဆိုဆက်ဆံတယ်။

we avoid ambiguities,

မပြတ်သားတာတွေမရှိဘူး။

and most important, my team knows that what they think truly matters.

အရေးကြီးဆုံး ကျနော်အသင်းက သူတို့ရဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေအရေးပါတယ်ဆိုတာသိတယ်။

BG: Isaac, thank you for coming to TED. IL: Thank you, Bruno.

BG: TED ကိုလာတဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ Isaac။ IL:ကျေးဇူးပါပဲ Bruno။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)