Isaac Lidsky: What reality are you creating for yourself? | TED

Translator: Amol Terkar Reviewer: Abhinav Garule

When Dorothy was a little girl,

जेव्हा डोरोथी एक लहान मुलगी होती,

she was fascinated by her goldfish.

ती तिच्या गोल्डफिशनी भारून गेली होती.

Her father explained to her that fish swim by quickly wagging their tails

तिच्या वडिलांनी तिला सांगितलं होतं कि जोरजोरात शेपटी हलवून मासे पोहतात

to propel themselves through the water.

पाण्यात पुढे जाण्यासाठी.

Without hesitation, little Dorothy responded,

जराही न संकोचता छोटी डोरोथी म्हणाली,

"Yes, Daddy, and fish swim backwards by wagging their heads."

"हो डॅडी, आणि मासे त्यांची डोकी हलवून मागे येतात."

(Laughter)

(हशा)

In her mind, it was a fact as true as any other.

तिच्या मनात इतर सत्यांप्रमाणेच हेही एक सत्य होतं.

Fish swim backwards by wagging their heads.

मासे त्यांची डोकी हलवून मागे पोहतात.

She believed it.

तिचा त्यावर विश्वास होता.

Our lives are full of fish swimming backwards.

आपली आयुष्यं अशा मागे पोहणाऱ्या माशांनी भरलेली आहेत.

We make assumptions and faulty leaps of logic.

आपण समज करून घेतो आणि चुकीचे तर्क लावतो.

We harbor bias.

आपण पक्षपाताला थारा देतो.

We know that we are right, and they are wrong.

आपण जाणतो कि आपण योग्य आहोत आणि ते चूक आहेत.

We fear the worst.

सर्वांत वाईटाला आपण घाबरतो.

We strive for unattainable perfection.

अशक्य अशा परिपूर्णतेच्या मागे आपण लागतो.

We tell ourselves what we can and cannot do.

आपण स्वतःला आपल्या शक्याशक्यतांबद्दल सांगतो.

In our minds, fish swim by in reverse frantically wagging their heads

आपल्या मनांत, मासे त्यांची डोकी जोरजोरात हलवून मागे पोहतात

and we don't even notice them.

व आपण त्यांची दखलही घेत नाही.

I'm going to tell you five facts about myself.

मी आपल्याला माझ्या पाच गोष्टी सांगणार आहे.

One fact is not true.

त्यातली एक सत्य नाही.

One: I graduated from Harvard at 19 with an honors degree in mathematics.

एक: मी हार्वर्ड विद्यापीठाचा १९ व्या वर्षी गणितातील पदवीधर झालो.

Two: I currently run a construction company in Orlando.

दोन: सध्या मी ऑरलँडोमध्ये बांधकामाची कंपनी चालवतो.

Three: I starred on a television sitcom.

तीन: मी टीव्हीवरील एका कार्यक्रमात काम केलं.

Four: I lost my sight to a rare genetic eye disease.

चार: एका दुर्मिळ जनुकीय आजारात मी माझी दृष्टी गमावली.

Five: I served as a law clerk to two US Supreme Court justices.

पाच: अमेरिकन सर्वोच्च न्यायालयातील दोन न्यायाधीशांसोबत मी कायदा लिपिक होतो.

Which fact is not true?

कुठली गोष्ट सत्य नाही?

Actually, they're all true.

वस्तुतः त्या सर्व सत्य आहेत.

Yeah. They're all true.

हो. त्या सर्व सत्य आहेत.

(Applause)

(टाळ्या)

At this point, most people really only care about the television show.

याक्षणी, बरेचजणं खरंतर टीव्हीवरील कार्यक्रमाचा विचार करतात.

(Laughter)

(हशा)

I know this from experience.

हे मला अनुभवाने माहिती आहे.

OK, so the show was NBC's "Saved by the Bell: The New Class."

तो कार्यक्रम होता NBCचा "Saved by the Bell: The New Class."

And I played Weasel Wyzell,

आणि मी विजल वायजलची भूमिका केली,

who was the sort of dorky, nerdy character on the show,

जे त्यातील एक बेवकूफ पात्र होतं,

which made it a very major acting challenge

ज्यामुळे ती एक आव्हानात्मक भूमिका होती माझ्यासारख्या

for me as a 13-year-old boy.

१३ वर्षाच्या मुलासाठी.

(Laughter)

(हशा)

Now, did you struggle with number four, my blindness?

माझा अंधत्व, या चौथ्या क्रमांकाच्या गोष्टीबाबत आपण अडखळलात का?

Why is that?

ते का बरं?

We make assumptions about so-called disabilities.

तथाकथित अपंगत्वाबद्दल आपली काही गृहीतकं असतात.

As a blind man, I confront others' incorrect assumptions

एक अंध व्यक्ती म्हणून मी इतरांच्या माझ्या क्षमतांच्या बाबतीतील

about my abilities every day.

चुकीच्या गृहितकांना रोज सामोरं जातो.

My point today is not about my blindness, however.

तथापि, आज माझा मुद्दा हा माझ्या अंधत्वाबद्दल नाही.

It's about my vision.

माझ्या दृष्टीबद्दल आहे.

Going blind taught me to live my life eyes wide open.

डोळे सताड उघडे ठेवून जगण्याची शिकवण मला अंध झाल्यामुळे मिळाली.

It taught me to spot those backwards-swimming fish

त्यामुळे मला मागे पोहणारे मासे दिसू लागले

that our minds create.

जी आपल्या मनाची निर्मिती असते.

Going blind cast them into focus.

अंधपणामुळे त्यांच्यावर लक्ष केंद्रित होतं.

What does it feel like to see?

ते बघण्याची भावना कशी असते?

It's immediate and passive.

ती तत्पर आणि निष्क्रिय असते.

You open your eyes and there's the world.

तुम्ही डोळे उघडता आणि जग दिसतं.

Seeing is believing. Sight is truth.

बघितल्यावर विश्वास बसतो. दृश्य हेच सत्य.

Right?

हो ना?

Well, that's what I thought.

हो, मला तसंच वाटलं.

Then, from age 12 to 25, my retinas progressively deteriorated.

नंतर, वयवर्षे १२ ते २५ दरम्यान माझी दृष्टिपटलं हळूहळू खराब झाली.

My sight became an increasingly bizarre

माझी दृष्टी एका अतीव विचित्र

carnival funhouse hall of mirrors and illusions.

जत्रेतील आरशांच्या व भ्रमांच्या खोलीप्रमाणे झाली

The salesperson I was relieved to spot in a store

ज्याला दुकानातील विक्रेता समजून मी निःश्वास टाकला

was really a mannequin.

तो खरंतर एक पुतळा होता.

Reaching down to wash my hands,

हात धुण्यासाठी खाली वाकताना

I suddenly saw it was a urinal I was touching, not a sink,

मला अचानक दिसलं मी लघुशंकापात्राला स्पर्श करत होतो बेसीनला नव्हे,

when my fingers felt its true shape.

माझ्या बोटांना त्याचा खरा आकार जाणवला

A friend described the photograph in my hand,

माझ्या मित्राने हातातील फोटोचे वर्णन केलं,

and only then I could see the image depicted.

आणि मगच मला वर्णिलेली प्रतिमा दिसली.

Objects appeared, morphed and disappeared in my reality.

माझ्या वास्तवात वस्तू दिसायच्या, रूप बदलायच्या आणि अदृश्य व्हायच्या.

It was difficult and exhausting to see.

ते बघणं खूप अवघड आणि दमणूक करणारं होतं.

I pieced together fragmented, transitory images,

विखुरलेल्या, मध्यवस्थेतील प्रतिमा मी एकत्र करायचो

consciously analyzed the clues,

संकेतांचं जाणीवपूर्वक विश्लेषण करायचो,

searched for some logic in my crumbling kaleidoscope,

चुरा झालेल्या माझ्या कलायडोस्कोपमध्ये तर्क शोधायचो

until I saw nothing at all.

काहीच न दिसेपर्यंत.

I learned that what we see

मी शिकलो कि जे आपण पाहतो

is not universal truth.

ते वैश्विक सत्य नसतं.

It is not objective reality.

ते वस्तुनिष्ठ वास्तव नाही.

What we see is a unique, personal, virtual reality

जे आपल्याला दिसतं ते एकमेव, वैयक्तिक, आभासी वास्तव असतं

that is masterfully constructed by our brain.

आपल्या मेंदूने उत्कृष्टरीत्या तयार केलेलं.

Let me explain with a bit of amateur neuroscience.

सामान्य मज्जासंस्थाशास्त्राधारे मी खुलासा करतो

Your visual cortex takes up about 30 percent of your brain.

तुमच्या मेंदूचा ३०% भाग हा दृश्यांवर प्रक्रिया करणारा असतो.

That's compared to approximately eight percent for touch

तुलनेने तो स्पर्शासाठी जवळजवळ आठ टक्के

and two to three percent for hearing.

आणि दोन ते तीन टक्के श्रवणासाठी असतो

Every second, your eyes can send your visual cortex

दर सेकंदाला तुमचे डोळे तुमच्या मेंदूकडे माहितीचे

as many as two billion pieces of information.

दोन अब्ज एवढे अंश पाठवू शकतात.

The rest of your body can send your brain only an additional billion.

इतर शरीराकडून तुमच्या मेंदूकडे फक्त एखादा अब्ज अधिक जातात.

So sight is one third of your brain by volume

म्हणजे घनफळाने दृष्टी हि तुमच्या मेंदूच्या एक तृतीयांश आहे

and can claim about two thirds of your brain's processing resources.

आणि तुमच्या मेंदूचे जवळजवळ दोन तृतीयांश प्रक्रिया स्रोत वापरते.

It's no surprise then

मग हे आश्चर्यकारक नाही

that the illusion of sight is so compelling.

कि दृष्टीभ्रम हा इतका लक्षवेधक असतो.

But make no mistake about it: sight is an illusion.

पण त्याबाबतीत चूक करू नका: दृष्टी हा एक भ्रम आहे.

Here's where it gets interesting.

इथे ते जास्त मनोरंजक बनतं.

To create the experience of sight,

दृश्यानुभवाच्या निर्मितीसाठी

your brain references your conceptual understanding of the world,

तुमचा मेंदू संदर्भ घेतो तो तुमच्या जगाच्या संकल्पनात्मक समजाचा,

other knowledge, your memories, opinions, emotions, mental attention.

इतर ज्ञानाचा, तुमच्या आठवणींचा, मतांचा, भावनांचा, मनाच्या जाणिवांचा.

All of these things and far more are linked in your brain to your sight.

या सगळ्या गोष्टी आणि इतरही बरंच काही तुमच्या मेंदूत जोडलेलं असतं दृष्टीशी.

These linkages work both ways, and usually occur subconsciously.

या साखळ्या दोन्ही बाजूंनी काम करतात आणि बहुदा नकळत ते होत राहतं.

So for example,

म्हणजे उदाहरणार्थ, जे तुम्ही

what you see impacts how you feel,

पाहता ते तुमच्या वाटण्यावर परिणाम करतं,

and the way you feel can literally change what you see.

व तुम्हाला जसं वाटतं ते तुम्ही जे पाहता ते बदलवू शकतं.

Numerous studies demonstrate this.

बहुसंख्य संशोधनं याचा प्रत्यय देतात.

If you are asked to estimate

जर तुम्हाला अंदाज बांधायला सांगितला

the walking speed of a man in a video, for example,

उदाहरणार्थ चलतचित्रातील माणसाच्या चालण्याच्या वेगाचा

your answer will be different if you're told to think about cheetahs or turtles.

तर तुमचं उत्तर वेगळं असेल जर तुम्हाला चित्ते वा कासवं मनात आणायला सांगितलं तर

A hill appears steeper if you've just exercised,

टेकडीचा चढ जास्त वाटतो जर तुम्ही नुकताच व्यायाम केला असेल,

and a landmark appears farther away

आणि खुणेची जागा अधिक दूर भासते

if you're wearing a heavy backpack.

जर पाठीवर जड बॅग असेल तर.

We have arrived at a fundamental contradiction.

आपण एका मूलभूत विरोधाभासापर्यंत पोचलो आहोत.

What you see is a complex mental construction of your own making,

जे तुम्ही पाहता ती तुमची स्वतःची क्लिष्ट मानसिक बांधणी असते,

but you experience it passively

पण तुम्ही ती निष्क्रियतेने अनुभवता

as a direct representation of the world around you.

तुमच्या भोवतालच्या जगाच्या थेट प्रातिनिधिक रूपात.

You create your own reality, and you believe it.

तुम्ही तुमचं एक वास्तव निर्मिता व त्यावर विश्वास ठेवता.

I believed mine until it broke apart.

मी माझ्या वास्तवावर ठेवला जोवर ते भंगलं नाही.

The deterioration of my eyes shattered the illusion.

माझ्या डोळ्यांतील बिघाडाने भ्रम दूर केला.

You see, sight is just one way

असं बघा कि, दृष्टी हा केवळ एक मार्ग आहे

we shape our reality.

आपल्या वास्तवाला आकार देण्याचा.

We create our own realities in many other ways.

आपण आपले वास्तव इतर अनेक मार्गांनी तयार करतो.

Let's take fear as just one example.

भीती हे एक उदाहरण घेऊ या.

Your fears distort your reality.

तुमची भीती तुमच्या वास्तवाला विद्रुप करते.

Under the warped logic of fear, anything is better than the uncertain.

भीतीच्या विद्रुप तर्कानुसार, अनिश्चिततेपेक्षा काहीही चांगलं असतं.

Fear fills the void at all costs,

काहीही करून भीती पोकळी भरते,

passing off what you dread for what you know,

तुमच्या ज्ञात भीतीला सारून,

offering up the worst in place of the ambiguous,

संदिग्धतेऐवजी सर्वात वाईट देऊ करून,

substituting assumption for reason.

कारणाची जागा गृहीतकाला देऊन.

Psychologists have a great term for it: awfulizing.

मानसशास्त्रज्ञांची त्यासाठी एक छान संज्ञा आहे: भीषणता

(Laughter)

(हशा)

Right?

बरोबर?

Fear replaces the unknown with the awful.

भीती अज्ञाताच्या जागी भीषणता आणते.

Now, fear is self-realizing.

भीती हि आत्मसाक्षात्कारी आहे.

When you face the greatest need

जेव्हा तुम्हाला आत्यंतिक गरज असते

to look outside yourself and think critically,

स्वतःबाहेर डोकावण्याची व निष्पक्षपणाने विचार करण्याची

fear beats a retreat deep inside your mind,

खोलवर तुमच्या मनात भीती जागृत होते

shrinking and distorting your view,

तुमचा दृष्टिकोन संकुचित व विद्रुप करत

drowning your capacity for critical thought

तुमच्या निष्पक्ष विचारक्षमतेला फूट

with a flood of disruptive emotions.

पाडणाऱ्या भावनांच्या पुरात बुडवत.

When you face a compelling opportunity to take action,

जेव्हा कृती करण्याची एखादी लक्षवेधक संधी तुमच्यासमोर येते

fear lulls you into inaction,

भीती तुम्हाला निष्क्रिय करून शांत करते,

enticing you to passively watch its prophecies fulfill themselves.

भुरळ पाडून हतबलतेने तिची भाकितं खरी ठरलेली पाहण्यास भाग पडते.

When I was diagnosed with my blinding disease,

जेव्हा माझ्या अंधत्वाच्या आजाराचं निदान झालं

I knew blindness would ruin my life.

मला माहिती होतं कि माझं आयुष्य उद्ध्वस्त होणार.

Blindness was a death sentence for my independence.

अंधत्व माझ्या स्वातंत्र्याचा अंत होता.

It was the end of achievement for me.

तो माझ्या यशाचा शेवट होता.

Blindness meant I would live an unremarkable life,

अंधत्व म्हणजे मी एक निरस आयुष्य जगणार,

small and sad,

छोटं आणि दुःखी,

and likely alone.

आणि बहुदा एकाकी.

I knew it.

मला माहिती होतं. हे माझ्या

This was a fiction born of my fears, but I believed it.

भीतीने कल्पिलेलं होतं, पण त्यावर मी विश्वास ठेवला.

It was a lie, but it was my reality,

ते मिथ्या होतं, पण ते माझं वास्तव होतं,

just like those backwards-swimming fish in little Dorothy's mind.

छोट्या डोरोथीच्या मनातल्या त्या मागे पोहणाऱ्या माशांसारखं. जर

If I had not confronted the reality of my fear,

माझ्या भीतीच्या वास्तवाला मी धैर्याने तोंड दिलं नसतं

I would have lived it.

तर मी तेच जगलो असतो.

I am certain of that.

मला त्याची खात्री आहे.

So how do you live your life eyes wide open?

मग तुम्ही तुमचं आयुष्य डोळे सताड उघडे ठेऊन कसं जगता?

It is a learned discipline.

ती एक शिकण्यासारखी विद्या आहे

It can be taught. It can be practiced.

ती शिकवता येते. तिचा सराव करता येतो.

I will summarize very briefly.

मी थोडक्यात सांगतो.

Hold yourself accountable

स्वतःला जबाबदार ठरवा

for every moment, every thought,

प्रत्येक क्षणासाठी, प्रत्येक विचारासाठी,

every detail.

प्रत्येक तपशीलासाठी.

See beyond your fears.

तुमच्या भीतीच्या पलीकडे पाहा.

Recognize your assumptions.

तुमची गृहीतकं ओळखा.

Harness your internal strength.

तुमच्या अंतर्शक्तीचा वापर करा.

Silence your internal critic.

तुमच्यातल्या समीक्षकाला गप्प करा.

Correct your misconceptions about luck and about success.

नशीब आणि यशाच्या तुमच्या चुकीच्या कल्पना दुरुस्त करा.

Accept your strengths and your weaknesses, and understand the difference.

तुमची बलस्थानं आणि तुमच्यातील दोष स्वीकारा आणि दोहोंतला फरक समजून घ्या.

Open your hearts

तुमची मनं खुली करा

to your bountiful blessings.

तुमच्या उदार वरदानांसाठी.

Your fears, your critics,

तुमची भीती, तुमचे समीक्षक,

your heroes, your villains --

तुमचे नायक, तुमचे खलनायक --

they are your excuses,

ते निमीत्त आहेत,

rationalizations, shortcuts,

युक्तीवाद, सुलभ मार्ग,

justifications, your surrender.

समर्थन, तुमच्या शरणागतीचे.

They are fictions you perceive as reality.

त्या कल्पना आहेत ज्या तुम्हाला वास्तव वाटतात.

Choose to see through them.

त्यांच्या आरपार बघा.

Choose to let them go.

त्यांना सरू द्या.

You are the creator of your reality.

तुम्ही तुमच्या वास्तवाचे निर्माते आहात.

With that empowerment comes complete responsibility.

त्या सक्षमीकरणासोबत संपूर्ण जबाबदारी येते.

I chose to step out of fear's tunnel into terrain uncharted and undefined.

मी भयाच्या बोगद्यातून बाहेर पडून अलिखीत आणि अस्पष्ट प्रदेशाची निवड केली.

I chose to build there a blessed life.

मी तिथे एक सुखी आयुष्य उभारायची निवड केली.

Far from alone,

एकाकीपणापासून दूर,

I share my beautiful life with Dorothy,

मी माझं सुंदर आयुष्य डोरोथीसोबत, माझी

my beautiful wife,

सुंदर पत्नी, व्यतीत करतो,

with our triplets, whom we call the Tripskys,

आमच्या तिळ्यांसोबत, ज्यांना आम्ही ट्रिप्सकीज

and with the latest addition to the family,

म्हणतो, आणि आमच्या कुटुंबातील नवीन सदस्य,

sweet baby Clementine.

गोंडस क्लेमेंटायीनसोबत जगतो.

What do you fear?

तुम्हाला कशाचे भय आहे?

What lies do you tell yourself?

तुम्ही स्वतःशी काय खोटं बोलता?

How do you embellish your truth and write your own fictions?

तुम्ही तुमचं सत्य कसं सुशोभित करता आणि कल्पना कशा लिहिता?

What reality are you creating for yourself?

तुम्ही स्वतःसाठी कुठले वास्तव निर्माण करता आहात?

In your career and personal life, in your relationships,

तुमच्या कारकिर्दीत आणि वैयक्तिक आयुष्यात, तुमच्या नात्यांमध्ये

and in your heart and soul,

आणि तुमच्या हृदयात आणि आत्म्यात,

your backwards-swimming fish do you great harm.

तुमचे मागे पोहणारे मासे तुमचं खूप नुकसान करतात.

They exact a toll in missed opportunities and unrealized potential,

त्यांच्यामुळे चुकलेल्या संधी आणि अचेतन सामर्थ्याची किंमत मोजावी लागते

and they engender insecurity and distrust

आणि त्यांच्यामुळे असुरक्षितता आणि अविश्वास वाढतो

where you seek fulfillment and connection.

जिथे तुम्हाला परिपूर्णता आणि सांधा हवा असतो.

I urge you to search them out.

त्यांना शोधून काढण्याची मी आपणांस विनंती करतो.

Helen Keller said that the only thing worse than being blind

हेलन केलर म्हणाल्या होत्या कि अंधत्वाहून अधिक वाईट केवळ एकच गोष्ट आहे

is having sight but no vision.

ती म्हणजे दिव्यदृष्टीविना दृष्टी.

For me, going blind was a profound blessing,

माझ्यासाठी अंध होणं हा एक महान आशीर्वाद होता,

because blindness gave me vision.

कारण अंधत्वाने मला दिव्यदृष्टी दिली.

I hope you can see what I see.

मी आशा करतो मी जे पाहतो ते तुम्ही बघू शकता

Thank you.

धन्यवाद

(Applause)

(टाळ्या)

Bruno Giussani: Isaac, before you leave the stage, just a question.

ब्रुनो गियुसानी: आयझॅक, आपण व्यासपीठावरून उतरायच्या आधी एक प्रश्न.

This is an audience of entrepreneurs, of doers, of innovators.

या श्रोतृवर्गात उद्योजक, कार्यकर्ते, प्रवर्तक आहेत.

You are a CEO of a company down in Florida,

फ्लोरिडातील एका कंपनीचे आपण मुख्य कार्यकारी अधिकारी आहात,

and many are probably wondering,

आणि बहुतेकजणांना हे कुतूहल आहे, एक अंध

how is it to be a blind CEO?

मुख्य कार्यकारी अधिकारी म्हणून कसं वाटतं?

What kind of specific challenges do you have, and how do you overcome them?

कुठल्या प्रकारची विशिष्ट आव्हानं आपल्याला आहेत आणि त्यांवर आपण कशी मत करता?

Isaac Lidsky: Well, the biggest challenge became a blessing.

आयझॅक लिडस्की: सर्वांत मोठं आव्हानच माझं वरदान ठरलं.

I don't get visual feedback from people.

मला लोकांकडून दृश्य प्रतिसाद मिळत नाही.

(Laughter)

(हशा)

BG: What's that noise there? IL: Yeah.

ब्रुगी: तिथे तो आवाज काय असतो? आलि: हो.

So, for example, in my leadership team meetings,

म्हणजे उदाहरणार्थ, माझ्या अधिकाऱ्यांच्या सभांमध्ये,

I don't see facial expressions or gestures.

मला चेहऱ्यावरील हावभाव किंवा हातवारे दिसत नाहीत.

I've learned to solicit a lot more verbal feedback.

मी बहुतांशी शाब्दिक अभिप्राय घ्यायला शिकलो आहे.

I basically force people to tell me what they think.

मी लोकांना त्यांचे विचार सांगायला भाग पाडतो.

And in this respect,

आणि अशा प्रकारे,

it's become, like I said, a real blessing for me personally and for my company,

मी म्हणल्याप्रमाणे, माझ्या स्वतःसाठी आणि माझ्या कंपनीसाठी ते एक वरदान ठरलं आहे,

because we communicate at a far deeper level,

कारण आम्ही एका सखोल पातळीवर संवाद साधतो,

we avoid ambiguities,

आम्ही अस्पष्टता टाळतो,

and most important, my team knows that what they think truly matters.

आणि सर्वात महत्वाचं म्हणजे, माझ्या संघाला माहिती आहे कि त्यांचे विचार दखलपात्र आहेत.

BG: Isaac, thank you for coming to TED. IL: Thank you, Bruno.

ब्रुगी:आयझॅक, TED मधे आल्याबद्दल आभारी आहे.आलि:धन्यवाद ब्रुनो

(Applause)

(टाळ्या)