Joy Sun: Should you donate differently?

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I suspect that

ကျွန်မသံသယရှိတာက

ဒီပိုက်ဆံကို အာဖရိကမှာ ထောက်ပံ့ရေးလုပ်သားတိုင်း

every aid worker in Africa

comes to a time in her career

သူတို့အလုပ်သက်တမ်းမှာ ကာလတစ်ခုတော့ကြုံရတယ်

when she wants to take all the money for her project —

ပိုက်ဆံအားလုံးသူရဲ့ပရောဂျက် အတွက်ယူဆောင်ချင်တဲ့အခါပေါ့

maybe it's a school or a training program —

ကျောင်းတစ်ကျောင်း ဒါမှမဟုတ် လေ့ကျင့်ရေးအစီအစဉ်တစ်ခုမှာ

pack it in a suitcase,

ဒါကို ခရီးဆောင်အိတ်ထဲ ထည့်၊ နိုင်ငံထဲကအဆင်းရဲဆုံး

get on a plane flying over the poorest villages in the country,

ရွာတွေပေါ်ကို ပျံသန်းတဲ့ လေယာဉ်ပေါ်ကိုတက်၊

and start throwing that money out the window.

ပြီးတော့ ပြူတင်းပေါက်ကနေ ပစ်ချတာလေ။

Because to a veteran aid worker,

ဝါရင့်ထောက်ပံ့ရေး လုပ်သားဖြစ်တာကြောင့်

the idea of putting cold, hard cash

အေးစက်၊ တောင့်တင်းတဲ့ပိုက်ဆံကို ကမ္ဘာပေါ်က

into the hands of the poorest people on Earth

အဆင်းရဲဆုံးသူတွေရဲ့လက်တွေထဲကို ထည့်ပေးလိုက်ခြင်းဆိုတဲ့

doesn't sound crazy,

စိတ်ကူးဟာ ကြောင်တယ်လို့တော့ မထင်မိဘူး။

it sounds really satisfying.

ဒါက တကယ်ကို စိတ်ကျေနပ်စရာ ကောင်းပုံပါ

I had that moment right about the 10-year mark,

၁၀နှစ်လောက် အမှတ်အသားရှိတဲ့ အဲဒီကာလရှိခဲ့တယ်၊

and luckily, that's also when I learned

ကံကောင်းချင်တော့ ဒီအယူအဆဟာတကယ်ပဲ

that this idea actually exists,

ရှိနေတယ်ဆိုတာ သိလိုက်ရတဲ့ အခါမှာလည်း

and it might be just what the aid system needs.

ဒါဟာ ထောက်ပံ့ရေး စနစ်အတွက် လိုအပ်မယ့်ဟာပါပဲ။

Economists call it an unconditional cash transfer,

စီးပွားရေးပညာရှင်တွေကတော့ ခြွင်းချက်မရှိ ငွေလွှဲပြောင်းတာလို့ခေါ်တယ်။

and it's exactly that: It's cash given

ဒါအတိအကျပါပဲ။ ငွေကို ဘာအနှောင်အဖွဲ့မှ

with no strings attached.

မပါပဲ ပေးတာပါ။

Governments in developing countries

ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေက အစိုးရတွေကတော့

have been doing this for decades,

ဒါကိုလုပ်နေတာ ဆယ်စုနှစ်ချီနေပါပြီ။

and it's only now, with more evidence

အခုအခါမှပဲ နောက်ထပ် သာဓကတွေနဲ့ နည်းပညာသစ်တွေက

and new technology that it's possible

အထောက်အပံ့ပို့ဆောင်ရေးအတွက်

to make this a model for delivering aid.

ဒီပုံစံတစ်ခုလုပ်ဖို့ အလားအလာရှိလာတော့တယ်။

It's a pretty simple idea, right?

တော်တော်လေးရိုးရှင်းတဲ့ စိတ်ကူးပါ၊ ဟုတ်တယ်နော်။

Well, why did I spend a decade doing other stuff

ကောင်းပြီ၊ဘာဖြစ်လို့ ဆင်းရဲသားတွေ အတွက် အခြားဟာတွေလုပ်တာ

for the poor?

ဆယ်စုနှစ်တစ်ခု ကုန်ဆုံးခဲ့သလဲ။

Honestly, I believed that I could do more good

တကယ်တော့ ဆင်းရဲသားတွေ သူတို့ကိုယ်သူတို့လုပ်တာထက်

with money for the poor

သူတို့အတွက်ပိုက်ဆံကိုပို့ပေးရင် ပိုကောင်းအောင်

than the poor could do for themselves.

လုပ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ကျွန်မယုံကြည်ခဲ့မိခဲ့လို့ပါ။

I held two assumptions:

ယူဆချက် ၂ခုကို စွဲကိုင်ထားပါတယ်။

One, that poor people are poor in part

တစ်- ဆင်းရဲသားတွေ ဆင်းရဲကြတာက တစ်စိတ်အားဖြင့်

because they're uneducated and

ပညာမတတ်လို့၊ ကောင်းမွန်တဲ့

don't make good choices;

ရွေးချယ်မှုတွေ မလုပ်ခဲ့ကြလို့ပါ။

two is that we then need people like me

နှစ်- ဒါကြောင့် သူတို့လိုတာတွေကို သူတို့ဆီကိုရောက်ရှိဖို့ကို

to figure out what they need and get it to them.

တွက်ဆဖို့ ကျွန်မလို လူတွေလိုပါတယ်။

It turns out, the evidence says otherwise.

လက်တွေ့အရာတွေက တစ်နည်းတစ်ဖုံဖြစ်သွားတယ်။

In recent years, researchers have been studying

မကြာသေးခင်နှစ်တွေက သုတေသီတွေဟာ ဆင်းရဲသားတွေကို ငွေသားပေးတဲ့အခါ

what happens when we give poor people cash.

ဘာတွေဖြစ်ပေါ်တယ်ဆိုတာကို လေ့လာနေခဲ့ကြတယ်။

Dozens of studies show across the board

ဘုတ်အဖွဲ့အသီးသီးရဲ့ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ လေ့လာမှုတွေပါ

that people use cash transfers

လူတွေဟာ လွှဲပြောင်းရရှိတဲ့ငွေကို သူတို့ဘဝတိုးတက်ဖို့

to improve their own lives.

အသုံးပြုကြတယ်လို့ ပြဆိုတယ်။

Pregnant women in Uruguay buy better food

Uruguay ကကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေက ပိုကောင်းတဲ့ အစားအစာတွေဝယ်

and give birth to healthier babies.

ပိုကျန်းမာတဲ့ ကလေးတွေ မွေးဖွားကြတယ်။

Sri Lankan men invest in their businesses.

သီရိလင်္ကာက အမျိုးသားတွေကတော့ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ရင်းနှီးမြှပ်နှံကြတယ်။

Researchers who studied our work in Kenya

ကျွန်မတို့ အလုပ်ကိုလေ့လာကြတဲ့ ကင်ညာက သုသေသီတွေတွေ့ရှိတာက

found that people invested in a range of assets,

လူတွေဟာ ပိုင်ဆိုင်မှုအမျိုးမျိုးမှာ ရင်းနှီးမြှပ်နှံကြတယ်၊

from livestock to equipment to home improvements,

မွေးမြူရေးသုံး ကိရိယာကနေ အိမ်မွမ်းမံမှုအထိဖြစ်ပြီး

and they saw increases in income

စီပွားရေးလုပ်ငန်းနဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းတွေကနေ

from business and farming

ဝင်ငွေ တိုးပွားလာတာကို

one year after the cash was sent.

ငွေပို့ပေးပြီးတစ်နှစ်အကြာမှာ မြင်တွေ့ရပါတယ်။

None of these studies found that people

ဘယ်လေ့လာမှုကမှ လူတွေဟာ

spend more on drinking or smoking

အရက်သောက်တာတို့၊ ဆေးလိပ်တာတို့မှာ ပိုက်ဆံပိုသုံးတာ

or that people work less.

ဒါမှမဟုတ် အလုပ်လျှော့လုပ်တာတွေ မတွေ့ရပါဘူးတဲ့။

In fact, they work more.

တကယ်တော့ သူတို့အလုပ် ပိုလုပ်ကြပါတယ်။

Now, these are all material needs.

ကဲဒါတွေက ရုပ်ဝတ္ထု လိုအပ်ချက်တွေပါ။

In Vietnam, elderly recipients used

ဗီယက်နမ်မှာ သက်ကြီးပိုင်း လက်ခံရရှိသူတွေဟာ

their cash transfers to pay for coffins.

သူတို့ရဲ့လွှဲပြောင်းရငွေကို အခေါင်းဖိုးအတွက်သုံးတယ်

As someone who wonders if Maslow got it wrong,

Maslow မှားသွားခဲ့တယ်ဆိုရင်ကော ဆိုပြီး သိချင်လိုကြတယ်ဆိုရင်

I find this choice to prioritize spiritual needs

ကျွန်မမြင်မိတာက ဒီရွေးချယ်မှုဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်တွေကို

deeply humbling.

နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နှိမ့်ချ ဦးစားပေးလိုက်ဖို့ပါ။

I don't know if I would have chosen to give food

အစားအသောက် ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းတွေအတွက်ပဲ

or equipment or coffins,

ကျွန်မရွေးချယ်မလား ဆိုတာတော့ ကျွန်မမသိဘူး၊

which begs the question:

ဒါက မေးစရာဖြစ်လာပါတယ်။

How good are we at allocating resources

အရင်းအမြစ်တွေကို ဆင်းရဲသားတွေကိုယ်စား ခန့်ခွဲပေးရာမှာ

on behalf of the poor?

ကျွန်မတို့တွေ ဘယ်လောက်များတော်ကြလဲ။

Are we worth the cost?

ကျွန်မတို့ဟာ ကုန်ကျစရိတ်အတွက် တန်ရဲ့လား။

Again, we can look at empirical evidence

နောက်ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ရွေးချယ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကို

on what happens when we give people stuff

လူတွေကိုပေးတဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ မျက်မြင်ဒိဌ အထောက်အထားကို

of our choosing.

ကြည့်နိုင်ပါတယ်။

One very telling study looked at a program in India

အလွန်အမင်းဆင်းရဲတယ်ဆိုတဲ့ သူတွေကို ခြံမွေးတိရိစ္ဆာန်တွေပေးတဲ့

that gives livestock to the so-called ultra-poor,

အိန္ဒိယက အစီအစဉ် တစ်ခုကိုကြည့်ရှုတဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုက တွေ့ရှိတာက

and they found that 30 percent of recipients

လက်ခံရရှိသူ ၃၀ ရာနှုန်းဟာ

had turned around and sold the livestock they had been given

သူတို့ကိုပေးထားတဲ့ ခြံမွေးတိရိစ္ဆာန်တွေကို

for cash.

ရောင်စားလိုက်ကြတာကို တွေ့ရတယ်တဲ့။

The real irony is,

ရယ်စရာအဖြစ်က

for every 100 dollars worth of assets

ဒီအစီအစဉ်ကပေးတဲ့ ဒေါ်လာ ၁၀၀ တန်တဲ့

this program gave someone,

ပစ္စည်းတိုင်းအတွက် ဒါကိုလုပ်ဖို့

they spent another 99 dollars to do it.

နောက်ထပ် ၉၉ ဒေါ်လာကို စိုက်သုံးရခြင်းပါပဲ။

What if, instead, we use technology to put cash,

ဒီအစား ပိုက်ဆံထည့်ပေးဖို့ နည်းပညာသုံးမယ် ဆိုရင်ရော၊

whether from aid agencies or from any one of us

ထောက်ပံ့ရေး အေဂျင်စီတွေကပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဆင်းရဲသားတစ်ယောက်ရဲ့ လက်ထဲ ထည့်ပေးမယ့်

directly into a poor person's hands.

ကျွန်မတို့ထဲက တစ်ယောက်ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။

Today, three in four Kenyans use mobile money,

ယနေ့ ကင်ညာက လူ၄ဦးမှာ၃ဦးက မိုဘိုင်းပိုက်ဆံသုံးကြတယ်။

which is basically a bank account that can run

ဒါက အခြေခံအားဖြင့် ဘယ်ဆဲလ်ဖုန်းကိုမဆို သုံးလို့ရတဲ့

on any cell phone.

ဘဏ်စာရင်းတစ်ခုပါ။

A sender can pay a 1.6 percent fee

ပေးပို့သူက ၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်ဆောင်ခ ပေးရပြီး

and with the click of a button

ခလုတ်တစ်ချက် နှိပ်ရုံနဲ့ ပိုက်ဆံဟာ

send money directly to a recipient's account

ကြားခံလူတွေမပါပဲ လက်ခံသူရဲ့

with no intermediaries.

စာရင်းထဲကိုဝင်သွားမှာပါ။

Like the technologies that are disrupting industries

ကျွန်မတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ဘဝမှာ လုပ်ငန်းတွေကို နှောင့်ယှက်နေကြတဲ့

in our own lives,

နည်းပညာတွေလိုပဲ

payments technology in poor countries

ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေက ငွေပေးချေတဲ့ နည်းပညာဟာထောက်ပံ့မှုကို

could disrupt aid.

နှောက်ယှက်နိုင်ပါတယ်။

It's spreading so quickly that it's possible

ပျံ့နှံမှုဟာ မြန်လွန်းတော့ ဒီနည်းလမ်းနဲ့

to imagine reaching billions

သန်းထောင်နဲ့ချီတဲ့ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဆင်းရဲသားတွေဆီရောက်ရှိဖို့

of the world's poor this way.

စိတ်ကူးလို့ရနိုင်ပါတယ်။

That's what we've started to do at GiveDirectly.

ဒါက ကျွန်မတို့တွေ GiveDirectly မှာ စတင်လုပ်ကိုင်ထားတာပါ။

We're the first organization

ကျွန်မတို့ဟာ ဆင်းရဲသားတွေကို ပိုက်ဆံလွှဲပို့ရာမှာ

dedicated to providing cash transfers to the poor.

ထောက်ပံ့ဖို့ ရည်စူးထားတဲ့ ပထမဦးဆုံးအဖွဲ့အစည်းပါ။

We've sent cash to 35,000 people across rural Kenya

Kenya နဲ့ Uganda တစ်လွှားမှာရှိတဲ့ ကျေးလက်က

and Uganda

လူ ၃၅၀၀၀ကို မိသားစုတစ်စု

in one-time payments of 1,000 dollars

တစ်ကြိမ်ပေးပို့ငွေ ဒေါ်လာ ၁၀၀၀ နှုန်းနဲ့

per family.

ပေးပို့ပြီးပါပြီ။

So far, we've looked for the poorest people

အခုထိတော့ အဆင်းရဲဆုံးရွာတွေက အဆင်းရဲဆုံးသူတွေကို

in the poorest villages, and in this part of the world,

ရှာထားပါတယ်၊ ကမ္ဘာ့ဒီအပိုင်းကလူတွေဟာ

they're the ones living in homes

ရွှံ့၊ သက်ကယ်နဲ့ ဆောက်ထားတဲ့အိမ်တွေမှာ၊

made of mud and thatch,

နေထိုင်သူများဖြစ်ပြီး

not cement and iron.

ဘိလပ်မြေ၊ သံနဲ့မဟုတ်ပါဘူး။

So let's say that's your family.

ဒီတော့ ဒါသင့်ရဲ့မိသားစုလို့ဆိုပါတော့။

We show up at your door with an Android phone.

ကျွန်မတို့သင့်တံခါးဝကို Android ဖုန်းတစ်လုံးနဲ့ ရောက်လာတယ်။

We'll get your name, take your photo

သင့်ရဲ့နာမည်ကိုယူ၊ သင်နဲ့

and a photo of your hut

သင့်ရဲ့တဲကို ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး

and grab the GPS coordinates.

GPS ညွှန်းချက်တွေကို တွဲလိုက်မယ်။

That night, we send all the data to the cloud,

အဲဒီညမှာ အချက်အလက်အားလုံးကို cloud စနစ်ဆီကိုပို့ပြီး၊

and each piece gets checked

တစ်ပိုင်းချင်းစီကို သီးခြားအဖွဲ့တစ်ခုကနေ

by an independent team

စစ်ဆေးလိုက်တယ်၊

using, for one example, satellite images.

ဥပမာ ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်တွေပေါ့။

Then, we'll come back,

ဒီနောက် ကျွန်မတို့ပြန်လာပြီး

we'll sell you a basic cell phone

ဖုန်းမရှိသေးသူတွေကို

if you don't have one already,

ရိုးရိုးဆဲလ်ဖုန်းတစ်လုံး ရောင်းပေးမယ်၊

and a few weeks later,

သီတင်းပတ် အနည်းငယ်ကြာရင်

we send money to it.

ဖုန်းထဲကို ပိုက်ဆံထည့်ပေးတယ်။

Something that five years ago

လွန်ခဲ့တဲ့ ၅နှစ်တုန်းက မဖြစ်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့

would have seemed impossible

ထင်ရတဲ့အရာကို

we can now do efficiently

အခုတော့ ထူးထူးခြားခြားနဲ့

ခြစားမှုကင်းကင်း

and free of corruption.

လုပ်လို့ရပါပြီ။

The more cash we give to the poor,

ချို့ငဲ့သူတွေကို ပိုက်ဆံပိုပေးနိုင်လေ၊

and the more evidence we have that it works,

ဒါက အလုပ်ဖြစ်တယ်လို့ အထောက်အထား ပိုရလေ၊

the more we have to reconsider

ကျွန်မတို့ပေးတဲ့ အရာတိုင်းကို

everything else we give.

ပြန်ပြီး သုံးသပ်ဖြစ်လေပါ။

Today, the logic behind aid is too often,

ဒီနေ့ ထောက်ပံ့မှုနောက်ကွယ်က တွေးခေါ်မှုဟာ များသောအားဖြင့်တော့

well, we do at least some good.

အင်း ကောင်းမှုတစ်ခုခုတော့ လုပ်တယ်ဆိုတာပါ။

When we're complacent

ကျွန်မတို့ရဲ့ အကန့်အသတ်အဖြစ်

with that as our bar,

ကျေနပ်နေတဲ့အခါ

when we tell ourselves that giving aid

ထောက်ပံ့ပေးတာဟာ လုံးလုံးမထောက်ပံ့တာထက်

is better than no aid at all,

ပိုကောင်းပါတယ်လို့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ပြောတဲ့အခါမှာ

we tend to invest inefficiently,

ကျွန်မတို့ဟာ ထိရောက်မှုမရှိပဲ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတတ်ကြတယ်။

in our own ideas that strike us as innovative,

ကျွန်မတို့ ကိုယ်ပိုင်စိတ်ကူးတွေဟာ အစီရင်ခံစာရေးရာမှာ

on writing reports,

လေယာဉ်လက်မှတ်နဲ့ SUVတွေမှာ ဆန်းသစ်မှုတွေအဖြစ်

on plane tickets and SUVs.

ကျွန်မတို့ကို သဘောပေါက်စေပါတယ်။

What if the logic was,

တွေးခေါ်မှုဖြစ်ခဲ့ရင်ရော

will we do better than cash given directly?

ငွေသားကို တိုက်ရိုက်ပေးတာထက် ပိုကောင်းအောင် ကျွန်မတို့လုပ်နိုင်မလား

Organizations would have to prove

ဆင်းရဲသားတွေ သူတို့ဘာသာ လုပ်နိုင်တာထက်၊

that they're doing more good for the poor

အဖွဲ့အစည်းတွေက ပိုပြီးကောင်းအောင် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို

than the poor can do for themselves.

သူတို့ သက်သေပြဖို့တော့ လိုမှာပါ။

Of course, giving cash won't create public goods

တကယ်တမ်း ငွေသားပေးခြင်းဟာ ရောဂါကိုအမြစ်ဖြတ်တာ၊ခိုင်မာတဲ့အဖွဲ့အစည်း တည်ဆောက်တာတို့လို

like eradicating disease or building strong institutions,

အများပိုင်ပစ္စည်းတွေကိုတော့ ဖန်တီးနိုင်မှာတော့ မဟုတ်ပေမည့်လည်း

but it could set a higher bar

သီးခြားမိသားစုတွေရဲ့ ဘဝတိုးတက်ဖို့ ကျွန်မတို့

for how we help individual families

ဘယ်လို ကူညီပေးဖို့အတွက် ပိုမြင့်မားတဲ့

improve their lives.

အကန့်တော့ သတ်မှတ်ပေးနိုင်တာပေါ့။

I believe in aid.

ထောက်ပံ့မှုကို ကျွန်မယုံကြည်တယ်။

I believe most aid is better than just

အထောက်အပံ့အများစုဟာ လေယာဉ်ကနေ ပိုက်ဆံ

throwing money out of a plane.

ပစ်ချပေးတာထက် ပိုကောင်းတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

I am also absolutely certain

အရမ်းကို လုံးဝသေချာတာကတော့

that a lot of aid today

ဒီနေ့ အထောက်အပံ့အများအပြားဟာ ဆင်းရဲသားတွေကို

isn't better than giving directly to the poor.

တိုက်ရိုက်ပေးတာထက် ပိုမကောင်းတာပါ။

I hope that one day, it will be.

တစ်နေ့တော့ ဒါဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)