Joy Sun: Should you donate differently?

Joy Sun: Chúng ta có nên tài trợ theo cách khác?

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Duy Lê

I suspect that

Tôi nghĩ rằng

every aid worker in Africa

mỗi nhân viên cứu trợ ở Châu Phi

comes to a time in her career

trong sự nghiệp của mình

when she wants to take all the money for her project —

đều đã từng một lần

mang hết số tiền tài trợ của dự án-

maybe it's a school or a training program —

có thể là kinh phí cho một ngôi trường

hoặc chương trình huấn luyện

pack it in a suitcase,

bỏ hết vào vali,

get on a plane flying over the poorest villages in the country,

bay đi tới những vùng nghèo nhất

and start throwing that money out the window.

và ném chúng qua cửa sổ.

Because to a veteran aid worker,

Vì đối với một nhân viên cứu trợ,

the idea of putting cold, hard cash

việc trao tận tay số tiền mặt ấy

cho những người nghèo khổ nhất

into the hands of the poorest people on Earth

trên hành tinh này

nghe không có vẻ gì là điên rồ,

doesn't sound crazy,

it sounds really satisfying.

thay vào đó, là làm họ thỏa mãn.

I had that moment right about the 10-year mark,

10 năm trước là thời điểm khoảnh khắc ấy đến với tôi,

and luckily, that's also when I learned

thật may, đó cũng là lúc tôi nhận ra

that this idea actually exists,

điều ấy thực sự tồn tại,

and it might be just what the aid system needs.

và có lẽ cũng là điều

mà hệ thống cứu trợ thực sự cần đến.

Economists call it an unconditional cash transfer,

Các nhà kinh tế học gọi nó

là viện trợ không hoàn lại,

and it's exactly that: It's cash given

chính xác là: viện trợ tiền mặt

with no strings attached.

mà không có bất cứ ràng buộc nào đi kèm.

Governments in developing countries

Chính phủ các nước đang phát triển

have been doing this for decades,

đã và đang thực hiện trong nhiều thập kỷ,

and it's only now, with more evidence

ngay lúc này đây, ta có thêm các bằng chứng,

and new technology that it's possible

công nghệ kỹ thuật mới giúp hiện thực hóa

to make this a model for delivering aid.

mô hình này trong quá trình cứu trợ.

It's a pretty simple idea, right?

Một ý tưởng đơn giản, phải không?

Tại sao tôi lại bỏ ra một thập kỷ

Well, why did I spend a decade doing other stuff

để làm những việc này cho người nghèo?

for the poor?

Honestly, I believed that I could do more good

Nói thật, tôi tin mình có thể sử dụng

with money for the poor

số tiền đó cho người nghèo tốt hơn

than the poor could do for themselves.

là họ làm cho chính mình.

I held two assumptions:

Tôi có hai giả thuyết:

One, that poor people are poor in part

Một là, người ta nghèo một phần

because they're uneducated and

là vì không được học hành

don't make good choices;

và không có những quyết định hợp lý,

two is that we then need people like me

hai là, cần những người như tôi

to figure out what they need and get it to them.

để chỉ ra những cái cần thiết

và trao nó cho họ.

It turns out, the evidence says otherwise.

Nhưng thực tế,

bằng chứng cho thấy điều ngược lại.

In recent years, researchers have been studying

Những năm gần đây,

các học giả đang tiến hành

what happens when we give poor people cash.

tìm hiểu điều gì xảy ra

khi hỗ trợ tiền cho người nghèo.

Dozens of studies show across the board

Nhiều nghiên cứu chỉ ra trên diện rộng rằng

that people use cash transfers

mọi người đã sử dụng tiền cứu trợ

to improve their own lives.

để cải thiện cuộc sống của họ.

Pregnant women in Uruguay buy better food

Phụ nữ mang thai ở Uruguay

dùng tiền mua thực phẩm tốt hơn

and give birth to healthier babies.

và sinh ra những em bé khỏe mạnh hơn.

Sri Lankan men invest in their businesses.

Còn đàn ông Sri Lanka đầu tư tốt hơn

Researchers who studied our work in Kenya

vào dự án kinh doanh của mình.

Các nhà nghiên cứu làm việc ở Kenya

found that people invested in a range of assets,

tìm ra rằng mọi người đầu tư

vào nhiều loại tài sản,

from livestock to equipment to home improvements,

từ vật nuôi cho đến các dụng cụ lao động,

cũng như tân trang nhà cửa,

and they saw increases in income

rồi thu nhập của họ tăng lên

từ các dự án kinh doanh và công việc trang trại

from business and farming

one year after the cash was sent.

trong vòng một năm sau khi tiền mặt được gửi đi.

None of these studies found that people

Không có một nghiên cứu nào tìm được

spend more on drinking or smoking

bằng chứng người ta tiêu tiền thêm cho rượu, bia, thuốc lá

or that people work less.

hay có xu hướng lười biếng làm lụng.

In fact, they work more.

Thậm chí, họ còn làm việc nhiều hơn.

Now, these are all material needs.

Bạn có thể thấy, chúng chỉ là những nhu cầu vật chất.

In Vietnam, elderly recipients used

Ở Việt Nam, những người già được viện trợ

dùng số tiền đó để mua quan tài.

their cash transfers to pay for coffins.

As someone who wonders if Maslow got it wrong,

Nếu ai tự hỏi liệu Maslow đã sai,

I find this choice to prioritize spiritual needs

riêng tôi thì thấy việc ưu tiên nhu cầu tinh thần

deeply humbling.

không có gì là xấu cả.

I don't know if I would have chosen to give food

Tôi không biết liệu cho đi thức ăn

or equipment or coffins,

đồ dùng hay quan tài,

which begs the question:

sẽ đưa đến câu hỏi:

How good are we at allocating resources

Có đúng không khi thay người nghèo

on behalf of the poor?

quyết định hàng viện trợ?

Are we worth the cost?

Có xứng đáng với chi phí bỏ ra?

Again, we can look at empirical evidence

Một lần nữa, cần nhìn vào ví dụ điển hình

on what happens when we give people stuff

khi ta tặng quà cho người khác

of our choosing.

dựa theo gu của mình.

One very telling study looked at a program in India

Một nghiên cứu rất thành công

theo dõi một chương trình ở Ấn độ

that gives livestock to the so-called ultra-poor,

phát gia súc cho những người tạm gọi là "cực nghèo đói".

and they found that 30 percent of recipients

Họ nhận ra rằng 30% số người nhận

had turned around and sold the livestock they had been given

đã quay lại và bán số gia súc đó

for cash.

để lấy tiền mặt.

The real irony is,

Điều hài hước là

for every 100 dollars worth of assets

cứ mỗi tài sản trị giá 100 đô

this program gave someone,

được phát ra,

they spent another 99 dollars to do it.

họ phải bỏ ra thêm 99 đô

để thực hiện việc phân phát.

What if, instead, we use technology to put cash,

Thử nghĩ xem, thay vì vậy,

ta sử dụng công nghệ

whether from aid agencies or from any one of us

để đưa tiền mặt trực tiếp

từ trung tâm viện trợ

hoặc từ bất kỳ ai trong chúng ta

directly into a poor person's hands.

đến tận tay người nghèo.

Today, three in four Kenyans use mobile money,

Ngày nay, ba phần tư người Kenya

sử dụng tiền lưu động

which is basically a bank account that can run

tức tiền trong tài khoản có thể sử dụng bằng điện thoại di động .

on any cell phone.

A sender can pay a 1.6 percent fee

Người gửi có thể phải trả phí 1,6 %

and with the click of a button

và với một động tác nhấn nút

send money directly to a recipient's account

gửi tiền trực tiếp vô tài khoản người nhận

with no intermediaries.

không qua trung gian.

Like the technologies that are disrupting industries

Nếu như công nghệ làm gián đoạn

in our own lives,

cuộc sống của chính chúng ta,

payments technology in poor countries

công nghệ thanh toán ở những nước nghèo

could disrupt aid.

có thể cản trở viện trợ.

It's spreading so quickly that it's possible

Điều đó có thể truyền đi nhanh

to imagine reaching billions

đến mức có thể tiếp cận

of the world's poor this way.

hàng tỷ người nghèo trên thế giới.

That's what we've started to do at GiveDirectly.

Đó là lý do chúng tôi sáng tạo ra GiveDirectly.

We're the first organization

Tổ chức đầu tiên sẵn lòng giúp chuyển tiền mặt cho người nghèo.

dedicated to providing cash transfers to the poor.

We've sent cash to 35,000 people across rural Kenya

Chúng tôi từng chuyển tiền cho

35,000 người dân quê ở Kenya và Uganda

and Uganda

in one-time payments of 1,000 dollars

với giá trị là 1000 đô la cho mỗi lần

per family.

cho mỗi gia đình.

So far, we've looked for the poorest people

Đến nay, chúng tôi đã tìm được người nghèo nhất

in the poorest villages, and in this part of the world,

ở những làng nghèo nhất, trên thế giới này.

they're the ones living in homes

Họ sống trong những ngôi nhà

made of mud and thatch,

làm bằng bùn và rơm

not cement and iron.

chứ không phải là xi-măng và sắt thép.

So let's say that's your family.

Giả sử đó là nhà bạn.

We show up at your door with an Android phone.

Chúng tôi đến trước cửa với chiếc điện thoại Android.

We'll get your name, take your photo

Chúng tôi sẽ hỏi tên, chụp hình bạn,

and a photo of your hut

căn chòi của bạn, sử dụng bộ định vị.

and grab the GPS coordinates.

That night, we send all the data to the cloud,

Đêm đó, chúng tôi sẽ gửi

toàn bộ dữ liệu lên hệ thống

and each piece gets checked

và mỗi phần sẽ được kiểm tra

by an independent team

bởi một nhóm độc lập,

using, for one example, satellite images.

sử dụng công nghệ như hình ảnh vệ tinh.

Then, we'll come back,

Sau đó, chúng tôi sẽ trở lại,

we'll sell you a basic cell phone

và bán cho bạn một chiếc điện thoại di động đập đá

if you don't have one already,

nếu bạn chưa có,

and a few weeks later,

một vài tuần sau đó

we send money to it.

chúng tôi sẽ gửi tiền cho bạn.

Something that five years ago

Điều mà 5 năm trước

would have seemed impossible

từng được xem là không thể

we can now do efficiently

giờ đã có thể được thực hiện

một cách hiệu quả và minh bạch.

and free of corruption.

The more cash we give to the poor,

Càng nhiều người nghèo nhận được tiền,

and the more evidence we have that it works,

càng rõ ràng rằng

nó hoạt động hiệu quả

the more we have to reconsider

và ta càng phải ngẫm nghĩ lại

everything else we give.

về những thứ khác mà ta đã cho.

Today, the logic behind aid is too often,

Ngày nay, lý do đằng sau

sự viện trợ rất dễ hiểu,

well, we do at least some good.

ít ra, ta cũng có thể viện trợ được thứ gì.

When we're complacent

Sự tự mãn chính là thứ cản trở chúng ta,

with that as our bar,

when we tell ourselves that giving aid

khi chúng ta nói với nhau rằng

is better than no aid at all,

làm từ thiện thì tốt hơn

là không làm gì,

we tend to invest inefficiently,

chúng ta có xu hướng đầu tư không hiệu quả

in our own ideas that strike us as innovative,

vào ý tưởng nảy sinh như đổi mới,

on writing reports,

viết báo cáo,

on plane tickets and SUVs.

vé máy bay và những chuyến xe chở hàng.

What if the logic was,

Sẽ ra sao nếu suy nghĩ,

will we do better than cash given directly?

liệu có phải là tốt hơn

khi đưa tiền mặt trực tiếp cho họ?

Những tổ chức sẽ phải chứng minh

Organizations would have to prove

that they're doing more good for the poor

rằng họ giúp người nghèo tốt hơn

than the poor can do for themselves.

là khi để họ tự sử dụng số tiền đó.

Of course, giving cash won't create public goods

Tất nhiên, việc cho họ tiền

sẽ không tạo ra hàng hóa công

like eradicating disease or building strong institutions,

giống như việc triệt tiêu bệnh tật

hay xây dựng nhà tình thương,

but it could set a higher bar

nhưng nó có thể vươn lên một tầm cao mới

khi giúp từng hộ gia đình

for how we help individual families

improve their lives.

cải thiện đời sống.

I believe in aid.

Tôi tin vào viện trợ.

I believe most aid is better than just

Tôi tin rằng hầu hết viện trợ

throwing money out of a plane.

đều tốt hơn việc ném tiền khỏi máy bay.

I am also absolutely certain

Và tôi chắc rằng

that a lot of aid today

rất nhiều viện trợ ngày nay

isn't better than giving directly to the poor.

không tốt bằng việc đưa tiền trực tiếp cho người nghèo.

I hope that one day, it will be.

Tôi hy vọng một ngày nào đó,

nó sẽ thành hiện thực.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)