The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | Ariel Waldman

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

Can you guess what this is?

ဒါက ဘာလဲ ခန့်မှန်းနိုင်ကြမလား။

What if I told you there's a place where the creatures are made of glass?

သတ္တဝါတွေကို ဖန်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ နေရာ ရှိပါတယ်လို့ ကျွန်မက ပြောရင်ကော။

Or that there are life-forms that are invisible to us,

ကျွန်မတို့ မမြင်ကြရပေမဲ့ အာကာသယာဉ်မှူးတွေ တချိန်လုံး

but astronauts see them all the time?

မြင်နိုင်ကြရတဲ့ ဇီဝပုံစံတွေ ရှိတယ် ဆိုရင်ကော။

These invisible glass creatures aren't aliens on a faraway exoplanet.

မြင်မရတဲ့ အဲဒီဖန်ကောင်တွေဟာ ဝေးလံလှတဲ့ ဂြိုဟ်ပေါ်က အကောင်တွေ မဟုတ်ကြပါဘူး။

They're diatoms:

သူတို့က diatoms တွေပါ-

photosynthetic, single-celled algae responsible for producing oxygen

အလင်းကို စုပ်ယူနိုင်တဲ့ ဆဲလ်တစ်ခုတည်းပါ ရေညှိဖြစ်ပြီး

and helping seed clouds on a planetary scale

အောက်ဆီဂျင် ထုတ်လုပ်ရန်နဲ့ ဂြိုဟ်ပေါ်မှာ တိမ်တွေ မွေးထုတ်ပေးရန်ကို တာဝန်ယူထားကြပြီး

and with intricately sculpted, geometric exoskeletons made of --

ခုနက ပြောခဲ့သလို ဖန်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ သိပ်ကို ရှုပ်ထွေး လှပတဲ့ ဂျီဩမေတြီ

yeah, glass.

ပုံစံကို ဆောင်ကြပါတယ်။

အာကာသထဲကနေပြီး သမုဒ္ဒရာရဲ့ ရောင်စုံ မျက်နှာပြင်ထဲ အဲဒါတွေကို မြင်ရနိုင်ပါတယ်။

You can see them in swirls of ocean-surface colors from space.

And when they die,

သူတို့ သေသွားတဲ့ အခါမှာ၊

သူတို့ရဲ့ ဖန်အိမ်လေးတွေဟာ သမုဒ္ဒရာရဲ့ အနက်ပိုင်းထဲကို ကျဆင်းသွားရင်း

their glass houses sink to the depths of the oceans,

taking carbon out of the air

လေထုထဲက ကာဗွန်ကို ထုတ်ယူပြီး

and with them to the grave,

သူတို့ရဲ့ သင်္ချိုင်းဆီ ဆင်းသွားကြတာမို့

accounting for a significant amount of carbon sequestration in the oceans.

သမုဒ္ဒရာတွေထဲမှာ တွေ့ရတဲ့ ကာဗွန်ထဲက တော်တော်များများက သူတို့ထံမှပါ။

We live on an alien planet.

ကျုပ်တို့ဟာ သူစိမ်းဂြိုလ်ပေါ်မှာ နေထိုင်နေကြတယ်၊

There is so much weird life here on Earth to study,

ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ လေ့လာကြရဦးမယ့် နားလည်မရတဲ့ သတ္တဝါတွေ အများကြီးပါ၊

and so much of it lives at the edges of our world,

အကောင် အများအပြားတို့ဟာ ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အစွန်းအဖျားမှာ နေထိုင်ကြလို့

of our sight and of our understanding.

ကျုပ်တို့ မမြင်ရ၊ နားလည်မရနိုင်ပါဘူး။

One of those edges is Antarctica.

အဲဒီလို အစွန်းအဖျားဒေသ တစ်ခုက အန္တာတိကတိုက်ပါ။

Typically, when we think about Antarctica,

ကျုပ်တို့က အန္တာတိကအကြောင်းကို စဉ်းစားကြရာတွင်

we think of a place that's barren and lifeless ...

ပင်ဂွင်း အကောင်အချို့မှလွဲပြီး သက်ရှိတွေ မရှိတဲ့

except for a few penguins.

လွင်ပြင်ကြီးလို့ နေရာကို မြင်ယောင်မိကြတယ်။

But Antarctica should instead be known as a polar oasis of life,

အဲဒီလိုအစား အန္တာတိကကို ဝင်ရိုးစွန်း အိုအေစစ်လို မြင်သင့်ပြီး

host to countless creatures that are utterly fascinating.

ရေတွက် မရနိုင်တဲ့ အံ့မခန်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် အကောင်တွေရဲ့ နေအိမ်ကြီးပါ။

So why haven't we seen them on the latest nature documentary?

ဘာဖြစ်လို့ အဲဒီအကောင်တွေကို ကျုပ်တို့ဟာ သတင်းကားတွေထဲမှာ မမြင်ကြရတာလဲ။

Well, they lurk beneath the snow and ice,

သူတို့ဟာ ဆီးနှင်းတွေနဲ့ ရေခဲလွှာအောက်မှာ နစ်မြုပ်နေကြလို့

virtually invisible to us.

ကျုပ်တို့ မြင်မရနိုင်ပါဘူး။

They're microbes:

သူတို့က ပိုးမွှားတွေပါ။

tiny plants and animals living embedded inside of glaciers,

ပင်လယ်ရေခဲရဲ့ အောက်မှာ၊ ရေခဲမြစ်ကြီးတွေထဲ နစ်မြုပ်နေကြတဲ့

သေးနုပ်တဲ့ အကောင်တွေဖြစ်ကြပြီး

underneath the sea ice

and swimming in subglacial ponds.

ရေခဲမြစ်တွေထဲက ရေအိုင်တွေထဲမှာ ရေကူးနေထိုင်ကြတာပါ။

And they're no less charismatic than any of the megafauna

အဲဒီအကောင်တွေဟာ သတင်းကားတွေထဲမှာ မြင်နေကျ အကောင်တွေနဲ့စာရင်

that you're used to seeing in a nature documentary.

ဆွဲဆောင်မှု မရှိကြဘူးလို့ ဘယ်လိုမှ ပြောမရနိုင်ပါဘူး။

But how do you compel people to explore what they can't see?

ဒါပေမဲ့ မမြင်ရတဲ့ အရာတွေကို စူးစမ်းဖို့ လူတွေကို ဘယ်လို တိုက်တွန်းရမလဲ။

I recently led a five-week expedition to Antarctica

ကျွန်မဟာ မကြာခင်တုန်းက ငါးပတ်ကြာ အန္တာတိကတိုက်ကို

to essentially become a wildlife filmmaker at the microbial scale.

စူးစမ်းရေးခရီး ထွက်ခဲ့ပြီး သေးနုပ်ကြတဲ့ အကောင်တွေရဲ့ ဘဝကို ရုပ်ရှင်ရိုက်ခဲ့ပါတယ်။

ပစ္စည်းမျိုးစုံ ၁၈၅ ပေါင်ကို သယ်ပြီး

With 185 pounds of gear,

ကျွန်မဟာ စစ်လေယာဉ်ကို တက်စီးခဲ့လို့

I boarded a military aircraft

အဏုကြည့်ကိရိယာတွေဖြင့် ကွင်းဆင်း လေ့လာရင်း

and brought microscopes into the field

ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ နေထိုင်ကြပေမဲ့ ကျုပ်တို့ မသိကျွမ်းကြတဲ့

to film and investigate these microscopic extremophiles,

so that we can become more familiar with a poorly understood ecosystem

သေးနုပ်တဲ့ အကောင်တွေရဲ့ ဘဝကို ရုပ်ရှင် ရိုက်ပေးရင်း သူတို့ဂေဟာစနစ်ကို

that we live with here on Earth.

နားလည်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။

မြင်မရတဲ့ အဲဒီလို အကောင်တွေကို ရုပ်ရှင် ရိုက်နိုင်ဖို့

To film these invisible creatures in action,

I needed to see where they call home --

ကျွန်မဟာ သူတို့ နေထိုင်တဲ့ နေရာကို မြင်ဖို့ လိုအပ်ခဲ့တယ်၊

I needed to venture under the ice.

ရေခဲထုရဲ့ အနက်ပိုင်းဆီသို့ ငုပ်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်ခဲ့တယ်။

Every year, the sea ice nearly doubles the entire size of Antarctica.

နှစ်စဉ်ဆိုသလို ပင်လယ်ရေခဲတွေဟာ အန္တာတိက ရဲ့ အရွယ်အစားကို နှစ်ဆနီးပါး ချဲ့ပေးကြတယ်။

To get a glimpse below the nine-feet-thick ice,

အောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို မြင်ရဖို့အတွက်

I climbed down a long, metal tube inserted into the sea ice

ကျွန်မဟာ ကိုးပေထူတဲ့ ရေခဲထုထဲကို သတ္တုပြွန်ဖြင့် ဆင်းလိုက်တော့မှ

to witness a hidden ecosystem full of life,

ပင်လယ်ကြမ်းပြင်နဲ့ ခေါင်းမိုးရေခဲထု အကြားမှာ မျောလျက် ရှိနေတဲ့

while being suspended between the seafloor and the illuminated ceiling of ice.

သက်ရှိအကောင်တွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ ဂေဟာစနစ်ကို တွေ့မြင်နိုင်ခဲ့တယ်။

ကျွန်မကို အပြင်မှနေပြီး မြင်ရပုံက ဒီလိုမျိုးပါ။

Here's what that looked like from the outside.

It was just absolutely magical.

အဲဒါ လုံးဝကို အံ့အားသင့်စရာကြီးပါ။

ကျွန်မ တွေ့မြင်ခဲ့ရတဲ့ အကောင်တချို့ ဒီလို ကြည်နူးဖွယ်ရာ ပုစွန်စေ့နဲ့ တူခဲ့ပြီး

Some of the critters I found were delightful things like seed shrimp

and many more beautiful, geometric diatoms.

လှပတဲ့ ဂျီဩမေတြီ ပုံစံ diatom တွေ အများကြီးပါပဲ။

I then went farther afield to camp out in the Dry Valleys

အဲဒီနောက်မှာ ကျွန်မဟာ Dry Valleys ဒေသမှာ နှစ်ပတ်လောက်

for a couple of weeks.

စခန်းချခဲ့ပြီး စူးစမ်းခဲ့သေးတယ်။

98 percent of Antarctica is covered with ice

အန္တာတိကရဲ့ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ရေခဲဖုံးလွှမ်းနေပြီး

and the Dry Valleys are the largest area of Antarctica where you can actually see

Dry Valleys ဟာ မျက်စိနဲ့ မြင်ရနိုင်တဲ့ အကျယ်ပြန့်ဆုံး သဘာဝ နေရာဖြစ်ပြီး

ရေခဲအောက်မှာ ရှိတဲ့ တိုက်ကြီးရဲ့ အနေအထားဟာ အဲဒီလိုပဲ ရှိမှာပါ။

what the continent itself looks like underneath all of it.

ကျွန်မဟာ Blood Falls မှာ ဘက်တီးရီးယား နမူနာတွေကို စုယူခဲ့တယ်။

I sampled bacteria at Blood Falls,

a natural phenomenon of a subglacial pond spurting out iron oxide

ရေခဲမြစ်ထဲကနေ ထိုးထွက်နေတဲ့ သံအောက်ဆိုက် တောင်ကုန်း ဖြစ်ပြီး

that was thought to be utterly lifeless until a little more than a decade ago.

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်တုန်းက သက်ရှိ လုံးဝ မရှိဘူးလို့ ယူဆခဲ့ကြတဲ့ နေရာဖြစ်တယ်။

And I hiked up a glacier to drill down into it,

ကျွန်မက ရေခဲမြစ်ရဲ့ အပေါ်ကို တက်ခဲ့ပြီး အောက်ဘက်ကို တူးကြည့်ခဲ့ရာ

revealing countless, hardcore critters living their best lives

ရေခဲအလွှာတွေ အကြားမှာ နစ်မြုပ် နေကြလျက် နေထိုင်နေကြတဲ့

while embedded inside layers of ice.

အကောင်တွေကို မရေမတွက် နိုင်အောင်ကို မြင်ခဲ့တယ်။

Known as cryoconite holes,

cryoconite တွင်းများလို ခေါ်ကြပြီး၊

they form when tiny pieces of darkly colored dirt

အမည်းရောင် သေးနုပ်တဲ့ အညစ်အကြေးတွေကို

get blown onto the glacier

ရေခဲမြစ်ပေါ်ကို မှုတ်ပစ်လိုက်တဲ့ နောက်မှာ

and begin to melt down into soupy holes that then freeze over,

အမြုပ်ထနေတဲ့ တွင်းများထဲကို ပျော်ကျသွားပြီး ပြန်ခဲ့သွားခြင်းဖြင့်

preserving hundreds of dirt pucks inside the glacier,

ရေခဲမြစ်ထဲ ရှိခဲ့ဘူးတဲ့ အညစ်အကြေး ချိုင့်ခွက် ရာချီ ထိန်းသိမ်းပေးထားသလိုပါ။

like little island universes

စကြာဝဠာ ကျွန်းလေးတွေနဲ့တူပြီး

each with its own unique ecosystem.

မတူကွဲပြားတဲ့ ဂေဟာစနစ် ကိုယ်စီနဲ့ပါ။

Some of the critters I found you may recognize,

ကျွန်မ ရှာတွေ့ခဲ့တဲ့ အကောင်တချို့များဆိုရင်၊

like this adorable tardigrade --

ချစ်စရာလေး ဒီ tardigrade ပုံစံ --

I absolutely love them,

ကျွန်မ အရမ်းကို ကြိုက်တဲ့ဟာပါ၊

they're like little gummy bears with claws.

ခြေဖဝါးပါတဲ့ ဝက်ဝံကလေးနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။

Also known as a water bear,

သူ့ကို ရေဝက်ဝံလို့လည်း ခေါ်ကြသေးတယ်၊

they're famous for possessing superpowers

သူတို့ဟာ စူပါပါဝါကို ပိုင်ဆိုင်ကြလို့ နာမည်ကြီးပါတယ်၊

that allow them to survive in extreme conditions,

အာကာသထဲက လေဟာနယ် အပါအဝင်၊ လွန်ကဲ ပြင်းထန်တဲ့

including the vacuum of space.

အခြေအ​ေနေမျိုးထဲမှာတောင် ရှင်သန် နေထိုင်နိုင်ကြတယ်။

သူတို့ကို မြင်ရဖို့အတွက် အာကာသ သို့မဟုတ် အန္တာတိကကို သွားဖို့ မလိုပါဘူး။

But you don't need to travel to space or even Antarctica to find them.

They live in moss all over this planet,

ဒီကမ္ဘာဂြိုဟ် တစ်ဝမ်းလုံးမှာ၊ လူသွားလမ်း တွေမှအစ ပန်းခြံတွေအဆုံး

from sidewalk cracks to parks.

ရေညှိထဲမှာ သူတို့ နေထိုင်ကြတာပါ။

You likely walk right by tons of these invisible animals every day.

မြင်မရတဲ့ အဲဒီလို အကောင်လေးတွေ ထောင်ချီ အပေါ်ကနေပြီး ကျုပ်တို့ လမ်းလျှောက်ကြတာပါ။

Others may look familiar,

အချို့တို့ကို သိရှိကြတယ်လို့ ထင်ရပေမဲ့

but be stranger still, like nematodes.

nematodes ကောင်တွေလို ထူးဆန်းကြတယ်။

Not a snake nor an earthworm,

မြွေလည်း မဟုတ် တီကောင်လည်း မဟုတ်တဲ့

nematodes are a creature all of their own.

nematodes တွေဟာ သူ့နည်းသူပုံစံနဲ့ပါ။

They can't regenerate like an earthworm or crawl like a snake,

တီကောင်လို ပြန်မပွားနိုင်ဘူး၊ မြေွလို တွာမသွားနိုင်ဘူး။

but they have tiny, dagger-like needles inside their mouths

ဒါပေမဲ့ သူတို့ပါးစပ်ထဲမှာ ဓါးမြှောင်လို အပ်တွေ ရှိကြလို့

that some of them use to spearfish their prey and suck out the insides.

သူတို့ရဲ့ သားကောင်ကို ထိုးဖောက်ပြီး အတွင်းပိုင်းကို စုပ်ယူနိုင်ကြတယ်။

For every single human on this planet,

ဒီဂြိုဟ်ပေါ်ရှိ လူတစ်ဦးချင်းစီအတွက်

there exist 57 billion nematodes.

nematodes အကောင် ၅၇ ဘီလီယံကျ ရှိတယ်။

အကောင်တချို့များဆိုရင် ဘာနဲ့တူမှန်း ပြောဖို့ ခက်ပေမဲ့

And some of the critters you may not recognize at all

သူတို့ရဲ့ အံ့အားသင့်ဖွယ် ဘဝမျိုးနဲ့ နေထိုင်နေကြတာပါ။

but live out equally fascinating lives,

such as rotifers with amazing crowns that turn into Roomba-like mouths,

အံ့သြဖွယ်သရဖူပါတဲ့ ဒီ rotifer အကောင်တွေရဲ့ ပါးစပ်တွေဟာ Roomba ပုံစံမျိုးပါ၊

ciliates with digestive systems so transparent that it's almost TMI,

ciliate ကောင်တွေရဲ့ အစာချေစနစ်က ထုတ် ချင်းပေါက်မို့လို့ အားလုံးကို မြင်ရတယ်၊

and cyanobacteria that look like party confetti exploded all over a petri dish.

cyanobacteria ကောင်တွေကျတော့ ဖဲကြိုးလေးနဲ့ တူပြီး စမ်းသပ်ခွက်ထဲ ပျံ့ကျဲလျက်ပါ။

A lot of times what we see in popular media

လူကြိုက်များတဲ့ မီဒီယာထဲမှာ မကြာခဏ တွေ့မြင်ကြရတာက

are scanning electron microscope images of microorganisms

အီလက်ထရွန် အဏုကြည့်ကိရိယာနဲ့ သေးနုပ်တဲ့ အကောင်တွေကို

looking like scary monsters.

ရိုက်ထားတဲ့ ကြောက်စရာ အကောင်နဲ့တူတဲ့ ပုံတွေပါ။

Without seeing them move their lives remain elusive to us

အဲဒီလို အကောင်တွေဟာ သွားလေရာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိနေကြပေမဲ့

despite them living nearly everywhere we step outside.

သူတို့ရဲ့ လှုပ်ရှားသွားလာပုံကို မမြင်ရရင် သူတို့ရဲ့ဘဝကို ဘာမှ သိမရနိုင်ဘူး။

What's their daily life like?

သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝက ဘယ်လိုမျိုးလဲ။

How do they interact with their environment?

သူတို့ဟာ သူတို့ဝန်းကျင်ထဲမှာ ဘယ်လိုတုံ့ပြန် နေထိုင်ကြတာလဲ။

If you only ever saw a photo of a penguin at a zoo,

ရှင်တို့ဟာ တိရစ္ဆာန်ရုံထဲက ပင်ဂွင်းငှက်ရဲ့ ဓာတ်ပုံကိုပဲ မြင်ခဲ့ရပြီး

but you never saw one waddle around and then glide over ice,

ပင်ဂွင်းတွေ လမ်းလျှောက်ပုံ၊ ရေခဲပေါ် လျှောစီးကြပုံ မမြင်ခဲ့ဘူးရင်

you wouldn't fully understand penguins.

ပင်ဂွင်းတွေကို အပြည့်အဝနားလည် မရနိုင်ဘူး။

သေးနုပ်တဲ့ အကောင်တွေ လှုပ်ရှားပုံကို မြင်ရခြင်းအားဖြင့်

By seeing microcreatures in motion,

we gain better insights into the lives of the otherwise invisible.

မြင်မရနိုင်တဲ့ အဲဒီအကောင်လေးတွေကို အတွင်းကျကျ ပိုသိလာနိုင်ကြမှာပါ။

အန္တာတိကတိုက်ထဲကနဲ့ ကျုပ်တို့ အိမ်နောက်ဖေး က မြင်မရနိုင်တဲ့ ဘဝကို မှတ်တမ်းတင်မပေးရင်

Without documenting the invisible life in Antarctica and our own backyards,

we don't understand just how many creatures we share our world with.

ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ ဘယ်လောက်များတဲ့ အကောင်တွေ နဲ့ အတူနေထိုင်ရတာ ကျုပ်တို့ မသိနိုင်ပါဘူး။

And that means we don't yet have the full picture

အဲဒီလိုဆိုရင် ကျွန်မတို့ဆီမှာ ထူးဆန်းပေမဲ့ ချစ်စရာကောင်းတဲ့ ဂြိုဟ်ရဲ့

of our weird and whimsical home planet.

ကားချပ်ပုံ အပြည့်အဝကို မသိရှိကြသေးတဲ့ သဘောပါပဲ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။