The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | Ariel Waldman

Reviewer: Ngoc Nguyen

Bạn có đoán được đây là gì không?

Nếu tôi nói với bạn có một nơi sinh vật làm bằng thủy tinh thì sao?

Hoặc có những dạng sống ta không thể thấy

Can you guess what this is?

nhưng các nhà du hành vũ trụ lại thấy hoài?

What if I told you there's a place where the creatures are made of glass?

Những sinh vật vô hình làm từ thủy tinh này

không phải là những sinh vật kỳ lạ ở một hành tinh xa xôi nào đó,

Or that there are life-forms that are invisible to us,

mà là tảo cát:

but astronauts see them all the time?

quang hợp, đơn bào, chịu trách nhiệm sản xuất khí oxy

These invisible glass creatures aren't aliens on a faraway exoplanet.

và giúp tạo mây ở quy mô hành tinh,

They're diatoms:

có cấu trúc tinh xảo, khung hình học làm từ --

photosynthetic, single-celled algae responsible for producing oxygen

vâng, thủy tinh.

and helping seed clouds on a planetary scale

Từ không gian, có thể thấy chúng trong các xoáy nước màu trên mặt biển.

and with intricately sculpted, geometric exoskeletons made of --

Khi chết, lớp vỏ thủy tinh chìm xuống đáy biển,

yeah, glass.

mang theo carbon hấp thụ trong quá trình quang hợp

You can see them in swirls of ocean-surface colors from space.

xuống nấm mồ dưới đáy biển,

giam một lượng carbon đáng kể trong lòng biển.

And when they die,

their glass houses sink to the depths of the oceans,

Ta sống trên một hành tinh kỳ lạ,

taking carbon out of the air

and with them to the grave,

có nhiều sinh vật dị thường cần nghiên cứu,

accounting for a significant amount of carbon sequestration in the oceans.

phần nhiều sống ở rìa thế giới,

We live on an alien planet.

bên ngoài tầm mắt và sự hiểu biết của ta.

There is so much weird life here on Earth to study,

Một trong số đó là Nam Cực.

and so much of it lives at the edges of our world,

Thông thường, nhắc đến Nam Cực,

ta nghĩ đến một nơi hoang vu và không có sự sống...

of our sight and of our understanding.

One of those edges is Antarctica.

trừ một vài chú chim cánh cụt.

Nhưng nó nên được biết đến như một ốc đảo đầy sinh khí,

Typically, when we think about Antarctica,

chứa vô số sinh vật cực kỳ lý thú.

we think of a place that's barren and lifeless ...

except for a few penguins.

Vậy vì sao những phim tài liệu gần đây ta chẳng nghe nói gì về chúng?

But Antarctica should instead be known as a polar oasis of life,

Vì chúng nằm ẩn dưới lớp băng tuyết,

host to countless creatures that are utterly fascinating.

và với ta, gần như vô hình.

So why haven't we seen them on the latest nature documentary?

Chúng là vi khuẩn:

thực vật và động vật nhỏ bé sống trong sông băng,

Well, they lurk beneath the snow and ice,

dưới biển băng,

virtually invisible to us.

trôi nổi trong các hồ nước dưới sông băng;

They're microbes:

thú vị không kém những sinh vật lớn

tiny plants and animals living embedded inside of glaciers,

từng được thấy trên phim tài liệu.

underneath the sea ice

and swimming in subglacial ponds.

Nhưng làm thế nào khơi dậy hứng thú khám phá điều không thể thấy?

And they're no less charismatic than any of the megafauna

Gần đây, tôi dẫn đầu đoàn thám hiểm Nam Cực năm tuần,

that you're used to seeing in a nature documentary.

về cơ bản, để làm phim về thế giới vi sinh tại đây.

But how do you compel people to explore what they can't see?

Mang theo 84 ký thiết bị,

I recently led a five-week expedition to Antarctica

tôi lên máy bay quân sự,

to essentially become a wildlife filmmaker at the microbial scale.

mang kính hiển vi đi thực địa

ghi hình và nghiên cứu các vi sinh vật trong môi trường khắc nghiệt

With 185 pounds of gear,

để hiểu rõ hơn hệ sinh thái nhiều bí ẩn

I boarded a military aircraft

and brought microscopes into the field

cùng sống với ta trên Trái đất.

to film and investigate these microscopic extremophiles,

Để ghi hình chúng,

so that we can become more familiar with a poorly understood ecosystem

cần xem xét nhà chúng --

tôi cần mạo hiểm lặn xuống sông băng.

that we live with here on Earth.

Mỗi năm, lượng băng của Nam Cực gần như tăng gấp đôi kích thước.

To film these invisible creatures in action,

I needed to see where they call home --

I needed to venture under the ice.

Để lướt nhìn thế giới dưới lớp băng dày gần ba mét,

tôi trèo xuống một ống kim loại dài đặt trong biển băng,

Every year, the sea ice nearly doubles the entire size of Antarctica.

vừa ngắm nhìn hệ sinh thái đa dạng bị khuất

To get a glimpse below the nine-feet-thick ice,

vừa lơ lửng giữa đáy biển và trần băng sáng.

I climbed down a long, metal tube inserted into the sea ice

to witness a hidden ecosystem full of life,

Từ ngoài nhìn vào trông như thế này.

Thật kỳ diệu.

while being suspended between the seafloor and the illuminated ceiling of ice.

Tôi tìm thấy vài loài thú vị như tôm hạt,

Here's what that looked like from the outside.

và nhiều loài rất đẹp như tảo cát dạng hình học.

It was just absolutely magical.

Sau đó, tôi đi xa hơn, dựng trại tại Thung Lũng Khô

Some of the critters I found were delightful things like seed shrimp

trong vài tuần.

98 phần trăm Nam Cực chìm trong băng,

and many more beautiful, geometric diatoms.

Thung Lũng Khô là khu vực rộng nhất có thể thấy

I then went farther afield to camp out in the Dry Valleys

for a couple of weeks.

phần lục địa bên dưới lớp băng trông như thế nào.

98 percent of Antarctica is covered with ice

Tôi lấy mẫu vi khuẩn tại Thác Máu,

and the Dry Valleys are the largest area of Antarctica where you can actually see

một hồ nước tự nhiên dưới sông băng phun ra oxit sắt

what the continent itself looks like underneath all of it.

trước đó hơn một thập kỷ, được xem là hoàn toàn không có sự sống.

I sampled bacteria at Blood Falls,

a natural phenomenon of a subglacial pond spurting out iron oxide

Rồi leo lên sông băng, khoan xuống,

lộ ra vô số loài có sức chống chịu lớn

that was thought to be utterly lifeless until a little more than a decade ago.

đang sống hạnh phúc trong các lớp băng.

And I hiked up a glacier to drill down into it,

Chúng là những hốc băng,

hình thành khi những mảng bụi nhỏ sẫm màu

revealing countless, hardcore critters living their best lives

bị thổi vào sông băng

while embedded inside layers of ice.

làm chúng tan chảy thành bọng nước, rồi đông trở lại,

Known as cryoconite holes,

they form when tiny pieces of darkly colored dirt

tạo thành hàng trăm quả đĩa bụi trong sông băng,

get blown onto the glacier

như những vũ trụ tách biệt,

and begin to melt down into soupy holes that then freeze over,

mỗi đĩa là một hệ sinh thái riêng.

Bạn có thể nhận ra vài loài tôi tìm thấy

preserving hundreds of dirt pucks inside the glacier,

như con tardigrade đáng yêu này.

like little island universes

Tôi cực thích chúng,

trông như những chiếc kẹo dẻo có móng vuốt,

each with its own unique ecosystem.

còn được gọi là gấu nước,

Some of the critters I found you may recognize,

nổi tiếng với siêu năng lực

like this adorable tardigrade --

tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt,

I absolutely love them,

they're like little gummy bears with claws.

kể cả chân không ngoài không gian.

Also known as a water bear,

Nhưng chẳng cần đi vào không gian hay thậm chí, đến Nam Cực tìm chúng,

they're famous for possessing superpowers

that allow them to survive in extreme conditions,

vì trên Trái đất, ở đâu có rêu là ở đó có chúng,

including the vacuum of space.

khắp các vết nứt từ vỉa hè đến công viên.

Khả năng ngày nào bạn cũng lướt qua hàng tấn vi sinh vật vô hình.

But you don't need to travel to space or even Antarctica to find them.

They live in moss all over this planet,

Nhiều loài khá quen,

nhưng cũng khá lạ như giun tròn.

from sidewalk cracks to parks.

Không phải rắn, cũng chẳng phải giun đất,

You likely walk right by tons of these invisible animals every day.

giun tròn loài một loài khác hẳn,

Others may look familiar,

không thể tự phục hồi như giun đất hay bò như rắn,

but be stranger still, like nematodes.

có móc câu nhỏ trong miệng

Not a snake nor an earthworm,

nematodes are a creature all of their own.

để đâm vào và hút chất dinh dưỡng.

They can't regenerate like an earthworm or crawl like a snake,

Ứng với một người trên Trái đất,

but they have tiny, dagger-like needles inside their mouths

có 57 tỷ giun tròn.

that some of them use to spearfish their prey and suck out the insides.

Vài loài bạn chẳng thể nhận ra,

For every single human on this planet,

nhưng cuộc sống cũng thú vị không kém,

there exist 57 billion nematodes.

ví dụ như trùng bánh xe

có những vòng lông ở đỉnh khiến miệng như robot hút bụi,

And some of the critters you may not recognize at all

trùng lông có hệ tiêu hóa trong suốt

but live out equally fascinating lives,

such as rotifers with amazing crowns that turn into Roomba-like mouths,

và khuẩn lam như pháo hoa giấy vương vãi khắp đĩa petri.

ciliates with digestive systems so transparent that it's almost TMI,

Ta thường thấy trên phương tiện thông tin đại chúng

hình vi sinh vật quét bằng kính hiển vi điện tử

and cyanobacteria that look like party confetti exploded all over a petri dish.

như những con quái vật đáng sợ,

A lot of times what we see in popular media

mà không thấy chúng di chuyển,

cũng chẳng biết nhiều về chúng

are scanning electron microscope images of microorganisms

dù gần như chỗ nào bên ngoài cũng có mặt chúng.

looking like scary monsters.

Cuộc sống thường nhật của chúng ra sao?

Without seeing them move their lives remain elusive to us

Tương tác với môi trường như thế nào?

Nếu chỉ nhìn ảnh chim cánh cụt trong sở thú,

despite them living nearly everywhere we step outside.

What's their daily life like?

không bao giờ thấy nó đi lạch bạch và trượt trên băng,

How do they interact with their environment?

sẽ không thể hiểu rõ chim cánh cụt.

If you only ever saw a photo of a penguin at a zoo,

Quan sát chuyển động của vi sinh vật

giúp ta hiểu hơn về cuộc sống của chúng.

but you never saw one waddle around and then glide over ice,

Không ghi lại cuộc sống của những sinh vật vô hình

you wouldn't fully understand penguins.

ở Nam Cực cũng như ở sân sau của mình,

By seeing microcreatures in motion,

sẽ không thể biết có bao nhiêu sinh vật đang cùng sống trên thế giới này với ta,

we gain better insights into the lives of the otherwise invisible.

tức là không có cái nhìn toàn diện

Without documenting the invisible life in Antarctica and our own backyards,

về ngôi nhà Trái đất kỳ lạ và dị thường của ta.

we don't understand just how many creatures we share our world with.

Cảm ơn.

And that means we don't yet have the full picture

of our weird and whimsical home planet.

Thank you.