Kiran Bir Sethi teaches kids to take charge

Translator: Maung Maung Reviewer: Thurein Maung Maung

Contagious is a good word.

ကူးစက်တတ်တယ် ဆိုတာ ကောင်းတဲ့ စကားလုံး တစ်လုံးပါ

Even in the times of H1N1, I like the word.

ကြက်ငှက်တုပ်ကွေးဖြစ်နေတဲ့ အခါကာလတွေမှာတောင် ကျွန်မက အဲဒီ စကားလုံးကို ကြိုက်နေမိတာပါ

Laughter is contagious. Passion is contagious.

ရယ်မောခြင်းဟာ ကူးစက်တတ်တယ်၊ စိတ်အားထက်သန်မှုဟာ ကူးစက်တတ်တယ်

Inspiration is contagious.

လုပ်ချင်လာအောင်လှုံ့ဆော်အားပေးမှုဆိုတာ ကူးစက်တတ်တယ်

We've heard some remarkable stories from some remarkable speakers.

မှတ်သားလောက်တဲ့ ဟောပြောသူတချို့ရဲ့ မှတ်သားလောက်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ချိုု့ကို ကျွန်မတို့ ကြားဖူးကြပါတယ်

But for me, what was contagious about all of them

ဒါပေမယ့် ကျွန်မအတွက်တော့ သူတို့အားလုံးရဲ့ ကူးစက်မှုဆိုတာက

was that they were infected by something I call the

သူတို့တွေဟာ တစုံတခုကနေ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံလိုက်ရတဲ့ သူတွေပါ

"I Can" bug.

အဲဒါကို ကျွန်မကတော့"ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ပိုးလို့ ခေါ်ပါမယ်

So, the question is, why only them?

ဒါဆို မေးစရာက ဘာလို့ ဒီလူတွေလောက်ကိုပဲ ကူးစက်သလဲပေါ့

In a country of a billion people and some,

လူဦးရေ ဘီလီယံနဲ့အထက် ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ

why so few?

ကူးစက်ခံရတဲ့လူက ဘာဖြစ်လို့ အရမ်းနည်းပါးနေရပါသလဲပေါ့

Is it luck? Is it chance?

ကံကောင်းလို့လား... အခွင့်အရေးရလို့လား...

Can we all not systematically and consciously

ကျွန်မတို့အားလုံး စနစ်တကျနဲ့ အသိရှိရှိနဲ့

get infected?

ကူးစက်အောင် လုပ်လို့မရဘူးလား

So, in the next eight minutes I would like to share with you my story.

ဒါကြောင့် နောက် ၈-မိနစ်အတွင်းမှာ ကျွန်မက ရှင်တို့ကို ကျွန်မရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို မျှဝေချင်ပါတယ်

I got infected when I was 17,

ကျွန်မ ၁၇-နှစ်သမီးအရွယ်မှာ ကူးစက်ခြင်းခံခဲ့ရပါတယ်

when, as a student of the design college,

ဒီဇိုင်း ကောလိပ်က ကျောင်းသူတစ်ယောက်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်ပေါ့

I encountered adults who actually believed in my ideas,

ကျွန်မရဲ့ အကြံတွေကို တကယ့်ကို ယုံကြည်ကြတဲ့ လူကြီးတွေနဲ့ ကြုံခဲ့ရတယ်

challenged me and had lots of cups of chai with me.

သူတို့က ကျွန်မကို စိန်ခေါ်တယ်၊ ပြီးတော့ လ္ဘက်ရည်အခွက်ပေါင်းမနည်းဘူး ကျွန်မရခဲ့တယ်

And I was struck by just how wonderful it felt,

အဲဒါက အရမ်း အံ့သြစရာကောင်းလောက်အောင် ခံစားရတယ်ဆိုတာရယ်

and how contagious that feeling was.

အဲဒီ ခံစားမှုလေးက ဘယ်လောက်ကူးစက်လွယ်တယ်ဆိုတာတွေက ကျွန်မကို ရိုက်ခတ်သွားတယ်

I also realized I should have got infected when I was seven.

နောက်ထပ်နားလည်လိုက်မိတာကတော့ ကျွန်မ ရ-နှစ်သမီးလောက်ကတည်းက ကူးစက်ခံခဲ့ရရင်အကောင်းသားလို့

So, when I started Riverside school 10 years ago it became a lab,

ဒီလိုနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀-နှစ်က ကျွန်မ Riverside ကျောင်းကို စဖွင့်ခဲ့တော့ ကျောင်းက လက်တွေ့ စမ်းသပ်ခန်း တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်

a lab to prototype and refine a design process

ဒီဇိုင်းဖြစ်စဉ်အတွက် ပုံစံငယ်ချပေးပြီး ပြန်မွမ်းမံပေးတဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ခန်းပါ

that could consciously infect the mind with the "I Can" bug.

ဒီ ဒီဇိုင်းက လူတွေရဲ့စိတ်ကို "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ ပိုးနဲ့ အသိရှိရှိ ကူးစက်သွားစေနိုင်ပါတယ်

And I uncovered

ကျွန်မ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တာကတော့

that if learning is embedded in real-world context,

သင်ယူလေ့လာခြင်း ဆိုတာကို တကယ့် လက်တွေ့လောက အနေအထားထဲမှာ ထည့်သွင်းထားလိုက်ရင်

that if you blur the boundaries between school and life,

ကျောင်းနဲ့ ဘဝ ကြားထဲက ဘောင်တွေကို မထင်ရှားအောင်လုပ်လိုက်ရင်

then children go through a journey of "aware,"

ကလေးတွေက သိရှိနားလည်ခြင်းဆိုတဲ့ ခရီးကို ဖြတ်သန်းသွားရပြီး

where they can see the change,

အဲဒီမှာ သူတို့က ပြောင်းလဲမှု ကို မြင်လာတယ်

"enable," be changed,

ပြောင်းလဲမှုကို စတင်ဖြစ်လာစေတယ််၊ အပြောင်းလဲခံနိုင်လာတယ်

and then "empower," lead the change.

ပြီးရင် သူတို့ကို လုပ်ခွင့်ပေးပြီး ပြောင်းလဲမှုကို ဦးဆောင်ခိုင်းလို့ရလာတယ်

And that directly increased student wellbeing.

အဲဒါက ကျောင်းသားတွေရဲ့ ကောင်းကျိုးကို တိုက်ရိုက် တိုးမြှင့်ပေးပါတယ်

Children became more competent,

ကလေးတွေက ပိုပြီး အရည်အချင်းရှိလာတယ်

and less helpless.

အကူအညီမဲ့အခြေအနေမျိုး နည်းပါးလာတယ်

But this was all common sense.

ဒါပေမယ့် ဒါတွေအားလုံးက သာမန်လူတိုင်း နားလည်နိုင်တဲ့ အသိမျိုးပါ

So, I'd like to show you a little glimpse of what

ကျွန်မ လျက်တပျက်ပုံရိပ် နည်းနည်းလောက် ရှင်တို့ကို ပြချင်ပါတယ်

common practice looks like at Riverside.

Riverside ကျောင်းရဲ့ ပုံမှန်လုပ်နေကြဟာတွေက ဘယ်လိုလဲဆိုတာကိုပေါ့

A little background: when my grade five was learning about child rights,

နောက်ခံဇာတ်လမ်းကတော့ ကျွန်မရဲ့ ငါးတန်းကျောင်းသားတွေ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးအကြောင်း လေ့လာကြတုန်းက

they were made to roll incense sticks,

သူတို့တွေကို အမွှေးတိုင်တွေ လိပ်ခိုင်းတယ်

agarbattis, for eight hours

အဂါဘတ်တီ အမွှေးတိုင်တွေပေါ့၊ ၈-နာရီလုံးလုံး လိပ်ခိုင်းတာ

to experience what it means to be a child laborer.

ကလေးအလုပ်သမားဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုလဲဆိုတာ ကိုယ်တွေ့ကြံုဖူးအောင်ပါ

It transformed them. What you will see is their journey,

အဲဒါက သူတို့ကို အသွင်ပြောင်းလဲသွားစေတယ်၊ အခုတွေ့ရမှာက သူတို့ရဲ့ ခရီးပါ

and then their utter conviction

နောက်ဟာကတော့ သူတို့ရဲ့ နှုတ်ကဖွင့်ဟလာတဲ့ ယုံကြည်မှုပါ

that they could go out and change the world.

သူတို့ ရှေ့ထွက်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲမယ်ပေါ့

(Music)

(နောက်ခံ သီချင်း)

That's them rolling.

ဒါ သူတို့တွေ အမွှေးတိုင် လိပ်နေကြတာပါ

And in two hours, after their backs were broke,

၂-နာရီအကြာမှာ သူတိုရဲ့ ခံနိုင်ရည် ကုန်သွားပါပြီ်

they were changed.

သူတို ့တွေ ပြောင်းလဲခံလိုက်ရပါတယ်

And once that happened,

အဲဒီလို ဖြစ်ဖူးပြီ ဆိုတာနဲ့

they were out in the city convincing everybody

သူတို့ မြို့ထဲထွက်ပြီး လူတိုင်းကို ယုံကြည်လက်ခံလာအောင် ပြောကြပါတော့တယ်

that child labor just had to be abolished.

ကလေးအလုပ်သမား ဆိုတာကို ဖျက်သိမ်းပစ်ရမယ်ပေါ့

And look at Ragav, that moment when his face changes

ရာဂါတ်ကိုကြည့်ပါ၊ သူ့မျက်နှာပြောင်းသွားတဲ့ အခိုက်အတန့်လေးကိုပါ

because he's been able to understand that he

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူ နားလည်သွားလို့ပါ

has shifted that man's mindset.

အဲဒီလူရဲ့ စိတ်ကို သူ ပြောင်းလဲနိုင်လိုက်ပြီဆိုတာကိုပေါ့

And that can't happen in a classroom.

ဒါမျိုးဆိုတာ စာသင်ခန်းထဲမှာ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး

So, when Ragav experienced that

ရာဂါတ် ဒါကိုတွေ့ကြံုခံစားလိုက်ရတဲ့အခါမှာ

he went from "teacher told me,"

သူဟာ "ဆရာကပြောတယ်" ဆိုတာကနေ

to "I am doing it." And that's the "I Can" mindshift.

"ငါ ဒါကို လုပ်နေပြီ" ဆိုတာကို ရောက်သွားတယ်၊ အဲဒါဟာ "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ စိတ်ရဲ့ ရွေ့လျားမှုပါပဲ

And it is a process that can be energized and nurtured.

ဒါဟာ အင်အားဖြည့်ပေးလို့ရတဲ့ ပြုစုပျိုးထောင်လို့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ

But we had parents who said,

ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ကို ပြောတဲ့ မိဘတွေရှိနေတယ်

"Okay, making our children good human beings is all very well,

"ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကို လူကောင်းလူတော်တွေဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတာကတော့ အရမ်းကိုကောင်းပါတယ်

but what about math and science and English?

ဒါပေမယ့် သချင်္ာတို့၊ သိပ္ပံတို့၊ အင်္ဂလိပ်စာတို့ကြတော့ ဘယ်လိုလဲ

Show us the grades."

ကျွန်တော်တို့ကို အဆင့်တွေ ပြပါ" တဲ့

And we did. The data was conclusive.

ကျွန်မတို့ ပြပေးခဲ့ပါတယ်၊ အချက်အလက်တွေက ခိုင်မာပြည့်စုံပါတယ်

When children are empowered,

ကလေးတွေကို လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်ရင်

not only do they do good,

သူတို့ ကောင်းအောင်လုပ်ရုံတင်မကဘူး

they do well, in fact very well,

သူတို့ အရမ်းကောင်းအောင် လုပ်ကြပါတယ်၊ တကယ့်ကိုပဲ အရမ်းကောင်းလာကြပါတယ်

as you can see in this national benchmarking assessment

ရှင်တို့ ဒီ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ နှိုင်းယှဉ်စံမှတ် အကဲဖြတ်မှုမှာ မြင်နိုင်ပါတယ်

taken by over 2,000 schools in India,

အိန္ဒိယက ကျောင်းပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော်ကနေ ယူထားတာပါ

Riverside children were outperforming the top 10 schools in India

Riverside ကျောင်းက ကလေးတွေဟာ အိန္ဒိယက ထိပ်တန်းစာရင်းဝင် ကျောင်း ၁၀-ကျောင်းထက်တောင်

in math, English and science.

သချင်္ာ၊ အင်္ဂလိပ်စာ နဲ့ သိပ္ပံဘာသာတွေမှာ သာနေပါတယ်

So, it worked. It was now time to take it outside Riverside.

အဲဒီတော့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်၊ အခု Riverside ကျောင်းအပြင်ကို ထွက်ကြည့်ဖို့ အချိန်ရောက်ပါပြီ

So, on August 15th, Independence Day, 2007,

၂၀၀၇-ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၅-ရက်၊ လွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ

the children of Riverside set out to infect Ahmedabad.

Riverside ကျောင်းက ကလေးတွေဟာ အာမီဒါဘတ်မြို့ကို ကူးစက်စေဖို့ ထွက်ကြပါတယ်

Now it was not about Riverside school.

အခု ဒါဟာ Riverside ကျောင်းအကြောင်း မဟုတ်တော့ပါဘူး

It was about all children. So, we were shameless.

ဒါဟာ ကလေးတွေ အားလုံးအကြောင်းပါ၊ ကျွန်မတို့တွေ အရှက်ကင်းကင်းနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်

We walked into the offices of the municipal corporation, the police,

ကျွန်မတို့တွေ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့ရုံး၊ ရဲစခန်း

the press, businesses,

သတင်းစာတိုက်နဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ ရုံးခန်းတွေကို ၀င်ပြီး

and basically said, "When are you going to wake up

အခြေခံကျကျ ပြောဖြစ်တာတွေကတော့ "ရှင်တို့ ဘယ်အချိန်ကျမှ နိုးထလာပြီး

and recognize the potential that resides in every child?

ကလေးတွေမှာ ကိန်းအောင်းနေတဲ့ အလားအလာတွေကို အသိအမှတ်ပြုကြမှာလဲ?

When will you include the child in the city?

ဘယ်အချိန်ကျမှ ကလေးတွေကို ဒီမြို့မှာ အရာသွင်းမှာလဲ?

Basically, open your hearts and your minds to the child."

အခြေခံကျကျနဲ့ပဲ ကလေးတွေအတွက် ရှင်တို့ရဲ့ စိတ်နဲ့နှလုံးကို ဖွင့်ပေးကြပါ" ပေါ့

So, how did the city respond?

အဲဒီတော့ မြို့နေလူတွေ ဘယ်လိုများ တုံ့ပြန်ခဲ့တယ် ထင်ပါသလဲ?

Since 2007 every other month

၂၀၀၇-ခုနှစ်ကတည်းက တစ်လခြားစီ

the city closes down the busiest streets for traffic

အဲဒီမြို့ဟာ ယာဉ်သွားလာမှု အရှုပ်ထွေးဆုံး လမ်းတွေကို ပိတ်ပေးပြီးတော့

and converts it into a playground for children and childhood.

အဲဒီနေရာတွေကို ကလေးသူငယ်တွေအတွက် ကစားကွင်းအနေနဲ့ ပြောင်းလဲပေးတယ်

Here was a city telling its child, "You can."

ဒါကတော့ သူ့ရဲ့ ကလေးတွေကို "မင်းလုပ်နိုင်ပါတယ်" ဆိုတာကို ပြောနေတဲ့ မြို့တစ်မြို့ပါ

A glimpse of infection in Ahmedabad.

အာမီဒါဘတ်မြို့ က ကူးစက်မှုကို ခဏတာ ကြည့်ရှုခြင်းပါ

Video: [Unclear]

(ဗီဒီယို)

So, the busiest streets closed down.

ဒီမှာ ယာဉ်အရှုပ်ထွေးဆုံးလမ်းတွေ ပိတ်ထားတယ်

We have the traffic police and municipal corporation helping us.

ကျွန်မတို့ကို ယာဉ်ထိန်းရဲ နဲ့ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့တွေက ကူညီပေးနေတာပါ

It gets taken over by children.

ဒီနေရာကို ကလေးတွေက ယူလိုက်ကြပါပြီ

They are skating. They are doing street plays.

ကလေးတွေ စကိတ်စီးကြတယ်၊ သူတို့တွေ လမ်းပေါ်မှာ ကစားကြတယ်

They are playing, all free, for all children.

သူတို့တွေ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ကစားနေကြတယ်၊ ကလေးတွေအားလုံးပါပဲ

(Music)

(နောက်ခံဂီတ)

Atul Karwal: aProCh is an organization which has been doing things for kids earlier.

အပရုချ် ဆိုတာ ကလေးတွေအတွက် ကိစ္စတွေလုပ်ပေးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ

And we plan to extend this to other parts of the city.

ဒါကို တခြားမြို့တွေအထိ ချဲ့ဖို့ ကျွန်တော်တို့ စီမံနေပါတယ်

(Music)

(နောက်ခံဂီတ)

Kiran Bir Sethi: And the city will give free time.

မြို့က အားလပ်တဲ့အချိန်တွေကို ပေးပါလိမ့်မယ်

And Ahmedabad got the first child-friendly zebra crossing in the world.

အာမီဒါဘတ်မြို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ကလေးများ အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်စေတဲ့ ပထမဆုံးသော လူကူးမျဉ်းကျားရှိနေပါပြီ

Geet Sethi: When a city gives to the children,

မြို့တစ်မြို့က ကလေးတွေကို ပေးဆပ်ဖြည့်ဆည်းပေးတယ်ဆိုရင်

in the future the children will give back to the city.

အနာဂါတ်မှာ ကလေးတွေကလည်း မြို့အတွက် ပြန်ပြီး ပေးဆပ်ကြပါလိမ့်မယ်

(Music)

(နောက်ခံဂီတ)

KBS: And because of that,

ဒီကိစ္စကြောင့်

Ahmedabad is known as India's first child-friendly city.

အာမီဒါဘတ်မြို့ကို အိန္ဒိယရဲ့ ကလေးများ အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်စေတဲ့ ပထမဆုံးသောမြို့ အဖြစ် သိနေကြပါပြီ

So, you're getting the pattern. First 200 children at Riverside.

ကဲ၊ ရှင်တို့ ဒီဖြစ်စဉ်ပုံစံကို ရလာပါပြီ၊ ပထမ Riverside ကျောင်းက ကလေး ၂၀၀

Then 30,000 children in Ahmedabad, and growing.

ပြီးတော့ အာမီဒါဘတ်မြို့က ကလေး ၃-သောင်း၊ ပြီးတော့ တိုးလာနေသေးတယ်

It was time now to infect India.

အခု အိန္ဒိယကို ကူးစက်အောင်လုပ်ဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ

So, on August 15th,

သြဂုတ်လ ၁၅-ရက်နေမှာ

again, Independence Day, 2009,

၂၀၀၉-ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ တစ်ခါထပ်ပြီးတော့

empowered with the same process,

ပုံစံတူ ဖြစ်စဉ်နဲ့ပဲ လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်

we empowered 100,000 children to say, "I can."

ကျွန်မတို့ ကလေး ၁-သိန်း ကို "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတာ ပြောဖို့ လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်

How? We designed a simple toolkit,

ဘယ်လို လုပ််လဲဆိုတော့ ကျွန်မတို့ ရိုးရှင်းတဲ့ ပစ္စည်းတစ်စုံ ဒီဇိုင်းဖော်လိုက်တယ်

converted it into eight languages,

အဲဒါကို ဘာသာစကား ၈-မျိုးနဲ့ ဘာသာပြန်လိုက်ပြီး

and reached 32,000 schools.

ကျောင်းပေါင်း ၃-သောင်း နဲ့ ၂-ထောင် ဆီရောက်အောင် လုပ်လိုက်တယ်

We basically gave children a very simple challenge.

ကျွန်မတို့က အခြေခံကျကျပဲ ကလေးတွေကို အရမ်း ရိုးရှင်းတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ပေးလိုက်တယ်

We said, take one idea,

ကျွန်မတို့ကပြောတယ် အိုင်ဒီယာတစ်ခု စဉ်းစားလိုက်ပါ

anything that bothers you,

ကိုယ့်ကို စိတ်ဒုက္ခပေးနေတဲ့ဟာ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့

choose one week,

တပတ် အချိန်ယူလိုက်

and change a billion lives.

ပြီးရင် ဘီလီယံချီတဲ့ ဘဝတွေကို ကယ်တင်လိုက်ပါပေါ့

And they did. Stories of change

သူတို့တွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်၊ ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပုံပြင်တွေ

poured in from all over India,

အိန္ဒိယနိုင်ငံတဝှမ်းကနေ ဝေါကနဲ ထွက်လာတယ်

from Nagaland in the east,

အရှေ့ဘက်က နာဂမြေ ကနေ

to Jhunjhunu in the west,

အနောက်ဘက်က ဂျွန်းဂျူးနုမြို့အထိ

from Sikkim in the north, to Krishnagiri in the south.

မြောက်ဘက်က စစ်ကင်းမ် မြို့ကနေ တောင်ဘက်က ခရစ်ရ်ှနာမြို့အထိပဲ

Children were designing solutions for a diverse range of problems.

ကလေးတွေက အတိုင်းအတာကွဲပြားနေတဲ့ ပြဿနာတွေအတွက် အဖြေတွေကို ဒီဇိုင်းထုတ်နေကြပါတယ်

Right from loneliness to filling potholes in the street

အထီးကျန်မှု ပြဿနာကနေ စပြီး လမ်းပေါ်က ချိုင့်ခွက်တွေအထိ

to alcoholism,

အရက်စွဲရောဂါတွေအထိ

and 32 children who stopped 16 child marriages

ကလေးသူငယ် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်း ၁၆-ခုကိုတောင် ကလေး ၃၂-ယောက်က တားမြစ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်

in Rajasthan.

ရာဂျက်စ်သန် ပြည်နယ်မှာပါ

I mean, it was incredible.

ဒါဟာ တကယ့်ကို မယုံနိုင်လောက်စရာပါလို့ ကျွန်မကတော့ ဆိုချင်တယ်

Basically again reaffirming that when adults believe in children

အခြေခံကျကျထပ်ပြောရရင် လူကြီးတွေက ကလေးတွေကို

and say, "You can," then they will.

"မင်းတို့လုပ်နိုင်တယ်" လို့များ ပြောလိုက်ရင် ကလေးတွေက တကယ် လုပ်ကြလိမ့်မယ်ဆိုတာ ထပ်ပြီး သေချာအောင်ပြောပါမယ်

Infection in India.

ဒါက အိန္ဒိယတစ်ပြည်လုံး ကူးစက်ခြင်းပါ

This is in Rajasthan, a rural village.

ဒါက ရာဂျက်စ်သန်ပြည်နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာမှာပါ

Child: Our parents are illiterate and we want to teach them how to read and write.

ကလေး း ကျွန်တော်တို့ မိဘတွေက စာမတတ်ကြပါဘူး၊ ကျွန်တော်တို့က သူတိုကို ရေးတတ်ဖတ်တတ်အောင် သင်ပေးချင်ပါတယ်

KBS: First time, a rally and a street play in a rural school --

KBS သတင်း း ကျေးလက်ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ လမ်းပေါ်မှာ ကစားကြတာဟာ ဒါ ပထမဆုံးပါပဲ

unheard of -- to tell their parents why literacy is important.

စာတတ်မြောက်ခြင်းဟာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သူတို့မိဘတွေကို ပြောပြတာမျိုး မကြားဖူးသေးပါဘူး

Look at what their parents says.

သူတို့မိဘတွေ ဘာပြောသလဲ ကြည့်ကြပါဦး

Man: This program is wonderful.

အမျိုးသား း ဒီ အစီအမံက အံ့သြစရာပဲဗျာ

We feel so nice that our children can teach us how to read and write.

ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေက ရေးတတ်ဖတ်တတ်အောင် ကျွန်တော်တို့ကို သင်ပေးတယ်ဆိုတာ အရမ်းကောင်းတယ်လို့ ခံစားမိတယ်

Woman: I am so happy that my students did this campaign.

ကျွန်မကျောင်းသားတွေ ဒီ စစ်ဆင်ရေးလုပ်တာကို ကျွန်မ အရမ်းပျော်တယ်

In the future, I will never doubt my students' abilities.

အနာဂါတ်မှာ ကျွန်မကျောင်းသားတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ကျွန်မ ဘယ်တော့မှ သံသယ ဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး

See? They have done it.

တွေ့တယ်နော်၊ သူတို့တွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်

KBS: An inner city school in Hyderabad.

KBS သတင်း း ဟိုက်ဒရာဘတ်က မြို့တွင်း ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာပါ

Girl: 581. This house is 581 ...

မိန်းကလေး း ၅၈၁၊ ဒီအိမ်က အိမ်နံပါတ် ၅၈၁

We have to start collecting from 555.

ကျွန်မတို့က အိမ်နံပါတ် ၅၅၅ ကနေ စပြီး ကောက်ရတာ

KBS: Girls and boys in Hyderabad, going out,

ဟိုက်ဒရာဘတ်က မိန်းကလေးတွေ၊ ယောင်္ကျားလေးတွေ အပြင်ထွက်ပြီး လုပ်ရတာ

pretty difficult, but they did it.

တကယ့်ကို ခက်ခဲပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူတို့ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်

Woman: Even though they are so young, they have done such good work.

သူတို့တွေဟာ အရမ်းငယ်နေကြပေမယ့် သူတို့တွေ ဒီလို ကောင်းမွန်တဲ့ အလုပ်တွေလုပ်ခဲ့ကြတယ်

First they have cleaned the society, then it will be Hyderabad, and soon India.

ပထမဆုံး သူတို့ရဲ့ လူ့မှုအသိုင်းအဝိုင်းကို သန့်ရှင်းပေးတယ်၊ ပြီးရင်တော့ ဟိုက်ဒရာဘတ်မြို့ ဖြစ်လိမ့်မယ်၊ ပြီးရင်တော့ မကြာခင်မှာ အိန္ဒိယတပြည်လုံးပေါ့

Woman: It was a revelation for me. It doesn't strike me

အမျိုးသမီး း ဒါဟာ ကျွန်မအတွက်တော့ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်ပါပဲ

that they had so much inside them.

သူတို့ဆီမှာ အလားအလာတွေ အများကြီးရှိနေတယ်ဆိုတာကိုတော့ ကျွန်မ မအံ့သြပါဘူး

Girl: Thank you, ladies and gentlemen.

အမျိုးသမီးများ၊ လူကြီးမင်းများအားလုံးပဲ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်

For our auction we have some wonderful paintings for you,

ကျွန်မတို့ လေလံပွဲမှာ လူကြီးမင်းတို့အတွက် အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ ပန်းချီကားတွေရှိပါတယ်

for a very good cause,

ကောင်းမွန်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ပါ

the money you give us will be used to buy hearing aids.

လူကြီးမင်းတို့ ကျွန်မတို့ကိုပေးမယ့် ပိုက်ဆံကို နားကြားကိရိယာတွေ ၀ယ်တဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုမှာပါ

Are you ready, ladies and gentlemen? Audience: Yes!

အမျိုးသမီးများ၊ လူကြီးမင်းများ အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...

Girl: Are you ready? Audience: Yes!

အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...

Girl: Are you ready? Audience: Yes!

အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...

KBS: So, the charter of compassion starts right here.

ချစ်ခြင်းမေတ္တာ ပဋိညာဉ်ဆိုတာ ဒီလိုနေရာမျိုးကနေ စတင်တာပါ

Street plays, auctions, petitions.

လမ်းပေါ်က ကစားပွဲတွေ၊ လေလံတွေ၊ အယူခံတင်ခြင်းတွေ အားလုံးပေါ့

I mean, they were changing lives.

သူတို့တွေက ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲပေးနေတာလို့ ကျွန်မ ဆိုချင်တယ်

It was incredible.

ဒါဟာ မယုံနိုင်စရာပါပဲ

So, how can we still stay immune?

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ ဘာလို့များ ဆက်ပြီး ကူးစက်မခံပဲ နေကြမှာလဲ

How can we stay immune to that passion, that energy, that excitement?

ဒီ ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၊ ဒီ ခွန်အား၊ ဒီ စိတ်အားထက်သန်မှုတွေကို ဘာလို့များ ဆက်ပြီး ကူးစက်မခံပဲ နေကြမှာလဲ

I know it's obvious,

ဒီလောက်ဆို ထင်သာမြင်သာရှိပြီဆိုတာ ကျွန်မသိပါတယ်

but I have to end with the most powerful symbol of change, Gandhiji.

ဒါပေမယ့် စွမ်းအားအပြင်းဆုံး ပြောင်းလဲမှုရဲ့ သင်္ကေတဖြစ်တဲ့ ဂန္ဒီကြီးနဲ့ အဆုံုးသတ်ရပါလိမ့်မယ်

70 years ago, it took one man

လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ရ၀ က၊ လူတစ်ယောက်ဟာ

to infect an entire nation

တစ်တိုင်းပြည်လုံးကို ကူးစက်သွားအောင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်

with the power of "We can."

"ငါတို့လုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ စွမ်းအားနဲ့ပါ

So, today who is it going to take

ကဲ ဒီကနေ့မှာ ဘယ်သူကများ

to spread the infection from 100,000 children

ကလေး ၁-သိန်းကနေ

to the 200 million children in India?

အိန္ဒိယမှာရှိတဲ့ ကလေး မီလီယံ-၂၀၀ ကို ကူးစက်ခြင်းကို ဖြန့်ပေးဖို့ တာဝန်ယူပါမလဲ

Last I heard, the preamble still said, "We, the people of India," right?

နောက်ဆုံး ကျွန်မ ကြားမိတယ်၊ အခြေခံဥပဒေရဲ့ နိဒါန်းမှာ ပြောထားပါသေးတယ်၊ "အိန္ဒိယ၏ပြည်သူလူထု၊ ကျွနု်ပ်တို့သည်" တဲ့၊ ဟုတ်ရဲ့လား

So, if not us, then who?

ဒါဆိုရင် ကျွန်မတို့မှ ဒီကူးစက်ခြင်းကို မလုပ်ရင် ဘယ်သူကများ လုပ်မှာတုန်း

If not now, then when?

အဲဒါကို အခုနေမှ မလုပ်ဘူးဆိုရင် ဘယ်တော့များမှ လုပ်ကြမှာလဲ

Like I said, contagious is a good word.

ကျွန်မပြောခဲ့သလိုပါပဲ ကူးစက်တတ်တယ် ဆိုတာ ကောင်းတဲ့ စကားလုံး တစ်လုံးပါ

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)