How we can bring mental health support to refugees | Essam Daod

Translator: Zeyar Htun Reviewer: Myo Aung

For the last two and a half years,

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ခွဲတစ်လျှောက်လုံးမှာ ကျွန်တော်ဟာ

I'm one of the few, if not the only, child psychiatrist

ဂရိနဲ့ မြေထဲပင်လယ်က ကယ်ဆယ်ရေးလှေတွေ၊

operating in refugee camps, shorelines and rescue boats

ကမ်းစပ်တွေ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ လုပ်အားပေးနေခဲ့တဲ့

in Greece and the Mediterranean Sea.

ကလေးစိတ်ပညာရှင် တစ်ဦးတည်း ဒါမှမဟုတ် အချို့ထဲက တစ်ယောက်ပါ။

And I can say, with great confidence,

ကျွန်တော်ခိုင်ခိုင်မာမာပြောရဲတာက

that we are witnessing a mental-health catastrophe

ကျွန်တော်တို့ ကြုံနေရတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကပ်ဆိုးကြီးဟာ

that will affect most of us, and it will change our world.

ကျွန်တော်တို့ အများစုကို သက်ရောက်လျက် ကမ္ဘာကို ပြောင်းလဲပစ်မှာပါ။

I live in Haifa, but nowadays, I spend most of my time abroad.

ကျွန်တော် ဟာဖာမှာ နေထိုင်ပြီး အချိန် အများစု ပြည်ပမှာ ရှိတတ်ပါတယ်။

During my time on the Greek island of Lesbos

ကျွန်တော် ဂရိကျွန်း Lesbos မှာ ရောက်ရှိနေစဉ်၊

and on the rescue boats in the Mediterranean,

မြေထဲပင်လယ်ထဲက ကယ်ဆယ်ရေး လှေတွေပေါ်မှာရှိနေတုန်း၊

thousands of refugee boats arrived to the shoreline,

ဒုက္ခသည်တွေရဲ့လှေတွေ ထောင်ချီ ကမ်းခြေကို ရောက်လာခဲ့ပြီး

crowded with more than 1.5 million refugees.

ဒုက္ခသည် ၁.၅ သန်းကျော်နဲ့ ပြည့်ကျပ်နေခဲ့ပါတယ်။

One-fourth of them are children,

သူတို့ထဲက လေးပုံတစ်ပုံက စစ်နဲ့ခက်ခဲမှုကနေ

fleeing war and hardship.

ရုန်းလာသူတွေကလေးတွေပါ။

Each boat carries different sufferings and traumas

လှေတစ်စင်းချင်းစီမှာ စိတ်ဝေဒနာ၊တွေ ဒဏ်ရာတွေမျိုးစုံပါလာတယ်၊

from Syria, Iraq, Afganistan and different countries in Africa.

ဆီးရီးယား၊ အီရတ်၊ အာဖဂန်နဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံ မျိုးစုံထံမှပါ။

In the last three years alone,

ပြီးခဲ့တဲ့ ၃ နှစ် အတွင်းမှာတင်

more than 12,000 refugees lost their lives.

ဒုက္ခသည် ၁၂၀၀၀ ကျော် အသက်ဆုံးသွားကြရှာတယ်။

And hundreds of thousands lost their souls and their mental health

အဲဒီလို ရက်စက်ပြင်းထန်တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကြောင့်

due to this cruel and traumatic experience.

လိပ်ပြာလွင့်သူ၊ စိတ်ကျန်းမာရေး ချို့တဲ့ခဲ့ရသူ သိန်းချီပါ။

ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို အိုမာအကြောင်း ပြောပြချင်တယ်။

I want to tell you about Omar,

a five-year-old Syrian refugee boy

လူပြည့်သိပ်နေတဲ့ရော်ဘာလှေနဲ့ Lesbos ကို

who arrived to the shore on Lesbos on a crowded rubber boat.

ရောက်လာတာတဲ့ အသက် ၅ နှစ် အရွယ် ဆီးရီးယား ဒုက္ခသည်ပါ။

Crying, frightened, unable to understand what's happening to him,

ကြောက်ပြီး ငိုနေတဲ့ ဒီကလေးဟာ သူဘာဖြစ်မှန်းတောင် နားမလည်ပါဘူး

he was right on the verge of developing a new trauma.

သူဟာ စိတ်ဒဏ်ရာသစ်ရမယ့် လမ်းခရီးပေါ် ရောက်နေတယ်။

I knew right away that this was a golden hour,

ကုလို့ရမယ့်အချိန်ရှိသေးတယ်လို့ ကျွန်တော်သိခဲ့တယ်၊

a short period of time in which I could change his story,

သူ့ ဘဝဇာတ်လမ်းကို ကျွန်တော် ပြောင်းပေးနိုင်မယ့် ကာလတိုလေးပါ။

I could change the story

ကျန်နေတဲ့ သူ့ဘဝတစ်လျှောက်လုံး

that he would tell himself for the rest of his life.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်ပြောနိုင်မယ့် သူ့ဘဝ ပြောင်းလဲမှုပါ။

I could reframe his memories.

သူ့မှတ်ဉာဏ်တွေကို ကျွန်တော် ပုံစံပြောင်းပစ်နိုင်ခဲ့တယ်။

I quickly held out my hands and said to his shaking mother in Arabic,

ကျွန်တော် လက်တွေဆန့်ပြီး တုန်နေတဲ့ သူ့အမေကို အာရဗီလိုပြောလိုက်တယ်

(Arabic) "Ateeni elwalad o khudi nafas."

(အာရေဗီလို) "Ateeni elwalad o khudi nafas."

"Give me the boy, and take a breath."

"ကလေးကို ကျွန်တော်ချီမယ် နားလိုက်ပါဦး။"

His mother gave him to me.

အမေဖြစ်သူက ကလေးကို ကမ်းပေးလိုက်တယ်။

Omar looked at me with scared, tearful eyes and said,

အိုမာက ကြောက်လန့်စွာ ကျွန်တော့်ကို ကြည့်ရင်း မျက်ရည်တွေနဲ့ပြောတယ်

(Arabic) "Ammo (uncle in Arabic), shu hada?"

(အာရဗီလို) "Ammo (uncle in Arabic), shu hada?"

"What is this?"

"အဲဒါဘာလဲ။"

as he pointed out to the police helicopter hovering above us.

အပေါ်မှာဝဲနေတဲ့ ရဲရဟတ်ယာဉ်ကို ထိုးပြရင်း မေးတယ်။

"ဒါရဟတ်ယာဉ်လေ!

"It's a helicopter!

It's here to photograph you with big cameras,

ကင်မရာကြီးတွေနဲ့ သားကို ဓာတ်ပုံရိုက်ဖို့ ရောက်လာတာ၊

because only the great and the powerful heroes,

ဘာကြောင့်လဲဆို အိုမာ သားလို မြင့်မြတ်အားကြီးသူတွေပဲ

like you, Omar, can cross the sea."

ပင်လယ်ကို ဖြတ်နိုင်တယ်။"

Omar looked at me, stopped crying and asked me,

အိုမာက ကျွန်တော့်ကိုကြည့်တယ် အငိုရပ်ပြီး မေးတယ်

(Arabic) "Ana batal?"

(အာရဗီလို) "Ana batal?"

"I'm a hero?"

"ကျွန်တော်က သူရဲကောင်းလား"တဲ့။

I talked to Omar for 15 minutes.

ကျွန်တော် အိုမာ့နဲ့ ၁၅ မိနစ်လောက် စကားပြောနေခဲ့တယ်။

And I gave his parents some guidance to follow.

သူ့မိဘတွေကို လိုက်နာသင့်တဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တစ်ချို့ပေးတယ်။

This short psychological intervention

ဒီလိုကာလတို စိတ်ပညာပိုင်းအရ ဝင်လုပ်ပေးလိုက်မှုက

decreases the prevalence of post-traumatic stress disorder

စိတ်ဒဏ်ရာ နောက်ပိုင်း စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့

စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ အနာဂတ်မှာ နည်းလာစေလျက်

and other mental health issues in the future,

အိုမာ ကျောင်းတက်ဖို့၊ လုပ်ငန်းခွင်ဝင်ဖို့၊ မိသားစုထူထောင်ဖို့

preparing Omar to get an education,

အိုမာကို ပြင်ဆင်ပေးလိုက်တဲ့ သဘောပါ။

join the workforce, raise a family and beyond.

ဘယ်လိုနည်းနဲ့လဲ။

ဦးနှောက်ရဲ့စိတ်ခံစားမှု သိမ်းဆည်းရာမှာ

How?

By stimulating the good memories that will be stored in the amygdala,

မှတ်ဉာဏ်ကောင်းတွေကို လှုံ့ဆော်ပေးခြင်းဖြင့်ပေါ့

the emotional storage of the human brain.

ဒီမှတ်ဉာဏ်က စိတ်ဒဏ်ရာ ရဖူးသူတွေကို ကုသနိုင်တယ်၊

These memories will fight the traumatic ones,

သူတို့ကို နောက်ပိုင်း သက်ဝင်လှုပ်ရှားစေတဲ့အခါ

if they are reactivated in the future.

အိုမာအတွက် ပင်လယ်ရဲ့အနံ့က ဆီးရီးယားမှ လာတဲ့သူ့ခရီးရဲ့

To Omar, the smell of the sea will not just remind him

အကျည်းတန်မှုကို အမှတ်ရစေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

of his traumatic journey from Syria.

အိုမာအတွက် ရဲရင့်မှုဇာတ်လမ်း ဖြစ်သွားပါပြီ။

Because to Omar, this story is now a story of bravery.

ဒါဟာ ကုသရနိုင်သေးတဲ့အချိန်ရဲ့ စွမ်းအားပါ၊

စိတ်ဒဏ်ရာကို ဇာတ်ကြောင်းသစ် အဖြစ်သို့ ပြောင်းလိုက်တာ။

This is the power of the golden hour,

which can reframe the trauma and establish a new narrative.

ဒါပေမဲ့ အိုမာဟာ ဒီအကျပ်အတည်းမှာ သင့်တင့်တဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေး အကူအညီမရတဲ့

But Omar is only one out of more than 350,000 children

ကလေးငယ် ၃၅၀၀၀၀ ကျော်တို့ အထဲက ကံကောင်းသူ တစ်ယောက်တည်းပါ။

without the proper mental health support in this crisis alone.

ကလေး သုံးသိန်းခွဲ ရှိနေချိန်မှာ ကျွန်တော်က တစ်ယောက်တည်းပါ။

Three hundred and fifty thousand children and me.

စိတ်ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ ကျွန်တော်တို့ ပိုမိုလိုအပ်ပါနေပါတယ်။

We need mental health professionals

အကျပ်အတည်းဖြစ်ချိန် ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ပူးပေါင်းဖို့

to join rescue teams during times of active crisis.

ဒါကြောင့် ဇနီးနဲ့ ကျွန်တော် "Humanity Crew" အဖွဲ့ကို ဖွဲ့ပါတယ်။

This is why my wife and I and friends co-founded "Humanity Crew."

လူမှုစိတ်ပညာအကူအညီပေးနေတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်ကအဖွဲ့အစည်း

One of the few aid organizations in the world

အနည်းငယ်တွေထဲက တစ်ခုပါ၊

that specializes in providing psychosocial aid

ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ နေရပ်ရွှေ့ခဲ့ရသူတို့အတွက် မြန်မြန်ဆန်ဆန်

and first-response mental health interventions

စိတ်ကျန်းမာရေး အကူအညီကို ပေးနေပါတယ်။

to refugees and displaced populations.

သူတို့နဲ့သင့်တော်တဲ့အကူအညီတွေကို စီစဉ်ပေးနိုင်ဖို့

To provide them with a suitable intervention,

အဆင့် ၄ ခုပါတဲ့ လူမှုစိတ်ပညာ လုပ်ငန်း အစီအစဉ်ကို ဖန်တီးခဲ့ကြတယ်။

we create the four-step approach, a psychosocial work plan

အဲဒါက ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ဘဝခရီး တစ်ကြောင်းချင်းစီအတွက် ပါဝင်ပါတယ်။

that follows the refugees on each step of their journey.

ပင်လယ်ထဲကနေစတင်ပြီး ကယ်ဆယ်ရေး လှေတွေထဲအထိ၊

Starting inside the sea, on the rescue boats,

စိတ်ကျန်းမာရေး သက်စောင့်တွေ အဖြစ်ပါ။

as mental health lifeguards.

အဲဒီနောက် စခန်းထဲ၊ ဆေးရုံပေါ်နဲ့ နယ်စည်းမခြား

Later in the camps, hospitals and through our online clinic

ဘာသာစကား အခက်အခဲတွေ ကျော်နိုင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အွန်လိုင်းဆေးခန်းအထိပါ

that breaks down borders and overcomes languages.

သူတို့ခိုလှုံတဲ့နိုင်ငံမှာ အသားကျတဲ့ အခါကျမှ ပြီးဆုံးတာပါ။

And ending in the asylum countries, helping them integrate.

၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ ကျွန်တော်တို့ စလုပ်ကတည်းက

Since our first mission in 2015,

"Humanity Crew" မှာ အရည်အသွေးပြည့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းနဲ့

"Humanity Crew" had 194 delegations

ပညာရှင်ကိုယ်စားလှယ် ၁၉၄ ယောက် အထိ ရှိနှင့်နေပါပြီ။

of qualified, trained volunteers and therapists.

ကျွန်တော်တို့ဟာ စိတ်ကျန်းမာရေးအကူအညီ နာရီပေါင်း ၂၆,၀၀၀ အထိ

We have provided 26,000 hours of mental health support

ဒုက္ခသည် ၁၀,၀၀၀ ကျော်တို့ကို ပေးနိုင်ခဲ့ကြပါပြီ။

to over 10,000 refugees.

ဒီစိတ်ကျန်းမာရေးကပ်ဆိုးကို မဖြစ်အောင် ကျွန်တော်တို့ လုပ်နိုင်ပါတယ်

We can all do something to prevent this mental health catastrophe.

ရှေးဦးသူနာပြုမှုဟာ ကိုယ်ခန္ဓာအတွက်တင် လိုအပ်တာ မကပါဘူး၊

We need to acknowledge that first aid is not just needed for the body,

စိတ်အတွက် လိပ်ပြာအတွက်လည်း လိုအပ်တာကို အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုပါတယ်။

but it has also to include the mind, the soul.

လိပ်ပြာအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုဟာ မြင်နိုင်ခဲပါတယ်

The impact on the soul is hardly visible,

ဒါပေမဲ့ ဘဝကို ထိခိုက်နစ်နာစေနိုင်တယ်။

but the damage can be there for life.

စက်တွေနဲ့စာရင် လူသားတွေရဲ့ ထူးခြားချက် လက္ခဏာက

Let's not forget that what distinguishes us humans from machines

ကျွန်ုပ်တို့အထဲက လှပပြီး နူးညံ့လှတဲ့ လိပ်ပြာဆိုတာကို မမေ့သင့်ပါ။

is the beautiful and the delicate soul within us.

အိုမာလေးတွေကို ကယ်တင်ပေးဖို့ ဒီထက်ပိုပြီး အားထုတ်ကြိုးပမ်းကြပါစို့။

Let's try harder to save more Omars.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Thank you.

(လက်ခုပ်တီးသံ)

(Applause)

(အားပေးသံ)

(Cheers)

(လက်ခုပ်တီးသံ)

(Applause)