Sam Richards: A radical experiment in empathy

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Biljana Dijanisieva

Моите студенти често ме прашуваат

My students often ask me, "What is sociology?"

што е социологијата,

And I tell them it's the study of the way in which human beings are shaped

а јас им кажувам „Тоа е наука

за начинот на кој човечките суштества

се обликувани од страна на нештата кои не ги гледаат“.

by things that they don't see.

And they say, "So, how can I be a sociologist?

Потоа велат „Како можам да станам социолог?,

How can I understand those invisible forces?"

Како да ги разберам тие невидливи сили?“.

И јас им кажувам „Со емпатија“.

And I say, "Empathy.

Start with empathy.

Започнете со емпатија.

It all begins with empathy.

Сè започнува со емпатија.

Take yourself out of your shoes,

Излезете од сопствената кожа

put yourself into the shoes of another person."

и влезете во кожата на друга личност.

Here, I'll give you an example.

Ќе ви дадам еден пример.

So I imagine my life if, a hundred years ago,

Замислувам каков би бил мојот живот

доколку пред сто години

China had been the most powerful nation in the world

Кина била најмоќната нација на светот

and they came to the United States in search of coal.

и дошле во Соединетите Држави

во потрага по јаглен

And they found it, and, in fact, they found lots of it right here.

и тука нашле големи количини јаглен.

And pretty soon, they began shipping that coal,

Набргу потоа, почнале да го извезуваат јагленот,

тон по тон,

ton by ton,

railcar by railcar, boatload by boatload,

вагон по вагон, брод по брод,

назад во Кина и насекаде низ светот.

back to China and elsewhere around the world.

И на тој начин станале неверојатно богати.

And they got fabulously wealthy in doing so.

And they built beautiful cities

Изградиле убави градови,

all powered on that coal.

сите придвижувани од тој јаглен.

And back here in the United States,

Додека пак овде, во Соединетите Држави,

има економски очај и беда.

we saw economic despair, deprivation.

Тоа е она што јас го видов.

This is what I saw.

I saw people struggling to get by,

Видов луѓе кои се мачат да излезат на крај,

not knowing what was what and what was next.

не знаејќи што е што, ниту што следува понатаму.

And I asked myself the question:

Потоа си го поставив прашањето

како е можно да сме толку сиромашни во Соединетите Држави,

How is it possible that we could be so poor here in the United States,

знаејќи колку вреден ресурс е јагленот

because coal is such a wealthy resource; it's so much money?

и колку многу пари вреди.

И сфатив

And I realize:

because the Chinese ingratiated themselves

дека тоа е така бидејќи Кинезите се врзале

with a small ruling class here in the United States,

со мала владејачка класа во Соединетите Држави

who stole all of that money and all of that wealth for themselves.

која ги украла сите пари и сето богатство само за нив.

And the rest of us, the vast majority of us,

А, останатите од нас, повеќето од нас,

struggle to get by.

се борат да излезат на крај.

And the Chinese gave this small ruling elite

Оваа мала владејачка класа од Кинезите добила

loads of military weapons and sophisticated technology

многу воено оружје и софистицирана технологија,

за да бидат сигурни дека луѓето како мене

in order to ensure that people like me

would not speak out against this relationship.

нема да се противат на оваа врска.

Does this sound familiar?

Ви звучи ова познато?

And they did things like train Americans to help protect the coal.

Тие ги обучувале Американците

да помогнат во заштитата на јагленот.

And everywhere, there were symbols of the Chinese --

Насекаде имало кинески симболи.

everywhere, a constant reminder.

Насекаде. Биле постојан потсетник.

Додека, пак, во Кина...

And back in China,

Што кажуваат во Кина?

what do they say in China?

Nothing! They don't talk about us. They don't talk about the coal.

Ништо. Не зборуваат за нас. Не зборуваат за јагленот.

Доколку ги прашате,

If you ask them,

they'll say, "Well, you know, we need the coal.

ќе кажат „Па, знаете...ни треба јаглен.

I mean, come on, I'm not going to turn down my thermostat.

Мислам... сигурно нема да го намалам термостатот.

Не можете да го очекувате тоа.“

You can't expect that."

And so, I get angry, and I get pissed,

Тука станувам лут и ми доаѓа преку глава,

as do lots of average people.

како и на многу други обични луѓе.

Почнуваме да се бориме и ситуацијата се влошува.

And we fight back, and it gets really ugly.

And the Chinese respond in a very ugly way.

Кинезите возвраќаат на многу лош начин.

And before we know it, they send in the tanks

И, дур да трепнеме, праќаат тенкови,

and they send in the troops.

па војници,

And lots of people are dying.

и многу луѓе умираат,

And it's a very, very difficult situation.

а ситуацијата станува многу, многу лоша.

Can you imagine what you would feel

Може да замислите како би се чувствувале

доколку бевте во моја кожа?

if you were in my shoes?

Може ли да замислите кога ќе излезете од оваа зграда

Can you imagine walking out of this building

and seeing a tank sitting out there,

надвор да видите како стои тенк

or a truck full of soldiers?

или камион полн со војници?

Само замислете како би се чувствувале.

Just imagine what you would feel, because you know why they're here;

Бидејќи знаете зошто се овде и знаете што прават.

you know what they're doing here.

Па, го чувствувате гневот и го чувствувате стравот.

And you just feel the anger and you feel the fear.

If you can, that's empathy. That's empathy.

Доколку можете, тоа е емпатија.

You've left your shoes, and you've stood in mine.

Излеговте од вашата и влеговте во мојата кожа.

Мора да го почувствувате тоа.

And you've got to feel that.

Во ред, ова е загревањето.

OK, so that's the warm-up.

Ова беше загревање.

That's the warm-up.

Now we're going to have the real radical experiment.

Сега ќе го направиме

вистинскиот радикален експеримент.

So, for the remainder of my talk, what I want you to do

Во остатокот од мојот говор сакам

is put yourselves in the shoes of an ordinary Arab Muslim

да се ставите во кожата

на еден обичен араб муслиман

living in the Middle East --

кој живее на Блискиот Исток,

in particular, in Iraq.

поточно, во Ирак.

And so to help you,

Да ви помогнам...

perhaps you're a member of this middle-class family in Baghdad.

Можеби сте член на ова семејство од средната класа во Багдад.

What you want is the best for your kids.

Го сакате најдоброто за вашите деца.

You want your kids to have a better life.

Сакате вашите деца да имаат подобар живот.

And you watch the news, you pay attention.

Ги гледате вестите, следите што се случува,

You read the newspaper, you go down to the coffee shop with your friends,

читате весник, одите на кафе со пријателите,

читате весници од другите земји во светот.

you read the newspapers from around the world.

Понекогаш дури и гледате сателитска програма,

Sometimes you even watch satellite, CNN, from the United States.

гледате СиЕнЕн од Соединетите Држави,

You have a sense of what the Americans are thinking.

па имате претстава како размислуваат Американците.

Но, во основа, вие само сакате подобар живот.

But really, you just want a better life for yourself.

Тоа е она што го сакате.

That's what you want.

You're Arab Muslim living in Iraq.

Вие сте арапски муслиман кој живее во Ирак.

Сакате да имате подобар живот.

You want a better life for yourself.

Дозволете да ви помогнам

So here, let me help you.

Let me help you with some things that you might be thinking.

околу тоа

за што, можеби, размислувате.

Number one:

Број еден: причината за упадот во вашата земја,

this incursion into your land these past 20 years and before --

во последните 20 и повеќе години,

the reason anyone is interested in your land,

и причината зошто секој е заинтересиран за вашата земја, особено Соединетите Држави,

and particularly the United States, is oil.

е нафтата.

It's all about oil; you know that, everybody knows that.

Сè се врти околу нафтата! Вие го знаете тоа, сите го знаат тоа.

People back in the United States know it's about oil.

Луѓето во САД знаат дека се работи за нафтата.

It's because somebody else has a design for your resource.

Причината е што некој друг

има план за вашите ресурси.

It's your resource -- it's not somebody else's.

Се работи за вашите ресурси, не за нечии туѓи.

It's your land; it's your resource.

Ваша земја, ваши ресурси.

Somebody else has a design for it.

Некој друг има план за нив.

А, знаете зошто имаат план?

And you know why they have a design?

You know why they have their eyes set on it?

Знаете зошто фрлиле око на нив?

Бидејќи имаат цел економски систем

Because they have an entire economic system

кој зависи од таа нафта -

that's dependent on that oil -- foreign oil,

туѓа нафта,

oil from other parts of the world that they don't own.

нафта од други делови на светот кои тие не ги поседуваат.

And what else do you think about these people?

Какво друго мислење имате за овие луѓе?

Американците... тие се богати.

The Americans, they're rich.

Come on, they live in big houses, they have big cars.

Ма, ајде, живеат во големи куќи, имаат големи коли,

сите се русокоси, имаат сини очи, среќни се.

They all have blond hair, blue eyes. They're happy.

Така мислите. Секако, тоа не е вистина,

You think that. It's not true, of course, but that's the media impression.

но таков е впечатокот од медиумите и тоа ви се пласира.

And that's what you get.

Имаат големи градови,

And they have big cities,

and the cities are all dependent on oil.

а сите градови се зависни од нафта.

And back home, what do you see?

Додека дома, што гледате?

Poverty, despair, struggle.

Сиромаштија, очај, борба.

Не живеете во богата земја.

Look, you don't live in a wealthy country.

I mean -- this is Iraq.

Ова е Ирак.

This is what you see.

Ова е она што го гледате.

You see people struggling to get by.

Гледате луѓе кои се борат да излезат на крај.

Не е лесно. Гледате многу сиромаштија.

It's not easy; you see a lot of poverty.

И чувствувате нешто поради тоа.

And you feel something about this.

These people have designs for your resource,

Овие луѓе имаат планови за вашите ресурси,

а ова е она што го гледате?

and this is what you see?

Гледате и уште нешто.

Something else you see that you talk about --

Американците не зборуваат за тоа, но вие зборувате.

Americans don't talk about this, but you do --

Постои милитаризација на светот,

there's this thing, this militarization of the world,

која потекнува токму од САД.

and it's centered right in the United States.

Соединетите Држави

And the United States is responsible

се одговорни за речиси една половина

for almost one half of the world's military spending.

од светската воена потрошувачка.

Четири проценти од светската популација.

Four percent of the world's population!

Го чувствувате тоа, го гледате секој ден.

And you feel it; you see it every day.

Тоа е дел од вашиот живот.

It's part of your life.

And you talk about it with your friends.

Зборувате за тоа со пријателите.

Читате за тоа.

You read about it.

And back when Saddam Hussein was in power,

Порано, кога Садам Хусеин беше на власт,

the Americans didn't care about his crimes.

на Американците не им беше гајле за неговите злосторства.

When he was gassing the Kurds and gassing Iran,

Кога фрлаше отровен гас врз Курдите и врз Иран,

на нив не им беше гајле.

they didn't care about it.

When oil was at stake,

Кога беше загрозена нафтата,

somehow, suddenly, things mattered.

некако одеднаш работите станаа важни.

And what you see, something else:

Гледате и нешто друго.

Соединетите Држави,

the United States,

the hub of democracy around the world --

центарот на демократијата во светот,

изгледа не ги поддржуваат баш

they don't seem to really be supporting democratic countries

демократските земји низ светот.

all around the world.

There are a lot of countries, oil-producing countries,

Има многу земји кои произведуваат нафта

that aren't very democratic, but supported by the United States.

и кои не се демократски, но ја имаат поддршката од САД.

Тоа е чудно.

That's odd.

Oh -- these incursions, these two wars,

Овие упади, двете војни,

the 10 years of sanctions,

десетте години санкции,

the eight years of occupation,

осумте години окупација,

the insurgency that's been unleashed on your people,

бунтот што беше насочен против вашиот народ,

стотиците илјади

the tens of thousands, the hundreds of thousands

of civilian deaths?

мртви цивили...

Сè поради нафтата.

All because of oil.

You can't help but think that.

Сигурно го мислите тоа.

You talk about it.

Зборувате за тоа.

It's in the forefront of your mind, always.

Секогаш ви е на ум.

You say, "How is that possible?"

Си велите „Како е можно тоа?“.

And this man, he's everyman --

Овој човек, тој е секој човек...

your grandfather, your uncle,

вашиот дедо, вашиот чичко,

вашиот татко, син,

your father, your son, your neighbor,

вашиот сосед, професор, ученик.

your professor, your student.

Once a life of happiness and joy

Некогаш, живот на среќа и радост,

and suddenly, pain and sorrow.

и наеднаш болка и тага.

Секој човек во вашата земја

Everyone in your country has been touched by the violence,

е погоден од насилството,

крвопроливањето, болката,

the bloodshed, the pain, the horror -- everybody.

ужасот... сите луѓе.

Not a single person in your country has not been touched.

Ниту еден човек од вашата земја

не останал непогоден.

Но, има и нешто друго

But there's something else.

There's something else about these people, these Americans who are there.

во врска со овие луѓе,

овие Американци.

There's something else about them that you see

Има уште нешто што вие го гледате, а тие не.

that they don't see themselves.

Што е тоа? Тие се христијани.

And what do you see? They're Christians!

They're Christians.

Христијани.

They worship the Christian God, they have crosses, they carry Bibles.

Го обожаваат христијанскиот бог, имаа крстови, носат Библии.

Their Bibles have a little insignia

На Библиите имаат мал знак,

на кој пишува „Армија на САД“.

that says "US Army" on them.

And their leaders, their leaders:

А, нивните водачи...

before they send their sons and daughters off to war in your country --

пред да ги пратат своите синови и ќерки

во војна во вашата земја,

а вие ја знаете причината за тоа,

and you know the reason --

before they send them off,

пред да ги пратат,

they go to a Christian church, and they pray to their Christian God,

одат во христијанска црква, се молат на нивниот христијански бог,

и бараат заштита и поддршка од тој бог.

and they ask for protection and guidance from that god.

Зошто?

Why?

Well, obviously, when people die in the war,

Па, очигледно е, кога ќе умрат луѓе во војната,

they are Muslims, they are Iraqis -- they're not Americans.

тоа да бидат муслимани, Ирачани,

а не Американци.

Не сакаат Американци да умираат. Заштити ги нашите трупи.

You don't want Americans to die -- "Protect Our Troops."

И чувствувате нешто во врска со тоа.

And you feel something about that --

Секако дека чувствувате.

of course you do.

And they do wonderful things.

Тие прават и убави нешта.

You read about it, you hear about it.

Читате и слушате за тоа.

They're there to build schools and help people.

Градат училишта, им помагаат на луѓето. Тоа е она што сакаат да го прават.

That's what they want to do.

Прават убави работи, ама исто така прават и лоши работи,

They do wonderful things, but they also do the bad things,

а вие не можете да ја видите разликата.

and you can't tell the difference.

Овој тип, полковник генерал Вилијам Бојкин...

And this guy, you get a guy like Lt. Gen. William Boykin.

вели дека вашиот бог е лажен бог.

Here's a guy who says that your god is a false god.

Your god's an idol; his god is the true god.

Вашиот бог е идол, а неговиот бог е вистинскиот.

The solution to the problem in the Middle East, according to him,

Решението за проблемот на Блискиот Исток, според него,

е сите вие да станете христијани.

is to convert you all to Christianity --

Само откажете се од вашата религија.

just get rid of your religion.

And you know that. Americans don't read about this guy.

Го знаете тоа. Американците не читаат за овој тип.

Тие не знаат ништо за него, но вие знаете.

They don't know anything about him, but you do.

You pass it around. You pass his words around.

Зборувате за него и неговите изјави.

Ова е сериозна работа.

I mean, this is serious. You're afraid.

He was one of the leading commanders in the second invasion of Iraq.

Тој беше еден од водечките команданти при втората инвазија на Ирак.

И си мислите „Боже, ако тој така мисли,

And you're thinking, "My God, if this guy is saying that,

then all the soldiers must be saying that."

тогаш сите војници мора да го мислат истото.“

А, овој збор... (крстоносна)

And this word here --

George Bush called this war a crusade.

Џорџ Буш ја нарече оваа војна крстоносна.

Man, the Americans, they're just like, "Ah, crusade.

За Американците тоа ништо не значи.

„Големото чудо“.

Whatever. I don't know what that means."

Но, вие знаете што значи.

You know what it means -- it's a holy war against Muslims.

Тоа е света војна против муслиманите.

Look, invade, subdue them, take their resources.

Нападни ги, потчини ги, земи им ги ресурсите.

Ако не сакаат да се потчинат, убиј ги.

If they won't submit, kill them.

Во тоа е работата.

That's what this is about.

And you're thinking, "My God, these Christians are coming to kill us."

И си мислите „Боже мој, па овие христијани доаѓаат да нè убијат.“

Тоа е страшно.

This is frightening.

You feel frightened. Of course you feel frightened.

Преплашени сте. Се разбира дека сте исплашени.

And this man, Terry Jones:

Овој човек, Тери Џоунс...

I mean here's a guy who wants to burn Qurans, right?

тој е тип кој сака да спалува Курани.

Американците велат „Ма, тој е удрен во главата.

And the Americans: "Ah, he's a knucklehead.

Порано бил хотелски менаџер.

He's a former hotel manager; he's got three dozen members of his church ..."

Има триесеттина членови во својата црква.“

Го исмеваат. Вам не ви е смешно.

They laugh him off.

You don't laugh him off, because in the context of everything else,

Бидејќи во контекст на сè друго,

сите делови се вклопуваат.

all the pieces fit.

Американците така го сфаќаат,

Of course this is how Americans think.

па затоа луѓето низ целиот Блиски Исток, не само во вашата земја,

So people all over the Middle East, not just in your country,

протестираат.

are protesting.

„Тој сака да спалува Курани, нашата света книга.

"He wants to burn Qurans, our holy book.

Кои се овие христијани?

These Christians -- who are these Christians?

Толку се злобни.

They're so evil, they're so mean -- this is what they're about?"

Такви се сите.“

This is what you're thinking as an Arab Muslim,

Вака размислувате како арапски муслиман,

како Ирачанец.

as an Iraqi.

Of course you're going to think this.

Се разбира дека ќе размислувате така.

And then your cousin says, "Hey coz, check out this website.

И тогаш вашиот братучед вели

„Еј, види ја оваа веб страница.

You've got to see this -- Bible Boot Camp.

Мора да го видиш ова. Библиски воен логор.

Овие христијаните се луди.

These Christians are nuts!

They're training their little kids to be soldiers for Jesus.

Ги тренираат своите деца да бидат Исусови војници.

They take little kids and run them through these things

Ги подложуваат децата на вакви работи,

till they teach them how to say, 'Sir! Yes, sir!'

додека не научат како да викаат „да, капетане“

и како да фрлаат гранати, како да носат оружје.

and things like 'grenade toss' and 'weapons care and maintenance.'

Оди на веб страницата.

And go to the website -- it says 'US Army' right on it.

Пишува „Армија на САД“.

I mean, these Christians, they're nuts.

Христијаниве се луди. Како можат да им го прават тоа на своите деца?“

How can they do this to their little kids?"

Ја читате веб страницата...

And you're reading this website.

And of course, Christians in the United States, or anybody,

Се разбира, христијаните во САД

says, "This is some little church in the middle of nowhere."

велат „Тоа е некоја црквичка, во некое зафрлено место“.

Ама, вие не го знаете тоа.

You don't know that.

For you, this is like, all Christians.

За вас, вака изгледаат сите христијани.

It's all over the Web: "Bible Boot Camp."

Ги има на интернет... Библиски воен логор.

And look at this.

Видете го ова...

They even teach their kids --

Дури и ги тренираат своите деца

they train them in the same way the US Marines train.

исто како и американските маринци.

Интересно, нели?

Isn't that interesting.

And it scares you, and it frightens you.

Тоа ве плаши.

So these guys, you see them.

Ги гледате овие момци?

You see, I, Sam Richards -- I know who these guys are.

Јас, Сем Ричардс, знам кои се тие.

Тие се моите студенти, моите пријатели.

They're my students, my friends; I know what they're thinking.

Знам што мислат. Но, вие не знаете.

You don't know.

За вас...

When you see them, they're something else.

тие се нешто друго.

They're something else.

За вас, тие се ова... (христијански окупатори).

That's what they are to you.

Ние не ги гледаме така во САД,

We don't see it that way in the United States,

but you see it that way.

но вие така ги гледате.

So here.

Така...

Of course, you've got it wrong.

Секако, погрешно сте разбрале.

You're generalizing. It's wrong.

Генерализирате. Тоа е погрешно.

You don't understand the Americans.

Не ги разбирате Американците.

It's not a Christian invasion.

Тоа не е христијанска инвазија.

We're not just there for oil; we're there for lots of reasons.

Не сме таму само заради нафта, таму сме заради многу причини.

Погрешно сте разбрале. Сте ја промашиле поентата.

You have it wrong. You've missed it.

Се разбира, повеќето од вас не ги поддржуваат бунтовниците.

And of course, most of you don't support the insurgency;

Не го поддржувате убивањето на Американци.

you don't support killing Americans;

you don't support the terrorists.

Не ги поддржувате терористите.

Of course you don't. Very few people do.

Се разбира дека не. Многу малку луѓе го прават тоа.

But -- some of you do.

Ама, некои од вас ги поддржуваат.

Ова е една гледна точка.

And this is a perspective.

OK. So now, here's what we're going to do.

Еве што ќе направиме сега...

Step outside of your shoes that you're in right now,

Излезете од кожата

во која што сте сега

and step back into your normal shoes.

и вратете се во својата нормална кожа.

So everyone's back in the room. OK?

Сите сте назад во собава...

Сега следува радикалниот експеримент.

Now here comes the radical experiment.

Сите се вративме дома.

So we're all back home.

Фотографија на една жена...

This photo: this woman --

Сочувствувам со неа.

man, I feel her.

Сочувствувам...

I feel her.

Таа ми е сестра,

She's my sister,

my wife, my cousin, my neighbor.

жена, братучетка, сосед...

She's anybody to me.

Таа ми е секој.

These guys standing there, everybody in the photo --

Овие луѓе... сите на фотографијата...

I feel this photo, man.

Сочувствувам со сите нив.

Еве што сакам да направите.

So here's what I want you to do.

Let's go back to my first example, of the Chinese.

Да се вратиме на првиот пример со Кинезите.

I want you to go there.

Сакам да се префрлите таму.

It's all about coal, and the Chinese are here in the United States.

Значи, сè е околу јагленот, а Кинезите се во САД.

What I want you to do is picture her

Сакам да ја замислите како Кинескиња,

as a Chinese woman receiving a Chinese flag

која го прима кинеското знаме,

because her loved one has died in America in the coal uprising.

бидејќи нејзиниот сакан умрел во Америка

за време на бунтот за јагленот.

And the soldiers are Chinese,

Војниците се Кинези,

and everybody else is Chinese.

сите други се Кинези.

As an American, how do you feel about this picture?

Како Американец, како се чувствувате во врска со оваа слика?

Што мислите за оваа сцена?

What do you think about that scene?

OK, try this. Bring it back.

Обидете се вака... Премотајте назад.

Еве ја сцената.

This is the scene here.

It's an American, American soldiers,

Тоа се Американци, американски војници,

American woman who lost her loved one in the Middle East,

една Американка која го загубила својот сакан

на Блискиот Исток - во Ирак или Авганистан.

in Iraq or Afghanistan.

Сега, ставете се во кожата...

Now, put yourself in the shoes,

вратете се во кожата

go back to the shoes of an Arab Muslim living in Iraq.

на арапот муслиман кој живее во Ирак.

Што мислите и чувствувате

What are you feeling and thinking about this photo,

во врска со оваа фотографија,

за оваа жена?

about this woman?

Добро...

OK,

now follow me on this,

Сега следете ме,

because I'm taking a big risk here.

затоа што превземам голем ризик.

Ќе ве повикам и вие да ризикувате со мене.

And so I'm going to invite you to take a risk with me.

These gentlemen here, they're insurgents.

Овие господа се бунтовници.

They were caught by the American soldiers, trying to kill Americans.

Фатени се од страна на американски војници,

додека се обидувале да убијат Американци.

And maybe they succeeded. Maybe they succeeded.

Можеби и успеале во тоа.

Ставете се во кожата

Put yourself in the shoes of the Americans who caught them.

на Американците кои што ги фатиле.

Can you feel the rage?

Можете ли да го почувствувате гневот?

Can you feel that you just want to take these guys

Можете ли да почувствувате како само сакате

and wring their necks?

да им го свиткате вратот?

Can you go there?

Можете ли да го замислите тоа?

It shouldn't be that difficult.

Не би требало да биде толку тешко.

You just -- oh, man.

Кога само би ги фатиле...

Now, put yourself in their shoes.

Сега, ставете се во нивна кожа.

Дали се брутални убијци

Are they brutal killers

или патриотски бранители?

or patriotic defenders?

Што се?

Which one?

Can you feel their anger,

Можете ли да ја почувствувате нивната лутина,

their fear,

нивниот страв,

their rage

нивниот гнев

за она што се случило во нивната земја?

at what has happened in their country?

Можете ли да замислите

Can you imagine that maybe one of them, in the morning,

дека можеби еден од нив утрото тој ден

bent down to their child and hugged their child

се наведнал кон своето дете, го прегрнал

and said, "Dear, I'll be back later.

и рекол „Мило, ќе се вратам подоцна.

I'm going out to defend your freedom, your lives.

Одам да ја бранам твојата слобода, вашите животи.

Одам да се борам за нас,

I'm going out to look out for us,

the future of our country."

за иднината на нашата земја.“

Можете ли да го замислите тоа?

Can you imagine that?

Can you imagine saying that?

Замислите вие да го кажете тоа.

Can you go there?

Можете ли?

What do you think they're feeling?

Што мислите, што чувствуваат тие?

You see, that's empathy.

Тоа е емпатија.

Тоа е разбирање.

It's also understanding.

[understand]

Можеби ќе прашате...

Now, you might ask,

"OK, Sam, so why do you do this sort of thing?

„Сем, зошто го правиш ова?

Why would you use this example of all examples?"

Зошто го користиш токму овој пример од толку многу примери?“.

Јас ќе речам затоа што... затоа што...

And I say, because.

You're allowed to hate these people.

Дозволено ви е да ги мразите овие луѓе.

You're allowed to just hate them with every fiber of your being.

Може да ги мразите

со секој дел од вашето битие.

And if I can get you to step into their shoes

И доколку успеам да ве натерам

да влезете во нивна кожа

and walk an inch -- one tiny inch --

и да почувствувате малку,

само малку,

тогаш замислете каква социолошка анализа

then imagine the kind of sociological analysis

that you can do in all other aspects of your life.

може да направите во сите други аспекти од вашите животи?

Многу подобро

You can walk a mile

when it comes to understanding why that person's driving 40 miles per hour

ќе можете да разберете

зошто некој вози 65 километри на час

во лентата за претекнување,

in the passing lane;

or your teenage son;

или вашиот син тинејџер,

or your neighbor who annoys you by cutting his lawn on Sunday mornings.

вашиот сосед кој ве нервира

кога го коси тревникот во недела наутро.

Whatever it is, you can go so far.

Што и да е, ќе можете да го разберете многу подобро.

And this is what I tell my students:

Ова им го кажуваме на моите студенти.

step outside of your tiny, little world.

Излезете од вашиот ситен, мал свет.

Step inside of the tiny, little world of somebody else.

Влезете во ситниот, мал свет

на некој друг.

Направете го тоа пак... и пак... и пак...

And then do it again

and do it again and do it again.

And suddenly, all these tiny, little worlds,

И наеднаш сите овие ситни, мали светови

they come together in this complex web.

се поврзуваат во сложена мрежа.

And they build a big, complex world.

Градат голем, сложен свет.

And suddenly, without realizing it,

И наеднаш, без да забележите,

го гледате светот поинаку.

you're seeing the world differently.

Everything has changed.

Сè се сменило.

Everything in your life has changed.

Сè во вашиот живот се сменило.

Во тоа е поентата.

And that's, of course, what this is about.

Насочете се кон животите на другите,

Attend to other lives,

кон визиите на другите.

other visions.

Listen to other people,

Слушајте ги другите луѓе.

Да се просветлиме.

enlighten ourselves.

I'm not saying that I support the terrorists in Iraq.

Не велам

дека ги поддржувам терористите во Ирак,

но како социолог

But as a sociologist, what I am saying is:

велам дека

I understand.

јас разбирам.

And now perhaps -- perhaps -- you do, too.

А, сега можеби - можеби - разбирате и вие.

Ви благодарам.

Thank you.

(Applause)

(аплауз)