The new era of positive psychology | Martin Seligman

Translator: Paata Tsagareishvili Reviewer: Levan Lashauri

When I was President of the American Psychological Association,

როდესაც ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის პრეზიდენტი ვიყავი,

they tried to media-train me.

ვსწავლობდი მასმედიასთან ურთიერთობას,

And an encounter I had with CNN summarizes

ჩემი ერთ-ერთი გამოსვლა CNN-ზე,

კარგად აღწერს დღევანდელ თემას -

what I'm going to be talking about today,

ოპტიმიზმის მე-11 მიზეზს.

which is the eleventh reason to be optimistic.

The editor of Discover told us 10 of them;

ჟურნალ „Discover“-ის რედაქტორმა 10 დაასახელა,

I'm going to give you the eleventh.

ხოლო მე მოგიყვებით მე-11 მიზეზის შესახებ.

So they came to me, CNN, and they said, "Professor Seligman --

მოკლედ, CNN-ის თანამშრომლებმა მკითხეს:

„პროფესორო სელიგმან, შეგიძლიათ მოგვითხროთ თანამედროვე ფსიქოლოგიის შესახებ?

would you tell us about the state of psychology today?

We'd like to interview you about that."

ინტერვიუ გვინდოდა თქვენგან“. „შესანიშნავია“ ვუპასუხე მე.

And I said, "Great."

And she said, "But this is CNN, so you only get a sound bite."

„ეს CNN-ია, ამიტომ გთხოვთ რამდენიმე სიტყვით გვიპასუხოთ“.

I said, "Well, how many words do I get?"

„რამდენია, ეს რამდენიმე სიტყვა?“- ვიკითხე.

And she said, "Well, one."

„ერთი“ - მიპასუხა მან.

(Laughter)

(სიცილი)

ჩაირთო კამერები და ის მეკითხება:

And the cameras rolled, and she said,

"Professor Seligman, what is the state of psychology today?"

„პროფესორო სელიგმან, როგორია თანამედროვე ფსიქოლოგიის მდგომარეობა?“

"Good."

„კარგი“

(Laughter)

(სიცილი)

"Cut! Cut. That won't do.

„გამორთეთ კამერები! ასე არ გამოვა.

ალბათ აჯობებს უფრო მეტი დრო მოგცეთ“.

We'd really better give you a longer sound bite."

"How many words do I get this time?"

„ახლა რამდენი სიტყვის თქმა შემეძლება?“ - „ვფიქრობ, ასე ორის."

"Well, you get two."

(Laughter)

"Doctor Seligman, what is the state of psychology today?"

„დოქტორო სელიგმან, როგორია თანამედროვე ფსიქოლოგიის მდგომარეობა?“

"Not good."

(Laughter)

„არაა კარგი“

(სიცილი)

„დოქტორო სელიგმან,

"Look, Doctor Seligman,

we can see you're really not comfortable in this medium.

როგორც ჩანს თავს ვერ გრძნობთ კომფორტულად ასეთ ფორმატში,

We'd better give you a real sound bite.

ამიტომ სჯობს მეტი დრო მოგცეთ -

This time you can have three words.

ამჯერად თქვენ შეგიძლიათ სამი სიტყვა თქვათ"

Professor Seligman, what is the state of psychology today?"

„პროფესორო სელიგმან, როგორია თანამედროვე ფსიქოლოგიის მდგომარეობა?“

"Not good enough."

„არაა საკმარისად კარგი“. აი, ამის შესახებ მინდა მოგითხროთ.

That's what I'm going to be talking about.

I want to say why psychology was good, why it was not good,

მინდა გიამბოთ, თუ რატომ იყო ფსიქოლოგიის მდგომარეობა კარგი და ცუდი

and how it may become, in the next 10 years, good enough.

და როგორ შეიძლება უახლოესი 10 წლის განმავლობაში გახდეს საკმარისად კარგი.

And by parallel summary, I want to say the same thing about technology,

პარალელურად, იგივე ითქმის ტექნოლოგიის, გართობისა და დიზაინის შესახებ.

about entertainment and design,

იმიტომ რომ ეს საკითხები ჰგავს ერთმანეთს.

because I think the issues are very similar.

So, why was psychology good?

მაშ ასე, რატომ იყო ფსიქოლოგია კარგ მდგომარეობაში?

Well, for more than 60 years, psychology worked within the disease model.

60 წელზე მეტია ფსიქოლოგია მუშაობს პათოლოგიებზე.

Ten years ago, when I was on an airplane

10 წლის წინ, თვითმფრინავით ვმგზავრობდი,

and I introduced myself to my seatmate, and told them what I did,

როდესაც მეზობელ სავარძელში მჯდომ მგზავრს ვუყვებოდი, თუ რას ვსაქმიანობდი,

they'd move away from me,

ის ჩემგან მოშორებით გადაჯდა.

ალბათ სრულიად სამართლიანად ვარაუდობდა, რომ ფსიქოლოგიის მიზანია

because, quite rightly, they were saying

psychology is about finding what's wrong with you.

ფსიქიკური გადახრების მკურნალობა, როგორც გადაცემაში „ვინაა შიზოფრენიკი?“

Spot the loony.

And now, when I tell people what I do, they move toward me.

როდესაც დღეს ვყვები რითიც ვარ დაკავებული, ცდილობენ ახლოს გადმოჯდნენ ჩემთან.

What was good about psychology --

ფსიქოლოგიის მდგომარეობა იმით იყო კარგი, რომ ფსიქიკური

ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის (NIMH) 30 მლრდ დოლარის ინვესტიციის წყალობით,

about the $30 billion investment NIMH made,

about working in the disease model,

პათოლოგიებზე კონცენტრირების წყალობთ,

about what you mean by psychology --

ასევე იმის წყალობით,

is that, 60 years ago, none of the disorders were treatable;

რომ ფსიქიკურ დაავადებათაგან, რომლებიც 60 წლის წინ არ იკურნებოდა -

it was entirely smoke and mirrors.

იყო მხოლოდ მკურნალობის შამანური მეთოდი,

And now, 14 of the disorders are treatable,

დღეს 14 ძირითადი პათოლოგია იკურნება.

two of them actually curable.

მათ შორის 2 სრულიად იკურნება.

And the other thing that happened is that a science developed,

შემდეგი მნიშვნელოვანი მიღწევა იყო მეცნიერების განვითარება,

a science of mental illness.

ფსიქიკურ დაავადებათა მეცნიერების -

We found out we could take fuzzy concepts

რომ ისეთი ბუნდოვანი ცნებები, როგორიც არის დეპრესია და ალკოჰოლიზმი,

like depression, alcoholism,

and measure them with rigor;

ექვემდებარება მკაცრ გაზომვას;

that we could create a classification of the mental illnesses;

რომ შესაძლებელია ფსიქიკურ დაავადებათა კლასიფიცირება;

that we could understand the causality of the mental illnesses.

შესაძლებელია მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის დადგენა ფსიქიკურ აშლილობებს შორის;

We could look across time at the same people --

რომ შესაძლებელია დავაკვირდეთ პაციენტებს ხანგრძლივი დროის მანძილზე -

people, for example, who were genetically vulnerable to schizophrenia --

მაგალითად, გენეტიკურ მიდრეკილებას შიზოფრენიისკენ, -

and ask what the contribution of mothering, of genetics are,

და გამოვიკვლიოთ გარემოცვისა და გენეტიკის გავლენა,

და ფსიქიკურ დაავადებებზე ექსპერიმენტების ჩატარებით

and we could isolate third variables

by doing experiments on the mental illnesses.

შევძელით გარეშე ფაქტორების იზოლირება.

And best of all, we were able, in the last 50 years,

ყველაზე დიდი მიღწევა 50 წლის განმავლობაში,

to invent drug treatments and psychological treatments.

არის მედიკამენტური და ფსიქოლოგიური მკურნალობის დანერგვა.

And then we were able to test them rigorously,

მკაცრი ტესტირების რეჟიმში,

in random-assignment, placebo-controlled designs,

საკონტროლო ჯგუფებზე დაკვირვებით შესაძლებელი გახდა

throw out the things that didn't work,

მკურნალობის არაეფექტური მეთოდების ამოღება და ეფექტური მეთოდების დატოვება.

keep the things that actively did.

The conclusion of that is,

აქედან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ბოლო 60 წლის მანძილზე

psychology and psychiatry of the last 60 years

can actually claim that we can make miserable people less miserable.

ფსიქოლოგია და ფსიქიატრია უბედურ ადამიანს, ხდის ნაკლებად უბედურს.

And I think that's terrific.

მე ვთვლი, რომ ეს შესანიშნავია და ვამაყობ ამით.

I'm proud of it.

But what was not good, the consequences of that,

მაგრამ ამ მდგომარეობას მოჰყვა, სამი ცუდი შედეგი:

were three things.

The first was moral;

პირველი - მორალური პრობლემა,

that psychologists and psychiatrists became victimologists, pathologizers;

რომ ფსიქოლოგები და ფსიქიატრები გახდნენ ვიქტიმოლოგები და პათოლოგისტები,

that our view of human nature was that if you were in trouble,

ადამიანის ბუნება გაიგებოდა ისე, თითქოს პრობლემებს თავში აგურის დაცემა იწვევს

bricks fell on you.

And we forgot that people made choices and decisions.

დაგვავიწყდა, რომ ხალხი აკეთებს არჩევანს და იღებს გადაწყვეტილებას

We forgot responsibility.

ჩვენ დაგვავიწყდა პასუხისმგებლობა. ეს იყო პირველი საფასური.

That was the first cost.

The second cost was that we forgot about you people.

მეორე საფასური - დაგვავიწყდა ისეთი ხალხი, როგორიც თქვენ ხართ, შევეშვით იმაზე ფიქრს,

We forgot about improving normal lives.

თუ როგორ გავაუმჯობესოთ ნორმალური ხალხის ცხოვრება,

We forgot about a mission to make relatively untroubled people happier,

როგორ გავხადოთ შედარებით უპრობლემო ხალხის ცხოვრება უფრო ბედნიერი, უფრო სრულყოფილი,

more fulfilled, more productive.

უფრო პროდუქტიული. „გენიალური“ და „ნიჭიერი“ გახდა ცუდი სიტყვები.

And "genius," "high-talent," became a dirty word.

No one works on that.

არავინ არ მუშაობს ამაზე.

And the third problem about the disease model is,

მესამე პრობლემა პათოლოგიებზე კონცენტრირებისა, არის ის,

in our rush to do something about people in trouble,

რომ მცდელობებში დავხმარებოდით პრობლემების მქონე ადამიანს,

in our rush to do something about repairing damage,

ვთვლიდით, რომ აუცილებელია მხოლოდ დარღვევების აღდგენა,

it never occurred to us to develop interventions

და აზრადაც არ მოგვსვლია ზემოქმედება მოგვეხდინა ადამიანზე -

to make people happier -- positive interventions.

მისთვის ბედნიერების მინიჭების მიზნით, ვგულისხმობ პოზიტიურ ზემოქმედებას.

So that was not good.

აი, რა არ იყო კარგად ფსიქოლოგიაში.

And so that's what led people like Nancy Etcoff, Dan Gilbert,

ამ პრობლემებმა განაპირობა ის, რომ ნენსი ეტკოფი, დენ გილბერტი,

Mike Csikszentmihalyi and myself

მაიკ ჩიკსენთმიჰაი და მეც, ვმუშაობთ იმაზე, რასაც დავარქვი „პოზიტიური ფსიქოლოგია“.

to work in something I call, "positive psychology,"

პოზიტიური ფსიქოლოგია ისახავს სამ მიზანს:

which has three aims.

The first is that psychology should be just as concerned

პირველი არის ის, რომ ადამიანის გონებრივი სიძლიერე

with human strength as it is with weakness.

ისევე უნდა აინტერესებდეს ფსიქოლოგიას, როგორც მისი გონებრივი სისუსტე,

It should be just as concerned with building strength

ზრუნავდეს ძლიერი მხარეების განვითარებაზე ისევე, როგორც სისუსტეების გამოსწორებაზე.

as with repairing damage.

It should be interested in the best things in life.

დაინტერესდეს ცხოვრების საუკეთესო მხარეებით.

And it should be just as concerned

და შეეცადოს გახადოს ნორმალური ადამიანის ცხოვრება უფრო სრულყოფილი -

with making the lives of normal people fulfilling,

and with genius, with nurturing high talent.

ხელი შეუწყოს მისი გენიალურობის გამოვლენას, სტიმული მისცეს ბუნებრივი ნიჭის გამოვლენას.

So in the last 10 years and the hope for the future,

უკანასკნელი 10 წლის გამოცდილებაზე დაყრდნობით და მომავლის იმედით,

we've seen the beginnings of a science of positive psychology,

ჩვენ ვხდებით პოზიტიური ფსიქოლოგიის დაბადების მოწმენი

a science of what makes life worth living.

მეცნიერება იმის შესახებ, რისთვისაც ღირს სიცოცხლე.

It turns out that we can measure different forms of happiness.

როგორც აღმოჩნდა, ბედნიერების სხვადასხვა ფორმები ექვემდებარება გაზომვას.

And any of you, for free, can go to that website --

ნებისმიერ თქვენგანს შეუძლია შევიდეს ეკრანზე ნაჩვენებ საიტზე და

[www.authentichappiness.org]

უფასოდ გაიაროს ბედნიერებასთან დაკავშირებული ტესტების კრებული.

and take the entire panoply of tests of happiness.

You can ask, how do you stack up for positive emotion, for meaning,

შეადაროთ ვის უფრო მეტი პოზიტიური ემოცია გაქვთ, ვინ უფრო გააზრებულად ცხოვრობთ,

for flow, against literally tens of thousands of other people?

რამდენად გიტაცებთ საყვარელი საქმე, შეძლებთ შეედაროთ ათეულობით ათას ადამიანს.

We created the opposite of the diagnostic manual of the insanities:

ჩვენ შევქმენით ერთგვარი შეშლილობის საპირისპირო დიაგნოსტიკური სახელმძღვანელო,

a classification of the strengths and virtues that looks at the sex ratio,

ძლიერი და ღირსეული თვისებების კლასიფიკაცია სქესთან დამოკიდებულების გათვალისწინებით,

how they're defined, how to diagnose them,

როგორ განვსაზღვროთ და დავუსვათ დიაგნოზი,

what builds them and what gets in their way.

რა უწყობს, ან უშლის ხელს ამ თვისებების განვითარებას.

We found that we could discover the causation of the positive states,

ჩვენ შევძელით დაგვედგინა მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი პოზიტიურ მდგომარეობებს შორის,

the relationship between left hemispheric activity

რომ თავის ტვინის მარცხენა

and right hemispheric activity, as a cause of happiness.

და მარჯვენა ნახევარსფეროებს შორის ურთიერთქმედება იწვევს ბედნიერებას.

I've spent my life working on extremely miserable people,

მე მთელი ცხოვრება ვმუშაობდი კლინიკურად უბედურ ადამიანებთან

and I've asked the question:

და გამიჩნდა შეკითხვა,

How do extremely miserable people differ from the rest of you?

რით განსხვავდება ძალიან უბედური ხალხი დანარჩენებისგან?

And starting about six years ago, we asked about extremely happy people.

დაახლოებით 6 წლის წინ, ეს შეკითხვა დავსვით ძალიან ბედნიერ ხალხთან მიმართებაში -

How do they differ from the rest of us?

რით განსხვავდებიან ისინი ჩვენგან?

It turns out there's one way, very surprising --

მათ განასხვავებს ერთი მხარე, -

they're not more religious, they're not in better shape,

ეს არ უკავშირდება რელიგიას, ჯანმრთელობას,

they don't have more money, they're not better looking,

სიმდიდრეს, სილამაზეს...

არც იმას, რომ მათ ცხოვრებაში მეტი წარმატებაა ვიდრე წარუმატებლობა

they don't have more good events and fewer bad events.

The one way in which they differ: they're extremely social.

ერთადერთი რაც ასეთ ადამიანს განასხვავებს - ისინი ძალიან კომუნიკაბელურები არიან.

They don't sit in seminars on Saturday morning.

ისინი არ დადიან სემინარებზე შაბათ დილით.

(Laughter)

(სიცილი)

ისინი არ ხარჯავენ დროს მარტოობაში.

They don't spend time alone.

Each of them is in a romantic relationship

ყველა მათგანს აქვს რომანტიკული ურთიერთობა,

and each has a rich repertoire of friends.

და ჰყავს დიდი და მრავალფეროვანი სამეგობრო წრე.

მაგრამ ეს მხოლოდ კორელაციაა და არა მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი

But watch out here -- this is merely correlational data, not causal,

and it's about happiness in the first, "Hollywood" sense,

და გულისხმობს პირველ რიგში ე.წ. ჰოლივუდურ ბედნიერებას,

I'm going to talk about,

happiness of ebullience and giggling and good cheer.

სავსეს სიხარულითა და კარგი ხასიათით.

And I'm going to suggest to you that's not nearly enough,

სულ რამდენიმე წუთში გაჩვენებთ თუ რატომ არ არის ეს საკმარისი.

in just a moment.

აღმოჩნდა, რომ ადამიანზე ზემოქმედებას აქვს მრავალსაუკუნოვანი ისტორია,

We found we could begin to look at interventions over the centuries,

from the Buddha to Tony Robbins.

ბუდადან ტონი რობინსამდე (მოტივ. სპიკერი)

About 120 interventions have been proposed that allegedly make people happy.

შევიმუშავეთ ზემოქმედების დაახლოებით 120 მეთოდი,

რომელთა საშუალებით შესაძლებელია ადამიანი გავაბედნიეროთ.

And we find that we've been able to manualize many of them,

ჩვენ შევძელით, ბევრი მათგანის სახელმძღვანელოში გაერთიანება

and we actually carry out

და შემთხვევითი შერჩევით, ჩავატარეთ ეფექტურობის

random-assignment efficacy and effectiveness studies.

და ეფექტიანობის დადგენის კვლევები

That is, which ones actually make people lastingly happier?

კონკრეტულად თუ როგორ ზემოქმედებას მიჰყავს ადამიანი სტაბილურ ბედნიერებამდე?

In a couple of minutes, I'll tell you about some of those results.

შედეგების შესახებ რამდენიმე წუთში მოგიყვებით,

But the upshot of this is that the mission I want psychology to have,

მაგრამ მთავარია, რომ ფსიქიკურ დაავადებათა განკურნების მისიასთან ერთად,

in addition to its mission of curing the mentally ill,

მინდა ფსიქოლოგია ემსახურებოდეს ახალ მისიას,

and in addition to its mission of making miserable people less miserable,

ანუ არა მარტო - უბედურ ადამიანებს ხდიდეს ნაკლებად უბედურს,

is, can psychology actually make people happier?

არამედ შესაძლებელია თუ არა ფსიქოლოგია ადამიანს ხდიდეს ჭეშმარიტად ბედნიერს?

And to ask that question -- "happy" is not a word I use very much --

ეს კითხვა რომ დავსვათ, (სიტყვა ბედნიერებას ხშირად არ ვიყენებ),

we've had to break it down

გავშალოთ ის და მოვახდინოთ კითხვის გონივრული ფორმულირება.

into what I think is askable about "happy."

And I believe there are three different --

ვთვლი, რომ არსებობს სამი სახის განსხვავებული ბედნიერი ცხოვრება.

„განსხვავებულს“ ვახსენებ იმიტომ, რომ ისინი საჭიროებენ ზემოქმედების სხვადასხვა ფორმას,

I call them "different" because different interventions build them,

it's possible to have one rather than the other --

შესაძლოა გქონდეთ ამ ცხოვრებიდან ერთ-ერთი რომ იყოთ ბედნიერი.

three different happy lives.

მაშ, 3 სხვადასხვა სახის ბედნიერი ცხოვრება:

The first happy life is the pleasant life.

პირველი - ესაა იცხოვრო სიამოვნებისთვის,

This is a life in which you have as much positive emotion

იცხოვრო მაქსიმალური პოზიტიური ემოციებით აღსავსე ცხოვრებით

as you possibly can,

and the skills to amplify it.

და იცოდე ამ ემოციების გაძლიერების ხერხები.

The second is a life of engagement:

მეორე - ესაა საყვარელი საქმით გატაცება

a life in your work, your parenting, your love, your leisure;

სამუშაო, ბავშვების აღზრდა, სიყვარული, დასვენება, როდესაც შენთვის დრო ჩერდება.

time stops for you.

That's what Aristotle was talking about.

სწორედ ამაზე საუბრობდა არისტოტელე.

And third, the meaningful life.

და მესამე - ესაა იცხოვრო გააზრებულად.

I want to say a little bit about each of those lives

ცოტ-ცოტას მოგიყვებით

and what we know about them.

სამივე სახის ბედნიერი ცხოვრების შესახებ.

The first life is the pleasant life, and it's simply, as best we can find it,

პირველი სახე - სიამოვნებისთვის ცხოვრება, ძალიან მარტივია,

it's having as many of the pleasures as you can,

„სიამოვნებების“ მაქსიმალური რაოდენობა,

as much positive emotion as you can,

პოზიტიური ემოციების მაქსიმალური მოცულობა,

and learning the skills -- savoring, mindfulness -- that amplify them,

პლიუს ამ ემოციების დროსა და სივრცეში გახანგრძლივების უნარი

that stretch them over time and space.

სიამოვნებისგან მაქსიმალური ეფექტის მიღებით.

But the pleasant life has three drawbacks,

მაგრამ ასეთ ცხოვრებას აქვს სამი ნაკლი,

and it's why positive psychology is not happy-ology,

იმიტომ, რომ პოზიტიური ფსიქოლოგია მეტია ვიდრე მეცნიერება სიამოვნების შესახებ:

and why it doesn't end here.

The first drawback is, it turns out the pleasant life,

პირველი ნაკლი - სიამოვნებისა არის ის,

your experience of positive emotion,

რომ პოზიტიური ემოციებისთვის ცხოვრება მემკვიდრეობით გადაეცემა და

is about 50 percent heritable,

ასეთი ადამიანების 50%-ს არც თუ ისე ძლიერად სურს ცხოვრების წესის შეცვლა.

and, in fact, not very modifiable.

So the different tricks that Matthieu and I and others know

ამიტომ იმ მეთოდთა 15-20%-ის მიზანი, რასაც ვიყენებთ მე, მეთიუ რიკარდი და სხვები,

about increasing the amount of positive emotion in your life

არის ასეთი ადამიანის ცხოვრებაში

are 15 to 20 percent tricks, getting more of it.

უკვე არსებული პოზიტიური ემოციების რაოდენობის გაზრდა.

Second is that positive emotion habituates.

მეორე ნაკლი - არის ის, რომ პოზიტიურ ემოციებს სწრაფად ეჩვევი, როგორც ნაყინს:

It habituates rapidly, indeed.

It's all like French vanilla ice cream:

პირველი ნაყინის დაგემოვნებით იღებ 100 პროცენტიან სიამოვნებას,

the first taste is 100 percent;

by the time you're down to the sixth taste,

მაგრამ მეექვსე ნაყინის შემდეგ მისი გემო მთლიანად იკარგება.

it's gone.

And, as I said, it's not particularly malleable.

მესამე ნაკლი - როგორც აღვნიშნე, ადამიანი ძნელად იცვლის ასეთი ცხოვრების წესს.

ამას გადავყავართ ბედნიერი ცხოვრების მეორე ფორმაზე.

And this leads to the second life.

I have to tell you about my friend Len,

მოგიყვებით ჩემი მეგობრის, ლენ-ის შესახებ,

to talk about why positive psychology is more than positive emotion,

რათა გაჩვენოთ, თუ რატომ არის პოზიტიური ფსიქოლოგია უფრო მეტი,

more than building pleasure.

ვიდრე მეცნიერება სიამოვნების შესახებ.

In two of the three great arenas of life, by the time Len was 30,

30 წლის ასაკში ლენმა შეძლო ამ სამიდან ორ მნიშვნელოვან სფეროში წარმატების მიღწევა.

Len was enormously successful.

პირველი სფერო - სამსახური:

The first arena was work.

By the time he was 20, he was an options trader.

20 წლის ასაკში, ის ვაჭრობდა ბირჟაზე, ხოლო

By the time he was 25, he was a multimillionaire

25 წლის ასაკში, ის გახდა მულტიმილიონერი

and the head of an options trading company.

და სავაჭრო კომპანიის ხელმძღვანელი.

Second, in play, he's a national champion bridge player.

მეორე სფერო - გართობა: ლენი არის ქვეყნის ჩემპიონი ბრიჯის თამაშში.

მესამე უმნიშვნელოვანესი სფერო - სიყვარული ლენი ამ სფეროში უიმედოდ წარუმატებელია.

But in the third great arena of life, love, Len is an abysmal failure.

And the reason he was, was that Len is a cold fish.

საქმე იმაშია, რომ ლენი არის გულქვა

(Laughter)

(სიცილი)

Len is an introvert.

ლენი არის ინტროვერტი.

American women said to Len, when he dated them,

პაემანზე ამერიკელი ქალები ლენს ეუბნებიან:

"You're no fun. You don't have positive emotion. Get lost."

„შენთან მოვიწყინე, არავითარი პოზიტიური ემოცია, დაიკარგე“.

And Len was wealthy enough to be able to afford a Park Avenue psychoanalyst,

ლენს აქვს საშუალება ფსიქოლოგისთვის „პარკ ავენიუდან“ (ძვირიანი ფსიქოლოგები)

who for five years tried to find the sexual trauma

ლენი 5 წლის განმავლობაში ცდილობდა მოეძებნა „სექსუალური ტრავმა“,

that had somehow locked positive emotion inside of him.

რომელმაც თოთქოსდა დაბლოკა მისი პოზიტიური ემოციები.

But it turned out there wasn't any sexual trauma.

მაგრამ როგორც გაირკვა არავითარი „სექსუალური ტრავმა“ არ არის „დამნაშავე“.

It turned out that --

აღმოჩნდა, რომ... ლენი იზრდებოდა ლონგ-აილენდში,

Len grew up in Long Island

and he played football and watched football, and played bridge.

თამაშობდა ამერიკულ ფეხბურთს, უყვარდა ფეხბურთის ყურება, ბრიჯის თამაში...

აღმოჩნდა, რომ ე.წ. პოზიტიური მგრძნობელობის დიაგრამაზე ლენი უკანასკნელ 5%-შია.

Len is in the bottom five percent of what we call positive affectivities.

The question is: Is Len unhappy?

ისმის კითხვა, არის თუ არა ლენი უბედური? მინდა გითხრათ, რომ არა.

And I want to say, not.

Contrary to what psychology told us

ფსიქოლოგია ამტკიცებს - თუ ადამიანი პოზიტ. მგრძნობ. დიაგრამაზე 50%-ზე დაბლა იმყოფება,

about the bottom 50 percent of the human race in positive affectivity,

ის არ არის ბედნიერი. მიუხედავად ამისა, მე ვთვლი, რომ ლენი

I think Len is one of the happiest people I know.

ერთ-ერთი ყველაზე ბედნიერი ადამიანია ჩემს ნაცნობებში.

He's not consigned to the hell of unhappiness,

ის დარდით არ იტანჯება რადგან მას, როგორც დამსწრეთა უმრავლესობას,

and that's because Len, like most of you,

შეუძლია გატაცებული იყოს საყვარელი საქმიანობით.

is enormously capable of flow.

When he walks onto the floor of the American Exchange

დილის 9:30 საათზე, როგორც კი შედის „AMEX“-ის ბირჟის მოედანზე,

at 9:30 in the morning,

time stops for him.

მისთვის დრო ჩერდება ვაჭრობის დასრულებამდე.

And it stops till the closing bell.

When the first card is played till 10 days later,

პირველი ბარათის გაცემის მომენტიდან

10 დღიანი ტურნირის დასრულებამდე, ლენისთვის დრო ჩერდება.

when the tournament is over,

time stops for Len.

And this is indeed what Mike Csikszentmihalyi

სწორედ ამის შესახებ საუბრობდა მაიკ ჩიკსენთმიჰაი, ესაა „დინება“ (Flow).

has been talking about, about flow.

ეს სიამოვნება, ჩვეულებრივი სიამოვნებისგან განსხვავდება ერთი ძირითადი პარამეტრით -

And it's distinct from pleasure in a very important way:

pleasure has raw feel -- you know it's happening; it's thought and feeling.

ჩეულებრივი „სიამოვნების“ მიღების დროს ადამიანი აცნობიერებს და შეიგრძნობს მას,

But what Mike told you yesterday -- during flow ...

მაგრამ, როგორც გუშინ მაიკმა თქვა, „დინების“ დროს უგრძნობები ხდებით.

you can't feel anything.

You're one with the music.

თქვენ ერთიანდებით მუსიკასთან. თითქოს თქვენთვის დრო ჩერდება,

Time stops.

You have intense concentration.

მთლიანად კონცენტრირებული ხართ საქმეზე.

And this is indeed the characteristic of what we think of as the good life.

ძირითადად, სწორედ ეს არის კარგი ცხოვრების დამახასითებელი ნიშანი.

And we think there's a recipe for it,

ვთვლით, რომ ცხოვრების ასეთი წესის მისაღწევად არსებობს „რეცეპტი“.

and it's knowing what your highest strengths are --

დაადგინოთ თქვენი ძლიერი მხარეები -

again, there's a valid test

ამისათვის არსებობს საიმედო ტესტი,

რომელიც დაგეხმარებათ თქვენი 5 ყველაზე ძლიერი მხარის დადგენაში.

of what your five highest strengths are --

and then re-crafting your life

ამის შემდეგ ცხოვრების ორგანიზება ისე, რომ მაქსიმალურად გამოიყენოთ ძლიერი მხარეები:

to use them as much as you possibly can.

Re-crafting your work, your love,

სამსახურში, სიყვარულში,

your play, your friendship, your parenting.

„ჰობი“-ში, მეგობრობაში, ბავშვების აღზრდაში.

Just one example.

მოვიყვან ერთ მაგალითს. ჩემი კლიენტებიდან ერთ-ერთი მუშაობდა სუპერმარკეტში შემფუთავდ.

One person I worked with was a bagger at Genuardi's.

ის ვერ იტანდა თავის სამუშაოს

Hated the job.

She's working her way through college.

და მუშაობდა სწავლის საფასურისთვის.

Her highest strength was social intelligence.

მისი ყველაზე ძლიერი მხარე იყო კომუნიკაციის უნარი,

So she re-crafted bagging to make the encounter with her

ამიტომ ისეთი ორგანიზება გაუკეთა შეფუთვის პროცესს, რომ მასთან შეხვედრა

the social highlight of every customer's day.

კლიენტის დღის აღსანიშნავი მოვლენა ყოფილიყო

რა თქმა უნდა ზოგჯერ ეს არ გამოსდიოდა,

Now, obviously she failed.

But what she did was to take her highest strengths,

მაგრამ მისი მცდელობა ორიენტირებული იყო

and re-craft work to use them as much as possible.

თავისი ძლიერი მხარის მაქსიმალურ გამოყენებაზე არსებული ყველა საშუალებით.

What you get out of that is not smiley-ness.

ამის შედეგად შეიძლება ვერ გახდეთ ღიმილიანი,

You don't look like Debbie Reynolds.

დები რეინოლდსის (ვარსკვლავი) გარეგნობით,

You don't giggle a lot.

მაგრამ თქვენ შეძლებთ იყოთ მოცული თქვენი სამუშაოთი. ესაა ამ მეთოდის არსი.

What you get is more absorption.

So, that's the second path.

ანუ, პირველი არის პოზიტიური ემოციები და ძლიერი მხარეების დადგენა, ხოლო

The first path, positive emotion;

the second path is eudaemonian flow;

მეორე არის იყოთ სამსახურით გატაცებული, თქვენს ძლიერ მხარეებზე კონცენტრირებით.

and the third path is meaning.

მესამე არის გააზრებული ცხოვრება.

This is the most venerable of the happinesses, traditionally.

ტრადიციულად, ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი რამეა ბედნიერებისთვის.

And meaning, in this view, consists of --

გააზრებულ ცხოვრებაში იგულისხმება საკუთარი ძლიერი მხარეების გაცნობიერება ისე,

very parallel to eudaemonia --

it consists of knowing what your highest strengths are,

რომ მათი გამოყენებით ვემსახუროთ რაღაც იმაზე დიდ საქმეს,

and using them to belong to and in the service of

ვიდრე ჩვენ თვითონ ვართ დღეს.

something larger than you are.

I mentioned that for all three kinds of lives --

მე ვახსენე, რომ ბედნიერი ცხოვრების სამივე წესში - სიამოვნებისთვის ცხოვრება,

the pleasant life, the good life, the meaningful life --

საქმით გატაცება და გააზრებული ცხოვრება, ხალხს აინტერესებს პასუხი ერთ კითხვაზე -

people are now hard at work on the question:

Are there things that lastingly change those lives?

არსებობს თუ არა რაიმე სტიმული, რომ ვიცხოვროთ ყოველთვის ბედნიერად?

And the answer seems to be yes.

ჩვენი პასუხი არის დიახ. გიჩვენებთ რამოდენიმე მაგალითს ამ თემაზე.

And I'll just give you some samples of it.

It's being done in a rigorous manner.

კვლევა ემყარება მკაცრ სამეცნიერო საფუძველს.

It's being done in the same way that we test drugs

მეთოდები იგივეა, რაც წამლის ეფექტიანობის დადგებისას.

to see what really works.

So we do random-assignment, placebo-controlled,

შემთხვევითი შერჩევით, პლაცებო კონტროლირებადი

long-term studies of different interventions.

ხანგრძლივვადიანი კვლევები სხვადასხვა ზემოქმედებისთვის.

Just to sample the kind of interventions that we find have an effect:

მოვიყვან ზემოქმედების მაგალითებს, რომლებსაც რაღაც ეფექტი აღმოაჩნდა.

when we teach people about the pleasant life,

სიამოვნებისთვის ცხოვრების სწავლებისას, როცა გასწავლით თუ როგორ უნდა მიიღოთ

how to have more pleasure in your life,

ცხოვრებისგან მაქსიმალური სიამოვნება,

one of your assignments is to take the mindfulness skills,

ერთ-ერთი ამოცანაა ემოციებზე კონცენტრირების სიამოვნების ზრდის უნარის განვითარება.

the savoring skills,

and you're assigned to design a beautiful day.

თქვენი დავალებაა დაგეგმოთ ერთი იდეალური დღე, -

Next Saturday, set a day aside, design yourself a beautiful day,

მომავალ შაბათს, გამოყავით დღე, თქვენთვის იდეალური დღის დასაგეგმად

and use savoring and mindfulness to enhance those pleasures.

ამავე დროს შეეცადეთ მიიღოთ მაქსიმალური სიამოვნება ამ დღისაგან.

And we can show in that way that the pleasant life is enhanced.

დადასტურებულია, რომ ასეთი მეთოდით შევძლებთ მაქსიმალურად სასიამოვნო ეფექტის მიღებას.

Gratitude visit.

მეორე დავალება - „ვიზიტი მადლიერებისთვის“. გთხოვთ ეს ტესტი ახლავე გაიაროთ.

I want you all to do this with me now, if you would.

Close your eyes.

დახუჭეთ თვალები.

I'd like you to remember someone

გაიხსენეთ ადამიანი, რომელმაც რაღაც ძალიან მნიშვნელოვანი გააკეთა თქვენთვის,

who did something enormously important

that changed your life in a good direction,

რის შემდეგაც თქვენი ცხოვრება საუკეთესო მიმართულებით შეიცვალა,

and who you never properly thanked.

თუმცა, ამ ადამიანისთვის მადლობა არასდროს გითქვამთ.

The person has to be alive.

რა თქმა უნდა, ამოირჩიეთ ცოცხალ ადამიანთა შორის.

Now, OK, you can open your eyes.

ახლა გაახილეთ თვალები.

I hope all of you have such a person.

იმედი მაქვს ყველას ვიღაც გაგვახსენდა.

Your assignment, when you're learning the gratitude visit,

დავალება „ვიზიტი მადლიერებისთვის“ გულისხმობს იმას,

is to write a 300-word testimonial to that person,

რომ მას დაუწეროთ სამადლობელი წერილი დაახლოებით 300 სიტყვის მოცულობით,

call them on the phone in Phoenix,

დაურეკოთ მას, და უთხრათ, რომ მისი ნახვა გსურთ,

ask if you can visit, don't tell them why.

მაგრამ მიზეზი არ უთხრათ... დგახართ მის კართან და კითხულობთ მადლიერების წერილს.

Show up at their door,

you read the testimonial -- everyone weeps when this happens.

როგორც წესი, ასეთ დროს არავის არ შეუძლია სიხარულის ცრემლების შეკავება.

And what happens is, when we test people

ერთი კვირის, ერთი თვის ან სამი თვის შემდეგ ჩატარებული ტესტები გვიჩვენებს,

one week later, a month later, three months later,

რომ მონაწილეები გაცილებით ბედნიერები არიან და იშვიათად უფუჭდებათ ხასიათი.

they're both happier and less depressed.

Another example is a strengths date,

შემდეგი მაგალითია „პაემანი ძლიერ მხარეებთან“. ვთხოვთ წყვილებს ტესტებით

in which we get couples to identify their highest strengths

დაადგინონ თავიანთი ძლიერი მხარეები, ხოლო შემდეგ,

on the strengths test,

and then to design an evening in which they both use their strengths.

საღამო დაგეგმონ და გაატარონ ისე, რომ ორივე ამჟღავნებდეს თავის ძლიერ მხარეებს.

We find this is a strengthener of relationships.

დადგინდა, ეს მეთოდი ურთიერთობას ამყარებს და ძალიან სახალისოა.

And fun versus philanthropy.

და ბოლოს, ქველმოქმედება გართობის ნაცვლად.

It's so heartening to be in a group like this,

აქ (TED-ზე) ყოფნა, იმ ხალხთან, რომლებიც ეწევიან ქველმოქმედებას,

in which so many of you have turned your lives to philanthropy.

ძალიან შთამაგონებელია.

Well, my undergraduates and the people I work with haven't discovered this,

ჩემმა სტუდენტებმა და თანამშრომლებმა, ჯერ ვერ აღმოაჩინეს ეს მხარე

so we actually have people do something altruistic

ამიტომ ჩვენ ვურჩევთ მათ, რომ ჯერ გააკეთონ რაღაც სხვის სასარგებლოდ,

and do something fun,

ხოლო შემდეგ გააკეთონ რაღაც თავის გასართობად და შემდეგ შეადარონ.

and contrast it.

And what you find is when you do something fun,

აღმოჩნდა, რომ როდესაც თქვენ რამეს აკეთებთ გასართობად,

it has a square wave walk set.

სიამოვნება ისევე მალე მიდის, როგორც მოდის.

When you do something philanthropic to help another person,

ხოლო უანგარო ქველმოქმედებისგან მიღებული სიამოვნება გრძელდება და გრძელდება.

it lasts and it lasts.

So those are examples of positive interventions.

ასეთია პოზიტიური ზემოქმედების მაგალითები.

So the next to last thing I want to say is:

ბოლო თემა, რაზედაც მინდა ვისაუბროთ,

we're interested in how much life satisfaction people have.

არის თუ რამდენად კმაყოფილია ხალხი საკუთარი ცხოვრებით.

This is really what you're about.

ჩვენი მიზანია ადამიანები მიისწრაფვოდნენ ბედნიერი ცხოვრების სამივე მიმართულებით.

And that's our target variable.

And we ask the question as a function of the three different lives,

ამ სამი მიმართულებიდან რამდენად კმაყოფილები ვართ?

how much life satisfaction do you get?

(სლაიდი: სრულყოფილი VS ცარიელი ცხოვრება)

So we ask -- and we've done this in 15 replications,

ჩავატარეთ ათასობით ადამიანის 15-ჯერადი გამოკითხვა იმის თაობაზე თუ რა გავლენა აქვს

involving thousands of people:

To what extent does the pursuit of pleasure,

ადამიანის ცხოვრებით კმაყოფილებაზე,

the pursuit of positive emotion,

სწრაფვას სიამოვნებისთვის ცხოვრებასა და პოზიტიური ემოციების მიღებისკენ;

the pleasant life,

the pursuit of engagement, time stopping for you,

სწრაფვას საყვარელი საქმიანობით გატაცებისკენ,

and the pursuit of meaning contribute to life satisfaction?

როდესაც დრო ჩერდება; სწრაფვას გააზრებული ცხოვრებისკენ.

And our results surprised us; they were backward of what we thought.

ჩვენდა გასაკვირად, მივიღეთ ასეთი შედეგები: სიამოვნებისთვის ცხოვრებისკენ სწრაფვით

It turns out the pursuit of pleasure has almost no contribution

პრაქტიკულად, ადამიანი ვერ ხდება ცხოვრებით კმაყოფილი.

to life satisfaction.

The pursuit of meaning is the strongest.

ყველაზე დადებითი გავლენა აქვს გააზრებულ ცხოვრებას.

The pursuit of engagement is also very strong.

ასევე ძალიან დადებითად მოქმედებს საყვარელი საქმიანობით გატაცება (დინება - Flow).

Where pleasure matters is if you have both engagement

როდესაც ცხოვრობთ გააზრებულად და თან გატაცებული საყვარელი საქმით(დინების დროს)

and you have meaning,

ასეთ დროს სიამოვნებას მოაქვს კმაყოფილება, რომელიც გადაიქცევა გემრიელ დესერტად.

then pleasure's the whipped cream and the cherry.

Which is to say, the full life -- the sum is greater than the parts,

ეს არის სავსე ცხოვრებას, როცა სამივე მიმართულების დაჯამებით ვიღებთ მაქსიმუმს

if you've got all three.

Conversely, if you have none of the three, the empty life,

და პირიქით, თუ არცერთი მიმართულებით არ მივისწრაფვით,

ცხოვრება ცარიელია. ჯამი ნაკლებია ნაწილებზე.

the sum is less than the parts.

And what we're asking now is: Does the very same relationship --

საინტერესოა, თუ არსებობს მსგავსი კავშირი

ჯანმრთელობას, ავადმყოფობას, სიცოცხლის ხანგრძლივობასა

physical health, morbidity, how long you live and productivity --

და პროდუქტიულობას შორის? შეიძლება საკითხი ასე დაისვას -

follow the same relationship?

That is, in a corporation,

დამოკიებულია თუ არა შრომის პროდუქტიულობა

is productivity a function of positive emotion, engagement and meaning?

პოზიტიურ ემოციებზე, საყვარელი საქმით გატაცებასა

Is health a function of positive engagement,

და გააზრებულ ცხოვრებაზე?

of pleasure, and of meaning in life?

დამოკიდებულია თუ არა ჯანმრთელობა იგივეზე?

And there is reason to think the answer to both of those may well be yes.

არსებობს საფუძველი ვივარაუდოთ, რომ პასუხი ორივე შეკითხვაზე არის „დიახ“.

So, Chris said that the last speaker had a chance

კრის ანდერსონმა თქვა - ბოლო სპიკერს (TED-ზე) აქვს შანსი შეაჯამოს ყველა ლექცია.

to try to integrate what he heard,

and so this was amazing for me.

დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ამ ყველაფერმა, ადრე არ გამოვსულვარ ასეთ კონფერენციაზე,

I've never been in a gathering like this.

I've never seen speakers stretch beyond themselves so much,

არ მინახავს ერთად ამდენი სპიკერი, რომლებიც ცდილობენ გვაჩვენონ

which was one of the remarkable things.

შესაძლებელიც და შეუძლებელიც, რაც თავის მხრივ შესანიშნავი რამეა.

But I found that the problems of psychology seemed to be parallel

ამავე დროს, მე აღმოვაჩინე, რომ ფსიქოლოგიის პრობლემები გარკვეულწილად ძალიან ჰგავს

to the problems of technology, entertainment and design

ტექნოლოგიის, გართობის და დიზაინის სფეროს პრობლემებს.

in the following way:

we all know that technology, entertainment and design

ყველამ ვიცით, რომ ტექნოლოგიაც, გართობაც და დიზაინიც

have been and can be used for destructive purposes.

გამოყენებული ყოფილა და შესაძლოა გამოყენებული იქნას,

We also know that technology, entertainment and design

დესტრუქციული მიზნებით.

can be used to relieve misery.

ისევე როგორც ტანჯვის შემსუბუქებისთვის,

And by the way, the distinction between relieving misery

სხვათა შორის, სხვაობა ტანჯვის შემსუბუქებასა და

and building happiness is extremely important.

ბედნიერი ცხოვრების აწყობას შორის, ძალიან მნიშვნელოვანია.

I thought, when I first became a therapist 30 years ago,

როდესაც 30 წლის წინ პირველად დავკავდი თერაპიით, ვთვლიდი,

that if I was good enough to make someone not depressed,

რომ თუ ადამიანს განვკურნავდი დეპრესიისაგან,

not anxious, not angry,

მღელვარებისაგან, გაღიზიანებისაგან, მე მას გავხდიდი ბედნიერს.

that I'd make them happy.

And I never found that;

თუმცა ასე არ გამოდიოდა. საუკეთესო შედეგი მისი ნეიტრალურ მდგომარეობამდე მიყვანა იყო,

I found the best you could ever do

was to get to zero;

that they were empty.

მაგრამ მისი ცხოვრება იყო ცარიელი.

And it turns out the skills of happiness, the skills of the pleasant life,

ასე რომ, ბედნიერი ცხოვრება: სიამოვნებისთვის ცხოვრების,

the skills of engagement, the skills of meaning,

საყვარელი საქმით გატაცებისა და გააზრებული ცხოვრების უნარები,

are different from the skills of relieving misery.

როგორც აღმოჩნდა, ძალიან განსხვავდება ტანჯვის შემსუბუქების უნარებისგან.

And so, the parallel thing holds with technology, entertainment

ანალოგიურად ხდება

ტექნოლოგიის, გართობისა და დიზაინის სფეროებში.

and design, I believe.

That is, it is possible for these three drivers of our world

დღევანდელი მსოფლიოს სწორედ ამ მამოძრავებელ სფეროებს

to increase happiness,

შეუძლიათ გაზარდონ ბედნიერების დონე და პოზიტიური ემოციები თუ გამოვიყენებთ მათ

to increase positive emotion.

And that's typically how they've been used.

იმ მიზნით, როგორც ჩვეულებრივ ვიყენებთ.

But once you fractionate happiness the way I do --

მაგრამ, თუ ბედნიერება არაა დამყარებული აღნიშნულ კომპონენტებზე,

not just positive emotion, that's not nearly enough --

მარტო პოზიტიური ემოციები არაა საკმარისი სრულყოფილ ცხოვრებისთვის.

there's flow in life, and there's meaning in life.

აუცილებელია საყვარელი საქმით გატაცება და გააზრებული ცხოვრება.

As Laura Lee told us,

ლაურა ლიმ (მომღერალი და კომპოზიტორი) თქვა,

design and, I believe, entertainment and technology,

დიზაინი (და მე დავამატებდი გართობა და ტექნოლოგია),

can be used to increase meaning engagement in life as well.

შესაძლოა გამოყენებულ იქნას საყვარელი საქმიანობით გატაცების გაძლიერებისათვის.

So in conclusion,

ოპტიმიზმის მე-11 მიზეზის დასასრულს,

the eleventh reason for optimism,

in addition to the space elevator,

მინდა აღვნიშნო,

is that I think with technology, entertainment and design,

რომ ტექნოლოგიის, გართობისა და დიზაინის დახმარებით,

we can actually increase the amount of tonnage

ჩემი აზრით, ჩვენ შევძლებთ

of human happiness on the planet.

ადამიანური ბედნიერების გაზრდას პლანეტაზე.

And if technology can, in the next decade or two,

თუ მომდევნო 10-20 წელი, ტექნოლოგია ხელს შეუწყობს პოზიტიური ემოციების მიღებას,

increase the pleasant life, the good life and the meaningful life,

საყვარელი საქმით გატაცებასა და გააზრებულ ცხოვრებას, ეს საკმარისად კარგია.

it will be good enough.

If entertainment can be diverted to also increase positive emotion,

თუ გართობის სფერო მიმართული იქნება პოზიტიური ემოციების გაზრდაზე,

meaning eudaemonia,

საყვარელი საქმიანობით გატაცებასა და გააზრებულ ცხოვრებაზე, ესეც ძალიან კარგია.

it will be good enough.

And if design can increase positive emotion,

თუ დიზაინიც ასევე მიმართული იქნება პოზიტიური ემოციების გაზრდაზე,

eudaemonia, and flow and meaning,

საყვარელი საქმიანობით გატაცებასა და გააზრებულ ცხოვრებაზე,

what we're all doing together will become good enough.

მაშინ ყველაფერი, რასაც მომავალში ერთად გავაკეთებთ, იქნება შესანიშნავი. გმადლობთ

Thank you.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)