Religions and babies | Hans Rosling

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Varduhi Apoyan Reviewer: Gohar Khachatryan

I'm going to talk about religion.

Ես խոսելու եմ կրոնի մասին:

But it's a broad and very delicate subject,

Բայս սա լայն և նուրբ թեմա է,

so I have to limit myself.

այդ իսկ պատճառով ես պետք է սահմանափակեմ ինքս ինձ:

And therefore I will limit myself

Հետևաբար ես կսահմանափակեմ ինքս ինձ միայն

to only talk about the links between religion and sexuality.

կրոնի և գրավչության կապերի մասին խոսելով:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

This is a very serious talk.

Սա շատ լուրջ քննարկման թեմա է:

So I will talk of what I remember as the most wonderful.

Այսպիսով ես կխոսեմ իմ լավագույն հիշողություններից մեկի մասին:

It's when the young couple whisper,

Երբ երիտասարդ զույգը շշնջում է

"Tonight we are going to make a baby."

«Մենք այսօր երեխա ենք ստեղծելու»:

My talk will be about the impact of religions

Մենք կխոսենք այն մասին, թե ինչ ազդեցություն ունի կրոնը

on the number of babies per woman.

յուրաքնաչյուր կնոջ ունեցած երեխաների թվի վրա:

This is indeed important,

Սա իսկապես կարևոր է,

because everyone understands

քանի որ բոլորն էլ հասկանում են,

that there is some sort of limit

որ մոլորակի բնակչության թվի

on how many people we can be on this planet.

որոշակի սահմանափակում կա:

And there are some people

Եվ կան որոշ մարդիկ,

who say that the world population is growing like this --

ովքեր ասում են, թե աշխարհի բնակչությունն աճում է այս տեմպով՝

three billion in 1960,

3 միլիարդ 1960-ին,

seven billion just last year --

7 միլիարդ անցած տարի,

and it will continue to grow

և այս թիվը դեռ աճելու է,

because there are religions that stop women from having few babies,

քանի որ կան կրոններ, որոնք պարտադրում են կնոջը շատ երեխաներ ունենալ,

and it may continue like this.

և սա այս կերպ կշարունակվի:

To what extent are these people right?

Ինչքանո՞վ են այս մարդիկ ճիշտ:

When I was born there was less than one billion children in the world,

Երբ ես ծնվեցի, աշխարհում 1 միլիարդից պակաս երեխա կար,

and today, 2000, there's almost two billion.

իսկ այսօր՝ 2000-ին՝ գրեթե 2 միլիարդ:

What has happened since,

Ի՞նչ է կատարվել այդ ժամանակից ի վեր,

and what do the experts predict will happen

և ի՞նչպես է փոփոխվելու երեխաների թիվն այս հարյուրամյակում

with the number of children during this century?

ըստ մասնագետների կանխատեսումների:

This is a quiz. What do you think?

Հարց՝ Ի՞նչ եք կարծում:

Do you think it will decrease to one billion?

Կարծո՞ւմ եք, որ այն կնվազի մինչև 1 միլիարդ:

Will it remain the same and be two billion by the end of the century?

Այդ թիվը նո՞ւյնը կմնա և հարյուրամյակի վերջում կլինի՞ 2 միլիարդ:

Will the number of children increase each year up to 15 years,

Հաջորդ 15 տարիների ընթացքում արդյո՞ք կաճի երեխաների թիվը,

or will it continue in the same fast rate

թե՞ նույն արագ տեմպով կշարունակի աճել

and be four billion children up there?

և այս կետում կդառնա 4 միլիարդ:

I will tell you by the end of my speech.

Ես դա ձեզ կասեմ իմ ելույթի վերջում:

But now, what does religion have to do with it?

Բայց ի՞նչ կապ ունի կրոնը դրա հետ:

When you want to classify religion,

Երբ ուզում եք դասակարգել կրոնները,

it's more difficult than you think.

պարզվում դա առավել դժվար է, քան դուք կարծում էիք:

You go to Wikipedia and the first map you find is this.

Եթե գնաք Վիկիպեդիայի կայքը, առաջին քարտեզը, որ կգտնեք, սա է:

It divides the world into Abrahamic religions and Eastern religion,

Այս քարտեզն աշխարհը բաժանում է Աբրահամիկ և արևելյան կրոնների,

but that's not detailed enough.

բայց դա այնքան էլ մանրամասն չէ:

So we went on and we looked in Wikipedia, we found this map.

Այսպիսով մենք շարունակեցինք փնտրել և Վիկիպեդիայում գտանք այս քարտեզը:

But that subdivides Christianity, Islam and Buddhism

Բայս սա քրիստոնեությունը, իսլամն ու բուդդիզմը բաժանում է

into many subgroups,

բազում ենթախմբերի,

which was too detailed.

որը շատ մանրամասն էր:

Therefore at Gapminder we made our own map,

Այսպես Գեփմայնդեր ծրագրով մենք ստեղծեցինք մեր սեփական քարտեզը,

and it looks like this.

և այն այս տեսքն ունի:

Each country's a bubble.

Ամեն մի երկիր ներկայացված է կլորակի տեսքով:

The size is the population -- big China, big India here.

Դրա չափը պայմանավորված է բնակչության թվով, այն մեծ է Չինաստանի և Հնդկաստանի դեպքում:

And the color now is the majority religion.

Իսկ գույնն արտահայտում է մեծամասնության կրոնը:

It's the religion where more than 50 percent of the people

Սա այն կրոնն է, որին հետևում են

say that they belong.

բնակչության 50%-ից ավելին:

It's Eastern religion in India and China and neighboring Asian countries.

Հնդկաստանում և հարևան ասիական երկրներում դա արևելյան կրոնն է:

Islam is the majority religion

Իսլամը մեծամասնության կրոնն է

all the way from the Atlantic Ocean across the Middle East,

Ատլանտյան օվկիանոսի և Միջին արևելքի երկրների,

Southern Europe and through Asia

Հարավային Եվրոպայի, Ասիայի և

all the way to Indonesia.

մինչև Ինդոնեզիա ձգվող երկրների համար:

That's where we find Islamic majority.

Հենց այստեղ մեծանում է իսլամի հետևորդների թիվը:

And Christian majority religions, we see in these countries. They are blue.

Իսկ քրիստոնեական կրոնը տարածվում է այս երկրներում։ Դրանք նշված են կապույտ գույնով:

And that is most countries in America and Europe,

Այդ երկրների թվում են Ամերիկայի և Եվրոպայի երկրները

many countries in Africa and a few in Asia.

շատ աֆրիկյան երկրներ և մի քանիսը Ասիայից:

The white here are countries which cannot be classified,

Սպիտակ գույնով նշված են այն երկրները, որոնք չես կարող դասակարգել,

because one religion does not reach 50 percent

քանի որ որևէ կրոն չի հասնում 50%-ի

or there is doubt about the data or there's some other reason.

կամ տվյալները կասկածելի են կամ մեկ այլ պատճառ կա:

So we were careful with that.

Այդ իսկ պատճառով մենք շատ զգույշ ենք եղել:

So bear with our simplicity now when I take you over to this shot.

Հուսամ կներեք մեզ այս հստակեցման համար:

This is in 1960.

Ահա հաջորդ գրաֆիկը, սա 1960 թվականն է:

And now I show the number of babies per woman here:

Հիմա ձեզ ցույց կտամ յուրաքանչյուր կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թիվը.

two, four or six --

երկու, չորս կամ վեց,

many babies, few babies.

շատ երեխաներ, քիչ երեխաներ:

And here the income per person in comparable dollars.

Իսկ այստեղ ներկայացված է անձին բաժին ընկնող եկամուտը՝ արտահայտված դոլարով:

The reason for that is that many people say you have to get rich first

Սա ցույց տալու պատճառն այն է, որ մարդիկ ասում են, որ պետք է սկզբում հարստանալ

before you get few babies.

ապա նոր միայն երեխաներ ունենալ:

So low income here, high income there.

Այսպիսով, այստեղ ցածր եկամուտներն են, իսկ այստեղ՝ բարձր եկամուտները:

And indeed in 1960,

Եվ իսկապես, 1960-ին

you had to be a rich Christian to have few babies.

դուք պետք է հարուստ քրիստոնյա լինեիք քիչ երեխաներ ունենալու համար։

The exception was Japan.

Բացառություն էր Ճապոնիան:

Japan here was regarded as an exception.

Այստեղ Ճապոնիային վերաբերել ենք որպես բացառության:

Otherwise it was only Christian countries.

Մնացած դեպքերում հիմնականում քրիստոնյա երկրներն են:

But there was also many Christian countries

Բայց կային նաև շատ քրիստոնյա երկրներ,

that had six to seven babies per woman.

որտեղ մեկ կնոջը բաժին էր ընկնում 6-7 երեխա:

But they were in Latin America or they were in Africa.

Բայց այդ երկրները Լատինական Ամերիկայում են կամ Աֆրիկայում:

And countries with Islam as the majority religion,

Իսկ այն երկրներում, որտեղ գերակշռում է իսլամը ,

all of them almost had six to seven children per woman,

բոլոր կանանք բաժին էր ընկնում 6 կամ 7 երեխա,

irregardless of the income level.

անկախ եկամտի մակարդակից:

And all the Eastern religions except Japan had the same level.

Եվ արևելյան կրոնի բոլոր հետևորդ երկրներում, բացի Ճապոնիայից, նույն մակարդակն էր գրանցվել:

Now let's see what has happened in the world.

Հիմա եկեք տեսնենք, թե ինչ է կատարվել աշխարհում:

I start the world, and here we go.

Ես ցույց եմ տալիս ժամանակաշրջանը, գնացինք:

Now 1962 -- can you see they're getting a little richer,

1962 տեսնո՞ւմ եք նրանք մի քիչ հարստացել են,

but the number of babies per woman is falling?

բայց մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թիվը նվազում է:

Look at China. They're falling fairly fast.

Նայեք Չինաստանին, բավականին արագ անկում է նկատվում:

And all of the Muslim majority countries across the income are coming down,

Բոլոր մուսուլմանական երկրները, անկախ եկամուտից,

as do the Christian majority countries in the middle income range.

ներքև են իջնում, ինչպես որ միջին եկամուտ ունեցող քրիստոնեական երկրների մեծամասնությունը:

And when we enter into this century,

Եվ երբ մուտք գործենք այս հարյուրամյակ,

you'll find more than half of mankind down here.

մենք այստեղ ներքևում կհայնաբերենք մարդկության կեսից ավելիին:

And by 2010, we are actually 80 percent of humans

Իսկ 2010 թվականին ընդառաջ մարդկության 80 %-ը ,

who live in countries with about two children per woman.

ապրում են երկրներում, որտեղ մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 2 երեխա:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

It's a quite amazing development which has happened.

Միանգամայն զարմանալի զարգացում է գրանցվել:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

And these are countries from United States here,

Այս երկրների շարքում են ԱՄՆ,

with $40,000 per capita,

որտեղ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամուտը կազմում է 40,000 դոլար,

France, Russia, Iran,

Ֆրանսիան, Ռուսաստանը, Իրանը,

Mexico, Turkey, Algeria,

Մեքսիկան, Թուրքիան, Ալժիրը,

Indonesia, India

Ինդոնեզիան, Հնդկաստանը,

and all the way to Bangladesh and Vietnam,

մինչև Բանգլադեշ և Վիետնամ,

which has less than five percent of the income per person of the United States

որտեղ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամուտը կազմում է ԱՄՆ-ում մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտի միայն 5%-ը,

and the same amount of babies per woman.

և նույն ցուցանիշը մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների առումով:

I can tell you that the data on the number of children per woman

Կարող եմ ասել, որ բոլոր երկրներում էլ մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների վերաբերյալ տվյալները

is surprisingly good in all countries.

միանգամայն ճշգրիտ են:

We get that from the census data.

Մենք դա վերցրել ենք մարդահամարի տվյալներից

It's not one of these statistics which is very doubtful.

և ոչ թե վիճակագրությունից, ինչը բավականին կասկածելի է:

So what we can conclude

Այսպես, կարող ենք եզրակացնել, որ

is you don't have to get rich to have few children.

քիչ երեխաներ ունենալու համար պետք չէ հարուստ լինել:

It has happened across the world.

Սա կատարվել է ամբողջ աշխարհում:

And then when we look at religions,

Իսկ եթե անդրադառնանք կրոնին,

we can see that the Eastern religions,

կարող ենք տեսնել, որ արևելյան կրոնի հետևորդ

indeed there's not one single country with a majority of that religion

որևէ երկիր չկա, որտեղ ընտանիքներում

that has more than three children.

երեքից ավել երեխաներ լինեն:

Whereas with Islam as a majority religion and Christianity,

Մինչդեռ իսլամական և քրիստոնեական երկրները

you see countries all the way.

միանգամայն ցայտուն են արտահայտված գրաֆիկի վրա:

But there's no major difference.

Այնուամենայինիվ, նրանց միջև որևէ շոշափելի տարբերություններ չկան:

There's no major difference between these religions.

Որևէ շոշափելի տարբերություններ չկան նաև կրոնների միջև:

There is a difference with income.

Տարբերվում են եկամուտները:

The countries which have many babies per woman here,

Մեկ կնոջը բաժին ընկնող շատ երեխաների թվով երկրները

they have quite low income.

միանգամայն ցածր եկամուտ ունեն:

Most of them are in sub-Saharan Africa.

Այդ երկրներից շատերը գտնվում են ենթասահարական Աֆրիկայում:

But there are also countries here

Բայց այստեղ կան նաև այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են

like Guatemala, like Papua New Guinea,

Գվատեմալան, Պապուա Նոր Գվինեան,

like Yemen and Afghanistan.

Յեմենը և Աֆղանստանը:

Many think that Afghanistan here and Congo,

Շատերն են մտածում, թե Կոնգոն և Աֆղանստանը

which have suffered severe conflicts,

որոնք սուր հակամարտությունների միջով են անցել,

that they don't have fast population growth.

չունեն բնակչության աճի արագ տեմպեր:

It's the other way around.

Բայց ամեն ինչ ճիշտ հակառակն է:

In the world today, it's the countries that have the highest mortality rates

Այսօր աշխարհի մահացության ամենաբարձր մակարդակն ունեցող երկրներում

that have the fastest population growth.

գրանցվում է բնակչության աճի ամենաարագ տեմպերը:

Because the death of a child is compensated by one more child.

Քանի որ մանկան մահը փոխհատուցվում է մեկ այլ մանկան ծնունդով:

These countries have six children per woman.

Այս երկրներում մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 6 երեխա:

They have a sad death rate of one to two children per woman.

Այս երկրներում նաև մահացության տխուր մակարդակ կա, մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 1-2 երեխայի մահ:

But 30 years from now, Afghanistan will go from 30 million to 60 million.

Բայց 30 տարի անց Աֆղանստանի բնակչությունը 30 միլիոնից կհասնի 60 միլիոնի:

Congo will go from 60 to 120.

Կոնգոյի բնակչությունը՝ 60-ից 120 միլիոնի:

That's where we have the fast population growth.

Հենց այստեղ է, որ մենք ունենք բնակչության աճի արագ տեմպեր:

And many think that these countries are stagnant, but they are not.

Իսկ շատերը կարծում են, որ այս երկրներում բնակչության աճը կանգնած է, բայց այդպես չէ:

Let me compare Senegal, a Muslim dominated country,

Թույլ տվեք համեմատել Սենեգալը՝ մի երկիր, որտեղ մուսուլմանությունն է գերակշռում,

with a Christian dominated country, Ghana.

Գանայի հետ, որտեղ քրիստոնեությունն է տարածված:

I take them backwards here to their independence,

Ես դիտարկում եմ նրանց անցյալում, երբ նրանք

when they were up here in the beginning of the 1960s.

նոր անկախությոն են ձեռք բերել՝ 1960ականների սկիզբ:

Just look what they have done.

Տեսեք, թե ինչ են արել նրանք:

It's an amazing improvement,

Զարմանալի առաջընթաց է,

from seven children per woman,

մեկ կնոջը բաժին ընկնող 7 երեխա ցուցանիշից

they've gone all the way down to between four and five.

նրանք հասել են մինչև 4-5 երեխա:

It's a tremendous improvement.

Սա հսկայական զարգացում է:

So what does it take?

Ինչպե՞ս է նրանց դա հաջողվել:

Well we know quite well what is needed in these countries.

Դե, մենք լավ գիտենք, ինչ է անհրաժեշտ այս երկրներին:

You need to have children to survive.

Պետք է երեխաներ ունենաս, որպեսզի ողջ մնաս:

You need to get out of the deepest poverty

Պետք է դուրս գաս աղքատությունից,

so children are not of importance for work in the family.

որպեսզի ընտանիքի երեխաները չներգրավվեն աշխատանքի մեջ:

You need to have access to some family planning.

Պետք է ընտանիքի պլանավորման հնարավորություն ունենաս:

And you need the fourth factor, which perhaps is the most important factor.

Անհրաժեշտ է նաև չորրորդ գործոնը, որն հավանաբար ամենակարևոր գործոնն է:

But let me illustrate that fourth factor

Բայց թույլ տվեք ներկայացնել չորրորդ գործոնը

by looking at Qatar.

Քատարի օրինակով:

Here we have Qatar today, and there we have Bangladesh today.

Այստեղ ժամանակակից Քատարն է, իսկ ահա ժամանակակից Բանգլադեշը:

If I take these countries back to the years of their independence,

Եթե դիտարկենք այս երկրները իրենց անկախություն ձեռք բերելու ժամանակ,

which is almost the same year -- '71, '72 --

որը գրեթե նույն ժամանակն է ՝ 71-72 թվականները,

it's a quite amazing development which had happened.

կտեսնենք, որ միանգամայն զարմանալի զարգացում է տեղի ունեցել:

Look at Bangladesh and Qatar.

Նայեք Բանգլադեշին ու Քատարին:

With so different incomes, it's almost the same drop

Նույնիսկ այդքան տարբեր եկամուտներ ունենալու պարագայում

in number of babies per woman.

մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թվի անկումով նրանք գրեթե նույն մակարդակի վրա են:

And what is the reason in Qatar?

Իսկ ի՞նչն է Քատարի այս իրավիճակի պատճառը:

Well I do as I always do.

Դե ես անում եմ սովորականի պես:

I went to the statistical authority of Qatar, to their webpage --

Ես գնացի Քատարի վիճակագրական վարչության էլեկտրոնային էջ,

It's a very good webpage. I recommend it --

որը շատ լավ էջ է ի դեպ,

and I looked up -- oh yeah, you can have lots of fun here --

և սկսեցի ուսումնասիրել, այո այնտեղ կարող եք շատ բան գտնել,

and provided free of charge, I found Qatar's social trends.

և ի դեպ անվճար, ես այնտեղ գտա տվյալներ Քատարի սոցիալական միտումների վերաբերյալ:

Very interesting. Lots to read.

Շատ հետաքրքիր է, ահագին բան կա կարդալու:

I found fertility at birth, and I looked at total fertility rate per woman.

Ես գտա ծննդաբերության մակարդակը ու այն համեմատեցի մեկ կնոջը բաժին ընկնող ծննդաբերության մակարդակի հետ:

These are the scholars and experts in the government agency in Qatar,

Քատարի կառավարական մարմինների ներկայացուցիչները

and they say the most important factors are:

ասում են, որ ամենակարևոր գործոնները հետևյալն են՝

"Increased age at first marriage,

«Առաջին ամուսնության ժամանակ ավելի բարձր տարիք,

increased educational level of Qatari woman

Քատարի կանանց կրթական մակարդակի բարձրացում

and more women integrated in the labor force."

և ավելի շատ կանանց ներգրավվում աշխատաշուկայում»:

I couldn't agree more. Science couldn't agree more.

Ես չեմ կարող չհամաձայնել սրա հետ, գիտությունը ևս:

This is a country that indeed has gone through

Սա այն երկիրն է, որն անցել է

a very, very interesting modernization.

շատ հետաքրքիր արդիականացման փուլի միջով:

So what it is, is these four:

Այսպես ամեն ինչում մեղավոր է այս քառյակը,

Children should survive, children shouldn't be needed for work,

Երեխաները պետք է գոյատևեն, երեխաները չպետք է ներգրավվեն աշխատանքներում

women should get education and join the labor force

կանայք պետք է կրթություն ստանան և ներգրավվեն աշխատաշուկայում,

and family planning should be accessible.

և ընտանիքի պլանավորումը պետք է հասանելի լինի:

Now look again at this.

Եկեք մեկ անգամ էլ քննարկենք սա:

The average number of children in the world

Աշխարհում մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների միջին թիվը,

is like in Colombia -- it's 2.4 today.

օրինակ Կոլումբիայում 2.4 է այսօր:

There are countries up here which are very poor.

Այստեղ՝ վերևում ներկայացված են շատ աղքատ երկրներ:

And that's where family planning, better child survival is needed.

Եվ հենց այստեղ է, որ շատ անհրաժեշտ է ընտանիքի պլանավորումը և երեխաների գոյատևումը:

I strongly recommend Melinda Gates' last TEDTalk.

Խորհուրդ եմ տալիս դիտել Մելինդա Գեյթսի վերջին ելույթը TEDTalk-ում:

And here, down, there are many countries which are less than two children per woman.

Իսկ այստեղ ներքևում կան շատ երկրներ, որտեղ մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 2-ից պակաս երեխա:

So when I go back now to give you the answer of the quiz,

Այսպիսով ես հետ եմ գնում և պատասխանում եմ իմ տված հարցին.

it's two.

հարցի պատասխանը 2 է:

We have reached peak child.

Մենք հասել ենք երեխաների թվի պիկի:

The number of children is not growing any longer in the world.

Աշխարհում այլևս չի մեծանում երեխաների թիվը:

We are still debating peak oil,

Մենք դեռ վիճում ենք նավթի պիկի վերաբերյալ,

but we have definitely reached peak child.

բայց անկասկած մենք հասել ենք երեխաների թվի պիկի:

And the world population will stop growing.

Եվ աշխարհի բնակչությունը կդադարի աճել:

The United Nations Population Division has said

ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը հայտարարել է, որ

it will stop growing at 10 billion.

աշխարհի բնակչությունը կդադարի աճել 10 միլիարդից հետո:

But why do they grow if the number of children doesn't grow?

Բայց ինչպե՞ս կարող է աճել բնակչության թիվը, եթե երեխաների թիվը չի աճում:

Well I will show you here.

Դե, ես հիմա ձեզ ցույց կտամ՝

I will use these card boxes in which your notebooks came.

օգտագործելով ձեր նոթբուկերի ստվարաթղթե տուփերը:

They are quite useful for educational purposes.

Դրանք միանգամայն օգտակար են կրթական նպատակների համար:

Each card box is one billion people.

Ամեն մի տուփը հավասար է 1 միլիարդ մարդու:

And there are two billion children in the world.

Իսկ աշխարհում 2 միլիարդ երեխա կա:

There are two billion young people between 15 and 30.

15-30 տարեկան 2 միլիարդ մարդ կա:

These are rounded numbers.

Սրանք կլորացված թվեր են:

Then there is one billion between 30 and 45,

Սա 30-45 տարեկան 1 միլիարդ մարդկան փոխարեն:

almost one between 45 and 60.

մեկն էլ 45-60 տարեկան մարդկանց համար:

And then it's my box.

Իսկ սա իմ տուփն է:

This is me: 60-plus.

Սա ես եմ,՝ 60 և ավել տարեկան մարդիկ:

We are here on top.

Մենք ամենավերևում ենք:

So what will happen now is what we call "the big fill-up."

Այն, ինչ հիմա կկատարվի, մենք անվանում ենք «մեծ լցոնում»:

You can see that it's like three billion missing here.

Տեսնում եք, որ 3 միլիարդ բացակայում է այստեղ:

They are not missing because they've died; they were never born.

Բացակայում են ոչ թե այն պատճառով, որ մահացած են, այլ նրանք չեն էլ ծնվել:

Because before 1980, there were much fewer people born

Որովհետև մինչև 1980 թվականը, ավելի քիչ մարդիկ էին ծնվում,

than there were during the last 30 years.

քան վերջին 30 տարում:

So what will happen now is quite straightforward.

Միանգամայն պարզ է, թե ինչ է կատարվելու հետո:

The old, sadly, we will die.

Տարեց մարդիկ կմահանան:

The rest of you, you will grow older and you will get two billion children.

Դուք կմեցանաք և 2 միլիարդ երեխաներ կունենաք:

Then the old will die.

Հետո տարեց մարդիկ կմահանան:

The rest will grow older and get two billion children.

Մյուսները կմեծանան և 2 միլիարդ երեխաներ կունենան:

And then again the old will die and you will get two billion children.

Եվ հետո կրկին տարեց մարդիկ կմահանան, դուք 2 միլիարդ երեխաներ կունենաք:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

This is the great fill-up.

Սա մեծ լցոնումն է:

It's inevitable.

Այն անխուսափելի է:

And can you see that this increase took place

Տեսնում եք, որ այս աճը տեղի ունեցավ

without life getting longer and without adding children?

առանց կյանքի տևողության երկարացման կամ երեխաների թվի մեծացման:

Religion has very little to do with the number of babies per woman.

Կրոնը շատ քիչ կապ ունի կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թվի հետ:

All the religions in the world are fully capable

Աշխարհի բոլոր կրոններն էլ ի վիճակի են

to maintain their values and adapt to this new world.

ադապտացվել նոր աշխարհին՝ պահպանելով իրենց արժեքները:

And we will be just 10 billion in this world,

Եվ աշխարհում մենք 10 միլիարդ կլինենք,

if the poorest people get out of poverty,

եթե ամենաաղքատ մարդիկ դուրս գան աղքատությունից,

their children survive, they get access to family planning.

և իրենց երեխաները գոյատևեն, եթե իրենց ընտանիքի պլանավորման հնարավորություն ունենան:

That is needed.

Այս ամենն անհրաժեշտ է:

But it's inevitable that we will be two to three billion more.

Բայց անխուսափելի է այն փաստը, որ մենք 3 միլիարդով ավելանալու ենք:

So when you discuss and when you plan

Այնպես որ, երբ քննարկում և պլանավորում եք

for the resources and the energy needed for the future,

էներգիան և ռեսուրսները, որոնք ապագայում անհրաժեշտ

for human beings on this planet,

կլինեն այս աշխարհի բնակչության համար,

you have to plan for 10 billion.

պետք է պլանավորեք 10 միլիարդ բնակչության համար:

Thank you very much.

Շատ շնորհակալ եմ:

(Applause)

(Ծափահարություններ)