What's so funny about mental illness? | Ruby Wax

رابی وکس: درباره‌ی بیماری روانی چه چیز خنده‌داری وجود دارد؟

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Mana Ahmady Reviewer: soheila Jafari

One in four people suffer from some sort of mental illness,

یکی از هر چهار نفر از بیماری روانی رنج می‌برد،

so if it was one, two, three, four, it's you, sir.

خب یعنی اگر بشماریم، یک، دو، سه، چهار، می‌رسه به شما قربان.

You. Yeah. (Laughter)

بله، شما. (خنده)

With the weird teeth. And you next to him. (Laughter)

شما با اون دندان‌های عجیب. و شما که کنارش نشستید. (خنده)

You know who you are.

می‌دونید دارم کی را می‌گم.

Actually, that whole row isn't right. (Laughter)

خب راستش، کل این ردیف یه چیزی‌اش می‌شه. (خنده)

That's not good. Hi. Yeah. Real bad. Don't even look at me. (Laughter)

این خوب نیست. سلام. آره. واقعا بده. حتی بهم نگاه هم نکن. (خنده)

I am one of the one in four. Thank you.

من یک نفر از همین افراد هستم از بیماری رنج می‌بَرد. متشکرم.

I think I inherit it from my mother, who,

فکر کنم این را از مادرم به ارث بردم، کسی که،

used to crawl around the house on all fours.

عادت داشت چهار دست و پا دور تا دور خانه راه بیفته.

She had two sponges in her hand, and then she had two

او دو تا اسفنج به دست داشت، و بعدها دو تا هم

tied to her knees. My mother was completely absorbent. (Laughter)

به زانوهاش می‌بست. مادرم یک جذب کننده‌ی درست و حسابی بود. (خنده)

And she would crawl around behind me going,

و دوست داشت چهاردست و پا دنبالم راه بیفته،

"Who brings footprints into a building?!"

«کی این رد پاها را توی خانه آورده؟»

So that was kind of a clue that things weren't right.

خب، این یک نشانه بود از اینکه یه جای کار می‌لنگه.

So before I start, I would like to thank

بنابراین پیش از اینکه آغاز کنم، دوست دارم تشکر کنم

the makers of Lamotrigine, Sertraline, and Reboxetine,

از سازندگان لاموتریژین، سِرتالین، و رِبوکسیتین،

because without those few simple chemicals, I would not be vertical today.

که اگر به خاطر این چندتا ترکیب شیمیایی ساده نبود، امروز من رو پاهام نبودم.

So how did it start?

خب از کجا شروع شد؟

My mental illness -- well, I'm not even going to talk about my mental illness.

بیماری روانی من - خب، من حتی قصدش را ندارم که از بیماری روانی‌ام حرف بزنم.

What am I going to talk about? Okay.

درباره‌ی چی می‌خوام صحبت کنم؟ خیلی خوب.

I always dreamt that, when I had my final breakdown,

همیشه تو رویاهام می‌دیدم، که آخرین فروپاشی عصبی من،

it would be because I had a deep Kafkaesque

به خاطر یک مکاشفه‌ی کابوس‌وار و هستی‌گرایانه‌ی کافکایی باشد،

existentialist revelation,

به خاطر یک مکاشفه‌ی کابوس‌وار و هستی‌گرایانه‌ی کافکایی باشد،

or that maybe Cate Blanchett would play me and she would win an Oscar for it. (Laughter)

یا شاید کیت بلانشت نقش من را بازی کند و براش یک جایزه‌ی اسکار ببره. (خنده)

But that's not what happened. I had my breakdown

اما این اتفاقی نبود که افتاد. فروپاشی من

during my daughter's sports day.

در روز مسابقه‌ی ورزشی دخترم رخ داد.

There were all the parents sitting in a parking lot

همه‌ی پدر و مادرها آنجا بودن و تو محوطه‌ی پارکینگ نشسته بودند

eating food out of the back of their car -- only the English --

داشتند از صندوق عقب ماشین‌شان چیزی می‌خوردند -- فقط بریتانیایی‌ها اینکار را می‌کردند --

eating their sausages. They loved their sausages. (Laughter)

داشتند سوسیس می‌خوردند. آنها عاشق سوسیس‌هاشون بودند. (خنده)

Lord and Lady Rigor Mortis were nibbling on the tarmac,

آقای ریگور مورتیس و بانو داشتند با بی‌میلی روی آسفالت غذاشان را می‌خوردند،

and then the gun went off and all the girlies started running,

و ناگهان ماشه‌ی یک تفنگ دررفت و همه‌ی دخترها شروع کردند به دویدن،

and all the mummies went, "Run! Run Chlamydia! Run!" (Laughter)

و همه‌ی مامان‌ها داد می‌زدند: «بدو! بدو كلاميديا! بدو!» (خنده)

"Run like the wind, Veruca! Run!"

«مثل باد بدو، وروکا! بدو!»

And all the girlies, girlies running, running, running,

و همه‌ی دخترکوچولوها شروع کردند به دویدن، دویدند و دویدند،

everybody except for my daughter, who was just standing

همه جز دختر من، که آنجا در خط شروع ایستاده بود و دست تکان می‌داد،

at the starting line, just waving,

همه جز دختر من، که آنجا در خط شروع ایستاده بود و دست تکان می‌داد،

because she didn't know she was supposed to run.

چون نمی‌دانست که باید بدود.

So I took to my bed for about a month, and when I woke up

خب، من یک ماه توی رختخواب افتادم، و هنگامی که بیدار شدم

I found I was institutionalized, and when I saw the other inmates,

فهمیدم که بستری شدم، و هنگامی که دیگر بیمارها را دیدم،

I realized that I had found my people, my tribe. (Laughter)

فهمیدم که هم‌خون‌های خودم را پیدا کردم، قبیله‌ام را یافتم. (خنده)

Because they became my only friends, they became my friends,

چون آنها تبدیل شدند به تنها دوستانم، آنها دوستای من بودند،

because very few people that I knew -- Well, I wasn't

چون تعداد خیلی کمی از آدم‌هایی که می‌شناختم - خب، کسی برام

sent a lot of cards or flowers. I mean, if I had had a broken leg

کارت یا گل نفرستاده بود، منظورم اینه که اگر پام شکسته بود

or I was with child I would have been inundated,

یا بچه‌دار شده بودم حتما تو گل غرق می‌شدم،

but all I got was a couple phone calls telling me to perk up.

تنها چیزهایی که دریافت کردم یکی- دوتا تلفن بود که بهم می‌گفتند سرحال باشم.

Perk up.

سرحال باشم.

Because I didn't think of that. (Laughter)

چون به ذهن خودم نرسیده بود. (خنده)

(Laughter) (Applause)

(خنده) (تشویق)

Because, you know, the one thing, one thing that you get with this disease,

چون، می‌دونید، یک چیزی هست، چیزی که همراه با این بیماری میاد

this one comes with a package, is you get a real sense of shame,

این بیماری یک بسته‌ی کامله، اینه که واقعا احساس شرمندگی می‌کنی،

because your friends go, "Oh come on, show me the lump,

چون دوست‌هات بهت می‌گن: «هی، زودباش، غده‌ات را نشان‌مان بده،

show me the x-rays," and of course you've got nothing to show,

اسکنت را بهمان نشان بده،» و البته که چیزی نداری که بهشان نشان بدی،

so you're, like, really disgusted with yourself because you're thinking,

پس، انگار، حسابی از دست خودت کُفری می‌شی چون فکر می‌کنی،

"I'm not being carpet-bombed. I don't live in a township."

«من زیر تانک نرفتم، من در یک دِه‌کوره زندگی نمی‌کنم.»

So you start to hear these abusive voices, but you don't hear one abusive voice,

بعد شروع می‌کنی به شنیدن این صداهای دشنام‌دهنده، اما تنها یک صدا نمی‌شنوی،

you hear about a thousand -- 100,000 abusive voices,

هزاران صدا می‌شنوی، ۱۰۰٫۰۰۰ صدا که دارند بهت بدوبیراه می‌گن،

like if the Devil had Tourette's, that's what it would sound like.

انگار که شیطان دچار حمله‌ی عصبی شده باشد و فریاد بزند، همچین صدایی می‌ده.

But we all know in here, you know, there is no Devil,

اما همه‌ی ما می‌دانیم اینجا، می‌دونید، شیطانی وجود ندارد،

there are no voices in your head.

هیچ صدایی تو سرت نیست.

You know that when you have those abusive voices,

می‌دانی که وقتی این صداهای نامربوط تو سرت می‌پیچند،

all those little neurons get together and in that little gap

همه‌ی آن یاخته‌های عصبی کوچک دست به یکی می‌کنند و درآن فاصله‌‌ی کوتاه

you get a real toxic "I want to kill myself" kind of chemical,

یک ترکیب شیمیایی زهرآلود از نوع «می‌خوام خودم را بکشم» تولید می‌کنند،

and if you have that over and over again on a loop tape,

و اگر دوباره و دوباره دچار این بشوی و تو یه چرخه بیفتی،

you might have yourself depression.

ممکنه خودت را به افسردگی بکشانی.

Oh, and that's not even the tip of the iceberg.

هِه، و این حتی نوک کوه یخی هم نیست.

If you get a little baby, and you abuse it verbally,

اگر با یک بچه‌ی کوچک بدرفتاری کلامی کنی،بهش دشنام بدی،

its little brain sends out chemicals that are so destructive

مغز کوچکش ترکیبات شیمیایی می‌سازد که بسیار تخریب کننده‌ست،

that the little part of its brain that can tell good from bad just doesn't grow,

به‌طوری که بخش کوچکی از مغزش که خوب را از بد تشخیص می‌ده نمی‌تونه رشد کند،

so you might have yourself a homegrown psychotic.

در این صورت ممکنه تبدیل به یک روان‌پریش خانه‌زاد بشوی.

If a soldier sees his friend blown up, his brain goes into

اگر یک سرباز ببیند که همرزمش منفجر شده، مغزش وارد حالتی می‌شوه

such high alarm that he can't actually put the experience into words,

که همش در حالت هشداری قرار داره که نمی‌تونه این تجربه را به زبان بیاره،

so he just feels the horror over and over again.

بنابراین او این احساس هراس را دوباره و دوباره در خودش تجربه می‌کند.

So here's my question. My question is, how come

خب من می‌خوام این را بپرسم. سوالم اینه که، چطور می‌شه

when people have mental damage, it's always an active imagination?

هنگامی‌که مردم دچار آسیب روانی می‌شن، همیشه قوه‌ی تخیلشان فعال‌ست؟

How come every other organ in your body can get sick

چطور می‌شه که همه‌ی اعضای بدن ما ممکنه بیمار بشن

and you get sympathy, except the brain?

و دیگران باهات همدردی می‌کنند، اما درباره‌ی مغزت اینطور نیست؟

I'd like to talk a little bit more about the brain,

من می‌خوام کمی بیشتر درباره‌ی مغز حرف بزنم،

because I know you like that here at TED,

چون می‌دانم اینجا در TED همتون ازش خوشتون میاد،

so if you just give me a minute here, okay.

خب اگر فقط بهم یک دقیقه فرصت بدید، خیلی خوب.

Okay, let me just say, there's some good news.

خوبه، بذارید فقط بگم، خبرهای خوبی دارم.

There is some good news. First of all, let me say,

خبرهای خوبی تو راهه. اول از همه، بگذارید بگم،

we've come a long, long way.

ما راه بسیار بسیار درازی را طی کردیم.

We started off as a teeny, teeny little one-celled amoeba,

ما از موجود خیلی خیلی ریزه میزه‌ای شروع کردیم به نام آمیب،

tiny, just sticking onto a rock, and now, voila, the brain.

خیلی کوچک، که تنها به یک تکه سنگ چسبیده بودیم، و حالا، بفرمایید، مغز.

Here we go. (Laughter)

رسیدیم بهش. (خنده)

This little baby has a lot of horsepower.

این بچه‌ی کوچک نیروهای زیادی دارد.

It comes completely conscious. It's got state-of-the-art lobes.

کاملا آگاه‌‌ست. پیشرفته‌ترین قطعات را دارد.

We've got the occipital lobe so we can actually see the world.

ما این قطعه‌ی پس‌ِ سری را داریم که باعث می‌شه که بتونیم دنیا را ببینیم.

We got the temporal lobe so we can actually hear the world.

ما این قطعه‌ی گیجگاهی را داریم که می‌تونیم باهاش جهان را بشنویم.

Here we've got a little bit of long-term memory,

اینجا ما یک کمی حافظه‌ی بلند مدت داریم،

so, you know that night you want to forget, when you got really drunk? Bye-bye! Gone. (Laughter)

پس، یادته آن شبی را که حسابی مست بودی و می‌خوای فراموشش کنی؟ بای بای! رفت. (خنده)

So actually, it's filled with 100 billion neurons

خب درواقع، مغز با ۱۰۰ میلیارد یاخته‌ی عصبی (نرون) پر شده

just zizzing away, electrically transmitting information,

که وز وز می‌کنند، و اطلاعات را به صورت الکتریکی مبادله می‌کنند،

zizzing, zizzing. I'm going to give you a little side view here.

وز وز می‌کنند، وز وز می‌کنند، من می‌خوام بهتان یک نمای نیمرخ نشان بدم.

I don't know if you can get that here. (Laughter)

نمی‌دانم می‌تونید این را خوب درک کنید یا نه. (خنده)

So, zizzing away, and so — (Laughter) —

خب، وز وز می‌کنند، و بنابراین -(خنده) -

And for every one — I know, I drew this myself. Thank you.

و برای هر یک - می‌دانم، این را خودم کشیدم. سپاسگزارم.

For every one single neuron, you can actually have

برای هر یه دانه نرون،در واقع می‌تونید از ۱۰ تا ۱۰۰ هزار رابط داشته باشید

from 10,000 to 100,000 different connections

برای هر یه دانه نرون،در واقع می‌تونید از ۱۰ تا ۱۰۰ هزار رابط داشته باشید

or dendrites or whatever you want to call it, and every time

یا درخت‌واره‌های عصبی (دندریت) یا هرچیز دیگری اسمش را بذارید، و هربار

you learn something, or you have an experience,

که چیزی یاد می‌گیرید، یا چیزی را تجربه می‌کنید،

that bush grows, you know, that bush of information.

این بوته رشد می‌کند، می‌دونید، مثل یک بوته‌ی اطلاعات و دانسته‌ها.

Can you imagine, every human being is carrying

می‌تونید تصور کنید، همه‌ی آدم‌ها به این ابزار مجهزند، حتی پاریس هیلتون؟ (خنده)

that equipment, even Paris Hilton? (Laughter)

می‌تونید تصور کنید، همه‌ی آدم‌ها به این ابزار مجهزند، حتی پاریس هیلتون؟ (خنده)

Go figure.

باور کنید.

But I got a little bad news for you folks. I got some bad news.

اما کمی هم اخبار ناگوار براتون دارم. خبرهای بدی دارم.

This isn't for the one in four. This is for the four in four.

این برای یکی در چهار نفر نیست. برای چهار تا در هر چهار نفره.

We are not equipped for the 21st century.

ما برای قرن ۲۱ام مجهز نشدیم.

Evolution did not prepare us for this. We just don't have the bandwidth,

تکامل ما را برای این آماده نکرده. ما خیلی ساده پهنای باندِ لازم را نداریم،

and for people who say, oh, they're having a nice day,

و برای آنهایی که می‌گن آماده هستیم، هِه، آنها روز خوشی داشتند،

they're perfectly fine, they're more insane than the rest of us.

آنها کاملا خوب بودند، واقعا بیشتر از بقیه‌ی ما یه تخته‌شون کمه.

Because I'll show you where there might be a few glitches

چون نشان‌تان می‌دم که کجاها ممکنه چندتا نقص فنی

in evolution. Okay, let me just explain this to you.

در فرآیند تکامل وجود داشته باشد. خب، بگذارید براتون این را توضیح بدم.

When we were ancient man — (Laughter) —

وقتی ما بشر اولیه بودیم -(خنده)-

millions of years ago, and we suddenly felt threatened

میلیون‌ها سال پیش، و ناگهان توسط شکارچی‌ها تهدید شدیم، درسته؟ -(خنده)

by a predator, okay? — (Laughter) —

میلیون‌ها سال پیش، و ناگهان توسط شکارچی‌ها تهدید شدیم، درسته؟ -(خنده)

we would — Thank you. I drew these myself. (Laughter)

ما می‌خواستیم -خیلی ممنون. من این را خودم کشیدم. (خنده)

Thank you very much. Thank you. Thank you. (Applause)

واقعا ازتون ممنونم. سپاسگزارم. ممنونم. (تشویق)

Thank you. Anyway, we would fill up with our own adrenaline

سپاسگزارم. بگذریم، ما سرشار از آدرنالین می‌شدیم

and our own cortisol, and then we'd kill or be killed,

و سرشار از کورتیزول، و بعد ما یا می‌کشتیم و یا کشته می‌شدیم،

we'd eat or we'd be eaten, and then suddenly we'd de-fuel,

می‌خوردیم یا خورده می‌شدیم، و بعد ناگهان سوختمان ته می‌کشید،

and we'd go back to normal. Okay.

و به حالت طبیعی برمی‌گشتیم، بسیار خوب.

So the problem is, nowadays, with modern man— (Laughter) —

خب، مشکل اینجاست که، امروزه، با این بشر امروزی -(خنده)

when we feel in danger, we still fill up with our own chemical

وقتی احساس خطر می‌:کنیم، همچنان سرشار از ترکیبات شیمیایی می‌شویم

but because we can't kill traffic wardens — (Laughter) —

اما چون نمی‌تونیم ماموران ترافیکی را بکشیم -(خنده)-

or eat estate agents, the fuel just stays in our body

یا بنگاه‌دارهای مسکن را بخوریم، این سوخت دربدن ما باقی می‌ماند

over and over, so we're in a constant state of alarm,

و باقی می‌ماند، بنابراین ما دریک حالت هشدار ماندگار به سر می‌بریم،

a constant state. And here's another thing that happened.

در یک حالت دایمی. و این اتفاق دیگری بود که افتاد.

About 150,000 years ago, when language came online,

حدود ۱۵۰٫۰۰۰ سال پیش، وقتی زبان پدیدار شد،

we started to put words to this constant emergency,

ما شروع کردیم که واژه‌ها را به این اضطرار ماندگار پیوند بزنیم،

so it wasn't just, "Oh my God, there's a saber-toothed tiger,"

یعنی فقط این نبود که: «وای خدای من، یه پلنگ با دندانهای تیز اونجاست،»

which could be, it was suddenly, "Oh my God, I didn't send the email. Oh my God, my thighs are too fat.

که خب منطقی بود، بلکه ناگهان تبدیل شد به :«وای خدا، ایمیلم را نفرستادم. خدایا، من چقدر چاقم.

Oh my God, everybody can see I'm stupid. I didn't get invited to the Christmas party!"

وای خدای من، همه شستشون خبردار شد که من یک احمقم. من را به مهمانی کریسمس دعوت نکردند!»

So you've got this nagging loop tape that goes

بنابراین ما این نوار باطل غرزدن را هِی تکرار می‌کنیم

over and over again that drives you insane, so,

دوباره و دوباره و این ما را به مرز جنون می‌کشاند، بنابراین،

you see what the problem is? What once made you safe

می‌بینید که مشکل کجاست؟ چیزی که زمانی امنیت ما را تضمین می‌کرد

now drives you insane.

حالا دارد دیوانه‌مان می‌کند.

I'm sorry to be the bearer of bad news, but somebody has to be.

من متاسفم که حامل این پیام ناگوار هستم، اما یکی باید این را به زبان بیاره.

Your pets are happier than you are. (Laughter)

حیوانات خونگی شما خوشحال‌تر از شما هستند. (خنده)

(Applause)

(تشویق)

So kitty cat, meow, happy happy happy, human beings, screwed. (Laughter)

پس، گربه‌های نازنازی، شاد و مشغول بازی، بشریت، خیطی بالا آورده. (خنده)

Completely and utterly -- so, screwed.

مطلقا و کاملا - درست و حسابی به فنا رفته.

But my point is, if we don't talk about this stuff,

اما نکته‌ای که می‌خوام بگم اینه که، اگر درباره‌ی این چیزها حرف نزنیم،

and we don't learn how to deal with our lives, it's not going

و اگر یاد نگیریم چطور باید از پس زندگی‌مان بر بیایم، دیگر قرارنیست تنها

to be one in four. It's going to be four in four

یکی از چهارتا باشه. تبدیل می‌شه به چهار تا از هر چهار تا

who are really, really going to get ill in the upstairs department.

کسانی که، واقعا، واقعا بالاخانه‌‌هاشون در به داغون‌ست.

And while we're at it, can we please stop the stigma?

و می‌شه حالا که میخایم، این لکه‌ی ننگ را پاک کنیم؟

Thank you. (Applause)

سپاسگزارم. (تشویق)

(Applause) Thank you.

(تشویق) سپاسگزارم.