Rajesh Rao: Computing a Rosetta Stone for the Indus script

Translator: hassan qodusi Reviewer: Nima Pourreza

اول می‌خوام با یه تجربه‌ی فکری شروع کنم.

I'd like to begin with a thought experiment.

تصور کنید ۴٫۰۰۰ سال بعده.

تمدن به اون معنا که می‌شناسیم

Imagine that it's 4,000 years into the future.

دیگه وجود نداره --

Civilization as we know it

نه هیچ کتابی،

has ceased to exist --

نه وسایل الکترونیکی،

no books,

نه فیسبوک و توییتر.

no electronic devices,

تمام اطلاعات زبان و الفبای انگلیسی

no Facebook or Twitter.

All knowledge of the English language and the English alphabet

از بین رفته.

حالا باستان‌شناس‌ها رو تصور کنید

has been lost.

که در بقایای یکی از شهرهای ما کاوش می‌کنن.

Now imagine archeologists

چی می‌تونن پیدا کنن؟

digging through the rubble of one of our cities.

خب شاید یه مشت پلاستیک مستطیلی شکل

What might they find?

Well perhaps some rectangular pieces of plastic

با نمادهایی عجیب غریب بر رویشان.

شاید یه مشت فلزات دایره‌ای.

with strange symbols on them.

شاید قوطی‌های استوانه‌ای

Perhaps some circular pieces of metal.

با نمادهایی روشون.

Maybe some cylindrical containers

و شاید وقتی یک باستان‌شناس در جایی در شمال آمریکا،

with some symbols on them.

از زیر خروارها خاک کوه‌ها (هالیوود)

And perhaps one archeologist becomes an instant celebrity

نسخه‌های متعددی از همان نمادها رو کشف می‌کند

when she discovers --

به یک شخصیت معروف بدل بشه.

buried in the hills somewhere in North America --

massive versions of these same symbols.

حالا بیایید از خودمان سوال کنیم،

چنین دست‌ساخته‌هایی به مردم ۴٫۰۰۰ سال بعد

Now let's ask ourselves,

راجع به ما می‌تونن چی بگن؟

what could such artifacts say about us

این یه سوال فرضی نیست.

to people 4,000 years into the future?

در واقع این دقیقاً سوالی هست که ما باهاش مواجهیم

This is no hypothetical question.

وقتی سعی داریم از تمدن «دره‌ی ایندوس» که ۴٫۰۰۰ سال پیش

In fact, this is exactly the kind of question we're faced with

when we try to understand the Indus Valley civilization,

وجود داشته سر در بیاریم.

تمدن ایندوس تقریباً هم عصر بوده با

which existed 4,000 years ago.

تمدن‌های معروفی چون تمدن مصر و بین‌النهرین،

The Indus civilization was roughly contemporaneous

ولی در واقع خیلی بزرگتر از هر یک از این دو تمدن بوده.

with the much better known Egyptian and the Mesopotamian civilizations,

شامل مساحتی بحدود

but it was actually much larger than either of these two civilizations.

یک میلیون کیلومتر مربع می‌شده است.

It occupied the area

در جای پاکستان امروزی،

of approximately one million square kilometers,

شمال غربی هند،

covering what is now Pakistan,

و بخش‌هایی از ایران و افغانستان.

Northwestern India

با این اوصاف تمدن خیلی پهناوری بوده،

and parts of Afghanistan and Iran.

و باید منتظر پیدا کردن حاکمان قدرتمند، پادشاهان،

Given that it was such a vast civilization,

you might expect to find really powerful rulers, kings,

و مقبره‌های غول‌پیکر برای تجلیل از این پادشاهان قدرتمند باشید.

در واقع،

and huge monuments glorifying these powerful kings.

چیزی که باستان‌شناسان پیدا کرده‌اند هیچ یک از این‌ها نیست.

In fact,

اونها اشیاء کوچکی مثل این‌ها رو پیدا کرده‌اند.

what archeologists have found is none of that.

این هم یک نمونه از آن اشیا است.

They've found small objects such as these.

خب معلومه که این یه نمونه بازسازی شده هست.

Here's an example of one of these objects.

اما این شخص کیست؟

Well obviously this is a replica.

یک پادشاه؟ یک خدا؟

But who is this person?

یک روحانی؟

A king? A god?

یا شاید یک شخص عادی

A priest?

شبیه من یا شما؟

Or perhaps an ordinary person

نمی‌دونیم.

like you or me?

اما مردم ایندوس دست‌ساخته‌هایی همراه با نوشته هم باقی گذاشته‌اند.

We don't know.

خب نه، از جنس پلاستیک نیست،

But the Indus people also left behind artifacts with writing on them.

اما مقداری مهرهای سنگی، لوح‌های مسی،

Well no, not pieces of plastic,

سفالینه و در کمال شگفتی،

but stone seals, copper tablets,

یک تخته‌ی بزرگ از علائم،

pottery and, surprisingly,

که در نزدیکی دروازه‌ی شهر مدفون بوده است.

one large sign board,

حال نمی‌دانیم درمورد هالیوود

which was found buried near the gate of a city.

یا حتی بالیوود بوده یا نه.

Now we don't know if it says Hollywood,

در واقع، ما حتی نمی‌دونیم

or even Bollywood for that matter.

روی هر کدام از این اشیاء چی نوشته،

In fact, we don't even know

و علتش اینه که خط ایندوسی رمزگشایی نشده.

what any of these objects say,

نمی‌دونیم هر یک از این نمادها چه معنی می‌دهند.

and that's because the Indus script is undeciphered.

این نمادها بیشتر روی مهرها بوده‌اند.

We don't know what any of these symbols mean.

حالا اون بالا یکی از این اشیاء رو می‌بینید.

The symbols are most commonly found on seals.

یک لوح مربع هست با حیوانی تک‌شاخ-مانند روی آن.

So you see up there one such object.

خب اثر هنری فوق‌العاده‌ای هست.

It's the square object with the unicorn-like animal on it.

اما فکر می‌کنید اندازه‌اش چقدره؟

Now that's a magnificent piece of art.

شاید اینقدر؟

So how big do you think that is?

یا شاید هم اینقدری؟

Perhaps that big?

خب بذارید نشون‌تون بدم.

Or maybe that big?

این یک کپی از اون مهرهاست.

Well let me show you.

فقط یک اینچ در یک اینچه --

Here's a replica of one such seal.

خیلی کوچک.

It's only about one inch by one inch in size --

اما مورد استفاده‌شون چی بوده؟

pretty tiny.

می‌دونیم که برای مهر زدن بر لوح‌های گلی استفاده می‌شده که

So what were these used for?

به بسته‌های باری که به نقاط دیگر ارسال می‌شده وصل می‌کرده‌اند.

We know that these were used for stamping clay tags

برچسب‌های بسته‌بندی رو می‌شناسید که روی جعبه‌های پستی فدکس‌تان هست؟

that were attached to bundles of goods that were sent from one place to the other.

So you know those packing slips you get on your FedEx boxes?

این‌ها هم همان کار را می‌کرده‌اند.

شاید این سئوال برایتان پیش بیاید این اشیاء در نوشته‌های خود

These were used to make those kinds of packing slips.

چه دارند؟

You might wonder what these objects contain

شاید نام فرستنده باشند

in terms of their text.

یا اطلاعاتی راجع به کالا

Perhaps they're the name of the sender

که به جایی دیگه منتقل می‌شده -- نمی‌دونیم.

or some information about the goods

برای جواب به این سئوال باید خطش رو بفهمیم.

that are being sent from one place to the other -- we don't know.

رمزگشایی یک زبان

We need to decipher the script to answer that question.

تنها یک معمای فکری نیست،

Deciphering the script

این کار حالا مأموریتی است

is not just an intellectual puzzle;

که عمیقاً با تاریخ فرهنگی

it's actually become a question

و سیاسی جنوب آسیا در هم تنیده شده.

that's become deeply intertwined

در حقیقت، این خط نوشته تبدیل شده به میدان مبارزه‌ای بین

with the politics and the cultural history of South Asia.

In fact, the script has become a battleground of sorts

سه گروه مجزا از آدم‌ها.

اول، گروهی از افراد

between three different groups of people.

که در اعتقادشان خیلی راسخ هستند

First, there's a group of people

که متون ایندوسی

who are very passionate in their belief

اصلاً بیانگر هیچ زبانی نیست.

that the Indus script

این افراد معتقدند که این نمادها

does not represent a language at all.

بسیار شبیه به نمادهای تابلوهای راهنمایی‌رانندگی هستند

These people believe that the symbols

are very similar to the kind of symbols you find on traffic signs

یا علائمی که روی سپرها هست.

دسته‌ی دومی از افراد هم هستند

or the emblems you find on shields.

که معتقدند متون ایندوسی یک زبان هندواروپایی است.

There's a second group of people

اگر امروز نگاهی به نقشه‌ی هند بکنید

who believe that the Indus script represents an Indo-European language.

می‌بینید که بیشتر زبان‌های رایج در شمال هند

If you look at a map of India today,

هم‌خانواده‌ی زبان‌های هندواروپایی هستند.

you'll see that most of the languages spoken in North India

و عده‌ای معتقدند که متون ایندوسی

belong to the Indo-European language family.

بیانگر زبانی باستانی از خانواده‌ی هندواروپایی همچون سانسکریت است.

So some people believe that the Indus script

represents an ancient Indo-European language such as Sanskrit.

دسته‌ی آخر از مردم

بر این باورند که مردم ایندوس

There's a last group of people

نیاکان مردمی بوده‌اند که امروزه در جنوب هند زندگی می‌کنند.

who believe that the Indus people

این افراد فکر می‌کنند که خط نوشته‌ی ایندوس

were the ancestors of people living in South India today.

بیانگر نمونه‌ای باستانی از

These people believe that the Indus script

خانواده‌ی زبان‌های دراویدی است،

represents an ancient form

که خانواده‌ای از زبان‌های عموماً رایج در جنوب هند امروزی است.

of the Dravidian language family,

which is the language family spoken in much of South India today.

و طرفداران این نظریه

به حباب کوچکی از مردم متکلم به دراویدی در شمال اشاره می‌کنند

And the proponents of this theory

point to that small pocket of Dravidian-speaking people in the North,

که نزدیک به افغانستان است،

و می‌گویند شاید، یک زمانی در گذشته،

actually near Afghanistan,

زبان دراویدی در همه‌جای هند صحبت می‌شده

and they say that perhaps, sometime in the past,

و این یعنی

Dravidian languages were spoken all over India

شاید تمدن ایندوس هم دراویدی بوده‌اند.

and that this suggests

کدام یک از این نظریه‌ها درست است؟

that the Indus civilization is perhaps also Dravidian.

نمی‌دانیم، اما شاید اگر متن را رمزگشایی کنیم

Which of these hypotheses can be true?

بشود جواب این پرسش را داد.

We don't know, but perhaps if you deciphered the script,

اما رمزگشایی این خط نوشته کار خیلی پرچالشی است.

you would be able to answer this question.

نخست اینکه هیچ «سنگ‌نوشته روزتا» نداریم.

But deciphering the script is a very challenging task.

منظورم نرم‌افزار معروف یادگیری زبان نیست.

First, there's no Rosetta Stone.

منظورم دست‌نوشته‌ای باستانی است

I don't mean the software;

که در یک متن همزمان

I mean an ancient artifact

حاوی زبانی شناخته شده و ناشناخته باشد.

that contains in the same text

ما چنین سنگ‌تراشیده‌ای برای خط نوشته‌ی ایندوسی نداریم.

both a known text and an unknown text.

و مضاف بر آن، ما حتی نمی‌دانیم زبان آن‌ها چه بوده.

We don't have such an artifact for the Indus script.

و باز برای سخت‌تر شدن اوضاع،

And furthermore, we don't even know what language they spoke.

بیشتر متن‌هایی که در دست داریم خیلی کوتاه‌اند.

And to make matters even worse,

و همان‌طور که نشان‌تان دادم، معمولاً روی این مهرهای

most of the text that we have are extremely short.

خیلی خیلی کوچک هستند.

So as I showed you, they're usually found on these seals

و حال با این موانع دشوار،

that are very, very tiny.

کسی شاید نگران شود و بپرسد که

And so given these formidable obstacles,

آیا زمانی یک نفر متون ایندوسی را رمزگشایی خواهد کرد؟

one might wonder and worry

در باقی‌مانده‌ی سخنرانی‌ام،

whether one will ever be able to decipher the Indus script.

می‌خوام بهتون بگم چطور یاد گرفتم نگران نباشم

In the rest of my talk,

و عاشق این چالش به وجود آمده از خط-نوشته‌ی ایندوسی باشم.

I'd like to tell you about how I learned to stop worrying

من همیشه شیفته‌ی متن ایندوسی بودم

and love the challenge posed by the Indus script.

از زمانی که در درس‌های کتاب مدرسه راجع بهش خوندم.

I've always been fascinated by the Indus script

و چرا مجذوبش شدم؟

ever since I read about it in a middle school textbook.

خب این آخرین متن مهم رمزگشایی نشده در دنیای باستانه.

And why was I fascinated?

Well it's the last major undeciphered script in the ancient world.

مسیر شغلی من باعث شد که مهندس شبکه‌های عصبی کامپیوتری بشوم،

My career path led me to become a computational neuroscientist,

و در کار روزانه‌ام،

مدل‌های کامپیوتری از مغز می‌سازم

so in my day job,

تا بفهمم مغز چطور پیش‌بینی می‌کنه،

I create computer models of the brain

چطور تصمیم‌گیری می‌کنه،

to try to understand how the brain makes predictions,

چطوری می‌آموزه و غیره.

how the brain makes decisions,

اما سال ۲۰۰۷ باز گذرم به خط-نوشته‌ی ایندوسی افتاد.

how the brain learns and so on.

But in 2007, my path crossed again with the Indus script.

اون سال در هند بودم،

و این فرصت استثنایی رو داشتم

That's when I was in India,

که با چند دانشمند هندی دیدار کنم

and I had the wonderful opportunity

که از مدل‌های کامپیوتری برای تحلیل این خط-نوشته استفاده می‌کردند.

to meet with some Indian scientists

who were using computer models to try to analyze the script.

و آن زمان بود که فهمیدم

این فرصت هست تا بتوانم با آنها همکاری داشته باشم،

And so it was then that I realized

there was an opportunity for me to collaborate with these scientists,

و آن فرصت رو غنیمت شمردم.

و مایلم بعضی از نتایج این تحقیق رو شرح بدم.

and so I jumped at that opportunity.

یا اصلاً بیایید با هم رمزگشایی‌اش کنیم.

And I'd like to describe some of the results that we have found.

Or better yet, let's all collectively decipher.

آماده هستید؟

اولین کاری که در مواجهه با یک متن رمزگشایی نشده باید بکنید

Are you ready?

The first thing that you need to do when you have an undeciphered script

اینه که جهت اون نوشته رو پیدا کنید.

در تصویر دو متن هست که علائمی رویشان است.

is try to figure out the direction of writing.

آیا می‌توانید بگویید

Here are two texts that contain some symbols on them.

جهت خواندن راست به چپ است یا از چپ به راست؟

Can you tell me

چند ثانیه به شما وقت می‌دم.

if the direction of writing is right to left or left to right?

خیلی‌خب. راست به چپ چند نفر؟ خوبه.

I'll give you a couple of seconds.

خب، از چپ به راست؟

Okay. Right to left, how many? Okay.

آه، تقریباً ۵۰/۵۰ هست. خیلی‌خب.

Okay. Left to right?

پاسخ اینه:

Oh, it's almost 50/50. Okay.

اگر به سمت چپ دو نوشته نگاه کنید،

The answer is:

می‌بینید که آنجا چندین علامت متراکم شده،

if you look at the left-hand side of the two texts,

و به نظر می‌رسه ۴٫۰۰۰ سال قبل

you'll notice that there's a cramping of signs,

زمانی‌که متن از راست به چپ نوشته می‌شده،

and it seems like 4,000 years ago,

جا کم آورده‌اند.

when the scribe was writing from right to left,

و مجبور شده‌اند علامت‌ها رو فشرده کنند.

they ran out of space.

یکی از علائم در بالای تصویر از خط اصلی پایین‌تره.

And so they had to cram the sign.

این بیانگر جهت نوشته است

One of the signs is also below the text on the top.

که احتمالاً راست به چپ بوده،

This suggests the direction of writing

و این اولین چیزی است که می‌دانیم،

was probably from right to left,

این جهت‌دار بودن یک ویژگی خیلی مهم از نوشته‌های مربوط به زبان است،

and so that's one of the first things we know,

that directionality is a very key aspect of linguistic scripts.

و خط-نوشته‌ی ایندوسی حالا

این ویژگی رو دارد.

And the Indus script now has

این خط-نوشته چه خصوصیات دیگری که مربوط به زبان باشد را نشان می‌دهد؟

this particular property.

زبان‌ها دارای الگو هستند.

What other properties of language does the script show?

اگر به شما حرف Q را بدهم

Languages contain patterns.

و از شما بخواهم حرف بعد را پیش‌بینی کنید فکر می‌کنید چه حرفی خواهد بود؟

If I give you the letter Q

and ask you to predict the next letter, what do you think that would be?

بیشتر شما گفتید U که درست هم هست.

حال اگر درخواست می‌کردم یک حرف دیگر را هم بگویید،

Most of you said U, which is right.

آن حرف به نظرتان کدام است؟

Now if I asked you to predict one more letter,

چندین احتمال هست. شاید E باشد. شاید I یا شاید A

what do you think that would be?

اما مطمئناً C ، B یا D نیست. درسته؟

Now there's several thoughts. There's E. It could be I. It could be A,

but certainly not B, C or D, right?

متن ایندوسی هم چنین الگوهایی در خود دارد.

و متن‌های بی‌شماری هست که با این نماد الماسی‌شکل شروع می‌شوند.

The Indus script also exhibits similar kinds of patterns.

و این در عوض تمایل دارد که

There's a lot of text that start with this diamond-shaped symbol.

با این علائم شبیه نقل‌قول‌ ادامه یابد.

And this in turn tends to be followed

و این خیلی شبیه به مثال Q و U است.

by this quotation marks-like symbol.

در اینجا بعد از این علامت می‌شه

And this is very similar to a Q and U example.

این علامت‌های ماهی‌شکل و چند علامت دیگه بیان،

This symbol can in turn be followed

اما هیچوقت این علامت‌های پایینی نمی‌شه بیان.

by these fish-like symbols and some other signs,

و بعلاوه،‌ چند علامت هم هستند

but never by these other signs at the bottom.

که واقعاً آخر متن رو ترجیح می‌دن.

And furthermore, there's some signs

مانند این علامت ظرفی‌شکل،

that really prefer the end of texts,

و این علامت، از قضا

such as this jar-shaped sign,

بیشترین علامت تکرار شده در این خط-نوشته است.

and this sign, in fact, happens to be

بعد از گفتن این الگوها، ایده‌ی ما این بود.

the most frequently occurring sign in the script.

Given such patterns, here was our idea.

ایده استفاده از کامپیوتر برای

یافتن این الگوها بود،

The idea was to use a computer

پس متون موجود رو به کامپیوتر دادیم.

to learn these patterns,

و کامپیوتر مدلی آماری یافت

and so we gave the computer the existing texts.

از علامت‌هایی که معمولاً با هم میان

And the computer learned a statistical model

و علامت‌هایی که غالباً پشت‌هم میان.

of which symbols tend to occur together

حال که مدل کامپیوتری داریم،

and which symbols tend to follow each other.

می‌تونیم آن را با آزمودن بسنجیم.

Given the computer model,

پس می‌تونیم بعضی علامت‌ها رو با ترفند پاک کنیم،

we can test the model by essentially quizzing it.

و ازش بخوایم علامت‌های حذف شده رو حدس بزنه.

So we could deliberately erase some symbols,

and we can ask it to predict the missing symbols.

چند مثالش اینجاست.

Here are some examples.

شاید این رو به عنوان

قدیمی‌ترین بازی باستانی از

You may regard this

«چرخ شانس» در نظر بگیرید. (برنامه تلویزیونی حل جدول)

as perhaps the most ancient game

of Wheel of Fortune.

نتیجه این بود که

کامپیوتر در ۷۵ درصد موارد علامت درست رو

What we found

به خوبی پیش‌بینی کرد.

was that the computer was successful in 75 percent of the cases

در باقی موارد،

in predicting the correct symbol.

معمولاً دومین یا سومین حدس آن جواب صحیح ما بود.

In the rest of the cases,

استفاده‌ی عملی دیگری هم

typically the second best guess or third best guess was the right answer.

برای این پروسه‌ی خاص وجود دارد.

There's also practical use

انبوهی از این متون هست که آسیب دیده‌اند.

for this particular procedure.

این یک مثال از آن متون است.

There's a lot of these texts that are damaged.

و می‌شه با استفاده از این مدل کامپیوتری این متن‌ها رو کامل کرد.

Here's an example of one such text.

و بهترین حدس رو ازش دریافت کرد.

And we can use the computer model now to try to complete this text

اینجا یک مثال از علامتی است که پیش‌بینی شده.

and make a best guess prediction.

و این می‌تونه واقعاً در رمزگشایی این متن با

Here's an example of a symbol that was predicted.

تولید اطلاعات بیشتر که بتونیم تحلیل کنیم مفید باشه.

And this could be really useful as we try to decipher the script

حال یک چیز دیگر که می‌شه با مدل کامپیوتری انجام داد.

by generating more data that we can analyze.

Now here's one other thing you can do with the computer model.

میمونی را تصور کنید

که پشت کیبورد بنشیند.

So imagine a monkey

فکر می‌کنم دسته‌ای تصادفی از حروف شبیه به این تحویل بگیرید.

sitting at a keyboard.

چنین دسته‌ی تصادفی از حروف

I think you might get a random jumble of letters that looks like this.

دارای بی‌نظمی خیلی بالایی است.

Such a random jumble of letters

این اصطلاح نظریه‌ی اطلاعات و علم فیزیک است.

is said to have a very high entropy.

اما تصور کنید واقعاً این یک دسته‌ی تصادفی از حروف باشد.

This is a physics and information theory term.

چند نفر از شما تا کنون قهوه را روی کیبورد ریخته‌اید؟

But just imagine it's a really random jumble of letters.

How many of you have ever spilled coffee on a keyboard?

احتمالاً با گیرکردن دکمه‌های کیبورد مواجه شدید --

طوری که یک علامت بارها و بارها تکرار می‌شه.

You might have encountered the stuck-key problem --

به این سری می‌گیم بی‌نظمی خیلی کمی داره.

so basically the same symbol being repeated over and over again.

چون اصلاً گوناگونی در کار نیست.

This kind of a sequence is said to have a very low entropy

زبان، از طرف دیگر، بی‌نظمی متوسطی دارد،

because there's no variation at all.

نه خیلی یکنواخت است

Language, on the other hand, has an intermediate level of entropy;

نه خیلی پرتغییر.

it's neither too rigid,

متن ایندویی چطور؟

nor is it too random.

اینجا نموداری هست که ترسیم‌گر بی‌نظمی تمام انواع سری‌هاست.

What about the Indus script?

Here's a graph that plots the entropies of a whole bunch of sequences.

در بالای نمودار شاهد سری تصادفی یکنواخت هستید،

که یک دسته‌ی تصادفی از حروف است --

At the very top you find the uniformly random sequence,

و جالب آنکه سری دی‌ان‌ای ژنوم انسان

which is a random jumble of letters --

و موسیقی سازی رو هم داریم

and interestingly, we also find

the DNA sequence from the human genome and instrumental music.

و هر دوی اینها خیلی پرتغییر هستند،

به همین دلیل آنها را در گستره‌ی خیلی بالایی مشاهده می‌کنید.

And both of these are very, very flexible,

در سمت پایین نمودار،

which is why you find them in the very high range.

یک سری یکنواخت را می‌بینید، سری تماماً A

At the lower end of the scale,

و همین‌طور یک برنامه‌ی کامپیوتری هم می‌بینید

you find a rigid sequence, a sequence of all A's,

که در این مورد زبان فرترن هست،

and you also find a computer program,

که از قوانین خیلی سختی پیروی می‌کند.

in this case in the language Fortran,

متن‌های مرتبط با زبان

which obeys really strict rules.

گستره‌ی وسط را شامل می‌شوند.

Linguistic scripts

اما جای متن ایندوسی کجاست؟

occupy the middle range.

ما پی بردیم که متن ایندوسی

Now what about the Indus script?

در واقع جزو گستره‌ی متن‌های مرتبط با زبان است.

We found that the Indus script

زمانی‌که برای نخستین بار این نتیجه منتشر شد،

actually falls within the range of the linguistic scripts.

When this result was first published,

خیلی بحث‌برانگیز شد.

عده‌ای سروصدا راه انداختند،

it was highly controversial.

اینها کسانی بودند که اعتقاد داشتند

There were people who raised a hue and cry,

متن ایندوسی بیانگر یک زبان نیست.

and these people were the ones who believed

حتی پیام‌های نفرت‌بار هم دریافت کردم.

that the Indus script does not represent language.

دانشجوهایم بهم می‌گفتند

I even started to get some hate mail.

باید به طور جدی به فکر داشتن محافظ باشم.

My students said

چه کسی فکر می‌کرد

that I should really seriously consider getting some protection.

رمزگشایی می‌تواند یک شغل خطرناک باشد؟

Who'd have thought

این نتیجه واقعاً نشان‌دهنده‌ی چه چیزی است؟

that deciphering could be a dangerous profession?

نشانگر این است که متن ایندوسی

What does this result really show?

خاصیت‌های مهمی از زبان را داراست.

It shows that the Indus script

خب همان‌طور که قبلاً هم گفتم،

shares an important property of language.

اگر شبیه به یک متن مربوط به زبان باشد

So, as the old saying goes,

و شبیه یک متن مربوط به زبان عمل کند،

if it looks like a linguistic script

آنوقت شاید این یک خط نوشته‌ی مربوط به زبان باشد.

and it acts like a linguistic script,

then perhaps we may have a linguistic script on our hands.

چه سرنخ دیگری داریم که نشان دهد

این خط نوشته‌ی یک زبان دارای معنی است؟

What other evidence is there

خب با یک دسته الفبا می‌شود به چندین زبان نوشت.

that the script could actually encode language?

Well linguistic scripts can actually encode multiple languages.

برای مثال، این یک جمله به زبان انگلیسی است

و همان جمله به زبان آلمانی

So for example, here's the same sentence written in English

که با حروف الفبای یکسان نوشته شده‌اند.

and the same sentence written in Dutch

اگر آلمانی ندانید و تنها انگلیسی بلد باشید

using the same letters of the alphabet.

و به شما چند کلمه‌ای آلمانی بدهم،

If you don't know Dutch and you only know English

خواهید گفت که این کلمات

and I give you some words in Dutch,

حاوی الگوهای خیلی عجیبی هستند.

you'll tell me that these words contain

یک چیزهایی درست نیست،

some very unusual patterns.

و خواهید گفت احتمالاً این کلمات انگلیسی نیستند.

Some things are not right,

چنین اتفاقی هم در مورد متن ایندوسی صادق است.

and you'll say these words are probably not English words.

کامپیوتر چندین متن را پیدا کرد --

The same thing happens in the case of the Indus script.

دو تا از آن‌ها را در تصویر می‌بینید --

The computer found several texts --

که الگوهای خیلی عجیبی دارند.

two of them are shown here --

برای مثال در اولین متن:

that have very unusual patterns.

تکرار علامت ظرفی‌شکل آمده

So for example the first text:

این علامت دارای بیشترین تناوب

there's a doubling of this jar-shaped sign.

در متن ایندوسی است،

This sign is the most frequently-occurring sign

و فقط در این متن است که

in the Indus script,

به صورت دوتایی ظاهر شده.

and it's only in this text

چرا اینطور شده؟

that it occurs as a doubling pair.

به عقب برگشتیم و نگاه کردیم کجا این متن‌های خاص پیدا شده‌اند،

Why is that the case?

We went back and looked at where these particular texts were found,

و معلوم شد در جایی خیلی خیلی

دورتر از «دره‌ی ایندیوس» پیدا شده‌اند.

and it turns out that they were found

در جای عراق و ایران امروزی یافت شده‌اند.

very, very far away from the Indus Valley.

و چرا آنجا پیدا شده‌اند؟

They were found in present day Iraq and Iran.

چیزی که به شما نگفتم این است که

And why were they found there?

مردم ایندوس خیلی خیلی ماجراجو بودند.

What I haven't told you is that

عادت داشتند با مردمانی بسیار دور از منطقه‌ی خودشان داد و ستد کنند،

the Indus people were very, very enterprising.

They used to trade with people pretty far away from where they lived,

و در این مورد، آنها از راه دریا

تا بین‌النهرین در عراق امروزی رفته بودند.

and so in this case, they were traveling by sea

و چیزی که به نظر می‌رسد آنجا رخ داده باشد

all the way to Mesopotamia, present-day Iraq.

این است که بازرگان‌های ایندوس

And what seems to have happened here

از این متن برای نوشتن یک زبان بیگانه استفاده می‌کرده‌اند.

is that the Indus traders, the merchants,

درست شبیه مثال انگلیسی و آلمانی خودمان.

were using this script to write a foreign language.

و این شاید توجیه کند که چرا این الگوهای عجیب را داریم

It's just like our English and Dutch example.

که با متنی که در دره‌ی ایندوس یافت شده بود

And that would explain why we have these strange patterns

that are very different from the kinds of patterns you see in the text

فرق خیلی زیادی دارند.

این یعنی همان خط، خط ایندوسی،

that are found within the Indus Valley.

شاید برای نوشتن زبان‌های دیگری به کار رفته باشد.

This suggests that the same script, the Indus script,

مشاهداتی که تاکنون به دست آورده‌ایم به این نتیجه می‌رسند

could be used to write different languages.

که متن ایندوسی احتمالاً بیانگر زبان است.

The results we have so far seem to point to the conclusion

اما اگر بیانگر زبان باشد،

that the Indus script probably does represent language.

چطور باید علائم را بخوانیم؟

If it does represent language,

این چالش بزرگ بعدی ماست.

then how do we read the symbols?

می‌بینید که خیلی از این علامت‌ها

That's our next big challenge.

شبیه تصویر انسان‌ها، حشرات

So you'll notice that many of the symbols

ماهی‌ها و پرندگان است

look like pictures of humans, of insects,

اغلب متون باستانی

of fishes, of birds.

از اصل تصویرسازی استفاده می‌کنند،

Most ancient scripts

یعنی استفاده از تصاویر در کلمات.

use the rebus principle,

which is, using pictures to represent words.

برای مثال، این یک کلمه است.

می‌توانید با تصویر آن را بنویسید؟

So as an example, here's a word.

چند ثانیه به شما وقت می‌دهم.

Can you write it using pictures?

شد؟

I'll give you a couple seconds.

خیلی‌خب. خوبه.

Got it?

راه حل من اینه.

Okay. Great.

می‌شه از تصویر زنبور عسل در کنار تصویر یک برگ استفاده کرد --

Here's my solution.

که می‌شه «اعتقاد» خب.

You could use the picture of a bee followed by a picture of a leaf --

شاید راه حل‌های دیگری هم باشد.

and that's "belief," right.

در مورد متن ایندوسی،

There could be other solutions.

مشکل برعکسه.

In the case of the Indus script,

باید صدای هر یک از این تصاویر رو پیدا کنید

the problem is the reverse.

به گونه‌ای که کل سری بامعنی باشه.

You have to figure out the sounds of each of these pictures

پس مثل یک جدول کلمات متقاطع هست،

such that the entire sequence makes sense.

جز اینکه این مادر تمام اینگونه معماهاست.

So this is just like a crossword puzzle,

چون شانس حل کردنش خیلی کمه.

except that this is the mother of all crossword puzzles

because the stakes are so high if you solve it.

همکارانم، ایراواتام ماهادوان و آسکو پارپولا،

در حل این مسآله‌ی خاص مشغول تلاش بودند.

My colleagues, Iravatham Mahadevan and Asko Parpola,

و مایلم مثالی فوری از کار پارپولا بگم.

have been making some headway on this particular problem.

این یک متن خیلی کوتاه است.

And I'd like to give you a quick example of Parpola's work.

شامل هفت خط تیره عمودی در کنار این علامت ماهی‌شکل است.

Here's a really short text.

It contains seven vertical strokes followed by this fish-like sign.

و می‌خواهم اشاره کنم که این مهرها برای

لوح‌های گلی مصرف می‌شدند

And I want to mention that these seals were used

که به بسته‌های کالا وصل می‌شدند،

for stamping clay tags

پس کاملاً محتمل است که این لوح‌ها، حداقل بعضی از آن‌ها،

that were attached to bundles of goods,

شامل نام بازرگان‌شان باشند.

so it's quite likely that these tags, at least some of them,

و معلوم شد در هند

contain names of merchants.

سنتی خیلی قدیمی هست

And it turns out that in India

که اسامی براساس طالع

there's a long tradition

و صور فلکی حاضر در زمان تولد انتخاب می‌شدند.

of names being based on horoscopes

در زبان‌های دراویدی،

and star constellations present at the time of birth.

کلمه‌ی برابر ماهی «مین» است

In Dravidian languages,

که خیلی شبیه به کلمه‌ی ستاره است.

the word for fish is "meen"

و هفت ستاره

which happens to sound just like the word for star.

«ایلو مین» خوانده می‌شود.

And so seven stars

که لغت دراویدی است

would stand for "elu meen,"

برای صورت فلکی دب اکبر.

which is the Dravidian word

به طور مشابه، یک سری دیگر از شش ستاره هست

for the Big Dipper star constellation.

و ترجمه می‌شود به «آرو مین»،

Similarly, there's another sequence of six stars,

که نام قدیمی دراویدی

and that translates to "aru meen,"

برای صورت فلکی گاو است.

which is the old Dravidian name

و در آخر،‌ ترکیبات دیگری هست

for the star constellation Pleiades.

مانند این علامت ماهی با چیزی شبیه به یک سقف روی آن.

And finally, there's other combinations,

که شاید ترجمه شود به «می مین»،

such as this fish sign with something that looks like a roof on top of it.

که نام قدیمی دراویدی برای سیاره‌ی زحل است.

And that could be translated into "mey meen,"

و این خیلی هیجان‌انگیز بود.

which is the old Dravidian name for the planet Saturn.

انگار داریم به جاهایی می‌رسیم.

So that was pretty exciting.

اما آیا این اثبات می‌کند

It looks like we're getting somewhere.

که مهرها دارای نام‌های دراویدی

But does this prove

بر اساس سیارات و صور فلکی هستند؟

that these seals contain Dravidian names

خب نه هنوز.

based on planets and star constellations?

پس چاره‌ای نداریم جز اعتباربخشی

Well not yet.

به این متون خاص،

So we have no way of validating

ولی اگر متون بیشتری از آنها معنا دهد،

these particular readings,

و اگر سری‌های بلند و بلندتری

but if more and more of these readings start making sense,

به درستی ظاهر شوند،

and if longer and longer sequences

خواهیم فهمید که در مسیر درست هستیم.

appear to be correct,

امروز،

then we know that we are on the right track.

می‌توانیم کلمه‌ای مانند TED را

Today,

به زبان هیروگلیف مصری و خط میخی بنویسیم،

we can write a word such as TED

in Egyptian hieroglyphics and in cuneiform script,

چون هر دوی این‌ها در قرن نوزدهم

رمزگشایی شده‌اند.

because both of these were deciphered

رمزگشایی این دو خط

in the 19th century.

تمدن‌هایشان را قادر ساخت تا دوباره با ما مستقیم صحبت کنند.

The decipherment of these two scripts

مایاها

enabled these civilizations to speak to us again directly.

در قرن بیستم شروع به گفتگو با ما کردند.

The Mayans

اما تمدن ایندوس همچنان ساکت مانده.

started speaking to us in the 20th century,

چرا برایمان مهم باشد؟

but the Indus civilization remains silent.

تمدن ایندوس تنها به جنوب هند

Why should we care?

یا به شمال هند یا به پاکستان

The Indus civilization does not belong

تعلق ندارد،

to just the South Indians or the North Indians

متعلق به همه‌ی ماست.

or the Pakistanis;

آن‌ها نیاکان ما هستند --

it belongs to all of us.

نیاکان من و شما.

These are our ancestors --

آن‌ها به واسطه‌ی یک

yours and mine.

اتفاق ناگوار تاریخی خاموش شدند.

They were silenced

اگر این خط را رمزگشایی کنیم،

by an unfortunate accident of history.

آن‌ها را قادر می‌سازیم تا دوباره با ما صحبت کنند.

If we decipher the script,

به ما چه خواهند گفت؟

we would enable them to speak to us again.

What would they tell us?

درباره آنها، درباره خودمان چه خواهیم فهمید؟

What would we find out about them? About us?

بی‌صبرانه منتظرم بفهمم.

I can't wait to find out.

متشکرم.

(تشویق)

Thank you.

(Applause)