Susan Graham: A new way to restore Earth's biodiversity -- from the air | TED

Translator: swmaya salim Reviewer: Daban Q. Jaff

Every year, humans change 10 million hectares of land,

هەموو ساڵێک، مرۆڤەکان ١٠ ملیۆن هێکتار زەوی دەگۆڕن،

and not for the better.

نەک بۆ باشتر.

Right now, there are more than two billion hectares of degraded land

لە ئێستادا، زیاتر لە دوو ملیۆن هێکتار زەوی بێ بەها کراوە

around the world.

لە سەرانسەری جیهاندا.

We need to fix this fast, and technology can help.

پێویستە ئەو خێراییه بوەستێنین، و تەکنەلۆجیا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت.

Restoration is an enormous, complex challenge.

ژیاندنەوە بەرەنگارییەکی گەورە و ئاڵۆزە.

It cannot be done by simply planting trees.

تەنیا بە چاندنی دارەکان ناتوانرێت ئەنجام بدرێت.

We need to bring native, complex ecosystems back to life,

پێویستە سیستەمی ئاڵۆزی ژینگەی بگەڕێنینەوە،

and it requires deep ecological expertise.

و ئەوە پێویستی بە شارەزای ژینگەزانی هەیە.

Until now, we have been limited to poor facsimiles,

تا ئێستا، ژیاندنەوە سنوردار بووە بەهۆی کەمی هەمەچەشنی رووەکی،

like vast plantations of a single kind of tree.

وەک کێڵگە فراوانەکان لە یەک جۆر دار.

But drones change that by allowing us to gather data

بەڵام فڕۆکەکان ئەوە دەگۆڕن بە ڕێگەخۆش کۆدن بە کۆکردنەوەی داتا

and plant the right mix of vegetation quickly, at enormous scales.

و چاندنی تێکەڵەی ڕاستی ڕووەکی بە خێرای، لە پێوەری زۆر گەورەدا.

And machine-learning analysis enables us to plan the planting

و شیکردنەوەی فێرکاری ئامێر ڕێگەمان دەدات بۆ چاندن

and then monitor our restoration work.

و دواتر ڕێبەری کاری ژیاندنەوەکەمان دەکات.

For example, in Australia,

بۆ نموونه، لە ئوستڕاڵیا،

we're using drone-based planting and ecology-trained AI

ئێمە لە چاندن فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان و ژینگەزانی مەشقپێکراو بەکار دەهێنین

to restore thousands of hectares of land mined for coal.

بۆ گەڕاندنەوەی هەزاران هێکتار لە زەوی مین ڕێژکراو لە پێناو خەڵوزدا.

Not just planting trees,

نەک تەنیا چاندنی دارەکان،

but bringing back biodiverse, complex ecosystems.

بەڵام گەڕاندنەوەی هەمەچەشنی بایۆلۆجی، سیستەمی ژینگەیی ئاڵۆز.

On a larger scale, native forests here in Australia

لە پێوانێکی گەورەتر، دارستانە سروشتیەکان لە ئوستڕاڵیا

have been decimated by catastrophic bushfires

بە هۆی ئاگرە کارەسات بارەکانەوە لەناو چوون

and land-clearing for agriculture.

و خاوێنکردنەوەی زەوی بۆ کشتوکاڵ.

This means diminished food sources and safe habitats for koalas.

ئەمەش واتا کەمکردنەوەی سەرچاوەکانی خۆراک و نیشتنگەی سروشتی کوالاکان.

A new project would allow us to accelerate

پڕۆژەیەکی نوێ ڕێگەمان بۆ خۆش دەکات خێراتربین لە

the restoration of thousands of hectares of koala forests

ژیاندنەوەی هەزاران هێکتار لە دارستانەکانی کوالا

over the next few years.

لە ماوەی چەند ساڵی داهاتوودا.

With these combined technologies,

بەم تەکنەلۆجیا هەمەچەنانە،

we're able to scale up restoration

ئێمە دەتوانین ڕێژەی ژیاندنەوە بەرز بکەینەوە

from a small island to an entire continent.

لە دورگەیەکی بچوک بۆ تەواوی کیشوەرەکە.

We can return forests to land where a mine used to be,

دەتوانین دارستانەکان بگەڕێنینەوە بۆ ئەو زەوییەی کە پێشتر لێی بوو،

or recreate ecosystems

یان چاککردنەوەی سیستەمی ژینگەیی

like the one we're hoping to restore on Lord Howe Island,

وەک ئەوەی کە ئێمە هیوامان وایە بگەڕێینەوە لە دورگەی لۆرد هۆو،

birthplace of one of the world's largest insects.

شوێنی لە دایک بوونی یەکێک لە گەورەترین مێرووەکانی جیهان

This unique island is plagued by imported species,

ئەم دورگە بێوێنەیە تووشی نەخۆشی هاتووە بەهۆی ئاژەڵی هاوردەکراو،

where we're helping to eradicate the undesirable plants

لەو شوێنەی کە ئێمە یارمەتی بنبڕکردنی ڕووەکە نەخوازراوەکان دەدەین

to allow endemic species to thrive.

بۆ ڕێگەدان بە جۆرەکانی تایبەت بۆ گەشەکردن.

It's not just billions of trees.

ئەوە تەنیا ملیارەها دار نییە.

It's restoring nature in all its complexity and beauty.

ئەوە بنیادنانەوەی سروشتە لە ناو هەموو ئاڵۆزی و جوانیەکەی.

Thank you.

سپاس.