The mysterious world of underwater caves | Jill Heinerth

Translator: Sasha Kuzmich Reviewer: Hanna Baradzina

I'm an underwater explorer,

Я даследчыца марскіх глыбінь,

more specifically a cave diver.

калі дакладней — акваспелеолаг.

I wanted to be an astronaut when I was a little kid,

У дзяцінстве я хацела стаць касманаўткай,

but growing up in Canada as a young girl, that wasn't really available to me.

але ў Канадзе, дзе я расла, такі варыянт не праходзіў.

But as it turns out, we know a lot more about space

Але апынулася, што нам больш вядома пра космас,

чым пра падземныя воды, якія бягуць па жылах планеты, —

than we do about the underground waterways coursing through our planet,

the very lifeblood of Mother Earth.

крывяноснай сістэме нашай Маці Зямлі.

So I decided to do something that was even more remarkable.

Таму я вырашыла заняцца гэтай значна больш выключнай справай.

Instead of exploring outer space,

Замест даследванняў касмічнай прасторы

Я вырашыла даследваць цуды падводнай марской прасторы.

I wanted to explore the wonders of inner space.

Шмат хто можа сказаць,

Now, a lot of people will tell you

that cave diving is perhaps one of the most dangerous endeavors.

што акваспелеалогія — адзін з самых небяспечных заняткаў.

Уявіце, што вы седзіцё ў гэтай прасторы

I mean, imagine yourself here in this room,

if you were suddenly plunged into blackness,

і раптам усё паглыбляецца ў цемру,

а вашая адзіная задача — знайсці выйсце,

with your only job to find the exit,

sometimes swimming through these large spaces,

прытым часам трэба плыць скрозь шырокія прасветы,

and at other times crawling beneath the seats,

а часам — паўзці пад крэсламі,

following a thin guideline,

кіруючыся тонкай накіравальнай ніткай,

just waiting for the life support to provide your very next breath.

спадзеючыся на сістэму жаццязабяспечання, каб зрабіць наступны ўдых.

Well, that's my workplace.

Вось дзе я працую.

But what I want to teach you today

Сёння я хачу падзяліцца сваім веданнем,

is that our world is not one big solid rock.

што наш свет — не вялікі цвёрды камень.

Ён больш падобны да губкі.

It's a whole lot more like a sponge.

I can swim through a lot of the pores in our earth's sponge,

Я магу праплыць скрозь большасць пор нашай губкі-Зямлі,

but where I can't,

а там, дзе гэта недасягальна для мяне,

other life-forms and other materials can make that journey without me.

іншыя формы жыцця і рэчывы працягваюць сваю вандроўку без мяне.

І менавіта мой голас раскажа вам

And my voice is the one that's going to teach you

about the inside of Mother Earth.

пра ўнутраны свет Маці Зямлі.

There was no guidebook available to me

Ніякіх даведнікаў не існавала ў тыя дні,

when I decided to be the first person to cave dive inside Antarctic icebergs.

калі я вырашыла стаць першым чалавекам, які нырнуў у пячоры айсбергаў Антарктыды.

In 2000, this was the largest moving object on the planet.

У 2000 годзе ён быў самымі вялікім аб'ектам на Зямлі, які рухаўся.

It calved off the Ross Ice Shelf,

Гэта быў аскепак шэльфавага ледніка Роса,

and we went down there to explore ice edge ecology

і мы паглыбіліся ў яго для даследвання экалогіі лядовага бар'еру

and search for life-forms beneath the ice.

і пошуку існуючых пад лёдам формаў жыцця.

We use a technology called rebreathers.

Мы карыстаемся рэбрызерамі [ізалюючымі дыхальнымі апаратамі].

It's an awful lot like the same technology that is used for space walks.

Гэта практычна тая ж тэхналогія, як для выйсця ў адкрыты космас.

This technology enables us to go deeper

Гэта тэхналогія дазваляе нам пагружацца глыбей,

than we could've imagined even 10 years ago.

чым мы маглі б сабе ўявіць нават 10 год таму.

We use exotic gases,

Мы прымяняем газы з экзатычнымі назвамі,

and we can make missions even up to 20 hours long underwater.

а нашы падводныя заходы могуць цягнуцца да 20 гадзін.

I work with biologists.

Я працую з біёлагамі.

It turns out that caves are repositories of amazing life-forms,

Апынулася, пячоры — сховішчы дзіўных форм жыцця,

species that we never knew existed before.

відаў, пра існаванне якіх мы ніколі і не ведалі.

Many of these life-forms live in unusual ways.

Многія з іх жывуць досыць незвычайна.

They have no pigment and no eyes in many cases,

У іх няма колеру, часам няма вачэй,

and these animals are also extremely long-lived.

а яшчэ яны неверагодныя доўгажыхары.

In fact, animals swimming in these caves today

Арганізмы, якімі населеныя гэтыя пячоры сёння,

are identical in the fossil record

ідэнтычныя выкапнёвым рэшткам відаў,

that predates the extinction of the dinosaurs.

якія жылі да вымірання дыназаўраў.

So imagine that: these are like little swimming dinosaurs.

Так што ўявіце: вы глядзіцё на дыназаўра, які плавае.

What can they teach us about evolution and survival?

Што можна па іх даведацца аб эвалюцыі і выжыванні?

When we look at an animal like this remipede swimming in the jar,

Паглядзім на гэтага рачка ў слоіку.

he has giant fangs with venom.

У яго ёсць велізарны атрутны зуб.

He can actually attack something 40 times his size and kill it.

Ён здольны напасці на жывёлу ў 40 раз большую за яго і забіць яе.

Будзь ён памерам з кошку,

If he were the size of a cat,

гэты рачок быў бы самым небяспечным відам на планеце.

he'd be the most dangerous thing on our planet.

And these animals live in remarkably beautiful places,

Гэтыя жывёлы жывуць у надзвычай прыгожых мясцінах,

and in some cases, caves like this, that are very young,

часам вось у такіх пячорах, зусім маладых,

yet the animals are ancient.

але іх жыхары — старажытныя істоты.

How did they get there?

Як жа яны сюды патрапілі?

I also work with physicists,

Я таксама працую з фізікамі,

and they're interested oftentimes in global climate change.

якія часта зацікаўлены пытаннямі глабальных зменаў клімату.

They can take rocks within the caves,

Яны збіраюць камяні ў пячорах,

разразаюць іх і вывучаюць пласты,

and they can slice them and look at the layers within with rocks,

much like the rings of a tree,

як колы на зрэзе дрэва.

and they can count back in history

Па іх яны могуць зазірнуць у мінулае

і даведацца пра клімат на нашай планеце ў розныя гістарычныя эпохі.

and learn about the climate on our planet at very different times.

The red that you see in this photograph

Чырвонае рэчыва на малюнку —

is actually dust from the Sahara Desert.

пыл з пустыні Сахара.

So it's been picked up by wind, blown across the Atlantic Ocean.

То бок пыл адтуль, падняты ветрам, перасёк увесь Атлантычны акіян.

It's rained down in this case on the island of Abaco in the Bahamas.

У гэтым выпадку ён выпаў з дажджом на востраве Абака на Багамах.

It soaks in through the ground

Яго ўвабрала глеба,

and deposits itself in the rocks within these caves.

і пыл асеў на камянях ўнутры пячоры.

Гледзячы на пласты ўнутры каменняў, мы можам адшукаць перыяды,

And when we look back in the layers of these rocks, we can find times

when the climate was very, very dry on earth,

калі клімат на планеце быў вельмі сухім,

сотні тысяч год таму.

and we can go back many hundreds of thousands of years.

Paleoclimatologists are also interested

Палеакліматолагам таксама цікава ведаць,

in where the sea level stands were at other times on earth.

якім быў узровень акіяну на планеце ў розныя перыяды часу.

Тут, на Бермудах, я і мая каманда здзейснілі

Here in Bermuda, my team and I embarked

on the deepest manned dives ever conducted in the region,

самае глыбокае пагружэнне, прадпрынятае чалавекам у гэтым рэгіёне.

and we were looking for places

Мы шукалі месцы,

дзе ўзровень акіяну раней супадаў з узроўнем берагавой лініі,

where the sea level used to lap up against the shoreline,

many hundreds of feet below current levels.

на многія сотні метраў ніжэй за сучасны ўзровень.

I also get to work with paleontologists and archaeologists.

Я таксама працую з палеантолагамі і археолагамі.

In places like Mexico, in the Bahamas, and even in Cuba,

У пячорах Мексікі, Багамскіх выспаў і нават Кубы

we're looking at cultural remains and also human remains in caves,

мы шукаем скамянеласці і чалавечыя рэшткі.

and they tell us a lot

Яны шмат што раскрываюць

about some of the earliest inhabitants of these regions.

пра самых ранніх жыхароў гэтых месцаў.

But my very favorite project of all was over 15 years ago,

Але маім самым любімым праектам быў той, які мы ладзілі 15 год таму,

when I was a part of the team that made the very first

калі я была ў складзе каманды,

распрацаваўшай першую дакладную трохвымерную мапу падземнай паверхні.

accurate, three-dimensional map of a subterranean surface.

This device that I'm driving through the cave

Вось гэта прылада, якую я вяду па пячоры,

was actually creating a three-dimensional model as we drove it.

па меры прасоўвання стварала трохвымерную мадэль.

Мы таксама выкарыстоўвалі радыё на ўльтранізкіх частотах

We also used ultra low frequency radio

to broadcast back to the surface our exact position within the cave.

для перадачы на паверхню інфармацыі пра наша дакладнае становішча ў пячоры.

So I swam under houses and businesses and bowling alleys and golf courses,

Так я праплывала пад дамамі і офісамі, кегельбанамі і палямі для гольфу,

нават пад рэстарацыяй Sonny's BBQ.

and even under a Sonny's BBQ Restaurant,

Pretty remarkable, and what that taught me

Гэта было неверагодна і навучыла мяне таму,

was that everything we do on the surface of our earth

што ўся нашая дзейнасць на паверхні

will be returned to us to drink.

вяртаецца да нас у пітной вадзе.

Our water planet is not just rivers, lakes and oceans,

Воды нашай планеты — гэта не толькі рэкі, вазёры і акіяны,

але і шырокая сетка падземных вод, якая звязвае нас усіх.

but it's this vast network of groundwater that knits us all together.

Гэта агульная крыніца, з якой п'ем мы ўсе.

It's a shared resource from which we all drink.

І як толькі мы ўсведамляем нашу сувязь з падземнымі водамі

And when we can understand our human connections with our groundwater

and all of our water resources on this planet,

і ўсімі воднымі рэсурсамі на планеце,

then we'll be working on the problem

тады мы пачынаем вырашаць,

that's probably the most important issue of this century.

напэўна, самую складаную праблему гэтага стагоддзя.

Мне так і не давялося стаць касманаўткай, як я марыла,

So I never got to be that astronaut that I always wanted to be,

but this mapping device, designed by Dr. Bill Stone, will be.

але гэтай прыладзе для стварэння мапаў, створанай Білам Стоўнам, давядзецца.

It's actually morphed.

Яна ператварылася.

It's now a self-swimming autonomous robot,

Зараз гэта аўтаномны робат

artificially intelligent,

са штучным інтэлектам,

and its ultimate goal is to go to Jupiter's moon Europa

асноўная мэта якога — выправіцца на спадарожнік Юпіцера, Эўропу,

і даследваць акіяны пад змёрзлай паверхняй нябеснага цела.

and explore oceans beneath the frozen surface of that body.

Гэта так цудоўна.

And that's pretty amazing.

(Апладысменты)

(Applause)