What is depression? - Helen M. Farrell

25,279,511 views ・ 2015-12-15

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Da Nguyen Reviewer: Tham Nguyen
00:07
Depression is the leading cause of disability in the world.
0
7668
3641
Trầm cảm là nguyên nhân gây khuyết tật hàng đầu trên thế giới.
00:11
In the United States,
1
11309
1073
Ở Mỹ
00:12
close to 10% of adults struggle with depression.
2
12382
3301
gần 10% người trường thành đang vật lộn với chứng trầm cảm.
00:15
But because it's a mental illness,
3
15683
1675
Vì là bệnh tâm thần
nên nó khó hiểu hơn nhiều so với mấy thứ như mức cholesterol cao.
00:17
it can be a lot harder to understand than, say, high cholesterol.
4
17358
4240
00:21
One major source of confusion is the difference between having depression
5
21598
3792
Một nguyên nhân chính gây ra nhầm lẫn là sự khác biệt giữa trầm cảm
00:25
and just feeling depressed.
6
25390
2573
và cảm giác chán nản.
00:27
Almost everyone feels down from time to time.
7
27963
3529
Hầu hết mọi người đều có lúc cảm thấy chán nản.
00:31
Getting a bad grade,
8
31492
1219
Bị điểm kém,
00:32
losing a job,
9
32711
1097
mất việc,
00:33
having an argument,
10
33808
1023
cãi vã với ai đó,
00:34
even a rainy day can bring on feelings of sadness.
11
34831
3233
thậm chí là một ngày mưa cũng làm người ta thấy buồn buồn.
00:38
Sometimes there's no trigger at all.
12
38064
1827
Đôi khi không có gì tác động hết.
00:39
It just pops up out of the blue.
13
39891
2115
Nó chỉ tự dưng xuất hiện.
00:42
Then circumstances change,
14
42006
1543
Rồi khi hoàn cảnh thay đổi
00:43
and those sad feelings disappear.
15
43549
2657
những cảm xúc buồn chán đó biến mất.
00:46
Clinical depression is different.
16
46206
2213
Trầm cảm lâm sàng lại là một vấn đề khác.
00:48
It's a medical disorder,
17
48419
1477
Đó là rối loạn y học,
00:49
and it won't go away just because you want it to.
18
49896
2882
và nó sẽ không biến mất như ý muốn của bạn.
00:52
It lingers for at least two consecutive weeks,
19
52778
2402
Nó kéo dài ít nhất trong 2 tuần liên tiếp,
00:55
and significantly interferes with one's ability to work,
20
55180
3603
và ảnh hưởng lớn đến khả năng làm việc,
00:58
play,
21
58783
807
vui chơi,
00:59
or love.
22
59590
1406
hay yêu đương
01:00
Depression can have a lot of different symptoms:
23
60996
2281
Trầm cảm có rất nhiều triệu chứng khác nhau:
01:03
a low mood,
24
63277
1004
tâm trạng đi xuống,
01:04
loss of interest in things you'd normally enjoy,
25
64281
2631
không còn hứng thú với một số việc bạn thường quan tâm,
01:06
changes in appetite,
26
66912
1573
khẩu vị thay đổi
01:08
feeling worthless or excessively guilty,
27
68485
2350
cảm thấy vô dụng hay cảm giác tội lỗi quá mức,
01:10
sleeping either too much or too little,
28
70835
2696
ngủ quá nhiều hoặc quá ít,
01:13
poor concentration,
29
73531
1832
khả năng tập trung kém,
01:15
restlessness or slowness,
30
75363
1835
bồn chồn hoặc chậm chạp,
01:17
loss of energy,
31
77198
1483
mất năng lượng,
01:18
or recurrent thoughts of suicide.
32
78681
2534
hay thường xuyên nghĩ đến hành vi tự sát.
01:21
If you have at least five of those symptoms,
33
81215
2246
Nếu bạn có ít nhất 5 triệu chứng trên,
01:23
according to psychiatric guidelines,
34
83461
1984
thì theo hướng dẫn về tâm thần học,
01:25
you qualify for a diagnosis of depression.
35
85445
3479
bạn có đủ điều kiện để được chẩn đoán trầm cảm.
01:28
And it's not just behavioral symptoms.
36
88924
2368
Không chỉ có các triệu chứng hành vi,
01:31
Depression has physical manifestations inside the brain.
37
91292
4114
Trầm cảm còn có những biểu hiện thể chất bên trong não bộ
01:35
First of all,
38
95406
1105
Đầu tiên,
01:36
there are changes that could be seen with the naked eye
39
96511
2581
có những thay đổi có thể nhìn thấy bằng mắt thường
01:39
and X-ray vision.
40
99092
1418
và qua X-quang.
01:40
These include smaller frontal lobes and hippocampal volumes.
41
100510
4273
Sự thay đổi này bao gồm phần thùy trán và khối lượng vùng đồi thị nhỏ lại.
01:44
On a more microscale,
42
104783
2088
Trong phạm vi vi mô,
01:46
depression is associated with a few things:
43
106871
2480
trầm cảm liên quan đến một vài thứ, chẳng hạn như:
01:49
the abnormal transmission or depletion of certain neurotransmitters,
44
109351
3890
sự dẫn truyền bất thường hay sự cạn kiệt các chất dẫn truyền thần kinh nào đó,
01:53
especially serotonin, norepinephrine, and dopamine,
45
113241
3629
đặc biệt là serotonin, norepinephrine và dopamine,
01:56
blunted circadian rhythms,
46
116870
1758
rối loạn nhịp sinh học
01:58
or specific changes in the REM and slow-wave parts of your sleep cycle,
47
118628
4710
hay những thay đổi cụ thể ở REM và những phần sóng chậm của chu kỳ ngủ,
02:03
and hormone abnormalities,
48
123338
1965
và những sự bất thường ở hormone
02:05
such as high cortisol and deregulation of thyroid hormones.
49
125303
4884
như là cortisol cao và rối loạn hormone tuyến giáp.
02:10
But neuroscientists still don't have a complete picture
50
130187
2763
Nhưng các nhà thần kinh học vẫn chưa có bức tranh tổng thể
02:12
of what causes depression.
51
132950
2151
về nguyên nhân gây ra sự trầm cảm
02:15
It seems to have to do with a complex interaction between genes and environment,
52
135101
4974
Nó có vẻ liên quan đến sự tương tác phức tạp giữa gene và môi trường,
02:20
but we don't have a diagnostic tool
53
140075
1764
nhưng không có công cụ chẩn đoán nào
02:21
that can accurately predict where or when it will show up.
54
141839
4273
có thể dự đoán chính xác căn bệnh này xuất hiện ở đâu và khi nào.
02:26
And because depression symptoms are intangible,
55
146112
2507
Bởi vì các triệu chứng trầm cảm không thể nhìn thấy,
02:28
it's hard to know who might look fine but is actually struggling.
56
148619
3848
nên khó nhận ra ai đó trông có vẻ ổn nhưng thực ra đang mắc bệnh.
02:32
According to the National Institute of Mental Health,
57
152467
2487
Theo Viện Sức Khỏe Tâm Thần Quốc Gia,
02:34
it takes the average person suffering with a mental illness
58
154954
2893
một người bình thường bị mắc một chứng bệnh tâm thần nào đó
02:37
over ten years to ask for help.
59
157847
3291
phải mất hơn 10 năm để lên tiếng nhờ giúp đỡ.
02:41
But there are very effective treatments.
60
161138
1977
Nhưng có các cách điều trị rất hiệu quả.
02:43
Medications and therapy complement each other to boost brain chemicals.
61
163115
4496
Thuốc men và liệu pháp bổ sung lẫn nhau để tăng những phản ứng của não bộ.
02:47
In extreme cases, electroconvulsive therapy,
62
167611
3020
Trong các trường hợp nặng hơn, thì trị liệu co dãn,
02:50
which is like a controlled seizure in the patient's brain,
63
170631
2922
giống như kiểm soát cơn động kinh trong não bộ của người bệnh,
02:53
is also very helpful.
64
173553
2115
cũng rất có ích.
02:55
Other promising treatments,
65
175668
1321
Các cách điều trị triển vọng khác,
02:56
like transcranial magnetic stimulation,
66
176989
2632
như kích thích từ xuyên sọ,
02:59
are being investigated, too.
67
179621
2178
cũng đang được nghiên cứu.
03:01
So, if you know someone struggling with depression,
68
181799
2606
Nên nếu bạn biết ai đó đang bị trầm cảm,
03:04
encourage them, gently, to seek out some of these options.
69
184405
4372
hãy động viên họ, một cách nhẹ nhàng, để tìm đến các biện pháp này.
03:08
You might even offer to help with specific tasks,
70
188777
2399
Bạn có thể đề nghị giúp họ làm một số việc cụ thể,
03:11
like looking up therapists in the area,
71
191176
2115
như tìm kiếm các nhà trị liệu tại khu vực,
03:13
or making a list of questions to ask a doctor.
72
193291
2735
hay lập ra một danh sách câu hỏi để hỏi bác sĩ.
03:16
To someone with depression,
73
196026
1663
Với những người bị trầm cảm,
03:17
these first steps can seem insurmountable.
74
197689
3052
các bước đầu tiên này có thể rất khó thực hiện.
03:20
If they feel guilty or ashamed,
75
200741
2285
Nếu họ cảm thấy tội lỗi hay xấu hổ,
03:23
point out that depression is a medical condition,
76
203026
2564
hãy chỉ ra rằng trầm cảm chỉ là một căn bệnh,
03:25
just like asthma or diabetes.
77
205590
2051
cũng giống như hen suyễn hay tiểu đường.
03:27
It's not a weakness or a personality trait,
78
207641
2633
Đó không phải là sự yếu đuối hay tính cách cá nhân,
03:30
and they shouldn't expect themselves to just get over it
79
210274
3242
và họ không nên mong đợi bản thân vượt qua được điều đó
03:33
anymore than they could will themselves to get over a broken arm.
80
213516
3350
như là việc mong muốn bình phục sau chuyện gãy tay.
03:36
If you haven't experienced depression yourself,
81
216866
2595
Nếu bản thân bạn trước đây chưa từng bị trầm cảm,
03:39
avoid comparing it to times you've felt down.
82
219461
3343
thì nên tránh so sánh căn bệnh này với những thời gian mà bạn gục ngã.
03:42
Comparing what they're experiencing to normal, temporary feelings of sadness
83
222804
4173
So sánh với những gì họ đang trải qua với cảm giác buồn bã bình thường, tạm thời
03:46
can make them feel guilty for struggling.
84
226977
2622
có thể khiến họ cảm thấy tội lỗi.
03:49
Even just talking about depression openly can help.
85
229599
3337
Thậm chí là chỉ nói chuyện cởi mở về trầm cảm cũng có ích.
03:52
For example, research shows that asking someone about suicidal thoughts
86
232936
4379
Ví dụ, một nghiên cứu chỉ ra rằng việc hỏi ai đó về những ý nghĩ tự tử
03:57
actually reduces their suicide risk.
87
237315
2499
thực sự làm giảm nguy cơ tự tử của họ.
03:59
Open conversations about mental illness help erode stigma
88
239814
3952
Những cuộc trò chuyện cởi mở về bệnh tâm thần làm giảm đi sự kì thị
04:03
and make it easier for people to ask for help.
89
243766
2736
và khiến cho mọi người dễ dàng tìm kiếm sự giúp đỡ hơn.
04:06
And the more patients seek treatment,
90
246502
1791
và càng nhiều bệnh nhân được trị liệu
04:08
the more scientists will learn about depression,
91
248293
2699
thì các nhà khoa học càng biết nhiều hơn về căn bệnh này,
04:10
and the better the treatments will get.
92
250992
2217
và họ sẽ tìm ra nhiều cách chữa tốt hơn.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7