What is depression? - Helen M. Farrell

Czym jest depresja? - Helen M. Farrell

25,219,110 views ・ 2015-12-15

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Karolina Gajowiec Korekta: Marta Konieczna
00:07
Depression is the leading cause of disability in the world.
0
7668
3641
Depresja to najczęstsza przyczyna niepełnosprawności na świecie.
00:11
In the United States,
1
11309
1073
W Stanach Zjednoczonych zmaga się z nią prawie 10% dorosłych.
00:12
close to 10% of adults struggle with depression.
2
12382
3301
00:15
But because it's a mental illness,
3
15683
1675
Depresja to zaburzenie psychiczne,
00:17
it can be a lot harder to understand than, say, high cholesterol.
4
17358
4240
dlatego trudniej ją zrozumieć niż na przykład za wysoki cholesterol.
00:21
One major source of confusion is the difference between having depression
5
21598
3792
Główne źródło nieporozumień stanowi różnica między depresją
00:25
and just feeling depressed.
6
25390
2573
a uczuciem przygnębienia.
00:27
Almost everyone feels down from time to time.
7
27963
3529
Każdy bywa czasem przygnębiony.
00:31
Getting a bad grade,
8
31492
1219
Zła ocena w szkole,
00:32
losing a job,
9
32711
1097
utrata pracy,
00:33
having an argument,
10
33808
1023
kłótnia,
00:34
even a rainy day can bring on feelings of sadness.
11
34831
3233
czy deszczowy dzień mogą wywołać w nas uczucie smutku.
00:38
Sometimes there's no trigger at all.
12
38064
1827
Czasem nie trzeba żadnego bodźca.
00:39
It just pops up out of the blue.
13
39891
2115
Po prostu dzieje się tak bez powodu.
00:42
Then circumstances change,
14
42006
1543
Potem okoliczności się zmieniają
00:43
and those sad feelings disappear.
15
43549
2657
i uczucie przygnębienia znika.
00:46
Clinical depression is different.
16
46206
2213
Depresja kliniczna to coś innego.
00:48
It's a medical disorder,
17
48419
1477
Ta choroba nie zniknie sama tylko dlatego, że tego chcemy.
00:49
and it won't go away just because you want it to.
18
49896
2882
00:52
It lingers for at least two consecutive weeks,
19
52778
2402
Utrzymuje się minimum przez dwa kolejne tygodnie
00:55
and significantly interferes with one's ability to work,
20
55180
3603
i znacząco utrudnia choremu pracę,
00:58
play,
21
58783
807
rozrywkę
00:59
or love.
22
59590
1406
czy relacje z najbliższymi.
01:00
Depression can have a lot of different symptoms:
23
60996
2281
Depresja może mieć różne objawy:
01:03
a low mood,
24
63277
1004
zły nastrój,
01:04
loss of interest in things you'd normally enjoy,
25
64281
2631
utrata zainteresowania tym, co zwykle sprawia radość,
01:06
changes in appetite,
26
66912
1573
wahania apetytu,
01:08
feeling worthless or excessively guilty,
27
68485
2350
brak poczucia wartości, przesadne obwinianie się,
01:10
sleeping either too much or too little,
28
70835
2696
za długi lub za krótki sen,
01:13
poor concentration,
29
73531
1832
słaba koncentracja,
01:15
restlessness or slowness,
30
75363
1835
nadpobudliwość lub spowolnionienie,
01:17
loss of energy,
31
77198
1483
brak energii,
01:18
or recurrent thoughts of suicide.
32
78681
2534
nawracające myśli samobójcze.
01:21
If you have at least five of those symptoms,
33
81215
2246
Gdy wystąpi minimum pięć takich symptomów,
01:23
according to psychiatric guidelines,
34
83461
1984
zgodnie z wytycznymi psychiatra diagnozuje depresję.
01:25
you qualify for a diagnosis of depression.
35
85445
3479
01:28
And it's not just behavioral symptoms.
36
88924
2368
Oprócz objawów behawioralnych,
01:31
Depression has physical manifestations inside the brain.
37
91292
4114
przy depresji zachodzą też zmiany w mózgu.
01:35
First of all,
38
95406
1105
Niektóre z nich widać gołym okiem i na prześwietleniu.
01:36
there are changes that could be seen with the naked eye
39
96511
2581
01:39
and X-ray vision.
40
99092
1418
01:40
These include smaller frontal lobes and hippocampal volumes.
41
100510
4273
To na przykład mniejsze płaty czołowe
i skurczony hipokamp.
01:44
On a more microscale,
42
104783
2088
Na poziomie mikroskopijnym
01:46
depression is associated with a few things:
43
106871
2480
z depresją wiąże się kilka zjawisk:
01:49
the abnormal transmission or depletion of certain neurotransmitters,
44
109351
3890
nieprawidłowa transmisja lub brak pewnych neuroprzekaźników,
01:53
especially serotonin, norepinephrine, and dopamine,
45
113241
3629
zwłaszcza serotoniny, noradrenaliny i dopaminy,
01:56
blunted circadian rhythms,
46
116870
1758
zakłócenia rytmu dobowego,
01:58
or specific changes in the REM and slow-wave parts of your sleep cycle,
47
118628
4710
zmiany w fazie REM i wolnofalowym stadium snu
02:03
and hormone abnormalities,
48
123338
1965
oraz zaburzenia hormonalne,
02:05
such as high cortisol and deregulation of thyroid hormones.
49
125303
4884
w tym wysokie stężenie kortyzolu i wahania hormonów tarczycy.
02:10
But neuroscientists still don't have a complete picture
50
130187
2763
Neurobiolodzy wciąż nie znają
02:12
of what causes depression.
51
132950
2151
wszystkich przyczyn depresji.
02:15
It seems to have to do with a complex interaction between genes and environment,
52
135101
4974
Mogą za nią odpowiadać złożone interakcje genów i środowiska,
02:20
but we don't have a diagnostic tool
53
140075
1764
ale nie ma narzędzi diagnostycznych
02:21
that can accurately predict where or when it will show up.
54
141839
4273
pozwalających dokładnie przewidzieć, gdzie i kiedy choroba się pojawi.
02:26
And because depression symptoms are intangible,
55
146112
2507
Trudno uchwycić jej symptomy,
02:28
it's hard to know who might look fine but is actually struggling.
56
148619
3848
a ktoś wyglądający na zdrowego
może tak naprawdę cierpieć.
02:32
According to the National Institute of Mental Health,
57
152467
2487
Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego z USA,
02:34
it takes the average person suffering with a mental illness
58
154954
2893
osoba zmagająca się z chorobą psychiczną
02:37
over ten years to ask for help.
59
157847
3291
prosi o pomoc przeciętnie po ponad dziesięciu latach cierpienia.
02:41
But there are very effective treatments.
60
161138
1977
Są jednak skuteczne metody leczenia.
02:43
Medications and therapy complement each other to boost brain chemicals.
61
163115
4496
Leki i terapia pobudzają substancje chemiczne w mózgu.
02:47
In extreme cases, electroconvulsive therapy,
62
167611
3020
W ekstremalnych przypadkach stosuje się elektrowstrząsy,
02:50
which is like a controlled seizure in the patient's brain,
63
170631
2922
które są jak kontrolowany atak drgawkowy w mózgu pacjenta
02:53
is also very helpful.
64
173553
2115
i również pomagają w depresji.
02:55
Other promising treatments,
65
175668
1321
Inne obiecujące metody,
02:56
like transcranial magnetic stimulation,
66
176989
2632
jak przezczaszkowa stymulacja magnetyczna,
02:59
are being investigated, too.
67
179621
2178
są w fazie badań.
03:01
So, if you know someone struggling with depression,
68
181799
2606
Jeśli znasz osobę cierpiącą na depresję,
03:04
encourage them, gently, to seek out some of these options.
69
184405
4372
delikatnie spróbuj ją zachęcić do skorzystania z tych metod.
03:08
You might even offer to help with specific tasks,
70
188777
2399
Możesz nawet zaproponować,
03:11
like looking up therapists in the area,
71
191176
2115
że pomożesz znaleźć terapeutów w okolicy
03:13
or making a list of questions to ask a doctor.
72
193291
2735
czy ułożyć listę pytań do lekarza.
03:16
To someone with depression,
73
196026
1663
Dla osoby z depresją te pierwsze kroki
03:17
these first steps can seem insurmountable.
74
197689
3052
mogą wydawać się nie do pokonania.
03:20
If they feel guilty or ashamed,
75
200741
2285
Jeśli czuje się winna lub zawstydzona,
03:23
point out that depression is a medical condition,
76
203026
2564
uświadom jej, że depresja to choroba,
03:25
just like asthma or diabetes.
77
205590
2051
tak samo jak astma czy cukrzyca.
03:27
It's not a weakness or a personality trait,
78
207641
2633
To nie słabość czy cecha osobowości.
03:30
and they shouldn't expect themselves to just get over it
79
210274
3242
Nie można oczekiwać, że jakoś przejdzie,
03:33
anymore than they could will themselves to get over a broken arm.
80
213516
3350
tak samo, jak w przypadku złamanej ręki.
03:36
If you haven't experienced depression yourself,
81
216866
2595
Jeśli nigdy nie dotknęła cię depresja,
03:39
avoid comparing it to times you've felt down.
82
219461
3343
nie porównuj jej do chwil przygnębienia.
03:42
Comparing what they're experiencing to normal, temporary feelings of sadness
83
222804
4173
Porównywanie przeżyć osób z depresją ze zwykłym, przejściowym uczuciem smutku
03:46
can make them feel guilty for struggling.
84
226977
2622
może wzbudzić w nich poczucie winy.
03:49
Even just talking about depression openly can help.
85
229599
3337
Pomóc może nawet samo mówienie otwarcie o depresji.
03:52
For example, research shows that asking someone about suicidal thoughts
86
232936
4379
Jak pokazują badania,
rozmowa na temat myśli samobójczych obniża ryzyko jego popełnienia.
03:57
actually reduces their suicide risk.
87
237315
2499
03:59
Open conversations about mental illness help erode stigma
88
239814
3952
Otwarte rozmowy o chorobie psychicznej pomagają stopniowo redukować jej piętno,
04:03
and make it easier for people to ask for help.
89
243766
2736
a chorym jest łatwiej poprosić o pomoc.
04:06
And the more patients seek treatment,
90
246502
1791
Im więcej pacjentów będzie leczonych,
04:08
the more scientists will learn about depression,
91
248293
2699
tym lepiej naukowcy poznają depresję
04:10
and the better the treatments will get.
92
250992
2217
i tym lepsze będą metody jej leczenia.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7