How interpreters juggle two languages at once - Ewandro Magalhaes

Çeviri: Arda Yegül Gözden geçirme: Yunus ASIK

In 1956, during a diplomatic reception in Moscow,

1957’de, Moskova’daki siyasi bir oturumda,

Soviet leader Nikita Khrushchev told Western Bloc ambassadors,

Sovyet Lider Nikita Khrushcev, Batı Bloğu büyük elçilerine

"My vas pokhoronim!"

"My vas pokhoronim!" dedi

His interpreter rendered that into English as,

Tercümanı bunu İngilizce şöyle ifade etti.

"We will bury you!"

“Sizi gömeceğiz.”

This statement sent shockwaves through the Western world,

Bu ifade, Batı dünyasına şok dalgaları gönderdi ve

heightening the tension between the Soviet Union and the US

Soğuk Savaş'ın yoğun yaşandığı dönemde olan Sovyetler Birliği

who were in the thick of the Cold War.

ve ABD arasındaki gerginliği artırdı.

Some believe this incident alone set East/West relations back a decade.

Bazıları, bu olayın Doğu-Batı ilişkilerini tek başına on yıl geri döndüğüne inanıyor.

As it turns out, Khrushchev's remark was translated a bit too literally.

Ortaya çıktığında, Kruşçev'in sözleri biraz kelimesi kelimesine tercüme edildi.

Given the context, his words should have been rendered as,

Konuşmanın içeriği şöyle ifade edilmesi gerekiyordu,

"We will live to see you buried,"

“Sizin gömüldüğünüzü görmek için yaşıyoruz”

meaning that Communism would outlast Capitalism,

daha az tehditkâr bir yorum olup Komünizm

Kapitalizm'den daha uzun

a less threatening comment.

süre yaşayacağı anlamına gelmekteydi.

Though the intended meaning was eventually clarified,

Amaçlanan nihayet netleşmesine rağmen,

the initial impact of Khrushchev's apparent words

Kruşçev'in açık sözlerinin ilk etkisi, dünyayı,

put the world on a path that could have led to nuclear armageddon.

nükleer savaşlara yol açabilecek bir yola koydu.

So now, given the complexities of language and cultural exchange,

Şimdi, dilin ve kültür alışverişinin karmaşıklıkları göz önüne alındığında,

how does this sort of thing not happen all the time?

bu tür şeyler nasıl her zaman olmuyor?

Much of the answer lies with the skill and training of interpreters

Yanıtın çoğu, dil engellerini aşmak için olan

to overcome language barriers.

tercümanların yeteneği ve eğitiminde yatmaktadır.

For most of history, interpretation was mainly done consecutively,

Tarihte çoğu zaman, tercüme ardıl olarak yapıldı; konuşmacılar ve tercümanlar

with speakers and interpreters making pauses to allow each other to speak.

birbirlerine konuşmaya izin vermek için duraklamalar yapıyorlardı.

But after the advent of radio technology,

Ancak, radyo teknolojisinin ortaya çıkmasından sonra,

a new simultaneous interpretations system was developed in the wake of World War II.

İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yeni bir eşzamanlı tercüme sistemi geliştirildi.

In the simultaneous mode

Simultane modunda

interpreters instantaneously translate a speaker's words

çevirmenler konuşurken anında bir konuşmacının

into a microphone while he speaks.

sözlerini bir mikrofona çevirirler.

Without pauses, those in the audience can choose the language

Duraklatmadan seyirciler, dinlemek

in which they want to follow.

istedikleri dili seçebilir.

On the surface, it all looks seamless,

Görünürde, her şey kusursuz duruyor,

but behind the scenes,

ancak sahne arkasında,

human interpreters work incessantly

insan tercümanlar her fikrin istendiği gibi

to ensure every idea gets across as intended.

anlaşılmasından emin olmak için aralıksız çalışıyorlar.

And that is no easy task.

Ve bu hiç de kolay bir iş değil.

It takes about two years of training for already fluent bilingual professionals

Akıcı iki dilli profesyonellerin kelime dağarcığını

to expand their vocabulary and master the skills necessary

genişletmeleri ve bir konferans tercümanı olmak için

to become a conference interpreter.

gerekli becerileri geliştirmeleri yaklaşık iki yıl sürer.

To get used to the unnatural task of speaking while they listen,

Dinlerken konuşmanın doğal olmayan görevine alışmak için,

students shadow speakers

öğrenciler konuşmacıların

and repeat their every word exactly as heard in the same language.

söylediklerini takip eder her kelimeyi aynı dilde duydukları gibi tekrarlarlar.

In time, they begin to paraphrase what is said,

Zamanla, söylenenleri yeniden ifade etmeye başlarlar,

making stylistic adjustments as they go.

bununla da üslupla ilgili ayarlamaları yaptıkları gibi yaparlar.

At some point, a second language is introduced.

Bazı noktalarda, ikinci bir dil sunulur.

Practicing in this way creates new neural pathways in the interpreter's brain,

Bu şekilde pratik yapmak tercümanın beyninde yeni sinirsel yollar yaratır ve

and the constant effort of reformulation gradually becomes second nature.

sürekli reformülasyon çabası ikinci içgüdüsü hâline gelir.

Over time and through much hard work,

Zamanla çok çalışan tercüman,

the interpreter masters a vast array of tricks to keep up with speed,

hıza ayak uydurmak için çok sayıda püf noktaları iyi bilir,

deal with challenging terminology,

zor terminolojilerle uğraşır ve

and handle a multitude of foreign accents.

çok sayıda yabancı aksanla başa çıkar.

They may resort to acronyms to shorten long names,

Uzun isimleri kısaltmak, kısaca genel terimler seçmek

choose generic terms over specific,

veya slaytlara ve diğer görsel yardımcılara atıfta

or refer to slides and other visual aides.

bulunmak için kısaltmalara başvurabilirler.

They can even leave a term in the original language,

Hatta en doğru eşdeğerini aradıklarında terimi,

while they search for the most accurate equivalent.

çevrilen dildekinin aynısını, çevirdikleri metinde kullanabilirler.

Interpreters are also skilled at keeping aplomb in the face of chaos.

Tercümanlar kargaşa karşısında soğukkanlı kalma konusunda da yetenekli.

Remember, they have no control over who is going to say what,

Unutmayın, kimin ne söyleyeceği veya konuşmacının ne kadar

or how articulate the speaker will sound.

açık konuşacağı konusunda hiçbir fikirleri yoktur.

A curveball can be thrown at any time.

Herhangi bir zamanda ters köşeye yatırılabilirler.

Also, they often perform to thousands of people

Ayrıca, çoğu zaman binlerce

and in very intimidating settings,

kişinin olduğu ve BM Genel Kurulu gibi

like the UN General Assembly.

çok korkutucu ortamlarda işlerini icra ediyorlar.

To keep their emotions in check,

Duygularını kontrol altında

they carefully prepare for an assignment,

tutmak için, görevlerine dikkatli bir şekilde hazırlanırlar,

building glossaries in advance,

önceden sözlükçeler hazırlarlar,

reading voraciously about the subject matter,

ana fikri istekli bir biçimde okur

and reviewing previous talks on the topic.

ve önceki konuşmanın konularını gözden geçirirler.

Finally, interpreters work in pairs.

Son olarak, tercümanlar ikişerli olarak çalışırlar.

While one colleague is busy translating incoming speeches in real time,

Bir tercüman o esnada gelen konuşmayı çevirmekle meşgulken,

the other gives support by locating documents,

diğeri dosyaları düzenlemede, kelimelerin

looking up words,

anlamlarına bakmakla ve

and tracking down pertinent information.

ilgili bilgilerin takibini yaparak destek verir.

Because simultaneous interpretation requires intense concentration,

Çünkü simultene tercüme güçlü konsantrasyon gerektirir,

every 30 minutes, the pair switches roles.

30 dakikada bir, ikili rolleri değiştirir.

Success is heavily dependent on skillful collaboration.

Başarı, büyük ölçüde dirayetli işbirliğine bağlıdır.

Language is complex,

Dil karmaşıktır ve

and when abstract or nuanced concepts get lost in translation,

çeviride soyut ve nüanslı kavramlar anlamını kaybetiğinde,

the consequences may be catastrophic.

sonuçları felaket olabilir.

As Margaret Atwood famously noted, "War is what happens when language fails."

Margaret Atwood ünlü sözünde olduğu gbi, ”Dil başarısız olduğunda savaş olur."

Conference interpreters of all people are aware of that

Konferans tercümanları, bunun farkında olurlar ve

and work diligently behind the scenes to make sure it never does.

sahne arkasında hiç böyle olmaması için istekli bir şekilde çalışırlar.