How friendship affects your brain - Shannon Odell

Çeviri: Sara Ozturk Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

Friendships can hold an exceptional place in our life stories.

Arkadaşlıklar hayat hikayelerimizde ayrı bir yer tutabilir.

What is it about these connections that make them so unique?

Peki bu bağlantıları bu kadar eşsiz yapan şey ne?

Before we dive into the science, let’s first observe one in action.

Bilim tarafına girmeden önce bir arkadaşlığı gözlemleyelim.

Mükemmel uyumumun sahip olduğu bütün ideal özellikleri bir araya getirerek

If I could somehow design a best friend, you know,

put together all the ideal qualities of my perfect match,

bir şekilde bir en iyi arkadaş tasarlayabilseydim

that person would pale in comparison to Priya.

bu kişi Priya’ya kıyasla oldukça soluk kalırdı.

She can turn any situation into a good time—

Her durumu iyi bir hale dönüştürebilir,

chemistry lab, band practice.

kimya laboratuvarı ve bando provaları da dahil.

What I’m trying to say is I never laugh harder than when I’m with Priya.

Söylemek istediğim şey Priya ile güldüğümden daha çok

hiçbir zaman gülmediğim.

And she’s always there for me.

Benim her zaman yanımda.

Like last year after I got dumped by Te— you know what?

Geçen sene onun tarafından terk edildiğimde,

I don’t even want to mention their name.

ismini söylemek bile istemiyorum.

It felt like my whole world was crashing down.

Bütün dünyam yıkılıyormuş gibi hissettirdi.

But as soon as I told Priya, boom, she was at my door.

Ama Priya’ya söyler söylemez hemen yanıma geldi.

I was a wreck, but she sat there with me and listened.

Bir enkaz gibiydim ama benimle oturdu ve beni dinledi.

We’re always on the same page;

Her zaman aynı fikirdeyiz

it’s as if we can read each other’s minds!

sanki birbirimizin aklını okuyabiliyormuşuz gibi.

And we can talk for hours— about anything.

Her şey hakkında saatlerce konuşabiliriz.

I know my mom would say she has the phone bills to prove it.

Annemin bunu kanıtlamak için elinde telefon faturaları olduğunu

söyleyeceğini biliyorum.

If it seems like friendships formed in adolescence are particularly special,

Eğer ergenlik döneminde oluşan arkadaşlıklar özel görünüyorsa

that’s because they are.

bunun sebebi özel olmaları.

Early childhood, adolescent, and adult friendships

Erken çocukluk, ergenlik dönemi ve yetişkin dönemi arkadaşlıkları

all manifest a little differently

biraz farklı beliriyorlar

in part because the brain works in different ways at those stages of life.

çünkü beyin hayatın o dönemlerinde farklı şekillerde çalışıyor.

Adolescence is a unique time when peer relationships take focus,

Ergenlik dönemi, akran ilişkilerine odaklanıldığında eşsiz bir dönem

and thanks to the developing brain,

ve gelişen beyin sayesinde

there are changes in the way you value, understand, and connect to friends.

arkadaşlara değer verme, onları anlama

ve onlara bağlanma şekillerinde değişiklikler var.

Teenage friends can seem attached at the hip.

Genç arkadaşlar birbirlerine yapışık gibi görülebilir.

Scientists describe adolescence as a social reorientation

Bilim insanları ergenlik dönemini gençler, arkadaşlarıyla

as teenagers begin to spend as much or more time

ebeveynleriyle olduğundan daha çok zaman geçirmeye başladığı için

with their friends than with their parents.

sosyal bir yeniden uyumlama olarak tanımlar.

This drive to hang with pals may be due to changes in the brain’s reward center,

Bu arkadaşlarla takılma isteği beynin ventral striatum olarak bilinen

known as the ventral striatum.

ödül merkezinde oluşan değişikliklerden dolayı olabilir.

Its activation makes hanging out with others enjoyable

Bu kısmın etkinleştirilmesi başkalarıyla takılmayı zevkli kılar

and motivates you to spend more time with them.

ve onlarla daha çok zaman geçirmeniz için sizi motive eder.

Neuroimaging studies show that this region is highly reactive

Beyin taraması çalışmaları bu bölgenin ergenlik yıllarında

during your teenage years,

oldukça duyarlı olduğunu gösterdi

which may explain why adolescents seem to place a higher value

bu da gençlerin neden çocuklara ve yetişkinlere kıyasla

on social interactions than children or adults.

sosyal etkileşimlere daha değer verdiğini açıklayabilir görünüyor.

Gençlik arkadaşlıkları aynı zamanda çocukluğunuzdaki arkadaşlıklardan

Teenage friendships can also feel more intimate

than the friendships of your childhood.

daha samimi hissettirebilir.

This deeper connection is possible thanks to improvements

Bu derin bağlantı bilim insanlarının zihin kuramı olarak adlandırdığı

in what scientists call Theory of Mind.

durumdaki gelişmeler sayesinde mümkün oluyor.

Theory of Mind is the ability to understand others’ emotions,

Zihin kuramı, başkalarının duygularını, düşüncelerini,

thoughts, motivations, and points of view,

motivasyonlarını, bakış açılarını anlama

and to realize that they may be different from your own.

ve sizinkilerden farklı olabileceklerini, fark etme yetisi.

While it may seem intuitive,

Sezgisel görünse de

this ability hinges on the careful coordination of various brain regions,

bu yeti, bazen sosyal beyin olarak da atfedilen

sometimes referred to as the social brain.

çeşitli beyin bölgelerinin özenli koordinasyonuna dayanıyor.

Babies begin to develop Theory of Mind around 18 months or so.

Bebekler 18 aylıkken zihin kuramını geliştirmeye başlarlar.

Before that, it’s thought they believe that everyone perceives and knows

Onun öncesinde herkesin onların bildiği şeyi bildiğine

exactly what they know.

inandıkları düşünülüyor.

Bir zamanlar beş yaşına kadar zihin kuramının tamamen geliştiği düşünülüyordu

It was once considered to be fully developed by age five,

but scientists now know that Theory of Mind

ancak bilim insanları zihin kuramının gençlik yılları ve sonrasında da

continues to improve and mature well into your teenage years and beyond.

gelişmeye ve olgunlaşmaya devam ettiğini biliyor.

Likewise, regions within the social brain show increased connectivity

Aynı şekilde sosyal beynin içindeki bölgeler çocuklukla karşılaştırıldığında

during adolescence compared with childhood.

gençlik döneminde artan bir bağlanırlık gösteriyor.

As a result, teens can better understand their friend’s perspectives,

Bunun sonucu olarak gençler daha derin bağlantılar gelişmesine izin vererek

allowing for deeper connections to flourish.

kendi arkadaşlarının bakış açısını daha iyi anlayabiliyor.

In the closest friendships,

En yakın arkadaşlıklarda

it can almost feel as if you’re metaphysically connected—

metafiziksel olarak bağlıymışsınız gibi bile hissettirebilir,

two bodies and minds, perfectly in sync.

iki beden ve zihin mükemmel bir şekilde senkronize olmuş gibi.

And there is science to this!

Bunun içinde bilim de var.

Your ability to connect with others somewhat depends

Başkalarına bağlanma yetiniz biraz da hareketlerin, duyguların

on the coordination of actions, emotions, physiology, and thoughts.

fizyolojinin ve düşüncelerin koordinasyonuna bağlı.

This is what psychologists call interpersonal synchrony.

Psikologlar buna kişilerarası senkronizasyon diyor.

You first show signs of the ability to sync with others as infants—

Başkalarıyla senkronize olma yetinizin göstergeleri bebekken

ebeveynlerinizin hareketlerine senkronize olmanız

synchronizing movements and babbling with your parents.

ve bebekçe konuşmanızda ortaya çıkıyor.

As you get older and spend more time outside the home,

Giderek büyüdüğünüzde ve dışarıda daha çok zaman harcamaya başladığınızda

you increasingly show this synchrony with your peers.

bu senkronizasyonu arkadaşlarınıza göstermeye başlıyorsunuz.

For example, imagine walking down the street with a friend.

Örneğin, arkadaşınızla sokakta yürüdüğünüzü hayal edin.

Often without consciously thinking,

you stroll at the same pace and follow the same path.

Sıklıkla bilinçli bir şekilde düşünmeden

aynı yolu izleyerek aynı hızda yürürsünüz.

You and your best friend may not be only on the same page,

Siz ve yakın arkadaşınız sadece aynı fikirde değil

but also scientifically, in step.

aynı zamanda bilimsel olarak aynı adımda da olabilirsiniz.