How friendship affects your brain - Shannon Odell

1,045,790 views ・ 2022-09-15

TED-Ed


Videoni ijro etish uchun quyidagi inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing.

Translator: Muhammaddiyor Sotvoldiyev Reviewer: Sevara Pulatova
00:07
Friendships can hold an exceptional place in our life stories.
0
7045
3586
Do’stlik bizning hayot hikoyalarimizda alohida o’rin egallashi mumkin.
00:11
What is it about these connections that make them so unique?
1
11049
3086
Bu munosabatlarni nima o’ziga xos qilib turadi?
00:14
Before we dive into the science, let’s first observe one in action.
2
14677
3712
Ilmiy jihatdan ko’rishdan avval, keling bir namuna ko’raylik.
00:20
If I could somehow design a best friend, you know,
3
20349
2920
Agar men eng zo’r do’stni yarata olganimda,
00:23
put together all the ideal qualities of my perfect match,
4
23269
2920
barcha mukammal fazilatlarni birlashtirganimda
00:26
that person would pale in comparison to Priya.
5
26481
3211
o’sha inson Priyaning oldida hech narsa bo’lmas edi.
00:29
She can turn any situation into a good time—
6
29901
2919
U har qanday vaziyatni yaxshi tomonga o’zgartira oladi-
00:32
chemistry lab, band practice.
7
32820
2086
kimyo laboratoriyasi, qo’shiq guruhi.
00:35
What I’m trying to say is I never laugh harder than when I’m with Priya.
8
35156
3921
Aytmoqchimanki, Priya bilan bo’ganimda eng baxtli bo’laman.
00:39
And she’s always there for me.
9
39243
1752
Va u har doim men bilan bo’ladi
00:40
Like last year after I got dumped by Te— you know what?
10
40995
3128
O’tgan yili Te meni ahmoq qilib ketganidan so’ng, bilasizmi?
00:44
I don’t even want to mention their name.
11
44123
1919
Hattoki, ismini aytishni xohlamayman.
00:46
It felt like my whole world was crashing down.
12
46042
2377
Butun olam men uchun qulayotgandek tuyuldi.
00:48
But as soon as I told Priya, boom, she was at my door.
13
48753
3587
Ammo Priyaga aytishim bilanoq, u oldimda bo’ldi
00:52
I was a wreck, but she sat there with me and listened.
14
52799
3920
Men og’ir vaziyatda edim,ammo u men bilan bo’ldi va tingladi.
00:56
We’re always on the same page;
15
56719
1668
Doim bir-birimizni tushunardik.
00:58
it’s as if we can read each other’s minds!
16
58387
2211
Go’yoki bir-birimizning hayolimizni o’qigandek!
01:00
And we can talk for hours— about anything.
17
60598
2377
Va biz bir necha soatlar gaplashib turar edik.
01:03
I know my mom would say she has the phone bills to prove it.
18
63184
2878
Bilaman, onamda gapimni isbotlash uchuntelefon harajatlari bor
01:08
If it seems like friendships formed in adolescence are particularly special,
19
68815
4087
O’smirlik davrida shakllangan do’stlik ,ayniqsa ,boshqachadek,
01:12
that’s because they are.
20
72902
1418
chunki rostdan ham boshqacha.
01:14
Early childhood, adolescent, and adult friendships
21
74320
2419
Bolalikdagi, o’smirlikdagi va ulg’aygandagi do’stliklar
01:16
all manifest a little differently
22
76739
1960
ular barchasi ozgina bir-biridan boshqacha
01:18
in part because the brain works in different ways at those stages of life.
23
78699
4130
chunki miyamiz hayotning turli davrlarida turlicha ishlaydi.
01:22
Adolescence is a unique time when peer relationships take focus,
24
82954
3920
O’smirlik bu tengdoshlar bilan aloqalarga e’tibor qaratadigan ajoyib vaqt
01:26
and thanks to the developing brain,
25
86874
1835
va rijojlanayotgan miyamiz tufayli
01:28
there are changes in the way you value, understand, and connect to friends.
26
88709
4880
sen do’stlar bilan bog’langaningda,ularni tushunganingda,qadrlaganingda farqlar bor.
O’smir do’stlar biri biriga juda bog’lanib qolgandek tuyuladi.
01:34
Teenage friends can seem attached at the hip.
27
94257
2460
01:36
Scientists describe adolescence as a social reorientation
28
96926
4379
Olimlar o’smirlikni ijtimoiy yo’nalish sifatida ta’riflaydilar,
01:41
as teenagers begin to spend as much or more time
29
101305
2753
chunki o’smirlar ota-onalariga qaraganda do’stlari bilan
01:44
with their friends than with their parents.
30
104058
2544
ko’proq yoki teng vaqt o’tkazishni boshlaydilar.
01:46
This drive to hang with pals may be due to changes in the brain’s reward center,
31
106602
4213
Do’stlar bilan muloqot qilish miyaning o’zgarishlarga bog’liq bo’lishi mumkin,
01:50
known as the ventral striatum.
32
110815
2210
va bu “Ventral striatum” deb ataladi.
Uning faollashishi boshqalar bilan muloqot qilishni yoqimli qiladi
01:53
Its activation makes hanging out with others enjoyable
33
113109
3003
01:56
and motivates you to spend more time with them.
34
116112
2377
va ular bilan ko’proq vaqt o’tkazishga undaydi.
O’rganishlar ko’rsatadiki, bu joy sizning o’smirlik yillaringizda juda reaktivdir.
01:59
Neuroimaging studies show that this region is highly reactive
35
119157
3128
02:02
during your teenage years,
36
122285
1585
02:03
which may explain why adolescents seem to place a higher value
37
123870
3670
Bu nega o’smirlar bolalar yoki kattalarga qaraganda ijtimoiy aloqalarga ko’proq
02:07
on social interactions than children or adults.
38
127540
3003
ahamiyat berishini tushuntirishi mumkin.
02:11
Teenage friendships can also feel more intimate
39
131627
2336
O’smirlikdagi do’stlik bolalikdagidan ko’ra yaqinroq bo’lishi mumkin.
02:13
than the friendships of your childhood.
40
133963
1919
02:15
This deeper connection is possible thanks to improvements
41
135882
3044
Bu chuqur bog’liqliklar “Aql nazariyasi” dagi rivojlanishlar tufayli bo’ldi,
02:18
in what scientists call Theory of Mind.
42
138926
3170
02:22
Theory of Mind is the ability to understand others’ emotions,
43
142180
3878
“Aql nazariyasi” bu qolganlarning hissiyotlarini, fikrlarini va
02:26
thoughts, motivations, and points of view,
44
146058
2586
motivatsiyasini tushuna olish qobiliyati
02:28
and to realize that they may be different from your own.
45
148644
2836
ular senikidan boshqacharoq bo’lishini tushuna olishdir.
Bu intuitiv tuyulishi mumkin bo’lsa-da,
02:32
While it may seem intuitive,
46
152064
1752
02:33
this ability hinges on the careful coordination of various brain regions,
47
153816
4463
Bu qobiliyat miyaning turli qismlarini diqqat bilan muvofiqlashtirishga bog’liq.
02:38
sometimes referred to as the social brain.
48
158279
3170
Bu ba’zida “social brain” deb ataladi
02:41
Babies begin to develop Theory of Mind around 18 months or so.
49
161908
4045
Chaqaloqlarda 18 oy atrofida “Aql nazariyasi’ rivojlana boshlaydi.
02:46
Before that, it’s thought they believe that everyone perceives and knows
50
166078
3546
Avvallari, ular barcha bir xil narsalarni biladi va his qiladi deb o’ylashgandi.
02:49
exactly what they know.
51
169624
1876
02:52
It was once considered to be fully developed by age five,
52
172001
3212
Bir vaqtlar u besh yoshga qadar to’liq rivojlangan deb hisoblangan,
02:55
but scientists now know that Theory of Mind
53
175213
2836
Ammo olimlar bilishadiki, “Aql nazariyasi”
02:58
continues to improve and mature well into your teenage years and beyond.
54
178049
4588
o’smirlik va undan keyingi davrda yaxshilanishda va kamolotda davom etmoqda.
03:02
Likewise, regions within the social brain show increased connectivity
55
182720
3921
Shuningdek,‘social brain’ ichidagi hududlar o’smirlik davrida bolalik bilan
03:06
during adolescence compared with childhood.
56
186641
2210
solishtirganda ko’proq bog’lanishni ko’rsatadi.
03:08
As a result, teens can better understand their friend’s perspectives,
57
188935
3753
Natijada, o’smirlar do’stlarining nuqtai nazarini yaxshiroq tushunishlari mumkin,
03:12
allowing for deeper connections to flourish.
58
192688
2836
va chuqurroq aloqalarni rivojlantirishga imkon beradi.
03:15
In the closest friendships,
59
195816
1377
Eng yaqin do’stlarda,
03:17
it can almost feel as if you’re metaphysically connected—
60
197193
2878
Xuddi metafizik jihatdan bog’langandek tuyulishi mumkin.
03:20
two bodies and minds, perfectly in sync.
61
200071
2961
ikkita tana va ong bir-biriga mos keladi.
03:23
And there is science to this!
62
203241
1668
Va buning ilmiy isboti bor!
03:24
Your ability to connect with others somewhat depends
63
204909
2586
Sening boshqalar bilan bog’lana olishing
03:27
on the coordination of actions, emotions, physiology, and thoughts.
64
207495
4504
harakatlarning, hissiyotlarning va fikrlarning moslashuviga bog’liq
03:32
This is what psychologists call interpersonal synchrony.
65
212667
3670
Va buni psixologlar “interpersonal synchrony” deb atashadi
03:36
You first show signs of the ability to sync with others as infants—
66
216545
3671
Siz avval chaqaloq sifatida boshqalar bilan sinxronlash qobiliyatini ko’rsatasiz
03:40
synchronizing movements and babbling with your parents.
67
220216
2878
harakatlarni sinxronlashtirish va ota-onangiz bilan gaplashish.
03:43
As you get older and spend more time outside the home,
68
223094
3003
Yoshingiz ulg’aygan sari va uydan
tashqarida ko’proq vaqt o’tkazgansariz
03:46
you increasingly show this synchrony with your peers.
69
226097
2627
siz tengdoshlaringiz bilan bu sinxronlikni
03:48
For example, imagine walking down the street with a friend.
70
228724
2962
tobora ko’proq namoyon etasiz.
Misol uchun, do’stingiz bilan ko’chada yurganingizni tasavvur qiling.
03:51
Often without consciously thinking,
71
231686
1793
03:53
you stroll at the same pace and follow the same path.
72
233479
2961
Ko’pincha ongli ravishda o’ylamasdan,
03:56
You and your best friend may not be only on the same page,
73
236440
3546
siz bir xil tezlikda yurasiz va bir xil yo’ldan yurasiz.
03:59
but also scientifically, in step.
74
239986
3253
Siz va eng yaqin do’stingiz faqatgina bir xil o’ylamasligingiz mumkin
ammo, ilmiy jihatdan bu bo’lishi mumkin.
Ushbu veb-sayt haqida

Ushbu sayt sizni ingliz tilini o'rganish uchun foydali bo'lgan YouTube videolari bilan tanishtiradi. Dunyo bo'ylab eng yaxshi o'qituvchilar tomonidan o'qitiladigan ingliz tili darslarini ko'rasiz. Videoni u yerdan o'ynash uchun har bir video sahifasida ko'rsatilgan inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing. Subtitrlar video ijrosi bilan sinxronlashtiriladi. Agar sizda biron bir fikr yoki so'rov bo'lsa, iltimos, ushbu aloqa formasi orqali biz bilan bog'laning.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7