How friendship affects your brain - Shannon Odell

1,001,914 views ・ 2022-09-15

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Kornelia Mielczarek Korekta: Ola Królikowska
00:07
Friendships can hold an exceptional place in our life stories.
0
7045
3586
Przyjaźnie mogą pełnić szczególną rolę w naszych życiach.
00:11
What is it about these connections that make them so unique?
1
11049
3086
Co sprawia, że są tak wyjątkowe?
00:14
Before we dive into the science, let’s first observe one in action.
2
14677
3712
Zanim spojrzymy na to z naukowego punktu widzenia, spójrzmy na praktykę.
00:20
If I could somehow design a best friend, you know,
3
20349
2920
Gdybym mogła stworzyć idealnego przyjaciela,
00:23
put together all the ideal qualities of my perfect match,
4
23269
2920
czyli połączyć wszystkie idealne według mnie cechy,
00:26
that person would pale in comparison to Priya.
5
26481
3211
ta osoba nijak miałaby się do Priyi.
00:29
She can turn any situation into a good time—
6
29901
2919
Ona każdą sytuacją może zamienić w zabawną.
00:32
chemistry lab, band practice.
7
32820
2086
Zajęcia z chemii, próbę zespołu.
00:35
What I’m trying to say is I never laugh harder than when I’m with Priya.
8
35156
3921
Nigdy nie śmieję się tak, jak wtedy, gdy jestem z Priyą.
Jest przy mnie zawsze, gdy jej potrzebuję.
00:39
And she’s always there for me.
9
39243
1752
00:40
Like last year after I got dumped by Te— you know what?
10
40995
3128
Kiedy ostatnio roku zerwał ze mną Te, wiecie co?
00:44
I don’t even want to mention their name.
11
44123
1919
Nawet nie chcę wspominać tego imienia.
00:46
It felt like my whole world was crashing down.
12
46042
2377
Czułam się, jakby mój cały świat się walił.
00:48
But as soon as I told Priya, boom, she was at my door.
13
48753
3587
Ale gdy tylko powiedziam o tym Priyi, już była pod moimi drzwiami.
00:52
I was a wreck, but she sat there with me and listened.
14
52799
3920
Byłam załamana, ale ona usiadła ze mną i słuchała.
00:56
We’re always on the same page;
15
56719
1668
Zawsze się rozumiemy.
00:58
it’s as if we can read each other’s minds!
16
58387
2211
Prawie jakbyśmy czytały sobie w myślach!
01:00
And we can talk for hours— about anything.
17
60598
2377
Możemy romawiać godzinami o niczym.
01:03
I know my mom would say she has the phone bills to prove it.
18
63184
2878
Moja mama powiedziałaby, że ma na dowód rachunki.
01:08
If it seems like friendships formed in adolescence are particularly special,
19
68815
4087
Jeśli wydaje się, że przyjaźni nawiązane podczas dorastania
są szczególnie wyjątkowe, to dlatego, że takie są.
01:12
that’s because they are.
20
72902
1418
01:14
Early childhood, adolescent, and adult friendships
21
74320
2419
Te z dzieciństwa, z dorastania i dorosłości
01:16
all manifest a little differently
22
76739
1960
wyglądają trochę inaczej.
01:18
in part because the brain works in different ways at those stages of life.
23
78699
4130
Po części dlatego, że mózg działa inaczej na różnych etapach życia.
01:22
Adolescence is a unique time when peer relationships take focus,
24
82954
3920
Dorastanie to wyjątkowy czas,
kiedy skupiamy się na relacjach z rówieśnikami,
01:26
and thanks to the developing brain,
25
86874
1835
a dzięki rozwijającemu się mózgowi
01:28
there are changes in the way you value, understand, and connect to friends.
26
88709
4880
następują zmiany w docenianiu, rozumieniu i nawiązywaniu przyjaźni.
01:34
Teenage friends can seem attached at the hip.
27
94257
2460
Nastolatki mogą wyglądać na papużki-nierozłączki.
01:36
Scientists describe adolescence as a social reorientation
28
96926
4379
Naukowcy określają wiek dorastania jako społeczną reorientację,
01:41
as teenagers begin to spend as much or more time
29
101305
2753
gdy nastolatki zaczynają spędzać więcej czasu
01:44
with their friends than with their parents.
30
104058
2544
ze swoimi znajomymi niż z rodzicami.
01:46
This drive to hang with pals may be due to changes in the brain’s reward center,
31
106602
4213
Pragnienie spędzania czasu z rówieśnikami może być spowodowane
przez ośrodek nagrody mózgu, czyli prążkowie.
01:50
known as the ventral striatum.
32
110815
2210
Dzięki jego aktywacji spotkania z innymi stają się przyjemniejsze,
01:53
Its activation makes hanging out with others enjoyable
33
113109
3003
01:56
and motivates you to spend more time with them.
34
116112
2377
co motywuje do spędzania z nimi większej ilości czasu.
01:59
Neuroimaging studies show that this region is highly reactive
35
119157
3128
Badania neuroobrazowania pokazują,
że ta okolica jest bardzo aktywna podczas dorastania.
02:02
during your teenage years,
36
122285
1585
02:03
which may explain why adolescents seem to place a higher value
37
123870
3670
To może wyjaśniać, czemu nastolatki bardziej cenią sobie
02:07
on social interactions than children or adults.
38
127540
3003
interakcje społeczne niż dzieci czy dorośli.
02:11
Teenage friendships can also feel more intimate
39
131627
2336
Nastoletnie przyjaźnie mogą być bardziej intymne
02:13
than the friendships of your childhood.
40
133963
1919
niż te z dzieciństwa.
02:15
This deeper connection is possible thanks to improvements
41
135882
3044
Ta głębsza relacja jest możliwa dzięki polepszeniom w czymś,
02:18
in what scientists call Theory of Mind.
42
138926
3170
co naukowcy nazywają “teorią umysłu”.
02:22
Theory of Mind is the ability to understand others’ emotions,
43
142180
3878
To umiejętność rozumienia cudzych emocji,
02:26
thoughts, motivations, and points of view,
44
146058
2586
myśli, motywacji i perspektyw
02:28
and to realize that they may be different from your own.
45
148644
2836
oraz świadomości, że mogą być one inne od reszty.
02:32
While it may seem intuitive,
46
152064
1752
Choć może to wyglądać na intuicyjne,
02:33
this ability hinges on the careful coordination of various brain regions,
47
153816
4463
ta umiejętność polega na starannej koordynacji różnych części mózgu,
02:38
sometimes referred to as the social brain.
48
158279
3170
czasem nazywanych mózgiem społecznym.
02:41
Babies begin to develop Theory of Mind around 18 months or so.
49
161908
4045
Teoria mózgu u niemowlaków zaczyna się rozwijać około 18 miesiąca życia.
02:46
Before that, it’s thought they believe that everyone perceives and knows
50
166078
3546
Do tego momentu prawdopodobnie myślą, że każdy czuje i sądzi to samo co one.
02:49
exactly what they know.
51
169624
1876
02:52
It was once considered to be fully developed by age five,
52
172001
3212
Kiedyś uważano, że rozwija się do 5. roku życia,
02:55
but scientists now know that Theory of Mind
53
175213
2836
ale naukowcy uważają dziś, że teoria mózgu
02:58
continues to improve and mature well into your teenage years and beyond.
54
178049
4588
rozwija się i dojrzewa do późnego wieku dorastania i dłużej.
03:02
Likewise, regions within the social brain show increased connectivity
55
182720
3921
Podobnie części w mózgu społecznym pokazują zwiększoną aktywność
03:06
during adolescence compared with childhood.
56
186641
2210
podczas dorastania w porównaniu do dzieciństwa.
03:08
As a result, teens can better understand their friend’s perspectives,
57
188935
3753
W efekcie nastolatki są w stanie lepiej zrozumieć perspektywę przyjaciela,
03:12
allowing for deeper connections to flourish.
58
192688
2836
co pozwala na rozwój głębszcyh relacji.
03:15
In the closest friendships,
59
195816
1377
W przypadku najbliższych przyjaźni
03:17
it can almost feel as if you’re metaphysically connected—
60
197193
2878
może to robić wrażenie wręcz metafizycznej jedności.
03:20
two bodies and minds, perfectly in sync.
61
200071
2961
Dwa ciała i umysły perfekcyjnie zsynchronizowane.
03:23
And there is science to this!
62
203241
1668
Potwierdza to nauka!
03:24
Your ability to connect with others somewhat depends
63
204909
2586
Umiejętność połączenia się z innymi częściowo zależy
03:27
on the coordination of actions, emotions, physiology, and thoughts.
64
207495
4504
od koordynacji czynności, emocji, fizjologii i myśli.
03:32
This is what psychologists call interpersonal synchrony.
65
212667
3670
Psycholodzy nazywają to synchronizacją interpersonalną.
03:36
You first show signs of the ability to sync with others as infants—
66
216545
3671
Pierwsze oznaki tej zdolności pokazujemy jako noworodki
03:40
synchronizing movements and babbling with your parents.
67
220216
2878
przez synchronizowanie ruchów i bełkotanie razem z rodzicami.
03:43
As you get older and spend more time outside the home,
68
223094
3003
W miarę dorastania i spędzania większej ilości czasu poza domem
03:46
you increasingly show this synchrony with your peers.
69
226097
2627
synchronizacja z rówieśnikami zwiększa się coraz bardziej.
03:48
For example, imagine walking down the street with a friend.
70
228724
2962
Na przykład wyobraź sobie chodzenie po ulicy z przyjacielem.
03:51
Often without consciously thinking,
71
231686
1793
Często bez namysłu
03:53
you stroll at the same pace and follow the same path.
72
233479
2961
chodzicie w tym samym tempie i tą samą drogą.
03:56
You and your best friend may not be only on the same page,
73
236440
3546
Ty i twój przyjaciel nie tylko nadajecie na tych samych falach,
03:59
but also scientifically, in step.
74
239986
3253
ale naukowo idziecie krok w krok.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7