How friendship affects your brain - Shannon Odell

Tłumaczenie: Kornelia Mielczarek Korekta: Ola Królikowska

Friendships can hold an exceptional place in our life stories.

Przyjaźnie mogą pełnić szczególną rolę w naszych życiach.

What is it about these connections that make them so unique?

Co sprawia, że są tak wyjątkowe?

Before we dive into the science, let’s first observe one in action.

Zanim spojrzymy na to z naukowego punktu widzenia, spójrzmy na praktykę.

If I could somehow design a best friend, you know,

Gdybym mogła stworzyć idealnego przyjaciela,

put together all the ideal qualities of my perfect match,

czyli połączyć wszystkie idealne według mnie cechy,

that person would pale in comparison to Priya.

ta osoba nijak miałaby się do Priyi.

She can turn any situation into a good time—

Ona każdą sytuacją może zamienić w zabawną.

chemistry lab, band practice.

Zajęcia z chemii, próbę zespołu.

What I’m trying to say is I never laugh harder than when I’m with Priya.

Nigdy nie śmieję się tak, jak wtedy, gdy jestem z Priyą.

Jest przy mnie zawsze, gdy jej potrzebuję.

And she’s always there for me.

Like last year after I got dumped by Te— you know what?

Kiedy ostatnio roku zerwał ze mną Te, wiecie co?

I don’t even want to mention their name.

Nawet nie chcę wspominać tego imienia.

It felt like my whole world was crashing down.

Czułam się, jakby mój cały świat się walił.

But as soon as I told Priya, boom, she was at my door.

Ale gdy tylko powiedziam o tym Priyi, już była pod moimi drzwiami.

I was a wreck, but she sat there with me and listened.

Byłam załamana, ale ona usiadła ze mną i słuchała.

We’re always on the same page;

Zawsze się rozumiemy.

it’s as if we can read each other’s minds!

Prawie jakbyśmy czytały sobie w myślach!

And we can talk for hours— about anything.

Możemy romawiać godzinami o niczym.

I know my mom would say she has the phone bills to prove it.

Moja mama powiedziałaby, że ma na dowód rachunki.

If it seems like friendships formed in adolescence are particularly special,

Jeśli wydaje się, że przyjaźni nawiązane podczas dorastania

są szczególnie wyjątkowe, to dlatego, że takie są.

that’s because they are.

Early childhood, adolescent, and adult friendships

Te z dzieciństwa, z dorastania i dorosłości

all manifest a little differently

wyglądają trochę inaczej.

in part because the brain works in different ways at those stages of life.

Po części dlatego, że mózg działa inaczej na różnych etapach życia.

Adolescence is a unique time when peer relationships take focus,

Dorastanie to wyjątkowy czas,

kiedy skupiamy się na relacjach z rówieśnikami,

and thanks to the developing brain,

a dzięki rozwijającemu się mózgowi

there are changes in the way you value, understand, and connect to friends.

następują zmiany w docenianiu, rozumieniu i nawiązywaniu przyjaźni.

Teenage friends can seem attached at the hip.

Nastolatki mogą wyglądać na papużki-nierozłączki.

Scientists describe adolescence as a social reorientation

Naukowcy określają wiek dorastania jako społeczną reorientację,

as teenagers begin to spend as much or more time

gdy nastolatki zaczynają spędzać więcej czasu

with their friends than with their parents.

ze swoimi znajomymi niż z rodzicami.

This drive to hang with pals may be due to changes in the brain’s reward center,

Pragnienie spędzania czasu z rówieśnikami może być spowodowane

przez ośrodek nagrody mózgu, czyli prążkowie.

known as the ventral striatum.

Dzięki jego aktywacji spotkania z innymi stają się przyjemniejsze,

Its activation makes hanging out with others enjoyable

and motivates you to spend more time with them.

co motywuje do spędzania z nimi większej ilości czasu.

Neuroimaging studies show that this region is highly reactive

Badania neuroobrazowania pokazują,

że ta okolica jest bardzo aktywna podczas dorastania.

during your teenage years,

which may explain why adolescents seem to place a higher value

To może wyjaśniać, czemu nastolatki bardziej cenią sobie

on social interactions than children or adults.

interakcje społeczne niż dzieci czy dorośli.

Teenage friendships can also feel more intimate

Nastoletnie przyjaźnie mogą być bardziej intymne

than the friendships of your childhood.

niż te z dzieciństwa.

This deeper connection is possible thanks to improvements

Ta głębsza relacja jest możliwa dzięki polepszeniom w czymś,

in what scientists call Theory of Mind.

co naukowcy nazywają “teorią umysłu”.

Theory of Mind is the ability to understand others’ emotions,

To umiejętność rozumienia cudzych emocji,

thoughts, motivations, and points of view,

myśli, motywacji i perspektyw

and to realize that they may be different from your own.

oraz świadomości, że mogą być one inne od reszty.

While it may seem intuitive,

Choć może to wyglądać na intuicyjne,

this ability hinges on the careful coordination of various brain regions,

ta umiejętność polega na starannej koordynacji różnych części mózgu,

sometimes referred to as the social brain.

czasem nazywanych mózgiem społecznym.

Babies begin to develop Theory of Mind around 18 months or so.

Teoria mózgu u niemowlaków zaczyna się rozwijać około 18 miesiąca życia.

Before that, it’s thought they believe that everyone perceives and knows

Do tego momentu prawdopodobnie myślą, że każdy czuje i sądzi to samo co one.

exactly what they know.

It was once considered to be fully developed by age five,

Kiedyś uważano, że rozwija się do 5. roku życia,

but scientists now know that Theory of Mind

ale naukowcy uważają dziś, że teoria mózgu

continues to improve and mature well into your teenage years and beyond.

rozwija się i dojrzewa do późnego wieku dorastania i dłużej.

Likewise, regions within the social brain show increased connectivity

Podobnie części w mózgu społecznym pokazują zwiększoną aktywność

during adolescence compared with childhood.

podczas dorastania w porównaniu do dzieciństwa.

As a result, teens can better understand their friend’s perspectives,

W efekcie nastolatki są w stanie lepiej zrozumieć perspektywę przyjaciela,

allowing for deeper connections to flourish.

co pozwala na rozwój głębszcyh relacji.

In the closest friendships,

W przypadku najbliższych przyjaźni

it can almost feel as if you’re metaphysically connected—

może to robić wrażenie wręcz metafizycznej jedności.

two bodies and minds, perfectly in sync.

Dwa ciała i umysły perfekcyjnie zsynchronizowane.

And there is science to this!

Potwierdza to nauka!

Your ability to connect with others somewhat depends

Umiejętność połączenia się z innymi częściowo zależy

on the coordination of actions, emotions, physiology, and thoughts.

od koordynacji czynności, emocji, fizjologii i myśli.

This is what psychologists call interpersonal synchrony.

Psycholodzy nazywają to synchronizacją interpersonalną.

You first show signs of the ability to sync with others as infants—

Pierwsze oznaki tej zdolności pokazujemy jako noworodki

synchronizing movements and babbling with your parents.

przez synchronizowanie ruchów i bełkotanie razem z rodzicami.

As you get older and spend more time outside the home,

W miarę dorastania i spędzania większej ilości czasu poza domem

you increasingly show this synchrony with your peers.

synchronizacja z rówieśnikami zwiększa się coraz bardziej.

For example, imagine walking down the street with a friend.

Na przykład wyobraź sobie chodzenie po ulicy z przyjacielem.

Often without consciously thinking,

Często bez namysłu

you stroll at the same pace and follow the same path.

chodzicie w tym samym tempie i tą samą drogą.

You and your best friend may not be only on the same page,

Ty i twój przyjaciel nie tylko nadajecie na tych samych falach,

but also scientifically, in step.

ale naukowo idziecie krok w krok.