What makes us feel good about our work? | Dan Ariely

Dan Ariely: Điều gì khiến chúng ta hài lòng về công việc của chúng ta?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Hoàng Linh Reviewer: Xuyen Duong

I want to talk a little bit today about labor and work.

Hôm nay tôi muốn nói một chút

về vấn đề lao động và việc làm.

When we think about how people work,

Khi chúng ta nghĩ về việc con người làm việc như thế nào,

the naive intuition we have

trực giác ngây thơ mà chúng ta có

is that people are like rats in a maze --

đó là con người giống như những con chuột trong một mê cung--

thứ mà tất cả mọi người quan tâm đến là tiền,

that all people care about is money,

and the moment we give them money,

và giây phút chúng ta cho người khác tiền,

we can direct them to work one way,

chúng ta có thể chỉ cho họ làm việc theo cách này,

we can direct them to work another way.

chúng ta có thể chỉ cho họ làm việc theo cách khác.

This is why we give bonuses to bankers and pay in all kinds of ways.

Đây là lý do tại sao chúng ta thưởng cho các giám đốc ngân hàng và trả tiền cho tất cả các công việc đó.

Và chúng ta thực sự có quan điểm vô cùng đơn giản này

And we really have this incredibly simplistic view

of why people work, and what the labor market looks like.

về việc tại sao con người làm việc và thị trường lao động trông như thế nào.

At the same time, if you think about it,

Ngay lúc này, nếu các bạn nghĩ về điều đó,

there's all kinds of strange behaviors in the world around us.

có tất cả các dạng hành vi kỳ lại trên thế giới xung quanh chúng ta.

Think about something like mountaineering and mountain climbing.

Hãy nghĩ về một việc gì đó như trèo núi và leo núi.

Nếu bạn đọc sách về những người leo núi, những ngọn núi khó leo,

If you read books of people who climb mountains, difficult mountains,

do you think that those books are full of moments of joy and happiness?

bạn có nghĩ rằng những quyển sách đó chan chứa những phút giây vui vẻ và hạnh phúc?

No, they are full of misery.

Không, chúng toàn là đau khổ.

Thực tế, tất cả đều là vì sự tê cóng và khó khăn để cất bước

In fact, it's all about frostbite and having difficulty walking,

and difficulty breathing --

và sự khó thở--

cold, challenging circumstances.

lạnh giá, những hoàn cảnh đầy thách thức.

And if people were just trying to be happy,

Và nếu con người chỉ cố gắng để hạnh phúc,

the moment they would get to the top,

giây phút mà họ leo lên đến đỉnh,

they would say, "This was a terrible mistake.

họ sẽ nói, "Đây là một sai lầm khủng khiếp.

I'll never do it again."

Tôi sẽ không bao giờ làm lại nữa."

(Cười)

(Laughter)

"Instead, let me sit on a beach somewhere drinking mojitos."

"Thay vào đó, hãy để tôi ngồi trên một bãi biển nào đó uống mojitos."

But instead, people go down,

Nhưng thay vào đó, người ta đi xuống,

and after they recover, they go up again.

và sau khi hồi phục, người ta lại leo lên tiếp.

And if you think about mountain climbing as an example,

Và nếu bạn nghĩ về việc leo núi như một ví dụ,

it suggests all kinds of things.

nó sẽ gợi ý cho bạn về tất cả những điều khác.

Nó gợi ý rằng chúng ta quan tâm tới việc đạt đến đích, đển đỉnh cao.

It suggests that we care about reaching the end, a peak.

Nó gợi ý rằng chúng ta quan tâm tới sự đấu tranh, tới thách thức.

It suggests that we care about the fight, about the challenge.

It suggests that there's all kinds of other things that motivate us

Nó gợi ý rằng có tất cả các thứ khác

thúc đẩy chúng ta làm việc và hành xử bằng tất cả mọi cách.

to work or behave in all kinds of ways.

Và đối với cá nhân tôi, tôi đã bắt đầu nghĩ về điều này

And for me personally, I started thinking about this

after a student came to visit me.

sau khi một sinh viên đến gặp tôi.

Đây là một trong số các sinh viên của tôi vài năm trước.

This was one of my students from a few years earlier,

Và một ngày cậu ta quay trở lại trường.

and he came one day back to campus.

Và cậu ta kể với tôi câu chuyện này:

And he told me the following story:

He said that for more than two weeks,

Cậu ta nói rằng cậu ta đã làm một bản thuyết trình Power Point trong hơn hai tuần.

he was working on a PowerPoint presentation.

He was working in a big bank,

Cậu ta đang làm việc cho một ngân hàng lớn.

and this was in preparation for a merger and acquisition.

Bản thuyết trình để chuẩn bị cho một vụ mua bán và sáp nhập.

And he was working very hard on this presentation --

Và cậu ta đã mất nhiều công sức để làm bản thuyết trình này--

graphs, tables, information.

các đồ thị, bảng biểu, thông tin.

He stayed late at night every day.

Cậu ta thức khuya hàng đêm.

And the day before it was due,

Và ngày trước hạn chót,

he sent his PowerPoint presentation to his boss,

cậu ta gửi bản thuyết trình Power Point cho sếp cậu ta,

và người sếp đã phản hồi và nói rằng,

and his boss wrote him back and said,

"Nice presentation, but the merger is canceled."

"Bản thuyết trình tốt, nhưng phần sáp nhập bị hủy bỏ."

And the guy was deeply depressed.

Và anh chàng hoàn toàn chán nản.

Now at the moment when he was working,

Tại thời điểm cậu ta đang làm việc,

he was actually quite happy.

cậu ta thực sự khá hạnh phúc.

Every night he was enjoying his work,

Hàng đêm cậu ta tận hưởng công việc của mình,

he was staying late, he was perfecting this PowerPoint presentation.

cậu ta đi ngủ muộn, cậu ta muốn làm bản thuyết trình thật hoàn hảo.

But knowing that nobody would ever watch it made him quite depressed.

Nhưng biết rằng việc sẽ không ai có thể xem làm cho cậu ta chán nản.

So I started thinking about how do we experiment

Như vậy tôi bắt đầu nghĩ về việc làm thế nào để chúng ta thử nghiệm

with this idea of the fruits of our labor.

ý tưởng về thành quả lao động của chúng ta

And to start with, we created a little experiment

Và để bắt đầu, chúng tôi đã làm một thử nghiệm nhỏ

in which we gave people Legos,

trong đó chúng tôi đưa đồ chơi xếp hình Lego cho mọi người, và yêu cầu họ xếp chúng.

and we asked them to build with Legos.

And for some people, we gave them Legos and we said,

Và với một số người khác, chúng tôi đưa họ Lego và chúng tôi hỏi họ,

"Hey, would you like to build this Bionicle for three dollars?

"Này, bạn có muốn lắp một mô hình Bionicle này để lấy 3 đô la không?

We'll pay you three dollars for it."

Chúng tôi sẽ trả cho bạn 3 đô la để làm nó."

And people said yes, and they built with these Legos.

Và những người đó đồng ý, và họ xếp hình Lego.

And when they finished, we took it, we put it under the table,

Và khi họ làm xong, chúng tôi lấy nó, chúng tôi cất nó ở dưới bàn,

and we said, "Would you like to build another one,

và chúng tôi nói, "Bạn có muốn làm một cái khác với 2,70 đô la không?"

this time for $2.70?"

If they said yes, we gave them another one,

Nếu họ đồng ý, chúng tôi đưa cho họ một cái khác.

and when they finished, we asked them,

Và khi họ làm xong, chúng tôi hỏi họ,

"Bạn có muốn làm một cái khác không?" để lấy, 2,40 đô, 2,10 đô, vân vân,

"Do you want to build another one?" for $2.40, $2.10, and so on,

until at some point people said,

cho tới khi một số người nói, "Không làm nữa. Nó không đáng giá với tôi."

"No more. It's not worth it for me."

Điều này là cái mà chúng tôi gọi là điều kiện có nghĩa.

This was what we called the meaningful condition.

People built one Bionicle after another.

Người ta xếp một mô hình Bionicle sau mỗi một cái khác.

After they finished every one of them,

Sau khi họ làm xong mỗi cái, chúng tôi cho chúng xuống dưới bàn,

we put them under the table.

Và chúng tôi nói với họ vào cuối buổi thử nghiệm rằng,

And we told them that at the end of the experiment,

we will take all these Bionicles, we will disassemble them,

chúng tôi sẽ lấy tất cả các mô hình Bionicles, chúng tôi sẽ tháo tất cả chúng ra,

we will put them back in the boxes,

chúng tôi sẽ cho chúng vào lại các hộp, và chúng tôi sẽ sử dụng chúng cho những người tham gia thử nghiệm tiếp theo.

and we will use it for the next participant.

There was another condition.

Có một điều kiện khác.

This other condition was inspired by David, my student.

Điều kiện này được lấy cảm hứng từ David, sinh viên của tôi.

And this other condition we called the Sisyphic condition.

Và điều kiện khác này chúng tôi gọi là điều kiện Sisyphic

And if you remember the story about Sisyphus,

Và nếu như bạn còn nhớ về câu chuyện Sisyphus,

Sisyphus was punished by the gods to push the same rock up a hill,

Sisyphus đã bị các vị thần trừng phạt phải đẩy đá lên trên ngọn đồi,

and when he almost got to the end,

và khi Sisyphus gần tới đích,

the rock would roll over, and he would have to start again.

tảng đá lăn tròn xuống, và Sisyphus phải bắt đầu lại từ đầu.

And you can think about this as the essence of doing futile work.

Và bạn có thể nghĩ về điều này như là bản chất của việc làm vô ích.

You can imagine that if he pushed the rock on different hills,

Bạn có thể tưởng tượng rằng nếu Sisyphus đẩy tảng đá trên những ngọn đồi khác,

at least he would have some sense of progress.

ít nhất ông ấy còn có được cảm giác tiến bộ.

Also, if you look at prison movies,

Cũng như vậy, nếu bạn xem một bộ phim về nhà tù,

có một cách mà thỉnh thoảng các lính canh tra tấn các tù nhân

sometimes the way that the guards torture the prisoners

is to get them to dig a hole, and when the prisoner is finished,

đó là yêu cầu họ đào một cái hố

và khi tù nhân làm xong, họ yêu cầu người tù đó lấp đầy cái hố lại và đào lại lần nữa.

they ask him to fill the hole back up and then dig again.

There's something about this cyclical version

Có điều gì đó về phiên bản mang tính chu kỳ này

of doing something over and over and over

về việc làm một thứ lặp đi lặp lại

that seems to be particularly demotivating.

dường như đang tước bỏ đi động cơ làm việc một cách tỉ mỉ.

So in the second condition of this experiment,

Vì thế điều kiện thứ hai của thử nghiệm này chính xác là những gì mà chúng tôi đã làm.

that's exactly what we did.

Chúng tôi đã hỏi mọi người, "Bạn có muốn lắp một mô hình Bionicle để lấy 3 đô la không?"

We asked people,

"Would you like to build one Bionicle for three dollars?"

And if they said yes, they built it.

Và nếu họ nói có, họ lắp chúng.

Sau đó chúng tôi hỏi họ, "Bạn có muốn lắp một cái khác với $2,70 không?"

Then we asked them, "Do you want to build another one for $2.70?"

And if they said yes, we gave them a new one,

Và nếu họ đồng ý, chúng tôi đưa cho họ một cái mới,

and as they were building it,

và khi họ đang lắp ráp chúng,

we took apart the one that they just finished.

chúng tôi để mô hình mà họ vừa lắp xong sang một một bên.

Và khi họ làm xong,

And when they finished that,

we said, "Would you like to build another one,

chúng tôi hỏi, "Bạn có muốn làm một cái khác, lần này ít hơn 30 xen không?"

this time for 30 cents less?"

And if they said yes,

Và nếu họ nói có, chúng tôi đưa cho họ mô hình họ đã lắp xong và chúng tôi đã tháo ra.

we gave them the one that they built and we broke.

Vì vậy đây là một chu kỳ vô tận

So this was an endless cycle of them building,

của việc họ lắp ráp và chúng tôi tháo dỡ ngay trước mắt họ.

and us destroying in front of their eyes.

Now what happens when you compare these two conditions?

Bây giờ điều gì sẽ xảy ra nếu các so sánh hai điều kiện này?

The first thing that happened was that people built many more Bionicles --

Điều kiện thứ nhất xảy ra

đó là người ta lắp nhiều mô hình Bionicles hơn-- họ đã lắp được 11 so với 7--

eleven in the meaningful condition,

trong tình huống ý nghĩa trái ngược với tình huống Sisyphus.

versus seven in the Sisyphus condition.

And by the way, we should point out that this was not big meaning.

Và bằng cách này, chúng tôi có thể chỉ ra rằng điều này không có ý nghĩa lớn.

Mọi người không phải chữa bệnh ung thư hay đang xây dựng cầu,

People were not curing cancer or building bridges.

People were building Bionicles for a few cents.

Họ đang lắp ráp các mô hình Bionicle chỉ với vài cent.

And not only that, everybody knew

Và không chỉ có vậy, tất cả bọn họ đều biết rằng các mô hình Bionicle sẽ sớm bị tháo dỡ.

that the Bionicles would be destroyed quite soon.

So there was not a real opportunity for big meaning.

Vì vậy không có cơ hội thật cho ý nghĩa lớn.

But even the small meaning made a difference.

Nhưng thậm chí ý nghĩa nhỏ nhất cũng tạo ra sự khác biệt.

Now we had another version of this experiment.

Bây giờ chúng tôi có một phiên bản thử nghiệm khác.

In this other version of the experiment,

Trong phiên bản thử nghiệm này,

we didn't put people in this situation,

chúng tôi không đặt họ vào trong tình huống,

we just described to them the situation,

chúng tôi chỉ miêu tả cho họ tình huống, nhiều như tôi đang miêu tả cho các bạn bây giờ,

much as I am describing to you now,

and we asked them to predict what the result would be.

và chúng tôi hỏi họ đoán kết quả sẽ xảy ra như thế nào.

Điều gì đã xảy ra?

What happened?

People predicted the right direction but not the right magnitude.

Người ta đã đoán đúng hướng nhưng không đúng tầm quan trọng.

People who were just given the description of the experiment

Những người chỉ được miêu tả thí nghiệm

said that in the meaningful condition,

nói rằng trong điều kiện có ý nghĩa, người ta có thể làm thêm một mô hình Bionicle.

people would probably build one more Bionicle.

So people understand that meaning is important,

Vì thế họ hiểu ý nghĩa là quan trọng,

họ chỉ không hiểu tính chất trọng đại của sự quan trọng,

they just don't understand the magnitude of the importance,

the extent to which it's important.

mức độ mà nó là quan trọng.

Có một phần dữ liệu khác mà chúng tôi nghiên cứu.

There was one other piece of data we looked at.

Nếu bạn nghĩ về điều này, có một số người yêu xếp hình Legos và một số người thì không.

If you think about it, there are some people who love Legos,

and some people who don't.

And you would speculate that the people who love Legos

Và bạn sẽ suy đoán rằng những người yêu Legos

sẽ lắp ráp nhiều mô hình Legos hơn, thậm chí với ít tiền hơn,

would build more Legos, even for less money,

because after all, they get more internal joy from it.

vì trên hết, họ có thêm nhiều niềm vui cho chính bản thân bạn.

And the people who love Legos less would build less Legos

Và những người ít yêu thích Lego hơn sẽ lắp ráp ít hơn

because the enjoyment that they derive from it is lower.

bởi vì niềm yêu thích họ nhận được ít hơn.

And that's actually what we found in the meaningful condition.

Và đó thực sự là điều mà chúng tôi đã tìm thấy trong điều kiện có ý nghĩa.

There was a very nice correlation between the love of Legos

Có một tương quan tốt đẹp giữa tình yêu với Lego

and the amount of Legos people built.

và khối lượng Lego mà mọi người lắp được.

Điều gì đã xảy ra với điều kiện Sisyphic?

What happened in the Sisyphic condition?

In that condition, the correlation was zero --

Trong điều kiện tương quan là 0.

there was no relationship between the love of Legos,

Không có mối liên hệ giữa tình yêu với Lego và số lượng bao nhiêu Lego mà mọi người lắp được,

and how much people built,

which suggests to me that with this manipulation

điều này gợi ý cho tôi rằng cùng với thao tác

of breaking things in front of people's eyes,

tháo dỡ mọi thứ trước mắt mọi người,

về cơ bản chúng tôi đã phá vỡ niềm vui mà họ có được từ hoạt động này.

we basically crushed any joy that they could get out of this activity.

We basically eliminated it.

Về cơ bản chúng tôi đã loại trừ nó.

Soon after I finished running this experiment,

Ngay sau khi toi hoàn thành cuộc thử nghiệm này,

I went to talk to a big software company in Seattle.

tôi đã đến nói chuyện với một công ty phần mềm lớn ở Seattle.

I can't tell you who they were, but they were a big company in Seattle.

Tôi không thể nói với các bạn tên công ty đó, nhưng họ là một công ty lớn ở Seattle.

Và đây là một nhóm thuộc công ty phần mềm đó và được đặt ở một tòa nhà khác.

This was a group within the software company

that was put in a different building,

and they asked them to innovate,

Và công ty yêu cầu nhóm này cải tiến và tạo ra sản phẩm lớn tiếp theo cho công ty.

and create the next big product for this company.

And the week before I showed up,

Và vào tuần trước khi tôi xuất hiện,

the CEO of this big software company went to that group, 200 engineers,

Giám đốc điều hành của công ty phần mềm lớn này đến gặp nhóm đó, 200 kỹ sư,

and canceled the project.

và hủy dự án.

And I stood there in front of 200

Và tôi ở đó, đứng trước 200 con người thất vọng nhất mà tôi đã từng nói chuyện.

of the most depressed people I've ever talked to.

Và tôi đã miêu tả cho họ những thí nghiệm về Lego,

And I described to them some of these Lego experiments,

and they said they felt like they had just been through that experiment.

và họ nói rằng họ cảm thấy giống như họ vừa trải qua thí nghiệm đó.

Và tôi hỏi họ, tôi nói,

And I asked them, I said,

"How many of you now show up to work later than you used to?"

"Có bao nhiêu người trong số các bạn hôm nay đi làm muộn hơn bình thường?"

And everybody raised their hand.

Và tất cả họ giơ tay lên.

I said, "How many of you now go home earlier than you used to?"

Tôi nói, "Có bao nhiêu người trong số các bạn hôm nay về nhà sớm hơn thường lệ?"

Và tất cả giơ tay lên.

Everybody raised their hand.

Tôi hỏi họ, "Có bao nhiêu người trong số các bạn bổ sung những thứ không chính đáng vào trong báo cáo chi tiêu?"

I asked them, "How many of you now add

not-so-kosher things to your expense reports?"

And they didn't raise their hands,

Và họ đã không thực sự giơ tay lên,

but they took me out to dinner

nhưng họ đưa tôi đi ăn tôi và chỉ cho tôi điều mà họ có thể làm với báo cáo chi tiêu.

and showed me what they could do with expense reports.

Và sau đó tôi hỏi họ, tôi nói,

And then I asked them, I said,

"Giám đốc điều hành có thể làm gì để các bạn không bị thất vọng?"

"What could the CEO have done to make you not as depressed?"

And they came up with all kinds of ideas.

Và họ đưa ra tất cả các loại ý tưởng.

They said the CEO could have asked them to present to the whole company

Họ nói rằng giám đốc điều hành nên yêu cầu họ báo cáo trước toàn bộ công ty

about their journey over the last two years

về hành trình hơn hai năm qua của họ và về điều mà họ đã quyết định làm.

and what they decided to do.

He could have asked them to think about which aspect of their technology

Ông ấy nên yêu cầu họ nghĩ về việc những khía cạnh nào của công nghệ của họ

có thể phù hợp với những phần khác của tổ chức.

could fit with other parts of the organization.

He could have asked them to build some next-generation prototypes,

Ông ấy nên yêu cầu họ xây dựng một số mẫu thử nghiệm, một số mẫu thử nghiệm thế hệ tiếp theo,

and see how they would work.

và nhìn thấy cách họ làm việc như thế nào.

But the thing is that any one of those would require some effort and motivation.

Nhưng có một điều là không có ý tưởng nào trong số này

yêu cầu một số nỗ lực và động lực.

And I think the CEO basically did not understand the importance of meaning.

Và tôi nghĩ rằng vị giám đốc điều hành về cơ bản không hiểu được tầm quan trọng của ý nghĩa.

Nếu vị giám đốc điều hành đó, chỉ cần giống như những người tham gia thử nghiệm của chúng tôi,

If the CEO, just like our participants,

thought the essence of meaning is unimportant,

nghĩ rằng bản chất của ý nghĩa là không quan trọng,

then he [wouldn't] care.

nên ông ấy không quan tâm.

And he would say, "At the moment I directed you in this way,

Và ông ấy nói với họ rằng, "Khi đó tôi hướng các bạn theo cách này,

and now that I'm directing you in this way,

và bây giờ tôi đang hướng các bạn theo cách này,

everything will be okay."

tất cả đều sẽ ổn."

But if you understood how important meaning is,

Nhưng nếu bạn hiểu ý nghĩa quan trọng như thế nào,

then you would figure out that it's actually important

thì bạn sẽ hiểu thật sự quan trọng như thế nào

to spend some time, energy and effort

khi sử dụng thời gian, năng lượng và nỗ lực

để khiến người khác quan tâm hơn tới điều mà họ đang làm.

in getting people to care more about what they're doing.

Cuộc thử nghiệm thứ hai hơi khác một chút.

The next experiment was slightly different.

We took a sheet of paper with random letters,

Chúng tôi lấy một tờ giấy với những chữ cái bất kỳ,

và tôi yêu cầu họ tìm các cặp chứ cái giống với các chữ cái bên canh.

and we asked people to find pairs of letters

that were identical next to each other.

That was the task.

Đó là nhiệm vụ.

People did the first sheet,

Và họ đã làm xong tờ thứ nhất.

then we asked if they wanted to do another for a little less money,

Và sau đó chúng tôi hỏi họ có muốn làm tờ tiếp theo với ít tiền hơn không

và tờ giấy tiếp theo cũng với ít tiền hơn, và cứ tiếp tục như vậy.

the next sheet for a little bit less, and so on and so forth.

Và chúng tôi có ba điều kiện.

And we had three conditions.

In the first condition, people wrote their name on the sheet,

Trong điều kiện thứ nhất, họ viết tên họ trên tờ giấy,

found all the pairs of letters,

tìm xong các cặp từ, đưa lại cho người thử nghiệm.

gave it to the experimenter,

the experimenter would look at it,

Người thử nghiệm xem qua từ trên xuống dưới,

scan it from top to bottom,

say "Uh huh," and put it on the pile next to them.

nói "Ừm" và đặt lên chồng giấy bên cạnh họ.

In the second condition, people did not write their name on it.

Trong điều kiện thứ hai, người tham gia không viết tên họ trên giấy.

The experimenter looked at it,

Người thử nghiệm nhìn thấy tờ giấy,

took the sheet of paper, did not look at it, did not scan it,

lấy giấy, không nhìn vào nó, không xem qua nó,

and simply put it on the pile of pages.

và chỉ đơn giản là đặt nó lên chồng giấy.

So you take a piece, you just put it on the side.

Như vậy bạn lấy tờ giấy, bạn chỉ đặt nó sang một bên.

In the third condition,

Và trong điều kiện thứ ba,

the experimenter got the sheet of paper,

người thử nghiệm lấy tờ giấy và trực tiếp cho nó vào máy hủy giấy.

and put it directly into a shredder.

(Laughter)

Điều gì xảy ra trong cả ba điều kiện này?

What happened in those three conditions?

In this plot I'm showing you at what pay rate people stopped.

Trong biểu đồ này, tôi sẽ cho các bạn thấy họ dừng lại ở những tỷ lệ nào.

So low numbers mean that people worked harder.

Như vậy những con số thấp hơn có nghĩa là mọi người làm chăm chỉ hơn. Họ đã làm việc lâu hơn nhiều.

They worked for much longer.

In the acknowledged condition,

Trong điều kiện được công nhận, họ làm tất cả cho đến khi xuống đến tận 15 cent.

people worked all the way down to 15 cents.

At 15 cents per page,

Tại tỷ giá 15 cent / giấy, về cơ bản họ đã dừng lại những nỗ lực của họ.

they basically stopped these efforts.

In the shredder condition, it was twice as much -- 30 cents per sheet.

Trong điều kiện máy xén giấy, tỷ lệ lớn gấp đôi -- 30 cent / giấy.

And this is basically the result we had before.

Và về cơ bản đây là kết quả chúng tôi đã có trước đây.

You shred people's efforts, output --

Bạn xóa sạch những nỗ lực, thành quả của họ,

you get them not to be as happy with what they're doing.

bạn khiến họ không cảm thấy vui vẻ với điều mà họ đang làm nữa.

But I should point out, by the way,

Nhưng nhân tiện, tôi phải chỉ ra rằng,

trong điều kiện máy xén giấy, họ có thể đã lừa dối.

that in the shredder condition, people could have cheated.

They could have done not so good work,

Họ có thể đã không làm tốt công việc,

because they realized people were just shredding it.

bởi vì họ nhận ra rằng người ta sẽ chỉ xé nhỏ nó ra.

So maybe the first sheet you'd do good work,

Do đó có lẽ tờ giấy đầu tiên bạn sẽ làm tốt nhất,

but then you see nobody is really testing it,

nhưng sau đó bạn nhìn thấy không ai thực sự kiểm tra nó cả,

so you would do more and more and more.

nên bạn có thể làm nhiều hơn và nhiều hơn và nhiều hơn.

So in fact, in the shredder condition,

Vì vậy, thực tế là trong điều kiện có máy xén giấy,

people could have submitted more work and gotten more money,

họ có thể đã bàn giao nhiều thành phẩm hơn và nhận nhiều tiền hơn

và nỗ lực ít hơn.

and put less effort into it.

But what about the ignored condition?

Nhưng trong điều kiện bị bỏ qua thì thế nào?

Would the ignored condition be more like the acknowledged

Liệu điều kiện bị bỏ qua sẽ giống điều kiện được ghi nhận hay điều kiện có máy xén giấy,

or more like the shredder, or somewhere in the middle?

hoặc là ở nơi nào đó ở giữa?

It turns out it was almost like the shredder.

Hóa ra nó gần giống với điều kiện máy xén giấy..

Now there's good news and bad news here.

Bây giờ thì có cả tin tốt và tin xấu ở đây.

The bad news is that ignoring the performance of people

Tin xấu là việc phớt lờ hiệu quả làm việc của người khác

cũng tồi tệ gần giống như xé vụn nỗ lực của họ ngay trước mắt họ.

is almost as bad as shredding their effort in front of their eyes.

Ignoring gets you a whole way out there.

Việc phớt lờ cho bạn cả một cách để ra khỏi đó.

The good news is that by simply looking at something that somebody has done,

Tin tốt là bằng việc nhìn một cách đơn giản vào một thứ gì đó mà người ta có,

scanning it and saying "Uh huh,"

xem qua nó nói rằng "ừm,"

that seems to be quite sufficient

có vẻ hiệu quả hơn

to dramatically improve people's motivations.

để cải thiện một cách đáng kể động lực của họ.

So the good news is that adding motivation

Như thế tin tốt là việc bổ sung động lực có vẻ không khó khăn lắm.

doesn't seem to be so difficult.

The bad news is that eliminating motivations

Tin xấu là việc loại trừ động lực

seems to be incredibly easy,

có vẻ lại vô cùng dễ dàng,

and if we don't think about it carefully, we might overdo it.

và nếu chúng ta nghĩ về nó một cách cẩn thận, chúng ta có thể vượt qua được.

So this is all in terms of negative motivation,

Vì vậy tất cả là điều kiện của động lực tiêu cực

or eliminating negative motivation.

hoặc loại trừ động lực tiêu cực.

Phần tiếp theo tôi muốn chỉ cho các bạn đó là một vài điều về động lực tích cực.

The next part I want to show you is something about positive motivation.

So there is a store in the U.S. called IKEA.

Có một cửa hàng ở Mỹ được gọi là IKEA.

And IKEA is a store with kind of okay furniture

Và IKEA là một cửa hàng với nhiều loại đồ nội thất cần nhiều thời gian lắp ráp.

that takes a long time to assemble.

(Laughter)

(Cười)

I don't know about you,

và tôi không biết các bạn thế nào, nhưng tất cả những lần tôi lắp một trong những thứ đó,

but every time I assemble one of those,

it takes me much longer, it's much more effortful,

tôi mất rất nhiều thời gian, mất rất nhiều nỗ lực, nó khó hiểu hơn rất nhiều.

it's much more confusing, I put things in the wrong way --

Tôi lắp đặt sai các thứ.

I can't say I enjoy those pieces.

Tôi không thể nói tôi vui vẻ với những miếng đồ đó.

Tôi không thể nói rằng tôi thích thú với quá trình đó.

I can't say I enjoy the process.

But when I finish it,

Nhưng khi tôi làm xong, tôi có vẻ thích những miếng đồ nội thất IKEA

I seem to like those IKEA pieces of furniture

more than I like other ones.

nhiều hơn là những thứ khác.

(Laughter)

And there's an old story about cake mixes.

Và có một câu chuyện cổ về việc trộn bánh.

So when they started cake mixes in the '40s,

Trong thập niên 40, khi họ bắt đầu trộn bánh,

họ sẽ lấy bột và họ sẽ đặt nó trong một cái hộp,

they would take this powder and they would put it in a box,

and they would ask housewives to basically pour it in,

và họ hỏi các bà vợ của họ về việc đổ bột vào, quấy một chút nước vào,

stir some water in it,

trộn lên, cho vào trong lò nướng, và -- thì đấy! -- bạn đã có bánh.

mix it, put it in the oven, and -- voila -- you had cake.

But it turns out they were very unpopular.

Nhưng hóa ra việc này rất không phổ biến.

People did not want them,

Người ta đã không còn muốn chúng.

and they thought about all kinds of reasons for that.

Và họ nghĩ về tất cả những dạng lý do cho điều đó.

Có lẽ là vị không ngon.

Maybe the taste was not good?

No, the taste was great.

Không, vị rất tuyệt.

What they figured out was that there was not enough effort involved.

Điều mà họ nhận ra đó là đã không có đủ nỗ lực.

It was so easy that nobody could serve cake to their guests

Rất dễ dàng để ai đó mang một cái bánh đến cho các vị khách

and say, "Here is my cake."

và nói rằng, "Đây là bánh của tôi."

No, it was somebody else's cake, as if you bought it in the store.

Không, không, không, đó là bánh của một ai đó.

Như thể là bạn đã mua nó ở cửa hàng.

It didn't really feel like your own.

Nó không có cảm giác như là của bạn.

So what did they do?

Như vậy họ sẽ làm gì?

They took the eggs and the milk out of the powder.

Họ đã lấy trứng và sữa ra khỏi bột.

(Laughter)

(Cười)

Now you had to break the eggs and add them,

Bây giờ bạn phải đập trứng và thêm vào.

you had to measure the milk and add it, mixing it.

Bạn phải đo lượng sữa, cho sữa vào, trộn lên.

Bây giờ nó là bánh của bạn. Bây giờ tất cả mọi thứ đều ổn.

Now it was your cake. Now everything was fine.

(Laughter)

(Vỗ tay)

(Applause)

Now, I think a little bit like the IKEA effect,

Bây giờ tôi nghĩ hơi giống với nỗ lực IKEA,

by getting people to work harder,

bằng việc để người ta làm việc chăm chỉ,

they actually got them to love what they're doing

họ thực sự đã khiến bản thân họ yêu thích điều mà họ đang làm ở một mức độ cao hơn.

to a higher degree.

Như thế thì làm thế nào để chúng tôi trả lời câu hỏi này bằng thực nghiệm?

So how do we look at this question experimentally?

Chúng tôi yêu cầu mọi người xếp hình origami.

We asked people to build some origami.

We gave them instructions on how to create origami,

Chúng tôi cho họ chỉ dẫn làm thế nào để tạo ra một hình origami,

and we gave them a sheet of paper.

và chúng tôi cho họ một tờ giấy.

And these were all novices,

Và họ đều là những người mới làm, và họ gấp những hình thù thực sự khá xấu xí--

and they built something that was really quite ugly --

nothing like a frog or a crane.

không cái nào giống một con ếch hay một cái cần cẩu.

Nhưng sau đó chúng tôi nói chuyện với họ, chúng tôi nói, "Hãy xem này, hình origami này thực sự thuộc về chúng tôi.

But then we told them, "Look, this origami really belongs to us.

You worked for us, but I'll tell you what, we'll sell it to you.

Bạn đã làm việc cho chúng tôi, nhưng tôi sẽ nói với bạn điều này, chúng tôi sẽ bán nó cho bạn.

How much do you want to pay for it?"

Bạn muốn chúng tôi trả cho bạn bao nhiêu tiền?"

And we measured how much they were willing to pay for it.

Và chúng tôi đánh giá việc họ sẵn sàng trả bao nhiêu tiền cho hình xếp đó.

And we had two types of people:

Và chúng tôi có hai dạng người.

We had the people who built it,

Chúng tôi có những người đã xếp hình,

and the people who did not build it,

và chúng tôi có những người không xếp hình và chỉ nhìn vào nó như một người quan sát bên ngoài.

and just looked at it as external observers.

And what we found was that the builders thought

Và điều chúng tôi tìm ra đó là những người xếp hình nghĩ rằng

that these were beautiful pieces of origami --

đó là những hình xếp origami đẹp,

(Laughter)

và họ sẵn sàng trả giá cho chúng đắt gấp năm lần

and they were willing to pay five times more for them

than the people who just evaluated them externally.

những người chỉ đánh giá chúng bên ngoài.

Now you could say -- if you were a builder,

Bây giờ bạn có thể nói rằng, nếu bạn là một người xếp hình,

do you think [you'd say], "Oh, I love this origami,

bạn có nghĩ rằng, "Ồ, tôi yêu hình xếp origami này, nhưng tôi biết rằng sẽ chẳng có ai khác thích nó?"

but I know that nobody else would love it?"

Or "I love this origami, and everybody else will love it as well?"

Hay bạn có nghĩ rằng, "Tôi yêu hình origami này, và tất cả những người khác cũng sẽ thích nó?"

Which one of those two is correct?

Câu nào trong số hai câu trả lời này là đúng?

Turns out the builders not only loved the origami more,

Hóa ra những người xếp hình không chỉ yêu hình xếp origami nhiều hơn,

they thought that everybody would see the world in their view.

mà họ còn nghĩ rằng tất cả mọi người sẽ nhìn thấy thế giới theo quan điểm của họ.

Họ nghĩ rằng tất cả mọi người cũng sẽ yêu thích nó.

They thought everybody else would love it more as well.

Trong phiên bản thử nghiệm tiếp theo, chúng tôi đã thử với những hiệu ứng IKEA.

In the next version, we tried to do the IKEA effect.

We tried to make it more difficult.

Chúng tôi cố gắng làm cho nó khó hơn.

Chúng tôi đưa cho một số người nhiệm vụ giống nhau.

So for some people, we gave the same task.

For some people, we made it harder by hiding the instructions.

Với một số chúng tôi làm cho khó hơn bằng việc giấu chỉ dẫn đi.

Và phía trên tờ giấy, chúng tôi có một vài bảng chỉ dẫn cách gấp origami.

At the top of the sheet, we had little diagrams

of how you fold origami.

Với một số người chúng tôi chỉ cần bỏ chỉ dẫn đó đi.

For some people, we just eliminated that.

Như thế bây giờ thật sự khó khăn. Điều gì đã xảy ra?

So now this was tougher.

What happened?

Ồ, theo một cách khách quan, các hình origami bây giờ xấu hơn, khó làm hơn.

Well in an objective way,

the origami now was uglier, it was more difficult.

Bây giờ khi chúng tôi nhìn vào hình origami dễ,

Now when we looked at the easy origami, we saw the same thing --

chúng tôi thấy cùng một điều: người xếp hình thích nó nhiều hơn, người đánh giá thích nó ít hơn.

builders loved it more, evaluators loved it less.

When you looked at the hard instructions,

Khi bạn nhìn vào những chỉ dẫn khó,

the effect was larger.

nỗ lực lớn hơn.

Why?

Tại sao? Bởi vì bây giờ người xếp hình thậm chí còn thích nó nhiều hơn.

Because now the builders loved it even more.

(Laughter)

They put all this extra effort into it.

Họ đặt tất cả nỗ lực vào nó.

Và người đánh giá? Họ thậm chí còn ít thích nó hơn.

And evaluators?

They loved it even less.

Because in reality, it was even uglier than the first version.

Bởi vì thực tế là nó thậm chí còn xấu hơn bản thử nghiệm đầu.

(Laughter)

tất nhiên, điều này cho các bạn biết một vài điều về cách chúng ta đánh giá mọi việc.

Of course, this tells you something about how we evaluate things.

Now think about kids.

Bây giờ hãy nghĩ về lũ trẻ.

Hãy tưởng tượng rằng tôi hỏi bạn, "Bạn sẽ bán các con của bạn với giá bao nhiêu?"

Imagine I asked you, "How much would you sell your kids for?"

Your memories and associations and so on.

Các kỷ niệm của bạn và các tổ chức và vân vân.

Most people would say for a lot, a lot of money.

Hầu hết mọi người nói rất, rất nhiều tiền --

(Laughter)

On good days.

vào những ngày tốt.

(Laughter)

(Cười)

But imagine this was slightly different.

Nhưng hãy tưởng tượng điều này hơi khác một chút.

Imagine if you did not have your kids.

Hãy tưởng tượng nếu bạn không có con,

và một ngày bạn đi đến công viên và gặp một vài đứa trẻ,

And one day you went to the park and you met some kids.

They were just like your kids,

và chúng trông như các con của bạn vậy.

and you played with them for a few hours,

Và bạn chơi với chúng khoảng vài tiếng.

Và khi bạn chuẩn bị đi, cha mẹ chúng nói,

and when you were about to leave, the parents said, "Hey, by the way,

Này, nhân đây, chỉ trước khi anh đi, nếu anh thích, anh có thể mua chúng."

just before you leave, if you're interested, they're for sale."

(Laughter)

(Cười)

How much would you pay for them now?

Bây giờ bạn muốn trả bao nhiêu tiền để mua chúng?

Most people say not that much.

Hầu hết mọi người nói không nhiều lắm.

Và đây là bởi vì các con của chúng ta rất có giá trị,

And this is because our kids are so valuable,

not just because of who they are,

không chỉ bởi vì chúng là ai,

but because of us,

nhưng bởi vì chúng ta, bởi vì chúng kết nối với chúng ta

because they are so connected to us,

and because of the time and connection.

và bởi vì thời gian và sự kết nối.

Và nhân đây, nếu bạn nghĩ rằng các chỉ dẫn IKEA không tốt,

By the way, if you think IKEA instructions are not good,

what about the instructions that come with kids, those are really tough.

hãy nghĩ về các chỉ dẫn đi kèm với trẻ con.

Điều này thực sự khó khăn.

(Laughter)

(Cười)

By the way, these are my kids, which, of course, are wonderful and so on.

Nhân tiện, đây là các con tôi, tất nhiên, rất tuyệt vời và vân vân.

Which comes to tell you one more thing,

Chúng mang tới cho các bạn một điều nữa,

which is, much like our builders,

đó là, giống như những người xếp hình của chúng tôi,

when they look at the creature of their creation,

khi họ nhìn vào sinh vật mà họ sáng tạo ra,

chúng ta không thấy được rằng những người khác không nhìn theo cách của chúng ta.

we don't see that other people don't see things our way.

Hãy để tôi nói thêm một điều cuối cùng.

Let me say one last comment.

Nếu bạn nghĩ về Adam Smith với Karl Marx,

If you think about Adam Smith versus Karl Marx,

Adam Smith had a very important notion of efficiency.

Adam Smith có các khái niệm rất quan trọng của tính hiệu quả.

He gave an example of a pin factory.

Ông ấy đã đưa ra ví dụ về một nhà máy sản xuất đinh ghim.

He said pins have 12 different steps,

Ông ấy nói rằng đinh ghim cần 12 bước sản xuất khác nhau,

and if one person does all 12 steps, production is very low.

và nếu một người làm cả 12 bước, năng suất sẽ rất thấp.

But if you get one person to do step one,

Nhưng nếu bạn để một người làm bước một

and one person to do step two and step three and so on,

và một người làm bước hai, bước ba và cứ thế,

production can increase tremendously.

năng suất sẽ tăng lên rất nhiều.

And indeed, this is a great example,

Và quả thật, đây là một ví dụ tuyệt vời và là lý luận của cuộc Cách mạng Công nghiệp và tính hiệu quả.

and the reason for the Industrial Revolution and efficiency.

Mặt khác, Karl Marx,

Karl Marx, on the other hand,

said that the alienation of labor is incredibly important

nói rằng việc chuyển nhượng lao động là vô cùng quan trọng

in how people think about the connection to what they are doing.

trong việc mọi người nghĩ thế nào về mối quan hệ với việc mà họ đang làm.

And if you do all 12 steps, you care about the pin.

Và nếu bạn làm cả 12 bước, bạn quan tâm đến cái đinh ghim hơn.

But if you do one step every time, maybe you don't care as much.

Nhưng nếu bạn chỉ làm một bước mọi lúc, có lẽ bạn không quan tâm nhiều.

Và tôi nghĩ rằng trong cuộc Cách mạng Công nghiệp,

I think that in the Industrial Revolution,

Adam Smith chính xác hơn Karl Marx,

Adam Smith was more correct than Karl Marx.

But the reality is that we've switched,

nhưng sự thật là chúng ta đã xoay chuyển

và bây giờ chúng ta đang ở trong nền công nghiệp tri thức.

and now we're in the knowledge economy.

You can ask yourself, what happens in a knowledge economy?

Và bạn có thể tự hỏi bản thân, điều gì xảy ra trong nền công nghiệp tri thức?

Is efficiency still more important than meaning?

Liệu tính hiệu quả vẫn còn quan trọng hơn ý nghĩa không?

I think the answer is no.

Tôi nghĩ câu trả lời là không.

I think that as we move to situations

Tôi nghĩ rằng khi chúng ta chuyển đến các tình huống

in which people have to decide on their own

người ta phải tự quyết định

about how much effort, attention, caring, how connected they feel to it,

về việc nỗ lực, chú ý, quan tâm như thế nào, họ cảm thấy kết nối như thế nào,

họ có đang nghĩ về lao động trên đường đi làm hay khi đang tắm và vân vân không,

are they thinking about labor on the way to work,

and in the shower and so on,

all of a sudden Marx has more things to say to us.

hoàn toàn bất ngờ Marx có nhiều điều để nói với chúng ta hơn.

So when we think about labor,

Vì vậy khi chúng ta nghĩ về lao động, chúng ta thường nghĩ về động lực và thù lao như những thứ giống nhau,

we usually think about motivation and payment as the same thing,

but the reality is that we should probably add all kinds of things to it --

nhưng sự thật là chúng ta có lẽ nên thêm tất cả những điều khác vào--

meaning, creation, challenges, ownership, identity, pride, etc.

ý nghĩa, sự sáng tạo, thách thức, sở hữu, bản sắc, lòng tự trọng, v.v.

The good news is that if we added all of those components

Và tin tốt là nếu chúng ta cho tất cả các nhân tố này vào một, và nghĩ về chúng,

and thought about them --

chúng ta tạo ra ý nghĩa, lòng tự trọng và động lực của chúng ta như thế nào,

how do we create our own meaning, pride, motivation,

and how do we do it in our workplace,

và làm thế nào để chúng ta làm việc đó tại nơi làm việc và cho các nhân viên của chúng ta.

and for the employees --

I think we could get people to be both more productive and happier.

Tôi nghĩ chúng ta nên để mọi người hữu ích hơn và hạnh phúc hơn.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)