Richard Resnick: Welcome to the genomic revolution

Richard Resnick: Genomik devrime hoşgeldiniz!

225,288 views ・ 2011-09-15

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: YELDA ERISKEN Gözden geçirme: Cevat Erisken
Bayanlar baylar, işte karşınızda
00:16
Ladies and gentlemen,
0
16331
1152
00:17
I present to you the human genome.
1
17507
2127
insan genomu.
00:19
(Applause)
2
19658
3879
(Alkışlar)
00:23
Chromosome one -- top left, bottom right -- are the sex chromosomes.
3
23561
3933
Sol üstte Kromozom 1'i görüyorsunuz.
Sağ alt tarafta da cinsiyet kromozomları görülüyor.
00:27
Women have two copies of that big X chromosome;
4
27518
2728
Kadınlarda bu büyük X kromozomundan 2 tane varken,
erkekler bir adet X kromozomuna ve
00:30
men have the X and, of course, that small copy of the Y.
5
30270
3165
tabii ki bir adet Y krozomuna sahiptir.
00:33
Sorry boys, but it's just a tiny little thing that makes you different.
6
33459
3691
Baylar kusura bakmayın, ama bayanlardan tek farkınız bu kadar ufak bir şey.
00:37
So if you zoom in on this genome,
7
37174
2992
Bu genoma yakından bakacak olursanız,
00:40
then what you see, of course, is this double-helix structure --
8
40190
3618
buradaki çift sarmal yapıyı görürsünüz.
00:43
the code of life spelled out with these four biochemical letters,
9
43832
3134
Hayatın şifresi, sarmal üzerindeki, 'baz' olarak da adlandırdığımız,
bu dört biyokimyasal harften oluşmaktadır:
00:46
or we call them bases: A, C, G and T.
10
46990
2246
A, C, G ve T.
00:49
How many are there in the human genome? Three billion.
11
49260
2572
İnsan genomu kaç adet baz çiftinden oluşur biliyor musunuz? Üç milyar adet.
00:51
Is that a big number?
12
51856
1180
Çok mu sizce?
00:53
Well, everybody can throw around big numbers.
13
53060
2219
Evet, böyle büyük rakamlar ortaya atmak kolay.
00:55
But in fact, if I were to place one base
14
55303
2100
Ama şunu ifade etmeliyim ki eğer bu 1280X800 çözünürlüğündeki ekranın
00:57
on each pixel of this 1280x800-resolution screen,
15
57427
3763
herbir pikseline bir baz yerleştirecek olsaydım,
insan genomunun tamamını görebilmek için 3000 adet ekrana ihtiyacımız olurdu.
01:01
we would need 3,000 screens to take a look at the genome.
16
61214
3279
Yani bu gerçekten büyük bir rakam.
01:04
So it's really quite big.
17
64517
1208
01:05
And perhaps because of its size,
18
65749
1895
Belki de büyüklüğünden dolayı,
01:07
a group of people -- all, by the way, with Y chromosomes --
19
67668
2851
bir grup araştırmacı, insan genomundaki DNA baz dizilimini ortaya çıkarmak istedi.
01:10
decided they would want to sequence it.
20
70543
2010
Ha bu arada bu araştırmayı yapanların hepsi Y kromozomluydu.
01:12
(Laughter)
21
72577
2015
(Gülüşmeler)
01:14
And so 15 years, actually, and about four billion dollars later,
22
74616
3257
Ve nihayet 15 yıllık bir süre ve 4 milyar dolar tutan harcamalardan sonra
01:17
the genome was sequenced and published.
23
77897
1875
insan genomunun baz dizilişi tespit edilip, yayınlandı.
01:19
In 2003, the final version was published, and they keep working on it.
24
79796
3320
2003 yılında bunun son hali yayınlandı ve hala üzerinde çalışıyorlar.
Bütün bu yapılanlar, böyle bir makine aracılığıyla gerçekleştirildi.
01:23
That was all done on a machine like this.
25
83140
1989
Yavaş hızda, her bir baz diziliminin çıkarılma maliyeti
01:25
It costs about a dollar for each base -- a very slow way of doing it.
26
85153
3317
bir dolar kadardır.
01:28
Well, folks, I'm here to tell you
27
88494
1595
Bakın arkadaşlar, ben burada size
01:30
that the world has completely changed,
28
90113
2091
dünyanın tamemen değiştiğini ve
01:32
and none of you know about it.
29
92228
1810
bundan hiçbirinizin haberi olmadığını anlatmaya geldim.
01:34
So now what we do is take a genome,
30
94062
2689
Bakın biz şunu yapıyoruz: bir genomu alıyoruz,
01:36
we make maybe 50 copies of it,
31
96775
1539
yaklaşık 50 kopyasını yapıyoruz,
01:38
we cut all those copies up into little 50-base reads,
32
98338
3020
bu kopyaların her biri için 50 adet baz çifti dizilimini çıkarıyoruz.
01:41
and then we sequence them, massively parallel.
33
101382
2341
Genellikle sonuçlarda büyük ölçüde benzerlik görüyoruz.
01:43
Then we bring that into software and reassemble it,
34
103747
3087
Daha sonra da bunu yazılıma yüklüyoruz
ve tekrar birleştirip bulgulara ulaşıyoruz.
01:46
and tell you what the story is.
35
106858
1570
Fikriniz olması açısından
01:48
So to give you a picture of what this looks like,
36
108452
2315
01:50
the Human Genome Project: 3 gigabases, right?
37
110791
2483
bir insan genomunun yaklaşık 3 gigabazdan (3 milyar baz çiftinden) oluştuğunu söyleyeyim.
Bu cihazlar, bir seferde 200 gigabaz dizilimi çıkarabilirler ve
01:53
One run on one of these modern machines: 200 gigabases in a week.
38
113298
4652
bu işlem bir hafta sürmektedir.
01:57
And that 200 is going to change to 600 this summer,
39
117974
2513
Bu yaz, bu sayı 600 gigabaz olacak
02:00
and there's no sign of this pace slowing.
40
120511
2142
ve işlem bu kadar yavaş olmayacak.
02:03
The price of a base, to sequence a base,
41
123069
3585
Bir bazın yani bir bazı dizelemenin fiyatı
02:06
has fallen 100 million times.
42
126678
2753
100 milyon kat ucuzladı.
02:09
That's the equivalent of you filling up your car with gas in 1998,
43
129455
3776
Bu arabanızın deposunu 1998 yılında doldurup
2011 yılına kadar bekleyip
02:13
waiting until 2011,
44
133255
1229
02:14
and now you can drive to Jupiter and back twice.
45
134508
2413
ve sonra da bu benzinle Jupiter gezegenine iki kere gidip gelmek gibidir.
02:16
(Laughter)
46
136945
4291
(Gülüşmeler)
02:21
World population,
47
141709
1527
Bu grafikte gördükleriniz sırasıyla: dünya nüfusu,
bilgisayar kullanımı,
02:24
PC placements,
48
144121
1156
02:25
the archive of all of medical literature,
49
145971
2264
tıp literatürü arşivleri,
02:28
Moore's law,
50
148757
1200
Moore kanunu,
02:30
the old way of sequencing,
51
150479
1829
eski yöntemle dizeleme (gen bankası) ve yeni yöntem.
02:32
and here's all the new stuff.
52
152332
1757
Arkadaşlar dikkat edin bu grafikteki logaritmik bir ölçektir.
02:34
Guys, this is a long scale;
53
154113
1341
02:35
you don't typically see lines that go up like that.
54
155478
2758
Bu ölçekte genellikle bu şekilde yukarı çıkan eğriler görmezsiniz.
02:38
So the worldwide capacity to sequence human genomes
55
158702
3458
Dünya genelinde, çıkartılan insan genomu dizilimi sayısı
bu sene 50.000 ile 100.000 civarında oldu.
02:42
is something like 50,000 to 100,000 human genomes this year.
56
162184
3169
Bu rakamı kullanılan cihazlardan çıkarıyoruz.
02:45
We know this based on the machines that are being placed.
57
165377
2703
Yakın gelecekte bu rakamın ikiye, üçe, hatta dörde
02:48
This is expected to double, triple or maybe quadruple
58
168104
2517
02:50
year over year for the foreseeable future.
59
170645
2210
katlanması beklenmektedir.
02:52
In fact, there's one lab in particular
60
172879
1985
Aslında bütün laboratuvarlardan biri var ki
02:54
that represents 20 percent of all that capacity:
61
174888
2936
toplam kapasitenin %20'sini sağlamaktadır.
02:57
It's called the Beijing Genomics Institute.
62
177848
2388
Bu laboratuvar Pekin Genomik Enstitüsü'dür.
03:00
The Chinese are absolutely winning this race to the new Moon, by the way.
63
180666
3705
Bu arada Çinliler yeni aya yapılan bu yarışı kesinlikle kazanacaklar.
03:04
What does this mean for medicine?
64
184395
1738
Tıp alanında bu ne anlama gelmektedir?
03:06
So a woman, age 37,
65
186720
2724
Mesela 37 yaşındaki bir kadını ele alalım.
Evre 2, östrojen reseptörü pozitif meme kanserli olan bir hasta.
03:09
presents with stage 2 estrogen receptor-positive breast cancer.
66
189468
3214
03:12
She is treated with surgery, chemotherapy and radiation.
67
192706
3167
Ameliyat oluyor, kemoterapi ve radyasyon tedavisi görüyor.
03:15
She goes home.
68
195897
1184
Daha sonra evine dönüyor.
03:17
Two years later,
69
197105
1151
İki yıl sonra, evre 3 C yumurtalık kanserli olarak tekrar geri geliyor.
03:18
she comes back with stage 3C ovarian cancer, unfortunately;
70
198280
3174
Maalesef tekrar ameliyat oluyor ve kendisine yine kemoterapi uygulanıyor.
03:21
treated again with surgery and chemotherapy.
71
201478
2437
03:23
She comes back three years later at age 42
72
203939
2254
Üç yıl sonra 42 yaşında
daha ilerlemiş yumurtalık kanserli olarak tekrar geliyor ve kendisine biraz daha kemoterapi uygulanıyor.
03:26
with more ovarian cancer, more chemotherapy.
73
206217
2357
03:28
Six months later,
74
208598
1469
6 ay sonra
03:30
she comes back with acute myeloid leukemia.
75
210091
3824
akut miyeloid lösemili olarak geliyor.
03:34
She goes into respiratory failure and dies eight days later.
76
214819
3006
Solunum yetersizliğinden, sekiz gün sonra hayatını kaybediyor.
03:37
So first: the way in which this woman was treated,
77
217849
2358
Öncelikle şunu söyleyeyim, bu kadına uygulanan tedavi
03:40
in as little as 10 years, will look like bloodletting.
78
220231
3443
10 yıl kadar bir zaman sonra, kan alma işleminden farklı olmayacak.
03:43
And it's because of people like my colleague, Rick Wilson,
79
223698
2825
Ve bu da, bu kadının otopsisini incelemiş olan
Washington Üniversitesi Genom Enstitüsü'nde çalışan
03:46
at the Genome Institute at Washington University,
80
226547
2339
03:48
who decided to take a look at this woman postmortem.
81
228910
2459
meslektaşım Rick Wilson gibi insanlar sayesinde olacak.
Rick bu kadından sağlıklı deri hücreleri
03:51
And he took skin cells, healthy skin
82
231393
2483
03:53
and cancerous bone marrow,
83
233900
1938
ve kanserli kemik iliği aldı.
03:55
and sequenced the whole genomes of both of them
84
235862
2286
Ve birkaç hafta içinde,
her ikisinin de gen haritasını çıkarttı. Zor birşey değil.
03:58
in a couple of weeks, no big deal.
85
238172
2064
04:00
Then he compared those two genomes in software,
86
240260
2201
Daha sonra da bu iki gen haritasını bir yazılımda karşılaştırdı.
04:02
and what he found, among other things,
87
242485
1825
Bunun sonucunda, diğer bulgulara ilave olarak,
04:04
was a deletion -- a 2,000-base deletion across three billion bases
88
244334
4613
TP53 adlı spesifik bir gene ait
toplam 3 milyar baz çiftinden 2.000 baz çiftinin
04:08
in a particular gene called TP53.
89
248971
2159
silinmiş olduğunu tespit etti.
Eğer bu gende bu çeşit zararlı bir mutasyon varsa
04:11
If you have this deleterious mutation in this gene,
90
251154
2412
04:13
you're 90 percent likely to get cancer in your life.
91
253590
2722
kansere yakalanma olasılığınız %90'dır.
04:16
So unfortunately, this doesn't help this woman,
92
256336
2224
Ne yazık ki, bu bilginin bu kadına artık bir faydası olmaz
04:18
but it does have severe -- profound, if you will --
93
258584
2652
ama onun ailesi için çok ciddi ve büyük
04:21
implications to her family.
94
261260
2190
etkileri olabilir.
Yani ailenin diğer fertlerinde de aynı mutasyon varsa
04:24
I mean, if they have the same mutation,
95
264061
1883
04:25
and they get this genetic test and they understand it,
96
265968
2545
ve bu genetik testi yaptırıp sonuçların ne anlama geldiğini idrak ederlerse,
04:28
then they can get regular screens and can catch cancer early,
97
268537
2881
düzenli kontrollere gidip, kanseri ilk aşamasında tespit edebilirler
04:31
and potentially live a significantly longer life.
98
271442
2320
ve ömürlerini önemli ölçüde uzatabilirler.
04:33
Let me introduce you to the Beery twins,
99
273786
1930
Şimdi sizi, henüz iki yaşındayken beyin felci tanısı konmuş olan
04:35
diagnosed with cerebral palsy at the age of two.
100
275740
2332
Beery ikizleri ile tanıştırayım.
İkizlerin annesi,
04:38
Their mom is a very brave woman who didn't believe it;
101
278096
2548
belirtilerin beyin felcinin göstergesi olduğuna inanmayan ve
04:40
the symptoms weren't matching up.
102
280668
1603
müthiş çabalar ve internet araştırmaları ile
04:42
And through some heroic efforts and a lot of Internet searching,
103
282295
3008
tıp dünyasını ikizlerin aslında başka bir hastalığı olduğuna
04:45
she was able to convince the medical community
104
285327
2171
ikna etmeyi başaran yürekli bir kadındı.
04:47
that, in fact, they had something else.
105
287522
1896
Aslında ikizlerde 'Dopa Yanıtlı Distoni' (istemsiz hareket bozukluğu) vardı.
04:49
They had dopa-responsive dystonia.
106
289442
2166
04:51
And so they were given L-Dopa,
107
291632
1979
Dolayısıyla, kendilerine L-Dopa verildi
04:53
and their symptoms did improve,
108
293635
2317
ancak belirtilerde azalma görülmekle birlikte
04:55
but they weren't totally asymptomatic.
109
295976
1843
tam bir iyileşme söz konusu olmadı.
04:57
Significant problems remained.
110
297843
1467
Önemli denebilecek sorunlar devam etti.
04:59
Turns out the gentleman in this picture is a guy named Joe Beery,
111
299334
3169
Ne şanstır ki
bu resimdeki Joe Beery adlı beyefendi
05:02
who was lucky enough to be the CIO
112
302527
1643
"Life Technologies" adlı şirketin Bilgi Sistemleri Başkanıydı.
05:04
of a company called Life Technologies.
113
304194
2121
Bu şirket, genom dizilimlerini çıkaran önemli cihazları
05:06
They're one of two companies
114
306339
1342
05:07
that makes these massive whole-genome sequencing tools.
115
307705
3150
üreten iki firmadan biri.
05:10
And so he got his kids sequenced.
116
310879
3013
Önce çocuklarının baz dizilimini çıkarttı.
05:13
What they found was a series of mutations in a gene called SPR,
117
313916
3078
Bunun sonucunda, başka bir takım görevleri yanında serotonin üretiminden sorumlu olan
SPR adlı gende bir dizi mutasyonlar olduğu ortaya çıktı.
05:17
which is responsible for producing serotonin, among other things.
118
317018
3397
05:20
So on top of L-Dopa, they gave these kids a serotonin precursor drug,
119
320439
3489
Dolayısıyla, L-Dopa'ya ilave olarak serotonin öncü ilaçlar da verildi
05:23
and they're effectively normal now.
120
323952
1722
ve şu anda normal yaşantılarını sürdürebiliyorlar.
05:25
Guys, this would never have happened without whole-genome sequencing.
121
325698
3291
Arkadaşlar, eğer tam genom dizilimi çıkartılmamış olsaydı bu hiçbir zaman gerçekleşmeyecekti.
Ve o zaman, yani birkaç yıl önce, bu tedavi 100.000$'a mal olmuştu.
05:29
At the time -- this was a few years ago -- it cost $100,000.
122
329013
2840
Bugün bunun maliyeti 10.000$. Gelecek yıl 1000$ olacak.
05:31
Today it's $10,000, next year, $1,000,
123
331877
1827
Aşağı yukarı ondan sonraki sene ise bu 100$ olacak.
05:33
the year after, $100, give or take a year.
124
333728
2029
İşte bu kadar hızlı ilerliyor.
05:35
That's how fast this is moving.
125
335781
1500
Bu da küçük Nick.
05:37
So here's little Nick --
126
337305
1857
Batman'a ve su tabancalarına bayılıyor.
05:39
likes Batman and squirt guns.
127
339186
1716
05:40
And it turns out Nick shows up at the children's hospital
128
340926
3695
Nick, açlık kurbanlarında görülen karın şişkinliği sebebiyle
05:44
with this distended belly, like a famine victim.
129
344645
2262
çocuk hastanesine geliyor.
05:46
And it's not that he's not eating; it's that when he eats,
130
346931
2836
Yemek yemediğinden değil,
yemek yediğinde bağırsak kanalı açılıyor ve
05:49
his intestine basically opens up and feces spill out into his gut.
131
349791
3411
bağırsak içindekiler mideye doğru geri akıyor.
Yüz tane ameliyattan sonra
05:53
So a hundred surgeries later,
132
353226
1635
05:54
he looks at his mom and says, "Mom, please pray for me.
133
354885
3675
Nick annesine dönüp "Anne lütfen benim için dua et.
Çok canım acıyor." diyor.
05:58
I'm in so much pain."
134
358584
1403
06:00
His pediatrician happens to have a background in clinical genetics
135
360408
3115
Doktoru tesadüfen klinik genetik eğitimi almış biri çıkıyor
06:03
and he has no idea what's going on,
136
363547
1689
ve Nick'in durumuna bir anlam veremiyor.
06:05
but he says, "Let's get this kid's genome sequenced."
137
365260
2543
Ancak "Bu çocuğun gen haritasını çıkartalım" diye düşünüyor.
06:07
And what they find is a single-point mutation
138
367827
2140
Ve sonuçta, programlı hücre ölümünden sorumlu bir gende
06:09
in a gene responsible for controlling programmed cell death.
139
369991
2849
tek-nokta mutasyonuna rastlıyorlar.
06:12
So the theory is that he's having some immunological reaction
140
372864
3078
Nick'in bağışıklık sisteminin yemekteki birşeye karşı
06:15
to what's going on -- to the food, essentially.
141
375966
2415
tepki verdiği tahmin ediliyor.
06:18
And that's a natural reaction, which causes some programmed cell death,
142
378405
3370
Programlı hücre ölümüne sebep olan doğal bir tepki bu.
06:21
but the gene that regulates that down is broken.
143
381799
2270
Ancak Nick'te bu prosesi düzenleyen gen suskun kalmış.
Bu tabii ki, başka uygulamalara ilave olarak kemik iliği nakli gerektirmektedir
06:24
And so this informs, among other things, of course,
144
384093
2418
ve kendisine bu tedavi uygulanıyor.
06:26
a treatment for bone marrow transplant, which he undertakes.
145
386535
2971
Dokuz aylık meşakkatli bir tedavi süreci sonrasında
06:29
And after nine months of grueling recovery,
146
389530
2020
şu anda A1 soslu biftek yiyebiliyor.
06:31
he's now eating steak with A1 sauce.
147
391574
1905
(Gülüşmeler)
06:33
(Laughter)
148
393503
1097
06:34
The prospect of using the genome as a universal diagnostic
149
394624
4099
Gen haritasını
genel bir teşhis yöntemi olarak kullanacağımız
06:38
is upon us today.
150
398747
1540
günler artık çok yakın.
Bugün bu aşamadayız.
06:41
Today. It's here.
151
401462
1539
Bu aslında buradaki herkesin
06:43
And what it means for all of us
152
403025
1492
06:44
is that everybody in this room could live an extra 5, 10, 20 years,
153
404541
3287
sadece bu gen haritası sayesinde
06:47
just because of this one thing.
154
407852
1667
5, 10, 20 sene daha uzun yaşayabileceği anlamına gelmektedir.
06:49
Which is a fantastic story,
155
409543
2063
Eğer dünya üzerindeki bir insanın hayatı boyunca tükettiklerini ve
06:51
unless you think about humanity's footprint on the planet,
156
411630
2878
gıda ihtiyacını karşılayabilme kapasitemizi düşünmezseniz
06:54
and our ability to keep up food production.
157
414532
2475
bu olağan üstü bir gelişmedir.
Şu da var ki,
06:57
So it turns out
158
417031
1572
06:58
that the very same technology is also being used to grow new lines
159
418627
3941
aynı teknoloji
kuraklığa ve sele, zararlı böceklere ve
07:02
of corn, wheat, soybean and other crops
160
422592
3129
zirai ilaçlara karşı oldukça dayanıklı,
07:05
that are highly tolerant of drought, of flood,
161
425745
2175
yeni mısır, buğday, soya fasulyesi ve diğer
07:07
of pests and pesticides.
162
427944
1523
tahıl cinslerini yetiştirmek için de kullanılıyor.
07:09
Now, look --
163
429491
1174
Bakın, nüfusun artmasını sağladığımızda
07:11
as long as we continue to increase the population,
164
431184
2374
genetiği değiştirilmiş gıdalar yetiştirmek ve yemek zorunda kalacağız
07:13
we'll have to continue to grow and eat genetically modified foods.
165
433582
3179
ve bugün ben bunun destekçilerindenim.
07:16
And that's the only position I'll take today.
166
436785
2151
07:18
Unless there's anybody in the audience
167
438960
1818
Bu izleyici grubu içinde
07:20
who'd like to volunteer to stop eating?
168
440802
2221
bundan sonra yemek yememeye gönüllü birileri varsa başka tabii, var mı?
Yok değil mi? Bir kişi bile yok.
07:23
None, not one.
169
443047
1351
07:24
This is a typewriter,
170
444961
1201
Bu gördüğünüz bir daktilo.
07:26
a staple of every desktop for decades.
171
446696
2619
Yıllarca her masada yer almış olan demirbaşlardan biri.
07:29
And, in fact, the typewriter was essentially deleted by this thing.
172
449339
3584
Aslında daktilo, gördüğünüz bu şey yüzünden yerinden oldu.
07:33
And then more general versions of word processors came about.
173
453503
3265
Ve daha sonra da kelime işlemcilerinin daha bilinen modelleri ortaya çıktı.
07:36
But ultimately, it was a disruption on top of a disruption.
174
456792
2779
Ama sonuçta bunların herbiri bir sonrakine birşeyler ekledi.
07:39
It was Bob Metcalfe inventing the Ethernet,
175
459595
2068
Ethernet'i ve bütün bilgisayarları birbirine bağlamayı bularak
07:41
and the connection of all these computers
176
461687
1969
herşeyi temelinden değiştiren kişi
07:43
that fundamentally changed everything.
177
463680
1850
Bob Metcalfe idi.
07:45
Suddenly we had Netscape, we had Yahoo.
178
465554
2801
Sonra aniden Netscape geldi, hemen sonra Yahoo
07:48
And we had, indeed, the entire dot-com bubble.
179
468379
2857
ve daha sonra da bütün "noktacom"lar.
07:51
(Laughter)
180
471948
1880
(Gülüşmeler)
07:54
Not to worry though,
181
474780
1223
Fazla endişelenmeye gerek kalmadan bunların imdadına
07:56
that was quickly rescued by the iPod, Facebook
182
476027
2575
iPod, Facebook
07:58
and, indeed, Angry Birds.
183
478626
2103
ve tabii ki 'Kızgın Kuşlar' yetişti.
08:00
(Laughter)
184
480753
1976
(Gülüşmeler)
Bakın bu gün biz buradayız.
08:03
Look, this is where we are today.
185
483125
2526
08:05
This is the genomic revolution today. This is where we are.
186
485675
2790
Bugün genomik devrimi yaşıyoruz. İşte bugün buradayız.
Şunu gözardı etmemenizi istiyorum:
08:08
What I'd like you to consider is:
187
488489
1580
Eğer bu noktalar sadece genomunuzun baz çiftlerini değil de
08:10
What does it mean
188
490093
1405
08:11
when these dots don't represent the individual bases of your genome,
189
491522
3357
bütün gezegendeki genomları birleştiriyorsa
08:14
but they connect to genomes all across the planet?
190
494903
2851
bu ne anlama gelir?
08:17
I just recently had to buy life insurance, and I was required to answer:
191
497778
3588
Ben geçenlerde hayat sigortası yaptırdım.
Ve bir yerde şu seçeneklerden birini işaretlemem bekleniyordu:
08:21
A. I have never had a genetic test;
192
501390
2131
A. Hiç genetik test yaptırmadım, B. Yaptırdım ve işte sonuçlar burada
08:23
B. I've had one, here you go;
193
503545
1483
C. Yaptırdım fakat sizinle sonuçları paylaşmak istemiyorum.
08:25
or C. I've had one and I'm not telling.
194
505052
1945
"A" seçeneğini işaretleyebildiğim için mutluyum ve
08:27
Thankfully, I was able to answer A,
195
507021
1716
08:28
and I say that honestly, in case my life insurance agent is listening.
196
508761
3548
eğer burada sigorta şirketimden bir mümessil varsa bilsin ki bunu gerçekten samimiyetle söylüyorum.
Peki "C" seçeneğini işaretleseydim ne olurdu?
08:32
But what would have happened if I had said C?
197
512333
2399
08:34
Consumer applications for genomics will flourish.
198
514756
2401
Genom bilimine yönelik tüketici uygulamaları anında ortaya çıkmaya başlayacaktı.
Kız arkadaşınızla genetik olarak uyumlu olup olmadığınızı
08:37
Do you want to see if you're genetically compatible
199
517181
2449
bilmek ister misiniz? Tabii ki.
08:39
with your girlfriend?
200
519654
1230
08:40
DNA sequencing on your iPhone? There's an app for that.
201
520908
2963
iPhone'unuzda DNA diziliminizi görmek ister misiniz? Bunun için bir uygulamamız var.
08:43
(Laughter)
202
523895
1341
(Gülüşmeler)
08:45
Personalized genomic massage, anyone?
203
525705
2285
Kişiye özel genom masajı isteyen var mı?
Daha şimdiden, aldatma geni olarak da bilinen
08:49
There's already a lab today that tests for allele 334 of the AVPR1 gene,
204
529038
4567
AVPR1 geninin 334 gen çiftini test eden
bir laboratuvar var.
08:53
the so-called cheating gene.
205
533629
1384
Eğer burada partneri ile birlikte olanlar varsa emin olmak için
08:55
(Laughter)
206
535037
2015
08:57
So anybody who's here today with your significant other,
207
537076
2627
hemen onlara dönün ve bir tükürük numunesi alın,
08:59
just turn over to them, swab their mouth, send it to the lab
208
539727
2867
sonra da laboratuvara gönderin.
09:02
and you'll know for sure.
209
542618
1269
(Gülüşmeler)
09:03
(Laughter)
210
543911
1111
Gen haritasından kardiyomiyopati olma ihtimali tespit edilen
09:05
Do you really want to elect a president
211
545046
1942
bir başkan seçmek ister miydiniz?
09:07
whose genome suggests cardiomyopathy?
212
547012
2262
Şimdi bir düşünün. Yıl 2016 ve
09:09
Think of it -- it's 2016,
213
549298
1860
önde giden aday sadece son dört seneye ait
09:11
and the leading candidate releases
214
551182
1706
vergi bilgilerini değil
09:12
not only her four years of back-tax returns,
215
552912
2082
aynı zamanda kişisel genom bilgilerini de açıklıyor.
09:15
but also her personal genome.
216
555018
1453
Ve sonuçlar gerçekten iyi görünüyor.
09:16
And it looks really good.
217
556495
1210
09:17
Then she challenges all her competitors to do the same.
218
557729
2596
Ve kendisi rakiplerini de aynı şeyi yapmaya davet ediyor.
Olmayacağını mı sanıyorsunuz?
09:20
Do you think that's not going to happen?
219
560349
1935
Bu John McCain'in işine yarar mıydı sizce?
09:22
Do you think it would have helped John McCain?
220
562308
2234
(Gülüşmeler)
09:24
(Laughter)
221
564566
1793
İzleyiciler arasında soyadı benim gibi Resnick olan kaç kişi var?
09:26
How many people in the audience have the last name Resnick, like me?
222
566383
3218
Ellerinizi kaldırın!
09:29
Raise your hand.
223
569625
1158
Var mı? Yok.
09:30
Anybody? Nobody.
224
570807
1173
Genelde bir veya iki kişi çıkıyor.
09:32
Typically, there's one or two.
225
572435
1445
09:33
So my father's father was one of 10 Resnick brothers.
226
573904
2553
Babamın babası on Resnick kardeşten biriydi.
Hepsi birbirinden nefret ederdi.
09:36
They all hated each other, and all moved to different parts of the planet.
227
576481
4085
Ve hepsi de dünyanın başka başka yerlerine yerleşti.
Aslında karşılaştığım ama hiç tanımadığım
09:40
So it's likely I'm related to every Resnick that I ever meet,
228
580590
2919
herbir Resnick ile aramızda bir akrabalık bağı olabilir.
09:43
but I don't know.
229
583533
1151
09:44
So imagine if my genome were De-identified, sitting in software,
230
584708
3037
Şimdi benim gen haritamın çıkarılmış ve bir yazılıma yüklenmiş olduğunu varsayalım.
09:47
And a third cousin's genome was also sitting there,
231
587769
2384
Aynı şekilde üçüncü kuzenimin gen haritası da orada olsun.
Bu ikisini kıyaslayıp aralarındaki ilişkileri belirleyebilecek
09:50
and there was software that could compare the two
232
590177
2301
bir yazılım olduğunu da farzedelim.
09:52
and make these associations.
233
592502
1357
09:53
Not hard to imagine. My company has software that does this right now.
234
593883
3308
Olmayacak birşey değil. Benim şirketimde bu işlemi yapabilen yazılımlar var.
Bir de şunu düşünün:
09:57
Imagine one more thing,
235
597215
1168
09:58
that that software is able to ask both parties for mutual consent:
236
598407
3235
Bu yazılım her iki tarafın da karşılıklı rızasını sorabiliyor.
10:01
"Would you be willing to meet your third cousin?"
237
601666
2325
"Üçüncü kuzeniniz ile karşılaşmak ister miydiniz?"
Eğer her ikimiz de olur verirsek,
10:04
And if we both say yes -- voilà!
238
604015
1650
10:05
Welcome to Chromosomally LinkedIn.
239
605689
1777
buyrun Kromozomsal LinkedIn'e hoşgeldiniz!
10:07
(Laughter)
240
607490
3225
(Gülüşmeler)
10:11
Now this is probably a good thing, right?
241
611808
1993
Bu muhtemelen iyi birşey, değil mi?
10:13
Bigger clan gatherings and so on.
242
613825
1588
Daha çok sayıda sülale toplantıları ve buna benzer başka şeyler.
10:15
But maybe it's a bad thing as well.
243
615437
1701
Fakat aynı zamanda kötü birşey de olabilir bu.
10:17
How many fathers in the room? Raise your hands.
244
617162
2281
Şu anda buradakilerden kaçınız baba? Ellerinizi kaldırın!
10:19
OK, so experts think that one to three percent of you
245
619467
3328
Pekala, uzmanlar sizin %1-3'ünüzün
10:22
are not actually the father of your child.
246
622819
2103
çocuğunuzun gerçek babası olmadığı görüşünde.
10:24
(Laughter)
247
624946
1754
(Gülüşmeler)
10:26
Look --
248
626724
1176
Bakın ...
10:27
(Laughter)
249
627924
3976
(Gülüşmeler)
10:32
These genomes, these 23 chromosomes,
250
632871
2365
bu genomlar, bu 23 kromozom,
10:35
they don't in any way represent the quality of our relationships
251
635260
3365
hiçbir zaman aramızdaki ilişkinin kalitesini
10:38
or the nature of our society -- at least not yet.
252
638649
2693
veya toplumumuzun doğasını göstermez. En azından şimdilik.
Ve her yeni teknolojide olduğu gibi
10:41
And like any new technology,
253
641366
1795
bunu da insanlığın iyiliği için kullanıp kullanmamak
10:43
it's really in humanity's hands
254
643185
1789
10:44
to wield it for the betterment of mankind
255
644998
2198
yine insanların elindedir.
10:47
or not.
256
647220
1151
Ve ben hepinizi, gözlerinizi açıp etrafınızda meydana gelen
10:48
And so I urge you all to wake up and to tune in
257
648395
2223
10:50
and to influence the genomic revolution that's happening all around you.
258
650642
3396
genomik devrimi anlamaya ve buna katkıda bulunmaya çağırıyorum.
Teşekkürler.
10:54
Thank you.
259
654062
1151
10:55
(Applause)
260
655237
2443
(Alkış)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7