Exploring the mind of a killer | Jim Fallon

Jim Fallon: Bir katilin zihnini keşfetmek

Çeviri: duygu Sezgin Gözden geçirme: Ramazan Gurer

I'm a neuroscientist, a professor at the University of California.

Ben bir nörobilimci, California Üniversitesi'nde bir profesörüm

And over the past 35 years,

ve 35 yılı aşkın bir zamandır

I've studied behavior

davranış üzerinde çalışmaktayım.

on the basis of everything from genes

Nörotransmiterlerden genlere,

through neurotransmitters, dopamine, things like that,

dopamin ve benzeri şeylerle

all the way through circuit analysis.

hedef analizine kadar birçok şeyi temel alarak çalışıyorum.

So that's what I normally do.

Yani genel olarak yaptığım bu.

But then, for some reason,

Neden sonra, kısa bir süre önce

I got into something else, just recently.

başka bir şey ilgimi çekti ve bu,

And it all grew out of one of my colleagues asking me

bir meslektaşımın benden

to analyze a bunch of brains

psikopat katillere ait bir grup beyni

of psychopathic killers.

incelememi istemesiyle başladı.

And so this would be the typical talk I would give.

Bu yapmakta olduğum tipik konuşmalardan biri

And the question is, "How do you end up with a psychopathic killer?"

ve asıl soru da "Nasıl psikopat bir katile dönüşülür?"

What I mean by psychopathic killer

Psikopat katilden kastım

are these people, these types of people.

bu insanlar, bu tür insanlar

And so some of the brains that I've studied

ve incelediğim bazı beyinler

are people you know about.

bu bildiğiniz insanlara ait.

When I get the brains I don't know what I'm looking at.

Bu beyinler elime geçtiğinde neye bakmakta olduğumu bilmiyordum.

It's blind experiments. They also gave me normal people and everything.

Kör bir deneydi. Normal insan beyinleri ve buna benzer şeyler vardı.

So I've looked at about 70 of these.

Bunlardan yaklaşık 70 tanesine baktım

And what came up was a number of pieces of data.

ve bir takım verilerle karşılaştım.

So we look at these sorts of things theoretically,

Biz bu tür şeylere teorik açıdan bakarız,

on the basis of genetics,

temel olarak genetiğe, beyin hasarına,

and brain damage, and interaction with environment,

çevreyle etkileşimlerine ve tam olarak

and exactly how that machine works.

bu mekaniğin nasıl çalıştığına bakıyoruz.

So we're interested in exactly where in the brain,

Yani ilgilendiğimiz şey, beynin en önemli parçasının

and what's the most important part of the brain.

burada hangisi olduğu ve tam olarak nerede olduğudur.

So we've been looking at this:

Yani bakmakta olduğumuz şeyler,

the interaction of genes,

genlerin etkileşimi,

what's called epigenetic effects,

kalıtımsal etkilerin neler olduğu,

brain damage, and environment,

beyin hasarı ve çevresel koşullar ile

and how these are tied together.

bunların nasıl birbiriyle bağlantılı olduğuydu ve

And how you end up with a psychopath, and a killer,

bir psikopat ve de bir katil haline gelmek

depends on exactly when the damage occurs.

hasarın tam olarak ne zaman oluştuğuna bağlıdır.

It's really a very precisely timed thing.

Bu kesin bir zamanlamaya sahiptir.

You get different kinds of psychopaths.

Farklı türden psikotapatiklerle karşılaşırsınız.

So we're going along with this. And here's, just to give you the pattern.

Şimdi bununla devam edeceğiz. İşte bir model.

The pattern is that those people, every one of them I looked at,

Bu modellerde, katil ve seri katil olanlarda,

who was a murderer, and was a serial killer,

baktığım her beynin

had damage to their orbital cortex,

orbital korteksinde hasar vardı,

which is right above the eyes, the orbits,

ki o da gözlerin hemen üstünde, göz çukurlarında

and also the interior part of the temporal lobe.

ve şakakların iç kısmında bulunur.

So there is the pattern that every one of them had,

Her birinin sahip olduğu model bu şekilde

but they all were a little different too.

ama hepsi birbirinden az da olsa farklıydı.

They had other sorts of brain damage.

Farklı türden beyin hasarları vardı.

A key thing is that

Burada önemli olan şey

the major violence genes,

majör şiddet genleri,

it's called the MAO-A gene.

MAO-A geni olarak bilinir.

And there is a variant of this gene that is in the normal population.

ve bu gen toplumda (normal populasyonda) çeşitlilik gösterir.

Some of you have this. And it's sex-linked.

Aranızdan bazılarında bu var ve bu cinsiyetle bağlantılı

It's on the X chromosome. And so in this way

X kromozomunda yer alıyor ve bu yüzden

you can only get it from your mother.

bunu yalnızca annenizden alabiliyorsunuz.

And in fact this is probably why mostly men, boys,

Aslında muhtemelen psikopat katillerin

are psychopathic killers,

çoğunlukla erkeklerden oluşmasının ve

or are very aggressive.

oldukça agresif olmalarının sebebi bu.

Because a daughter can get one X from the father,

Çünkü bir kız çocuğu hem babadan bir X kromozomu

one X from the mother, it's kind of diluted out.

hem de anneden bir X kromozomu alır, böylece nötürleşir.

But for a son, he can only get

Ancak erkek çocuk yalnızca

the X chromosome from his mother.

annesinden X kromozomu alır

So this is how it's passed from mother to son.

ve böylece anneden oğula geçmiş olur.

And it has to do with too much brain serotonin during development,

ve bu gelişim sırasında aşırı serotonin salınımı ile bağlantılıdır

which is kind of interesting because serotonin

ki bu da oldukça ilginç çünkü serotoninin

is supposed to make you calm and relaxed.

normalde sizi sakinleştirip rahatlatması gerekir.

But if you have this gene, in utero

Ancak eğer bu gene sahipseniz,

your brain is bathed in this,

ana rahminde beyniniz bununla yıkanıyor.

so your whole brain becomes insensitive to serotonin,

Böylece tüm beyniniz serotonine karşı duyarsızlaşıyor.

so it doesn't work later on in life.

Bu yüzden daha sonraları bir işe yaramıyor.

And I'd given this one talk in Israel,

Bu konuşmayı ise geçen sene

just this past year.

İsrail'de yapmıştım.

And it does have some consequences.

Yani bunun bazı sonuçları oluyor.

Theoretically what this means

Teorik olarak bunun anlamı,

is that in order to express this gene,

bu genin şiddet olarak

in a violent way,

ortaya çıkması için

very early on, before puberty,

erken dönemde, ergenlikten önce

you have to be involved in something that is really traumatic --

ciddi bir travmaya maruz kalmanız gereklidir,

not a little stress, not being spanked or something,

ufak çapta bir stres değil, tokat yemek gibi bir şey değil.

but really seeing violence,

Gerçek anlamda şiddet "görmek-izlemek"

or being involved in it, in 3D.

ya da maruz kalmak, "gerçek dünyada-üç boyutlu olarak"

Right? That's how the mirror neuron system works.

değil mi? Ayna nöron sistemi böyle çalışır.

And so, if you have that gene,

Yani bu gene sahipseniz,

and you see a lot of violence

ve oldukça fazla şiddet görmüşseniz

in a certain situation,

belirli bir durumda,

this is the recipe for disaster, absolute disaster.

bu tam anlamıyla felakete davetiye çıkarmaktır

And what I think might happen in these areas of the world,

ve sürekli şiddet görülen dünyanın bu tür yerlerinde

where we have constant violence,

ne olacağına dair benim düşüncem,

you end up having generations of kids

nesiller boyu, bunca şiddet gören

that are seeing all this violence.

çocuklar elde edineceğinizdir.

And if I was a young girl, somewhere in a violent area,

Eğer ben şiddet görülen bölgelerden birinde yaşayan

you know, a 14 year old, and I want to find a mate,

örneğin 14 yaşında genç bir kız olsaydım

I'd find some tough guy, right, to protect me.

beni koruyacak güçlü,sert bir erkek bulmak isterdim.

Well what the problem is this tends to concentrate these genes.

Sorun, bu şiddetin genlere işlemeye meyilli olmasıdır

And now the boys and the girls get them.

ve artık bu çocuklar bunlara sahip

So I think after several generations,

Birkaç nesil sonra, temel düşüncem şu,

and here is the idea, we really have a tinderbox.

tam anlamıyla "patlamaya hazır bir bombaya" sahip olacağız.

So that was the idea.

Yani asıl fikir buydu.

But then my mother said to me, "I hear you've been going around talking

Ancak sonra annem bana, "Etrafta psikopat katillerle ilgili

about psychopathic killers.

konuşmalar yaptığını duydum

And you're talking as if you come from a normal family."

ve kendinden sanki normal bir ailedenmiş gibi bahsediyormuşsun."dedi

I said, "What the hell are you talking about?"

Dedim ki, "Sen neden bahsediyorsun?"

She then told me about our own family tree.

Sonra bana kendi soy ağacımızdan bahsetti.

Now she blamed this on my father's side, of course.

Elbette bunu baba tarafına atfetti.

This was one of these cases, because she has no violence in her background,

Bu öylesi bir durumdu, çünkü kendi geçmişinde herhangi bir şiddet olayı yok.

but my father did.

Ancak babamın vardı.

Well she said, "There is good news and bad news.

"Hem iyi hem de kötü haberlerim var" dedi

One of your cousins is Ezra Cornell, founder of Cornell university.

Kuzenlerinden biri Cornell Üniversitesi'nin kurucusu olan Ezra Cornell.

But the bad news is that your cousin is also Lizzie Borden.

Kötü haberse; Lizzi Borden da kuzenlerinden biri

Now I said, "Okay, so what? We have Lizzie."

Ben de "İyi, hoş bizim de bir Lizzi'miz varmış" dedim "N'olmuş?"

She goes, "No it gets worse, read this book."

O da " Hayır" dedi, "Daha kötü. Şu kitabı oku."

And here is this "Killed Strangely," and it's this historical book.

Bu kitap; "Tuhaf bir şekilde Öldü", tarihi bir kitaptı

And the first murder

ve annesini öldüren

of a mother by a son

ilk adam

was my great-great-great-great-great-great-grandfather.

benim büyük-büyük-büyük-büyük-büyük-büyükbabamdı.

Okay, so that's the first case of matricide.

Pekala, bu ilk anne cinayeti vakasıydı

And that book is very interesting. Because it's about witch trials,

ve kitap oldukça ilginç çünkü cadı avlarından,

and how people thought back then.

ve insanların o zamanlar nasıl eğitildiğinden bahsediyor.

But it doesn't stop there.

Ama burda bitmiyor tabi.

There were seven more men, on my father's side,

Babamın tarafında 7 erkek daha vardı,

starting then, Cornells, that were all murderers.

o zamandan itibaren, Cornell'ların hepsi katil olmuşlardı.

Okay, now this gives one a little pause.

Tamam, şimdi insan biraz durup düşünüyor da

(Laughter)

(kahkahalar)

Because my father himself,

Çünkü babamın kendisi

and my three uncles, in World War II,

ve üç amcam da II. Dünya Savaşı'nda

were all conscientious objectors, all pussycats.

savaşa katılmaya karşıydılar, hepsi de korkaktı.

But every once in a while, like Lizzie Borden, like three times a century,

Ancak Lizzie Borden gibi arada bir, üç yüz yıl içerisinde

and we're kind of due.

"vademiz geliyor" sanırım.

(Laughter)

(kahkahalar)

So the moral of the story is:

Yani buradan çıkaracağımız ahlaki ders,

people in glass houses shouldn't throw stones.

sırça köşkte oturan, komşusuna taş atmamalı.

But more likely is this.

Ya da şöyle denilebilir:

(Laughter)

gülüşmeler

And we had to take action. Now our kids found out about it.

ve bir önlem almamız gerekiyordu. Şimdi çocuklarımızın bundan haberi var.

And they all seemed to be OK.

Herhangi bir sorunları da yok gibi görünüyor.

But our grandkids are going to be kind of concerned here.

Ancak torunlarımız bu konuda biraz endişelenecekler.

So what we've done is I've started to do PET scans

Bu yüzden ailedeki herkesin

of everybody in the family.

beyin tomografisini çektirdim.

(Laughter)

(kahkahalar)

We started to do PET scans, EEGs and genetic analysis

PET taramaları, EEG'ler ve genetik analizler yapmaya başladık,

to see where the bad news is.

yanlış olan nerde bulabilmek için.

Now the only person -- it turns out

Ortaya çıkan tek şey

one son and one daughter, siblings,

birbiriyle anlaşamayan bir oğlan ve bir kız kardeşti

didn't get along and their patterns are exactly the same.

ve beyin modelleri birbirinin tıpatıp aynısıydı.

They have the same brain, and the same EEG.

Aynı beyne, aynı EEG'ye sahipler.

And now they are close as can be.

ve birbirlerine olabildiğince yakınlar.

But there's gonna be bad news somewhere.

Ancak bir yerlerden kötü bir haber gelecek.

And we don't know where it's going to pop up.

Ama nerden ortaya çıkacağını bilmiyoruz.

So that's my talk.

Benim konuşmam böyle.

(Laughter)

(kahkahalar)