A new class of drug that could prevent depression and PTSD | Rebecca Brachman

105,822 views ・ 2019-04-17

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: Altina Korqa Reviewer: Eranda Zekaj
00:12
So the first antidepressants were made from, of all things,
0
12880
4056
Antidepresantët e parë u bënë nga
00:16
rocket fuel, left over after World War II.
1
16960
3159
karburantet e tepërta të raketave pas Luftës së Dytë Botërore.
00:20
Which is fitting, seeing as today, one in five soldiers develop depression,
2
20960
4936
Që përshtatet, kur shohim sot se, një në pesë ushtarë vuajnë nga depresioni
00:25
or post-traumatic stress disorder or both.
3
25920
2520
ose çrregullimi i stresit post-traumatik ose të dyja.
00:29
But it's not just soldiers that are at high risk for these diseases.
4
29080
3896
Por nuk janë ushtarët të vetmit në rrezik të lartë nga këto çrregullime.
00:33
It's firefighters, ER doctors, cancer patients, aid workers, refugees --
5
33000
5536
Janë zjarrfikësit, mjekët ER, pacientët me kancer, punonjësit ndihmës, refugjatët
00:38
anyone exposed to trauma or major life stress.
6
38560
2920
kushdo që i ekspozohet traumës ose stresit të madh të jetës.
00:42
And yet, despite how commonplace these disorders are,
7
42000
3856
E megjithatë, varësisht se sa të zakonshme janë këto çrregullime,
00:45
our current treatments, if they work at all,
8
45880
3616
trajtimet tona aktuale, nëse ato funksionojnë,
00:49
only suppress symptoms.
9
49520
2680
ato vetëm frenojnë simptomat.
00:53
In 1798, when Edward Jenner discovered the first vaccine --
10
53240
4456
Në vitin 1798, kur Edward Jenner zbuloi vaksinën e parë
00:57
it happened to be for smallpox --
11
57720
1696
atë të lisë
00:59
he didn't just discover a prophylactic for a disease,
12
59440
3696
zbulimi i tij nuk ishte vetëm një parambrojtës për një sëmundje
01:03
but a whole new way of thinking:
13
63160
2096
por një mënyrë krejt e re të të menduarit:
01:05
that medicine could prevent disease.
14
65280
2696
ai ilaç mund të parandalojë sëmundjen.
01:08
However, for over 200 years,
15
68000
2096
Sidoqoftë, për më shumë se 200 vjet,
01:10
this prevention was not believed to extend to psychiatric diseases.
16
70120
4016
ky parandalim nuk besohej se shtrihej edhe te sëmundjet psikiatrike.
01:14
Until 2014, when my colleague and I accidentally discovered
17
74160
4176
Deri në vitin 2014, kur kolegu im dhe unë rastësisht zbuluam
01:18
the first drugs that might prevent depression and PTSD.
18
78360
3200
ilaçet e para që mund ta parandalojnë depresionin dhe PTSD-në.
01:22
We discovered the drugs in mice,
19
82640
1536
Ne i zbuluam ilaçet tek minjte
01:24
and we're currently studying whether they work in humans.
20
84200
3816
dhe aktualisht po studiojmë nëse ato punojnë te njerëzit.
01:28
And these preventative psychopharmaceuticals
21
88040
2896
Dhe këto parandalues psikofarmaceutikë
01:30
are not antidepressants.
22
90960
1816
nuk janë antidepresantë.
01:32
They are a whole new class of drug.
23
92800
2016
Ata janë një kategori krejt e re e barit.
01:34
And they work by increasing stress resilience,
24
94840
2296
Ata punojnë duke përforcuar rezistencën stresuse,
01:37
so let's call them resilience enhancers.
25
97160
2496
pra që le t'i quajmë ata përforcues të rezistencës.
01:39
So think back to a stressful time that you've since recovered from.
26
99680
3816
Pra, mendoni një kohë stresuese që pastaj keni rimarrë vetën.
01:43
Maybe a breakup or an exam, you missed a flight.
27
103520
4096
Mbase një ndarje ose një provim, ju ka ikur aeroplani.
01:47
Stress resilience is the active biological process
28
107640
3416
Rezistenca ndaj stresit është procesi aktiv biologjik
01:51
that allows us to bounce back after stress.
29
111080
2936
që na lejon të kalojmë stresin.
01:54
Similar to if you have a cold and your immune system fights it off.
30
114040
3456
Ngjashëm kur ftohemi dhe sistemi ynë imunitar lufton atë.
01:57
And insufficient resilience
31
117520
1816
Dhe një rezistencë e pamjaftueshme
01:59
in the face of a significant enough stressor,
32
119360
2616
përballë një stresori mjaft te madh
mund të rezultojë në çrregullim mental, si depresioni.
02:02
can result in a psychiatric disorder, such as depression.
33
122000
2696
02:04
In fact, most cases of major depressive disorder
34
124720
2856
Në fakt, shumica e rasteve të çrregullimeve madhore depresive
02:07
are initially triggered by stress.
35
127600
2080
fillimisht shkaktohen nga stresi.
02:10
And from what we've seen so far in mice,
36
130720
2136
Dhe nga ato që kemi parë deri tani në minj,
02:12
resilience enhancers can protect against purely biological stressors,
37
132880
4096
përmirësuesit e rezistencës mund të na ruajnë nga stresorët biologjikë,
02:17
like stress hormones,
38
137000
1736
siç janë hormonet e stresit
02:18
and social and psychological stressors, like bullying and isolation.
39
138760
4080
dhe stresorët social e psikologjik, si ngacmimi dhe izolimi.
02:23
So here is an example where we gave mice
40
143560
4136
Pra, ja një shembull ku u kemi dhënë minjve
02:27
three weeks of high levels of stress hormones.
41
147720
2520
për tre javë nivele të larta të hormoneve të stresit.
02:31
So, in other words, a biological stressor without a psychological component.
42
151000
3896
Për ndryshe, një stresor biologjik pa një element psikologjik.
02:34
And this causes depressive behavior.
43
154920
2216
Dhe kjo shkakton sjellje depresive.
02:37
And if we give three weeks of antidepressant treatment beforehand,
44
157160
4336
Dhe nëse paraprakisht u japim për tre javë trajtim antidepresiv,
02:41
it has no beneficial effects.
45
161520
1880
nuk ka efekte të dobishme.
02:43
But a single dose of a resilience enhancer given a week before
46
163760
5816
Por vetëm një dozë e përforcuesit të rezistencës, e dhënë një javë para,
02:49
completely prevents the depressive behavior.
47
169600
3520
plotësisht parandalon sjelljen depresive.
02:53
Even after three weeks of stress.
48
173640
2256
Edhe pas tre javësh stresi.
02:55
This is the first time a drug has ever been shown
49
175920
3056
Kjo është hera e parë që një ilac për herë të parë
02:59
to prevent the negative effects of stress.
50
179000
2120
parandalon efekte negative të stresit.
03:01
Depression and PTSD are chronic, often lifelong, clinical diseases.
51
181680
5920
Depresioni dhe PTSD janë sëmundje kronike, shpesh afatgjat, klinike.
03:08
They also increase the risk of substance abuse, homelessness,
52
188160
3576
Ato poshtu rrisin rrezikun e abuzimit të substancave, varfërinë
03:11
heart disease, Alzheimer's, suicide.
53
191760
3656
sëmundje të zemrës, Alzheimerit, vetëvrasjes.
03:15
The global cost of depression alone is over three trillion dollars per year.
54
195440
4480
Vetëm kostoja globale e depresionit është mbi tre trilion dollarë në vit.
03:20
But now, imagine a scenario where we know someone is predictively
55
200760
3936
Por tani, imagjinoni një skenar ku njohim dikë që i parashikohet
03:24
at high risk for exposure to extreme stress.
56
204720
3040
një rrezik i lartë për shkak të ekspozimit ndaj stresit ekstrem.
03:28
Say, a red cross volunteer going into an earthquake zone.
57
208160
2960
Ta zëmë, një vullnetar i kryqit të kuq që shkon në një zonë tërmeti.
03:31
In addition to the typhoid vaccine,
58
211760
1976
Përveç vaksinës tifoide,
03:33
we could give her a pill or an injection of a resilience enhancer
59
213760
3496
mund t'i jepnim një hap ose një injeksion të përforcuesit të rezistencës
03:37
before she leaves.
60
217280
1656
përpara se ajo të largohej.
03:38
So when she is held at gunpoint by looters or worse,
61
218960
3256
Pra, kur para saj mbahet një armë nga grabitësit ose më keq,
03:42
she would at least be protected against developing depression or PTSD
62
222240
4016
ajo së paku do të mbrohej nga zhvillimi i depresionit ose PTSD-së
03:46
after the fact.
63
226280
1536
pas veprimit.
03:47
It won't prevent her from experiencing the stress,
64
227840
2816
Kjo nuk do ta parandalojë atë të përjetojë stresin,
03:50
but it will allow her to recover from it.
65
230680
2576
por do t'i lejojë asaj të shërohet nga ai.
03:53
And that's what's revolutionary here.
66
233280
2136
Dhe kjo është ajo që është revolucionare këtu.
03:55
By increasing resiliency,
67
235440
1976
Duke rritur rezistencën,
03:57
we can dramatically reduce her susceptibility to depression and PTSD,
68
237440
4936
mund të ulim dramatikisht ndjeshmërinë e saj ndaj depresionit dhe PTSD-së,
04:02
possibly saving her from losing her job, her home, her family or even her life.
69
242400
5480
duke e shpëtuar nga humbja e punës, shtëpisë, familjës apo dhe jetës së saj.
04:09
After Jenner discovered the smallpox vaccine,
70
249640
2736
Pasi Jenner zbuloi vaksinën e lisë,
04:12
a lot of other vaccines rapidly followed.
71
252400
2320
shumë vaksina të tjera e ndoqën me shpejtësi.
04:15
But it was over 150 years
72
255560
2176
Por kaluan 150 vjet
04:17
before a tuberculosis vaccine was widely available.
73
257760
2600
përpara se një vaksinë e tuberkulozit të ishte e disponueshme.
04:21
Why?
74
261200
1200
Pse?
04:23
In part because society believed
75
263040
2056
Pjesërisht sepse shoqëria besonte
04:25
that tuberculosis made people more sensitive and creative and empathetic.
76
265120
5080
se tuberkulozi i bënte njerëzit më të ndjeshëm dhe kreativë dhe empatikë.
04:30
And that it was caused by constitution and not biology.
77
270640
2600
Dhe kjo ishte shkaktuar nga kushtetuta dhe jo nga biologjia.
04:34
And similar things are still said today about depression.
78
274560
3760
Dhe gjëra të ngjashme thuhen edhe sot për depresionin.
04:39
And just as Jenner's discovery opened the door
79
279440
3056
Dhe ashtu si zbulimi i Jenner hapi derën
04:42
for all of the vaccines that followed after,
80
282520
2280
për të gjitha vaksinat që pasuan,
04:45
the drugs we've discovered open the possibility of a whole new field:
81
285800
3576
ilaçet që kemi zbuluar hapin mundësinë e një fushe krejt të re:
04:49
preventative psychopharmacology.
82
289400
2480
psikofarmakologjinë parandaluese.
04:52
But whether that's 15 years away,
83
292800
2496
Por pavarësisht nëse kjo është 15 vjet larg,
04:55
or 150 years away,
84
295320
2096
ose 150 vjet larg,
04:57
depends not just on the science,
85
297440
2016
varet jo vetëm nga shkenca,
04:59
but on what we as a society choose to do with it.
86
299480
3080
por nga ajo që ne si shoqëri zgjedhim të bëjmë me të.
05:03
Thank you.
87
303320
1216
Ju falemnderit.
05:04
(Applause)
88
304560
3440
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7