Julia Bacha: Pay attention to nonviolence

Translator: Ingrid Rudi Reviewer: Jeta Rudi

I'm a filmmaker.

Unë jam një prodhuese filmash.

For the last 8 years,

8 vitet e fundit,

I have dedicated my life

kam dedikuar jetën time

to documenting the work

dokumentarëve që dëshmojnë punën

of Israelis and Palestinians

e izraelitëve dhe palestinezëve

who are trying to end the conflict

të cilët po përpiqen të shuajnë konfliktin

using peaceful means.

duke përdorur mjete paqësore.

When I travel with my work

Në udhetimet e mia për punë

across Europe and the United States,

nëpër Europë dhe Shtetet e Bashkuara,

one question always comes up:

shpesh lind pyetja:

Where is the Palestinian Gandhi?

Ku është Gandi palestinez?

Why aren't Palestinians

Pse nuk përdorin palestinezët

using nonviolent resistance?

një rezistencë të padhunshme?

The challenge I face when I hear this question

Dhe kjo pyetje është vërtet sfiduese për mua

is that often I have just returned from the Middle East

sepse shpesh ndodh që sapo të jem kthyer nga Lindja e Mesme

where I spent my time

ku kam kaluar gjithë kohën

filming dozens of Palestinians

duke filmuar dhjetëra palestinezë

who are using nonviolence

që përdorin mjete të padhunshme

to defend their lands

për të mbrojtur tokën e tyre

and water resources

dhe burimet e tyre ujore

from Israeli soldiers and settlers.

nga ushtarët izraelitë dhe kolonizatorët.

These leaders are trying to forge

Këta udhëheqës po përpiqen të nxisin

a massive national nonviolent movement

një lëvizje kombëtare të padhunshme

to end the occupation

për t'i dhënë fund pushtimit

and build peace in the region.

dhe për të kthyer paqen në rajon.

Yet, most of you

Dhe prapëseprapë, pjesa e madhe e juaj

have probably never heard about them.

nuk ka degjuar kurrë për ta.

This divide between what's happening on the ground

Kjo ndarje midis asaj çka ndodh në terren

and perceptions abroad

dhe përshtypja që kemi nga jashtë

is one of the key reasons

është një nga arsyet kryesore

why we don't have yet

për të cilat akoma nuk ekziston

a Palestinian peaceful resistance movement

një lëvizje palestineze paqësore për rezistencë

that has been successful.

që të ketë patur sukses.

So I'm here today

Pra unë jam këtu sot

to talk about the power of attention,

që të flas për fuqinë e përkujdesjes, dhe vëmendjes

the power of your attention,

fuqinë e vëmendjes tuaj,

and the emergence and development

dhe urgjencën për zhvillimin

of nonviolent movements

e lëvizjeve të padhunshme

in the West Bank, Gaza and elsewhere --

në Bregun Perendimor, Rripin e Gazës dhe diku tjetër --

but today, my case study is going to be Palestine.

por sot, unë do të përqendrohem vetëm tek Palestina.

I believe that what's mostly missing

Unë mendoj se ajo çka pengon

for nonviolence to grow

rritjen e lëvizjes së padhunshme

is not for Palestinians

nuk është fakti se palestinezët duhet të

to start adopting nonviolence,

fillojnë të mos përdorin dhunë,

but for us to start paying attention

por ne duhet të fillojmë të tregojmë vëmendje

to those who already are.

për ata që tashmë po përdorin mjete të padhunshme.

Allow me to illustrate this point

Më lejoni të shpjegoj këtë pikë

by taking you to this village

duke ju folur për këtë fshat

called Budrus.

të quajtur Budrus.

About seven years ago,

Rreth shtatë vjet më parë,

they faced extinction,

u përballuan me mundesinë për zhdukje,

because Israel announced it would build a separation barrier,

sepse Izraeli kishte shpallur se do të ndërtonte një kufi ndarës,

and part of this barrier

dhe një pjesë e këtij kufiri

would be built on top of the village.

do të ndërtohej në maje të fshatit.

They would lose 40 percent of their land

Ata do të humbnin 40 përqind të tokës së tyre

and be surrounded,

dhe do të ishin të rrethuar,

so they would lose free access

dhe do të humbasnin kalimin e lirë

to the rest of the West Bank.

në pjesën tjetër të Bregut Perëndimor.

Through inspired local leadership,

Nëpërmjet udheheqësve të fuqishëm lokal,

they launched a peaceful resistance campaign

ata shpallën një fushatë rezistence paqësore

to stop that from happening.

që të ndalonin pushtimin.

Let me show you some brief clips,

Më lejoni t'iu tregoj disa copëza të shkurtra filmimesh,

so you have a sense

që të keni një ide të vogël

for what that actually looked like on the ground.

mbi situaten në ato momente.

(Music)

(Muzikë)

Palestinian Woman: We were told the wall

Grua palestineze: Na thanë se muri

would separate Palestine from Israel.

mund të ndante Palestinën nga Izraeli.

Here in Budrus,

Këtu në Budrus,

we realized the wall would steal our land.

ne mendojmë se muri do të na vjedhë tokën tonë.

Israeli Man: The fence has, in fact,

Burrë Izraelit: Muri në fakt

created a solution to terror.

ka krijuar një zgjidhje për terrorin.

Man: Today you're invited

Burrë: Sot jeni të ftuar

to a peaceful march.

në një marshim paqësor.

You are joined

Do të na bashkohen

by dozens of your Israeli brothers and sisters.

me dhjetëra vëllezër e motra izraelite.

Israeli Activist: Nothing scares the army

Aktivist izraelit: Asgjë nuk e frikëson ushtrinë

more than nonviolent opposition.

më tepër se opozita e padhunshme.

Woman: We saw the men

Grua: Ne pamë burrat

trying to push the soldiers,

që përpiqeshin të shtynin ushtarët,

but none of them could do that.

por asnjë nga ata s'arriti ta bente.

But I think the girls could do it.

Unë mendoj se vajzat do të mund të arrinin ta bënin.

Fatah Party Member: We must empty our minds

Anëtar i Partisë Fatah: Ne duhet të zbrasim mendjet tona

of traditional thinking.

nga mënyra tradicionale e të menduarit.

Hamas Party Member: We were in complete harmony,

Anëtar i Partisë Hamas: Ne ishim në harmoni të vërtetë,

and we wanted to spread it to all of Palestine.

dhe donim ta perhapnim harmoninë në të gjithë Palestinën.

Chanting: One united nation.

Parrullë: Një komb i bashkuar.

Fatah, Hamas and the Popular Front!

Fatah, Hamas dhe Fronti popullor!

News Anchor: The clashes over the fence continue.

Prezantues lajmesh: Përplasjet në zonën e kufirit vazhdojnë.

Reporter: Israeli border police were sent to disperse the crowd.

Gazetar: Policia kufitare izraelite u dërgua që të shprëndante tufen.

They were allowed to use any force necessary.

Lejoheshin të përdornin forcën nëse ishte e nevojshme.

(Gunshots)

(Të shtëna armësh)

Man: These are live bullets.

Burrë: Këto janë të shtëna drejtpërdrejtë.

It's like Fallujah. Shooting everywhere.

Eshtë si Fallujah. Duke shtënë kudo.

Israeli Activist: I was sure we were all going to die.

Aktivist Izraelit: Isha i sigurtë që të gjithë do të vdisnim.

But there were others around me who weren't even cowering.

Por kishte njerëz rreth meje që as nuk po strukeshin.

Israeli Soldier: A nonviolent protest

Ushtar izraelit: Një protestë e padhunshme

is not going to stop the [unclear].

nuk do të ndalojë (e paqartë).

Protester: This is a peaceful march.

Protestues: Ky është një marsh paqësor.

There is no need to use violence.

Nuk është e nevojshme të përdoret dhuna.

Chanting: We can do it! We can do it!

Këndim: Ne mund t'ia dalim! Ne mund t'ia dalim!

We can do it!

Ne mund t'ia dalim!

Julia Bacha: When I first heard

Julia Bacha: Herën e parë që dëgjova

about the story of Budrus,

historinë e Budrus,

I was surprised

u habita

that the international media had failed to cover

me faktin që mediat ndërkombëtare nuk kishin mundur të mbulonin

the extraordinary set of events

këto ngjarje shumë të rëndësishme

that happened seven years ago,

që kishin ndodhur shtatë vjet më parë,

in 2003.

në vitin 2003.

What was even more surprising

Por ajo që më habiti edhe më shumë

was the fact that Budrus was successful.

ishte fakti se Budrus ishte një histori e suksesshme.

The residents, after 10 months of peaceful resistance,

Banorët, pas 10 muajsh rezistence paqësore,

convinced the Israeli government

bindën qeverinë izraelite

to move the route of the barrier off their lands

që të spostonin kufirin nga tokat e tyre

and to the green line,

e në vijën e gjelbër,

which is the internationally recognized boundary

e cila është një zonë kufiri e njohur nga forcat ndërkombëtare

between Israel and the Palestinian Territories.

midis Izraelit dhe territoreve Palestineze.

The resistance in Budrus

Rezistenca e Budrus

has since spread

që atëherë është përhapur

to villages across the West Bank

dhe në fshatërat përrreth Bregut Perëndimor

and to Palestinian neighborhoods in Jerusalem.

dhe në lagjet palestineze të Jeruzalemit.

Yet the media remains mostly silent

Dhe përsëri mediat kanë mbetur në të shumtën e rasteve të heshtura

on these stories.

përçka u përket këtyre historive.

This silence carries profound consequences

Heshtja mbart pasoja shumë të thella

for the likelihood

mbi mundësinë që histori të ngjashme

that nonviolence can grow,

rreth padhunësisë të rriten

or even survive,

bile dhe të mbijetojnë,

in Palestine.

në Palestinë.

Violent resistance

Rezistenca e dhunshme

and nonviolent resistance

dhe rezistenca e padhunshme

share one very important thing in common;

kanë një gjë të përbashkët:

they are both a form of theater

janë që të dyja një formë teatrale

seeking an audience to their cause.

që kërkon publik për idetë që mbart.

If violent actors

Nëse aktorët e dhunshëm

are the only ones constantly getting front-page covers

janë të vetmit që fitojnë faqen e parë të gazetave

and attracting international attention

dhe tërheqin vëmendjen ndërkombëtare

to the Palestinian issue,

për çështjet e Palestinës,

it becomes very hard

atëherë është shumë e vështirë

for nonviolent leaders

për udhëheqësit e padhunshëm

to make the case to their communities

që tu shpjegojnë komuniteteve të tyre

that civil disobedience

se mosbindja civile

is a viable option

është një variant i mundshëm

in addressing their plight.

për të shprehur gjendjen e tyre.

The power of attention

Fuqia e vëmendjes

is probably going to come as no surprise

ka shumë mundësi që të jetë më e natyrshme

to the parents in the room.

për prindërit në këtë sallë.

The surest way

Mënyra më e sigurtë

to make your child throw increasingly louder tantrums

për të bërë fëmijët të ndalojnë së ulërituri

is by giving him attention

është duke u ofruar vëmendjen

the first time he throws a fit.

që në momentin e parë që fillon e bërtet.

The tantrum will become

Zemërimi do të bëhet

what childhood psychologists call

ajo çka psikologët e fëmijëve quajnë

a functional behavior,

një sjellje funksionale,

since the child has learned

për faktin se fëmiu ka mësuar

that he can get parental attention out of it.

se mund të tërheqi vëmendjen e prindit nëpërmjet zemërimit.

Parents can incentivize or disincentivize behavior

Prindërit mund të nxisin ose jo këtë sjellje

simply by giving or withdrawing

thjesht duke dhënë ose duke hequr

attention to their children.

kujdesin ndaj fëmijëve të tyre.

But that's true for adults too.

Po ky veprim është i vlefshëm dhe për të rriturit.

In fact, the behavior

Faktikisht, sjellja

of entire communities and countries

e një komuniteti të tërë dhe kombeve të tëra

can be influenced,

mund të ndikohet,

depending on where

në vartësi të faktit se ku

the international community chooses

vendosë të drejtojë vëmendjen

to focus its attention.

komuniteti ndërkombëtar.

I believe that at the core of ending the conflict in the Middle East

Unë besoj se zgjidhja për të përfunduar konfliktin në Lindjen e Mesme

and bringing peace

dhe për të sjellë paqen

is for us

vjen vetëm nëse ne

to transform nonviolence

transformojmë padhunën

into a functional behavior

në një sjellje funksionale

by giving a lot more attention

duke i dhënë shumë vëmendje

to the nonviolent leaders on the ground today.

udhëheqësve të padhunshëm që ekzistojnë sot në botë.

In the course of taking my film to villages

Ndërsa xhiroj filmat e mi nëpër fshatëra

in the West Bank, in Gaza and in East Jerusalem,

në Bregun Perëndimor, në rripin e Gazes dhe në Jeruzalemin lindor,

I have seen the impact

kam parë ndikimin

that even one documentary film can have

që ka çdo film dokumentar

in influencing the transformation.

për të ndikuar në trasformim.

In a village called Wallajeh,

Në një fshat që quhet Wallajeh,

which sits very close to Jerusalem,

që ndodhet shumë afer Jeruzalemit,

the community was facing

popullata po përjetonte një diçka të ngjashme

a very similar plight to Budrus.

me Budrus.

They were going to be surrounded, lose a lot of their lands

Ata do të rrethoheshin, dhe do të humbnin tokat e tyre

and not have freedom of access,

dhe nuk do të ishin më të lirë për të hyrë,

either to the West Bank or Jerusalem.

në Bregun Perëndimor apo Jeruzalem.

They had been using nonviolence for about two years

Ata ka dy vjet që po përdorin padhunën

but had grown disenchanted

por dalëngadalë po shuhen

since nobody was paying attention.

sepse asnjëri nuk po u kushton vëmendje.

So we organized a screening.

Prandaj ne organizuam një shfaqje të filmit.

A week later,

Një javë më vonë,

they held the most well-attended

ata organizuan demostratën me pjesemarrjen më të lartë

and disciplined

dhe më të disiplinuar

demonstration to date.

që është organizuar deri më sot.

The organizers say

Organizatorët thonë se

that the villagers, upon seeing the story of Budrus

fshatarët duke parë historinë e Budrus

documented in a film,

të dokumentuar në një film,

felt that there were indeed people

ndjenë se dhe ata po bënin

following what they were doing,

të njejtën gjë,

that people cared.

dhe se njerëzit kishin interes.

So they kept on going.

Kështu pra mundën të vazhdonin.

On the Israeli side,

Nga ana izraelite,

there is a new peace movement called Solidariot,

tashmë ekziston një lëvizje që quhet Solidariot,

which means solidarity in Hebrew.

që do të thotë solidaritet në hebraisht.

The leaders of this movement have been using Budrus

Udhëheqësit e kësaj lëvizje kanë përdorur shembullin e Budrus

as one of their primary recruiting tools.

si një mjet kryesor rekrutimi.

They report

Ata thonë

that Israelis who had never been active before,

se izraelitët që nuk kanë qenë kurrë aktivë,

upon seeing the film,

pasi kanë parë filmin,

understand the power of nonviolence

kanë kuptuar rëndesinë e padhunës

and start joining their activities.

dhe fillojnë të bashkohen me aktivitetet e lëvizjes.

The examples of Wallajeh

Shembujt e Wallajeh

and the Solidariot movement

dhe të lëvizjes së Solidariot

show that even a small-budget independent film

tregojnë se dhe një film i prodhuar me një buxhet të vogël

can play a role

mund të ketë një rol të rëndësishëm

in transforming nonviolence

në trasformimin e padhunës

into a functional behavior.

në një sjellje funksionale.

Now imagine the power

Imagjinoni fuqinë

that big media players could have

që mund të kenë mediat e fuqishme

if they started covering

nëse fillojnë të interesohen

the weekly nonviolent demonstrations

për demonstratat e padhunshme javore

happening in villages

që ndodhin nëpër fshatra

like Bil'in, Ni'lin,

si Bil'in, Ni'lin,

Wallajeh,

Wallajeh,

in Jerusalem neighborhoods

nëpër lagje të Jeruzalemit

like Sheikh Jarrah and Silwan --

si në Sheikh Jarrah dhe Silwan--

the nonviolent leaders

atëherë udhëheqësit e padhunshëm

would become more visible,

do të mund të kishin më tepër vizibilitet

valued and effective

do të vlerësoheshin më shumë dhe do të ishin më efektiv

in their work.

në punën e tyre.

I believe

Unë besoj

that the most important thing

se gjëja më e rëndësishme

is to understand

është të kuptojmë

that if we don't pay attention to these efforts,

se nëse ne nuk i kushtojmë vëmendje mundimeve të tyre,

they are invisible,

atëherë ata do të jenë të padukshëm,

and it's as if they never happened.

dhe do të jetë sikur nuk ka ndodhur asgjë.

But I have seen first hand

Por unë kam parë se

that if we do,

nëse ne i kushtojmë vëmendje

they will multiply.

ata shumëfishohen.

If they multiply,

Nëse ata shumëfishohen,

their influence will grow

ndikimi i tyre do të rritet

in the overall Israeli-Palestinian conflict.

mbi gjithe konfliktin Izraelito-Palestinez.

And theirs is the kind of influence

Dhe ajo e tyre, është një lloj ndikimi

that can finally

që mund të zhbllokojë më në fund

unblock the situation.

situatën.

These leaders have proven that nonviolence works

Këta udhëheqës kanë vërtetuar se padhuna funksionon

in places like Budrus.

në vende si Budrus.

Let's give them attention

Pra le t'iu japim atyre vëmendje

so they can prove it works everywhere.

në mënyrë që të vërtetojmë se kjo funksionon kudo.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)