Misha Glenny: Hire the hackers!

Translator: Alba Xhani Reviewer: Helena Bedalli

Now this is a very un-TED-like thing to do,

Kjo që do të bëjmë tani është diçka jo në stilin e TED,

but let's kick off the afternoon

por le ta fillojmë pasditen

with a message

me një mesazh

from a mystery sponsor.

nga një sponsor i mistershëm

Anonymous: Dear Fox News,

Anonimi: Të dashur Fox News,

it has come to our unfortunate attention

fatkeqësisht kemi vënë re se

that both the name and nature of Anonymous

si emri ashtu dhe natyra e Anonimit

has been ravaged.

janë asgjësuar.

We are everyone. We are no one.

Ne jemi çdokush. Ne jemi askush.

We are anonymous. We are legion.

Ne jemi anonim. Ne jemi legjion.

We do not forgive. We do not forget.

Ne nuk falim. Ne nuk harrojmë

We are but the base of chaos.

Por, ne jemi ama baza e kaosit.

Misha Glenny: Anonymous, ladies and gentlemen --

Misha Glenny: Anonimët, zonja dhe zotërinj

a sophisticated group

një grup i sofistikuar

of politically motivated hackers

i hakerave të motivuar politikisht

who have emerged in 2011.

të cilët janë shfaqur në 2011.

And they're pretty scary.

Dhe ata janë vërtet të frikshëm

You never know when they're going to attack next,

Asnjëherë nuk i dihet kur do të jetë sulmi i rradhës,

who or what the consequences will be.

kush apo cilat do të jenë pasojat.

But interestingly,

Por interesante është se,

they have a sense of humor.

ata kanë sens humori.

These guys hacked into Fox News' Twitter account

Këta persona hakuan llogarinë e Fox News në Twitter

to announce President Obama's assassination.

për të lajmëruar vrasjen e Presidentit Obama

Now you can imagine the panic that would have generated

Tani ju mund ta merrni me mend panikun që do të ketë lindur

in the newsroom at Fox.

në redaksinë e lajmeve në Fox

"What do we do now?

"Çfarë do të bëjmë tani?

Put on a black armband, or crack open the champagne?"

Të vendosim një shirit zie, apo ta plasim hapur shampanjën?"

(Laughter)

(Të qeshura)

And of course, who could escape the irony

Dhe sigurisht, kush do t'i shpëtonte ironisë

of a member of Rupert Murdoch's News Corp.

së një pjestari të Rupert Murdoch

being a victim of hacking for a change.

viktimë e një hakimi sa për ndryshim.

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

Sometimes you turn on the news

Ndonjëherë ju dëgjoni lajmet

and you say, "Is there anyone left to hack?"

dhe thoni, "A ka ndonjë që ka mbetur pa u hakuar?"

Sony Playstation Network -- done,

Sony Playstation Network -- e kryer

the government of Turkey -- tick,

qeveria e Turqisë --po

Britain's Serious Organized Crime Agency -- a breeze,

Agjensia Serioze Britanike e Krimit të Organizuar --e lehtë

the CIA -- falling off a log.

CIA --shumë e thjeshtë

In fact, a friend of mine from the security industry

Në fakt, një miku im nga industria e sigurisë

told me the other day

më tregoi dje

that there are two types of companies in the world:

se ka dy tipe të kompanive në botë

those that know they've been hacked, and those that don't.

ato që e dinë që janë hakuar, dhe ato që nuk e dinë

I mean three companies

Dua të them se tre kompani

providing cybersecurity services to the FBI

që kujdesen për sigurinë kibernetike të FBI-së

have been hacked.

janë hakuar më parë.

Is nothing sacred anymore, for heaven's sake?

A ka më ndonjë gjë të shenjtë, për hir të Zotit?

Anyway, this mysterious group Anonymous --

Gjithsesi, ky grup i mistershëm Anonim --

and they would say this themselves --

siç do të thonin dhe ata vetë --

they are providing a service

janë duke ofruar një shërbim

by demonstrating how useless companies are

duke treguar sa të paafta janë kompanitë

at protecting our data.

në ruajtjen e të dhënave tona.

But there is also a very serious aspect to Anonymous --

Por gjithashtu ka një aspekt shumë të rëndësishëm për sa i përket Anonimëve --

they are ideologically driven.

ata udhëhiqen nga ideologji.

They claim that they are battling

Ata pohojnë se janë duke luftuar

a dastardly conspiracy.

një konspiracion të poshtër.

They say that governments are trying

Ata thonë se qeveritë po përpiqen

to take over the Internet and control it,

të marrin pushtetin e Internetit dhe ta kenë nën kontroll atë.

and that they, Anonymous,

dhe se ata, Anonimët

are the authentic voice of resistance --

janë zëra të mirëfilltë të qëndresës --

be it against Middle Eastern dictatorships,

qoftë ajo kundër diktaturave të Lindjes së Mesme,

against global media corporations,

kundër korporatave globale të medias

or against intelligence agencies,

apo kundër agjensive të inteligjencës,

or whoever it is.

apo kujtdo qoftë.

And their politics are not entirely unattractive.

Dhe politikat e tyre nuk janë krejtësisht të shëmtuara.

Okay, they're a little inchoate.

Dakort, ata janë disi të paorganizuar.

There's a strong whiff

Ka zëra rreth

of half-baked anarchism about them.

një gjysëm anarkie rreth tyre.

But one thing is true:

Por një gjë është e vërtetë:

we are at the beginning

ne jemi në fillimin

of a mighty struggle

e një lufte të fortë

for control of the Internet.

për kontrollin e Internetit

The Web links everything,

Web-i lidh çdo gjë

and very soon

dhe shumë shpejt

it will mediate most human activity.

do të ndërhyjë në shumicën e aktivitetit njerëzor.

Because the Internet has fashioned

Sepse interneti ka formësuar

a new and complicated environment

një mjedis të ri dhe të komplikuar

for an old-age dilemma

për një dilemë të vjetër

that pits the demands of security

që gropos kërkesat për siguri

with the desire for freedom.

me dëshirën për liri.

Now this is a very complicated struggle.

Tani kjo është një luftë tepër e komplikuar

And unfortunately, for mortals like you and me,

Dhe fatkeqsisht, të vdekshmit si unë dhe ju,

we probably can't understand it very well.

ne ndoshta nuk e kuptojmë mirë

Nonetheless,

Megjithatë

in an unexpected attack of hubris

në një sulm të papritur arrogance

a couple of years ago,

disa vjet më parë,

I decided I would try and do that.

Une vendosa se do të përpiqesha dhe do ta bëja

And I sort of get it.

Dhe unë pak a shumë ia dola.

These were the various things that I was looking at

Kishte shumë gjëra për të cilat po kërkoja

as I was trying to understand it.

ndërsa po përpiqesha ta kuptoja.

But in order to try and explain the whole thing,

Por, në mënyrë që të përpiqemi të shpjegojmë gjithcka,

I would need another 18 minutes or so to do it,

do të më duheshin 18 minuta të tjera apo më shumë për ta bërë

so you're just going to have to take it on trust from me on this occasion,

kështu që juve ju mbetet vetëm të keni besim tek unë në këtë rast,

and let me assure you that all of these issues

dhe më lejoni t'ju siguroj se të gjitha këto çështje

are involved in cybersecurity and control of the Internet

janë të përfshira në sigurinë kibernetike dhe kontrollin mbi Internetin

one way or the other,

në një mënyrë apo tjetrën,

but in a configuration

por në një konfigurim

that even Stephen Hawking would probably have difficulty

në të cilin edhe Stephen Hawking do të kishte vështirësi

trying to get his head around.

duke u përpjekur të shpëtojë kokën e tij

So there you are.

Kështu që ja ku jemi

And as you see, in the middle,

Dhe siç po e shihni, në qendër,

there is our old friend, the hacker.

ndodhet miku ynë i vjetër, hakeri.

The hacker is absolutely central

Hakeri është absolutisht qendra

to many of the political, social

e shumë çështjeve politike, sociale

and economic issues affecting the Net.

dhe ekonomike që prekin Rrjetin

And so I thought to myself,

Dhe kështu unë mendova me vete,

"Well, these are the guys who I want to talk to."

"Mirë pra, këta janë tipat me të cilët dua të flas."

And what do you know,

Dhe siç e dini dhe ju,

nobody else does talk to the hackers.

askush tjetër nuk i flet hakerave.

They're completely anonymous, as it were.

Ata janë si të thuash, plotësisht anonim.

So despite the fact

Kështu pavarësisht faktit

that we are beginning to pour billions,

që ne kemi filluar të derdhim miliarda,

hundreds of billions of dollars,

qindra miliarda dollarë,

into cybersecurity --

në sigurinë kibernetike

for the most extraordinary technical solutions --

për zgjidhjet më të jashtëzakonshme teknike --

no one wants to talk

askush nuk dëshiron të flasë

to these guys, the hackers,

me këta persona, hakerat,

who are doing everything.

të cilët po bëjnë gjithçka.

Instead, we prefer these really dazzling technological solutions,

Përkundrazi, ne preferojmë këto zgjidhje teknologjike vërtet verbuese,

which cost a huge amount of money.

të cilat kushtojnë një sasi të madhe parash.

And so nothing is going into the hackers.

Dhe kështu asgje nuk po shkon drejt hakerave.

Well, I say nothing,

E pra, unë them asgje,

but actually there is one teeny weeny little research unit

por, në fakt ekziston një njësi shume e vogël kërkimore

in Turin, Italy

në Torino, Itali

called the Hackers Profiling Project.

që quhet Projekti për Profilizimin e Hakerave.

And they are doing some fantastic research

Dhe ato po bëjnë një punë kërkimore fantastike

into the characteristics,

mbi karakteristikat,

into the abilities

mbi aftësitë

and the socialization of hackers.

dhe socializimin e hakerave.

But because they're a U.N. operation,

Por meqënëse ata janë një operacion i OKB,

maybe that's why governments and corporations

ndoshta prandaj qeveria dhe korporatat

are not that interested in them.

nuk janë të interesuara në to.

Because it's a U.N. operation,

Për faktin se eshte një operacion i OKB,

of course, it lacks funding.

sigurisht, i mungojnë fondet

But I think they're doing very important work.

Por unë mendoj se ata janë duke bërë një punë vërtet të rëndësishme.

Because where we have a surplus of technology

Sepse aty ku kemi bilanc pozitiv të teknologjisë

in the cybersecurity industry,

në industrinë kibernetike

we have a definite lack of --

ne kemi një mungesë të qartë --

call me old-fashioned --

le ta quajmë inteligjencë humane

human intelligence.

të vjetëruar.

Now, so far I've mentioned

Deri tani kam përmendur

the hackers Anonymous

hakerat Anonimë

who are a politically motivated hacking group.

të cilët janë një grup hakerash të motivuar politikisht.

Of course, the criminal justice system

Sigurisht, sistemi i drejtësisë për krimet

treats them as common old garden criminals.

i trajton ata si kriminelë të rëndomtë

But interestingly,

Por interesante është se,

Anonymous does not make use of its hacked information

Anonimi nuk e përdor informacionin e hakuar

for financial gain.

për përfitime financiare.

But what about the real cybercriminals?

Por ç'mund të themi për kriminelët e vërtetë të kibernetikës?

Well real organized crime on the Internet

Krimi real i mirëorganizuar në internet

goes back about 10 years

nisi rreth 10 vjet më parë

when a group of gifted Ukrainian hackers

kur një grup i talentuar hakerash nga Ukraina

developed a website,

ndërtuan një faqe interneti

which led to the industrialization

e cila udhëhoqi drejt industrializimit

of cybercrime.

të krimit kibernetik.

Welcome to the now forgotten realm of CarderPlanet.

Mirë se vini në mbretërinë tashmë të harruar të CarderPlanet.

This is how they were advertising themselves

Ja se si e reklamonin ata veten

a decade ago on the Net.

një dekadë më parë në Internet.

Now CarderPlanet was very interesting.

CarderPlanet ishte shumë interesant.

Cybercriminals would go there

Kriminelët kibernetikë do të shkonin atje

to buy and sell stolen credit card details,

për të blerë dhe shitur detajet e kartave të kreditit të vjedhura,

to exchange information

për të shkëmbyer informacion.

about new malware that was out there.

rreth ndonjë malware të ri që ndodhej aty.

And remember, this is a time

Dhe mbajeni mend, kjo është koha

when we're seeing for the first time

kur ne po e shohim për herë të parë

so-called off-the-shelf malware.

të ashtëquajturën malware të zakonshme.

This is ready for use, out-of-the-box stuff,

Kjo është diçka e paketuar, e gatshme për përdorim,

which you can deploy

të cilën mund ta vësh në përdorim

even if you're not a terribly sophisticated hacker.

pa qënë domosdoshmërisht një haker tmerrësisht i sofistikuar.

And so CarderPlanet became a sort of supermarket

Dhe kështu CarderPlanet u shndërrua në një tip supermarketi

for cybercriminals.

për kriminelët kibernetikë.

And its creators

Dhe krijuesit e tij

were incredibly smart and entrepreneurial,

ishin tepër të zgjuar dhe sipërmarrës,

because they were faced

sepse ato u përballën

with one enormous challenge as cybercriminals.

me një sfidë të madhe si kriminelë kibernetikë.

And that challenge is:

Dhe ajo sfidë është:

How do you do business,

Si bëhet biznesi,

how do you trust

si e besoni ju

somebody on the Web who you want to do business with

dikë në Web me të cilin ju doni të bëni biznes

when you know that they're a criminal?

kur e dini se ai mund të jetë dhe një kriminel?

(Laughter)

(Të qeshura)

It's axiomatic that they're dodgy,

Është evident fakti se ata janë të dyshimtë,

and they're going to want to try and rip you off.

dhe ata do të duan t'ju vënë në provë dhe grabisin.

So the family, as the inner core of CarderPlanet was known,

Kështu familja, siç u bë e njohur dhe bërthama e brendshme e CarderPlanet

came up with this brilliant idea

erdhi me këtë ide brillante

called the escrow system.

të quajtur sistemi i dorëzanëve (të tretëve).

They appointed an officer

Ata caktuan një nënpunës

who would mediate between the vendor and the purchaser.

i cili do të ndërmjetësonte midis shitësit dhe blerësit

The vendor, say, had stolen credit card details;

Nëqoftëse le të themi shitësi kishte vjedhur detajet e kartës së kreditit;

the purchaser wanted to get a hold of them.

blerësi do të dëshironte t'i kapte ata.

The purchaser would send the administrative officer

Kështu blerësi do t'i dërgonte zyrës administrative

some dollars digitally,

disa dollarë në mënyrë dixhitale,

and the vendor would sell the stolen credit card details.

dhe shitësi do t'i shiste detajet e vjedhura të kartës së kreditit.

And the officer would then verify

Dhe nënpunësi më pas do të verifikonte

if the stolen credit card worked.

nëqoftëse karta e kreditit do të punonte.

And if they did,

Dhe nëqoftëse po,

he then passed on the money to the vendor

ai më pas i kalonte paratë shitësit

and the stolen credit card details to the purchaser.

dhe detajet e vjedhura të kartës së kreditit blerësit.

And it was this

Dhe kjo ishte ajo

which completely revolutionized cybercrime on the Web.

që e revolucionizoi totalisht krimin kibernetik në Web.

And after that, it just went wild.

Dhe pas kësaj, çdo gjë ndryshoi.

We had a champagne decade

Ne patëm një dekadë shampanje

for people who we know as Carders.

për njerëzit të cilët i njohim si Carders.

Now I spoke to one of these Carders

Unë fola me dikë nga këta Carders

who we'll call RedBrigade --

të cilin do ta quajmë RedBrigade --

although that wasn't even his proper nickname --

megjithëse ky nuk ishte as pseudonimi i tij i vërtetë --

but I promised I wouldn't reveal who he was.

por unë premtova se nuk do ta zbuloja identitetin e tij.

And he explained to me how in 2003 and 2004

Dhe ai më shpjegoi se si në vitin 2003 dhe 2004

he would go on sprees in New York,

ai do të shkonte të argëtohej në New York,

taking out $10,000 from an ATM here,

duke marrë 10,000 dollarë nga një ATM këtu,

$30,000 from an ATM there,

30,000 dollarë nga një ATM atje,

using cloned credit cards.

duke përdorur karta krediti të klonuara.

He was making, on average a week,

Ai ishte duke bërë, mesatarisht

$150,000 --

150,000 dollarë në javë --

tax free of course.

pa paguar taksa sigurisht.

And he said

Dhe ai tha

that he had so much money

se ai kishte aq shumë para

stashed in his upper-East side apartment at one point

të fshehura në apartamentin e tij në Upper-East Side saqë

that he just didn't know what to do with it

ai nuk dinte çfarë të bënte me to.

and actually fell into a depression.

dhe faktikisht ra në depresion.

But that's a slightly different story,

Por kjo është një histori pak më ndryshe,

which I won't go into now.

të cilës nuk po i hyj në detaje tani.

Now the interesting thing about RedBrigade

Tani fakti interesant rreth RedBrigade

is that he wasn't an advanced hacker.

është se ai nuk ishte një haker i avancuar.

He sort of understood the technology,

Ai e kuptonte disi teknologjinë,

and he realized that security was very important

dhe ai e kuptoi se siguria ishte shumë e rëndësishme

if you were going to be a Carder,

nëse do te bëhej një Carder,

but he didn't spend his days and nights

por ai nuk i shpenzoi ditët dhe netët e tij

bent over a computer, eating pizza,

mbi kompjuter, duke ngrënë pica,

drinking coke and that sort of thing.

duke pirë kola dhe gjëra të tilla.

He was out there on the town

Ai doli jashtë nëpër qytet

having a fab time enjoying the high life.

duke kaluar një kohë të shkëlqyer duke shijuar jetën

And this is because

Dhe kjo sepse

hackers are only one element

hakerat janë vetëm një element

in a cybercriminal enterprise.

në një ndërmarrje krimesh kibernetike.

And often they're the most vulnerable element of all.

Dhe shpesh ata janë elementi më i cënueshëm nga të gjithë.

And I want to explain this to you

Dhe unë dua t'ua shpjegoj ju këtë

by introducing you to six characters

duke ju prezantuar 6 personazhe

who I met

të cilët i takova

while I was doing this research.

ndërkohë që bëja kërkimin.

Dimitry Golubov, aka SCRIPT --

Dimitry Golubov, aka SCRIPT --

born in Odessa, Ukraine in 1982.

i lindur në Odessa, Ukrainë në 1982.

Now he developed his social and moral compass

Ai e zhvilloi rrethin e tij shoqëror dhe moral

on the Black Sea port during the 1990s.

në portin e Detit të Zi rreth viteve 1990.

This was a sink-or-swim environment

Ky ishte një mjedis "fundosu apo noto"

where involvement in criminal or corrupt activities

ku përfshirja në aktivitete kriminale apo korruptive

was entirely necessary

ishte absolutisht e nevojshme

if you wanted to survive.

nëqoftëse doje të mbijetoje.

As an accomplished computer user,

Si një përdorues kompjuteri i kompletuar

what Dimitry did

çfarë Dimitry bëri

was to transfer the gangster capitalism of his hometown

ishte transferimi i kapitalizmit bandit të vendlindjes së tij

onto the Worldwide Web.

në Worldwide Web.

And he did a great job in it.

Dhe ai bëri një punë të shkëlqyer në të.

You have to understand though

Ndonëse ju duhet të kuptoni

that from his ninth birthday,

se nga ditëlindja e tij e nëntë,

the only environment he knew

mjedisi i vetëm që ai njihte ishte

was gangsterism.

ishte gangsterizimi.

He knew no other way of making a living

Ai nuk dinte rrugë tjetër për të përballuar jetesën

and making money.

dhe për të fituar para.

Then we have Renukanth Subramaniam,

Më pas kemi Renukanth Subramaniam,

aka JiLsi --

aka JiLsi --

founder of DarkMarket,

themeluesi i DarkMarket,

born in Colombo, Sri Lanka.

i lindur në Colombo, Sri Lanka.

As an eight year-old,

Në moshën tetë vjeçare,

he and his parents fled the Sri Lankan capital

ai dhe prindërit e tij migruan në kryeqytetin e Sri Lankës

because Singhalese mobs were roaming the city,

sepse turma Singhalese ishin duke vrapuar nëpër qytet

looking for Tamils like Renu to murder.

duke kërkuar për Tamils si Renu për ta vrare.

At 11, he was interrogated by the Sri Lankan military,

Në moshën 11 vjeç, ai u mor në pyetje nga ushtria e Sri Lankës,

accused of being a terrorist,

i akuzuar si terrorist,

and his parents sent him on his own to Britain

dhe prindërit e tij e derguan atë në Britani vetëm

as a refugee seeking political asylum.

si një refugjat në kërkim të azilit politik.

At 13,

Në moshën 13 vjeçare

with only little English and being bullied at school,

me vetëm pak njohuri në anglisht dhe i ngacmuar vazhdimisht në shkollë

he escaped into a world of computers

ai u arratis në një botë kompjuterash

where he showed great technical ability,

ku ai tregoi aftësi të mëdha teknike,

but he was soon being seduced

por ai së shpejti u josh

by people on the Internet.

nga njerëzit në Internet.

He was convicted of mortgage and credit card fraud,

Ai u dënua për borxhe dhe mashtrime kartash krediti,

and he will be released from Wormwood Scrubs jail in London

dhe do të lirohet nga burgu i Wormwood Scrubs në Londër

in 2012.

në 2012.

Matrix001,

Matrix001,

who was an administrator at DarkMarket.

i cili ishte një administrator në DarkMarket.

Born in Southern Germany

Lindur në Gjermaninë Jugore

to a stable and well-respected middle class family,

në një familje të qëndrueshme dhe të respektueshme të klasës së mesme,

his obsession with gaming as a teenager

mania e tij për lojrat si një adoleshent

led him to hacking.

e çoi atë drejt hakimit.

And he was soon controlling huge servers around the world

Dhe ai së shpejti nisi të kontrollojë servera gjigantë nëpër botë

where he stored his games

ku ruante lojrat e tij

that he had cracked and pirated.

të cilat i kishte krakuar dhe pirateruar.

His slide into criminality

Shkarja e tij në kriminalitet

was incremental.

ishte në rritje.

And when he finally woke up to his situation

Dhe kur ai në fund u ndërgjegjësua për situatën e tij

and understood the implications,

dhe i kuptoi implikimet e tij,

he was already in too deep.

ai kishte shkuar tashmë shumë thellë

Max Vision, aka ICEMAN --

Max Vision, aka ICEMAN --

mastermind of CardersMarket.

"Truri" i cardersMarket.

Born in Meridian, Idaho.

Lindur në Meridian, Idaho.

Max Vision was one of the best penetration testers

Max Vision ishte një nga testuesit më të mirë të zhbirimit

working out of Santa Clara, California

që punonin jashtë Santa Clara, California

in the late 90s for private companies

në fund të viteve 90 për kompanitë private

and voluntarily for the FBI.

dhe vullnetarisht për FBI.

Now in the late 1990s,

Në fund të viteve 90'

he discovered a vulnerability

ai zbuloi një dobësi

on all U.S. government networks,

në të gjitha rrjetat e qeverisë së SH.B.A

and he went in and patched it up --

dhe ai ndërhyri aty dhe e rregulloi --

because this included nuclear research facilities --

sepse kjo përfshinte lehtësira në kërkimet nukleare --

sparing the American government

duke i kursyer qeverisë Amerikane

a huge security embarrassment.

një vështirësi tepër te madhe sigurie

But also, because he was an inveterate hacker,

Por gjithashtu, meqenëse ai ishte një haker i pandreqshëm,

he left a tiny digital wormhole

ai la një vrimë të vogël dixhitale

through which he alone could crawl.

përmes së cilës vetëm ai mund të hynte.

But this was spotted by an eagle-eye investigator,

Por kjo gjë u vu në dukje nga një investigator syshqiponjë,

and he was convicted.

dhe ai u dënua.

At his open prison,

Në burgun e sigurisë se ulet

he came under the influence of financial fraudsters,

ai ra nën influencën e mashtruesve financiarë

and those financial fraudsters

të cilët

persuaded him to work for them

e bindën atë të punonte për to

on his release.

për të fituar lirinë.

And this man with a planetary-sized brain

Dhe ky njeri me një mendje të madhe

is now serving a 13-year sentence

është duke vuajtur tani një dënim 13 vjeçar

in California.

në Kaliforni.

Adewale Taiwo, aka FreddyBB --

Adewale Taiwo, aka FeddyBB --

master bank account cracker

mjeshtër i vjedhjeve të llogarive bankare

from Abuja in Nigeria.

nga Abuja, Nigeri.

He set up his prosaically entitled newsgroup,

Ai themeloi grupin e lajmërimeve

[email protected]

[email protected]

before arriving in Britain

para se të mbërrinte në Britani

in 2005

në 2005

to take a Masters in chemical engineering

për të bërë një Master në inxhinieri kimike

at Manchester University.

në Universitetin e Mançesterit

He impressed in the private sector,

Ai la përshtypje në sektorin privat,

developing chemical applications for the oil industry

duke zhvilluar aplikacione kimike për industrinë e naftes

while simultaneously running

në të njejtën kohë duke drejtuar

a worldwide bank and credit card fraud operation that was worth millions

një operacion mashtrimi kartash krediti dhe bankash mbarëbotëror që ishte i vlefshëm me miliona

until his arrest in 2008.

deri në arrestimin e tij në 2008.

And then finally, Cagatay Evyapan,

Dhe në fund, Cagatay Evyapan,

aka Cha0 --

aka Cha0 --

one of the most remarkable hackers ever,

një nga hakerat më të shquar

from Ankara in Turkey.

nga Ankaraja, Turqi.

He combined the tremendous skills of a geek

Ai kombinoi aftësitë e pamasa të një fanatiku

with the suave social engineering skills

me aftësi të inxhinierisë sociale

of the master criminal.

e një krimineli mjeshtër.

One of the smartest people I've ever met.

Një nga personat më të mprehtë që kam takuar ndonjëherë.

He also had the most effective

Gjithashtu ai kishte

virtual private network security arrangement

menaxhimin më efektiv të sigurisë së rrjetit virtual privat

the police have ever encountered

që policia kishte hasur ndonjëherë

amongst global cybercriminals.

midis kriminelve kibernetikë nëpër botë.

Now the important thing

Tani e rëndësishme

about all of these people

rreth këtyre njerëzve

is they share certain characteristics

është se ata ndajnë karakteristika të caktuara

despite the fact that they come from very different environments.

pavarësisht faktit se ata vijnë nga mjedise shumë të ndryshme.

They are all people who learned their hacking skills

Ata janë të gjithë persona të cilët i përvetësuan aftësitë për hacking

in their early to mid-teens.

gjatë adoleshencë së hershme.

They are all people

Ata janë të gjithë njerëz

who demonstrate advanced ability

që tregojnë aftësi të avancuara

in maths and the sciences.

në matematikë dhe shkenca.

Remember that, when they developed those hacking skills,

Mbani mend, se kur ata i zhvilluan këto aftësi.

their moral compass had not yet developed.

aspekti morali i tyre nuk ishte zhvilluar ende.

And most of them, with the exception of SCRIPT and Cha0,

Dhe shumica prej tyre, me përjashtim të SCRIPT dhe Cha0,

they did not demonstrate

nuk treguan

any real social skills in the outside world --

ndonjë aftësi të vërtetë sociale në botën e jashtme --

only on the Web.

vetëm në Web.

And the other thing is

Dhe diçka tjetër është

the high incidence of hackers like these

incidenca e lartë e hakerave të tillë

who have characteristics which are consistent

të cilët kanë karakteristika konsistente

with Asperger's syndrome.

me sindromën e Aspergerit.

Now I discussed this

E diskutova këtë

with Professor Simon Baron-Cohen

me Profesor Simon Baron-Cohen

who's the professor of developmental psychopathology at Cambridge.

i cili është profesor i psikopatologjisë zhvillimore në Kembrixh.

And he has done path-breaking work on autism

Dhe ai ka bërë një punë inovative mbi autizmin

and confirmed, also for the authorities here,

dhe konfirmoi, gjithashtu për autoritetet këtu,

that Gary McKinnon --

se Gary McKinnon --

who is wanted by the United States

që është i kërkuar në Shtetet e Bashkuara

for hacking into the Pentagon --

për hakim në Pentagon --

suffers from Asperger's

vuan nga Aspergeri

and a secondary condition

dhe një shkallë e dytë

of depression.

depresioni.

And Baron-Cohen explained

Dhe Baron-Cohen shpjegoi

that certain disabilities

se paaftësi të tilla

can manifest themselves in the hacking and computing world

mund të manifestohen në botën e hakimit dhe të informatikës

as tremendous skills,

si aftësi të mëdha,

and that we should not be throwing in jail

dhe se ne nuk duhet të flakim në burg

people who have such disabilities and skills

persona që kanë paaftësi dhe aftësi të tilla

because they have lost their way socially

sepse ata e kanë humbur rrugën e tyre në shoqëri

or been duped.

apo janë mashtruar.

Now I think we're missing a trick here,

Tani unë mendoj se ne na mungon diçka këtu

because I don't think people like Max Vision should be in jail.

sepse unë nuk mendoj se njerëz si Max Vision duhet të jenë në burg

And let me be blunt about this.

Dhe më lejoni të jem i hapur për këtë.

In China, in Russia and in loads of other countries

Në Kinë, në Rusi dhe në shumë shtete të tjera

that are developing cyber-offensive capabilities,

që po zhvillojnë kapacitete për sulmet kibernetike,

this is exactly what they are doing.

kjo është ekzaktësisht çfarë ata janë duke bërë

They are recruiting hackers

Ata po rekrutojnë hakera

both before and after they become involved

edhe para dhe pas përfshirjes së tyre

in criminal and industrial espionage activities --

ne aktivitete spiunazhi industriale dhe kriminale --

are mobilizing them

janë duke i mobilizuar ata.

on behalf of the state.

në emër të shtetit.

We need to engage

Ne duhet të angazhohemi

and find ways of offering guidance

dhe të gjejmë mënyra për t'i ofruar udhëzim

to these young people,

këtyre të rinjve,

because they are a remarkable breed.

sepse ata janë një racë e çmuar.

And if we rely, as we do at the moment,

Dhe nëse ne besojmë, siç po bëjmë në këtë moment,

solely on the criminal justice system

në sistemin e drejtësisë kriminale

and the threat of punitive sentences,

dhe fuqinë e dënimeve ndëshkuese

we will be nurturing a monster we cannot tame.

ne do të jemi duke edukuar një përbindësh që nuk mund ta zbusim.

Thank you very much for listening.

Faleminderit për dëgjimin.

(Applause)

(Duartrokitje)

Chris Anderson: So your idea worth spreading

Chris Anderson: Kështu pra ideja juaj që ia vlen të përhapet

is hire hackers.

është që hakerat të punësohen.

How would someone get over that kind of fear

Si mundet dikush ta kalojë frikën

that the hacker they hire

se hakeri që po punëson

might preserve that little teensy wormhole?

mund të ruajë atë vrimën e vogël depertuese?

MG: I think to an extent,

MG: Unë mendoj se në një farë mënyre

you have to understand

ne duhet të kuptojmë

that it's axiomatic among hackers that they do that.

se është e pashmangshme se midis hakerash ato e bëjnë këtë.

They're just relentless and obsessive

Ata vetëm se janë të papërkulshëm dhe të fiksuar

about what they do.

në atë që bëjnë.

But all of the people who I've spoken to

Por të gjithë njerëzit me të cilët kam folur

who have fallen foul of the law,

të cilët kanë rënë pre e ligjit,

they have all said, "Please, please give us a chance

më kanë thënë, "Ju lutemi, ju lutemi na jepni një mundësi

to work in the legitimate industry.

të punojmë në industrinë legjitime.

We just never knew how to get there, what we were doing.

Ne vetëm se nuk e dinim si të mbërrinim aty apo çfare ishim duke bërë.

We want to work with you."

Ne duam të punojmë me ju. "

Chris Anderson: Okay, well that makes sense. Thanks a lot Misha.

Chris Anderson: Në rregull, kjo ka kuptim. Shumë faleminderit Misha.

(Applause)

(Duartrokitje)