AnnMarie Thomas: Hands-on science with squishy circuits

Translator: Liridon Shala Reviewer: Robert Lokaj

I'm a huge believer in hands-on education.

Unë jamë besimtare e madhe në duart në edukim.

But you have to have the right tools.

Mirpo duhet ti kesh veglat e duhura.

If I'm going to teach my daughter about electronics,

Unë do të mësoj vajzen time rreth elektronikës,

I'm not going to give her a soldering iron.

Nuk do ti japi asaj një hekur të ngurtë.

And similarly, she finds prototyping boards

Dhe njëkohësisht, ajo gjen prototipe drrasashë

really frustrating for her little hands.

me të vërtet fustruese për duart e saj të vogla.

So my wonderful student Sam and I

Pra unë dhe studenti imë i shkelqyer Sam

decided to look at the most tangible thing we could think of:

vendosem ti shiqojmë gjërat më të prekëshme për të ne mund të mendojmë:

Play-Doh.

Luaj-Doh.

And so we spent a summer

Pra ne hargjuam një verë

looking at different Play-Doh recipes.

duke shiquar recetat të Doh.

And these recipes probably look really familiar

Dhe këto receta dukeshin pothuajse të ngjashme

to any of you who have made homemade play-dough --

për secilin prej jush i cili ka luajtur dough --

pretty standard ingredients you probably have in your kitchen.

përbërsa të njejët pothuajse standartë që mund të keni në kuzhinen tuaj.

We have two favorite recipes --

Ne kemi dy receta të preferueshme --

one that has these ingredients

një e cila ka tre përberësa

and a second that had sugar instead of salt.

dhe e dyta e cila ka sheqer në vend të sa kripës.

And they're great. We can make great little sculptures with these.

Dhe ato janë të mira. Ne mund të krijojmë skulpëtura të vogla me këto.

But the really cool thing about them is when we put them together.

Mirpo gjëja e mirë për këto është kur ne i vendosim ato së bashku.

You see that really salty Play-Doh?

Ju e shihni kriposjen e vërtet duke luajtur Doh?

Well, it conducts electricity.

Mirë, përmban elektricitet.

And this is nothing new.

Dhe kjo nuk është asgjë e re.

It turns out that regular Play-Doh that you buy at the store conducts electricity,

Duket se atë luajtjen Doh të cilen e bleni në dyqan përmban elektricitet,

and high school physics teachers have used that for years.

dhe profesoret e fizikes në shkollat e mesme e kanë përdorur atë.

But our homemade play-dough

Mirpo loja jonë e ndërtuar në shëpi

actually has half the resistance of commercial Play-Doh.

faktikisht ka gjysmen e rezistences së një loje Doh komerciale.

And that sugar dough?

Dhe ajo dough sheqer?

Well it's 150 times more resistant to electric current

Mirë është rreth 150 herë më shumë rezistencë elektrike tani

than that salt dough.

sesa ajo dough i kriposur.

So what does that mean?

Pra qfar do të thot ajo?

Well it means if you them together you suddenly have circuits --

do të thotë nese i ke së bashku ju njerëherazi do të keni qarkore --

circuits that the most creative, tiny, little hands

qarkote më kreative të vogla, duartë të vogla

can build on their own.

që mund ti ndërton vetëvetiu.

(Applause)

(Duartrokitje)

And so I want to do a little demo for you.

Dhe unë gjithashtu dëshiroj t'ju shfaq këtë demostrim të vogel para jush.

So if I take this salt dough,

Pra nese e marrim recetat e brumave,

again, it's like the play-dough you probably made as kids,

prap, është sikurse të luash pite ndoshta keni luajtur kur keni qenë femij,

and I plug it in --

dhe vendoseni --

it's a two-lead battery pack, simple battery pack,

është paket dy-kahore e baterive, thjesht paket baterish

you can buy them at Radio Shack

ti mund ti blesh asaj një radio shok

and pretty much anywhere else --

dhe pothuajse gjdokund tjetër --

we can actually then

ne mundemi pastaj

light things up.

ti ndiqojmë gjërat.

But if any of you have studied electrical engineering,

Mirpo nese njëri nga ju keni studiuar ingjinjerin elektrike,

we can also create a short circuit.

ne gjithashtu mund ta krijojmë një qark të shkurter.

If I push these together, the light turns off.

Nese i vendosi keto së bashku, fiken dritat.

Right, the current wants to run through the play-dough, not through that LED.

Apo jo, e tanishmja dëshiroj të lëviz nepërmjet laujtjes me pite, jo përmes LED-it.

If I separate them again, I have some light.

Nese i ndaj ato prapë,unë kam pak dritë.

Well now if I take that sugar dough,

Tani nese i heqim sheqerin,

the sugar dough doesn't want to conduct electricity.

sheqeri nuk deshiron të mbajë elektricitet.

It's like a wall to the electricity.

është sikurse një muri për elektricitetin.

If I place that between, now all the dough is touching,

Nese i vendosi në mesë, e gjithë dough që po e prekim,

but if I stick that light back in,

mirpo nese e vendosi driten mbapa,

I have light.

Unë kamë dritë.

In fact, I could even add some movement to my sculptures.

Në fakt, unë mund ti shtoj edhe ca levizje skulpëtures sime.

If I want a spinning tail, let's grab a motor,

nese e deshiroj një bishtë rrotullues, le ta marrim një motor,

put some play-dough on it, stick it on

vendos pak dough në të, vendose në të

and we have spinning.

dhe ne kemi një rrotullim.

(Applause)

(Duartrokitje)

And once you have the basics,

Dhe sapo të kesh bazen,

we can make a slightly more complicated circuit.

ne mund të krijojmë edhe një cirkël më të komplikuar.

We call this our sushi circuit. It's very popular with kids.

Ne e quajmë këtë qarkun sushi.Është shumë i famshem me fëmijet.

I plug in again the power to it.

Une e vendosi prap për të furnizuar.

And now I can start talking about parallel and series circuits.

Dhe tani unë mund të filloj të flas rreth asaj paralele dhe qarkore.

I can start plugging in lots of lights.

Po filova ti vendos shumë drita.

And we can start talking about things like electrical load.

Dhe pastaj mund të flasim për ngarkesat elektrike.

What happens if I put in lots of lights

Qfar ndodh nese i vendosim shumë drita

and then add a motor?

dhe pastaj i shtojmë një motor?

It'll dim.

Do të errësohet.

We can even add microprocessors

Ne mund ti shtojmë edhe një mikroprocesor

and have this as an input

dhe ta kemi atë si një hyrje

and create squishy sound music that we've done.

e cila krijonë një zë shumë unikë të cilinë e kemi berë më heret.

You could do parallel and series circuits

Ju mund të beni qarqe paralele dhe serike

for kids using this.

që fëmijet ta përdorin këtë.

So this is all in your home kitchen.

Pra kjo është e gjitha në kuzhinen e shtëpis suaj

We've actually tried to turn it into an electrical engineering lab.

Ne faktikisht kemi provuar ta kthejmë në një laburator ingjinjerie.

We have a website, it's all there. These are the home recipes.

Ne kemi një ueb sajt, dhe e gjitha është atje. Këto janë receta të shtëpis.

We've got some videos. You can make them yourselves.

Ne kemi edhe disa video. Ju mund ti beni edhe vete.

And it's been really fun since we put them up to see where these have gone.

Dhe ka qen shumë e mirë që nga koha që i kemi vendosur ato.

We've had a mom in Utah who used them with her kids,

Ne kemi një nënë në Utah e cila përdorë ato me fëmijet e saj,

to a science researcher in the U.K.,

deri tek një shkencëtar në Angli,

and curriculum developers in Hawaii.

dhe një zhvilluesi i kurikulumes në Hawaii.

So I would encourage you all to grab some Play-Doh,

Pra do t'ju enkurajoja që të gjithë ju të merrni pak Play-Doh,

grab some salt, grab some sugar and start playing.

të merrni ca kripë,të merrni ca sheqer dhe të filloni të luani.

We don't usually think of our kitchen as an electrical engineering lab

Ne zakonisht nuk mendojmë për kuzhinen tonë si një laburator ingjinjerie

or little kids as circuit designers,

apo fëmijet e vegjel si dizajnues qarqesh,

but maybe we should.

mirpo ndoshta ne duhet.

Have fun. Thank you.

Kënaquni.Faliminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)